MASZYNOZNAWSTWO: dziedzina wiedzy technicznej zajmująca się maszynami i ich elementami. Nauka

o budowie, działaniu i eksploatacji maszyn ogólnego przeznaczenia napotykanych niemal w każdym

zakładnie przemysłowym: pompy, sprężarki, wentylatory, dźwignie, przenosniki, silniki cieplne.

MASZYNOZNAWSTWO SPECJALNE: Większe tematycznie od Maszynoznawstwa. Zajmuje się maszynami

używanymi w poszczególnych gałęziach techniki. Stanowi niejako encyklopedię wiedzy o maszynach

i urządzeniach technicznych powszechnego użytku. Obejmuje teorię maszyn i mechanizmów stosowanych

w różnych działach techniki oraz hydromechanike i aeromechanikę, teorię maszyn cieplnych oraz

podstawy innych dziedzin wiedzy, których rozwój warunkuje dalszą ewaluacje maszyn.

MASZYNA: urządzenie zawierające mechanizm lub zespół mechanizmów we wspólnym korpusie, służące

do: ** przetwarzania dostarczanej do maszyny energii, np. elektrycznej, hydraulicznej, pneumatycznej

w energię mechaniczną; ** wykonania określonej pracy mechanicznej. Charakterystyczną cechą każdej

maszyny stosowanej w konwencjonalnej technologii formującej i kształtującej jest ruch jej zespołów

roboczych wykonywanych w skutek działania sił lub momentów sił. Praca mechaniczna maszyny związana

jest więc z przemieszczaniem katowym lub liniowym jej zespołów roboczych.

MASZYNA ROBOCZA: maszyna

pobierająca energię mechaniczną, np. z

silnika elektrycznego, w celu wykonania

określonej pracy. Zależnie od

specjalnych funkcji maszyny robocze

dzielimy na: **produkcyjne,

**transportowe, **energetyczne.

MASZYNY ROBOCZE: pobierają od

silników energię mechaniczną i

przetwarzają ją na pracę użyteczną,

potrzebną do pokonania oporu

użytecznego. Opór ten może być

związany ze zmianą kształtu i wymiarów

ciała lub jego położenia. Dzieli się je na

technologiczne i transportowe.

MASZYNY PRODUKCYJNE: służą do przetwarzania surowców lub półfabrykatów, np. stali, w postaci

pretów, wałków, odlewów, odkówek, tzn. wyrobów prostych przeznaczonych do dalszej przeróbki

przetwarzanie to polega na zmianie: **kształtu materiału, np. przez prasowanie w odpowiednio

ukształtowanych nabywcach arkuc=sza blachy, w celu otrzymania ukształtowanej części karoserii

samochodu, **objętości, np. przez usunięcie naddatku materiału podczas skrawania, **właściwości

fizycznych lub chamicznych materiału, np. zmianie struktury stali przez jej kucie na gorąco lub obróbkę

cieplną, **chropowatości powierzchni przedmiotu, np. podczas ściennej i na przekształceniu w ten

sposób surowców lub półfabrykatów w gotowy wyrób. W grupie maszyn produkcyjnych wyróżnia się

mszyny technologiczne, które zalicza się do najważniejszych środków produkcji, stosowanych w wielu

gałęziach przemysłu metalowego. Bez tych maszyn i ich stałego rozwoju nie byłoby możliwe osiągnięcie

obserwowanego w świecie poziomu produkcji dóbr materialnych (środków transporu, uzbrojenia,

wyposazenia gospodarstw domowych.

MASZYNY TECHNOLOGICZNE: sa podstawą racjonalizacji rozwoju produkci i poprawy jakości we wszystkich

technikach wytwarzania. Wspołczesne maszyny technologiczne sa róźnorodne w zależności od procesu

formowania czy kształtowania wyrobu i od zastosowanej techniki wytwarzania. Inne pod względem

konstrukcyjnym, funkcjonalnym i charakterystycznych parametrów pracy maszyny stosuje się:

** w odlewnictwie, gdzie formowanie wyrobu dokonuje się różnymi metodami z ciekłego metalu,

**w obróbce plastycznej na zimno (kształtowanie blach) lub na gorąco (kucie), ** w przetwórstwie np.

wytłaczanie lub wtrysk, **w obróbce skrawaniem usuwającym naddatek w postaci wiurów. Maszyny

technologiczne mogą być zróżnicowane w zależności od zastosowanego napędu odbieranego do

przeznaczenia maszyny. Napęd może być: **mechniczny (np. resorowy-sprężynowy) **elektryczny,

w którym silnik elektryczny zamienia energię elektryczną pobieraną z sieci elektroenergetcznej na energię

mechaniczną. W maszynach technologicznych pokonanie oporu użytecznego ma na celu przede wszystkim

wytworzenie produktu gotowego lub półfabrykatu.

W ramach jednego procesu formowania przedmiotu wyróżnia się różne metody technologiczne: **Obróbka

plastyczna: kucie, wytłaczanie, tłoczenie głębokie, gięcie, wyciskanie, walcowanie. **Kształtowanie przez

ubytek materiału metoda skrawania: tłoczenie, frezowanie, wiercenie, struganie, przeciąganie, cięcie

(obrabiarki skrawające)

MASZYNY TRANSPORTOWE: służą do zmiany położenia ciał stałych, cieczy i gazów. Do tej grupy zalicza się

środki transportu bliskiego (dźwignice, przenośniki), środki transportu bliskiego (dźwignie, przenośniki),

środki ransportu dalekiego (samochody, samoloty, tabor kolejowy, okręty) oraz środki transportu

materiałów sypkich cieczy i gazów (pompy, wentylatory, dmuchawy)

PRACA: praca siły P na prostoliniowej drodze nazywamy iloczyn drogi przez rzut siły na kierunek drogi.

L=P*s*cosα. Siła P może tworzyć z drogą różne kąty. Jeżeli α=0°, to cosα=1 L=P*s. Praca jest skalarem

mierzona w kilogramometrach – praca, którą wykonuje siła 1 kg na drodze 1m, zgodnej z kierunkiem

działania siły. Dżul – praca, którą wykonuje siła 1N na drodze 1m, zgodnie z kierunkiem działania siły.

*1J=0,102 kGm *1kGm=9,81J

MOC: praca wykonana w jednostce czasu maszyny. Moc N maszyny jest równa stosunkowi pracy L do czasu

t jej wykonania. N=L/t Jednostka J/s=kGm/s. W technice przyjęła się też większa jednostka mocy, zwana

koniem mechanicznym 1KM-moc maszyny, która wykonuje pracę 75 kGm w czasie 1s. 1KM=75 kGm/s.

Jednostką mocy stosowana szczególnie w elektrotechnice jest wat. 1W=1J/s.

SILNIK: maszyna pobudzająca energię z zewnetrznego źródła (ener. Chemiczną paliw, elektryczne) , w celu

jej przetworzenia na energię mechaniczną potrzebną do napędu innych maszyn (roboczych)

SPRAWNOŚĆ MASZYN: stosunek pracy użytecznej do pracy włożonej. (współczynnik sprawności) η=Lu/Lw.

MOMENT OBROTOWY: M=716,2 Nm

MAGAZYNOWANIE ENERGII: ze względu na zmienne zapotrzebowanie na energię potrzebną jej

magazynwania istnieje także w konwencjonalnych systemach energetycznych, jest ono bowiem rozłożone

zarówno w ciągu doby, jak w ciągu roku – bardzo nierównomiernie. Ponieważ system energetyczny musi

zapewnić podaż energii elektrycznej w szczytowym okresie obciążenia, problemem jest więc wykorzystanie

mocy systemu energetycznego w okresie pozaszczytowym. N=L/t , stąd L=N*t ** 1kWh~367000 kGm

**1TWh=109*kWh **1KMh=1KM*1h~270000 kGm L=Ps N=Ps/t=P*s/t=P*V Moc w KM, to N=PV/75

ω=πn/30 N=Mω/75=Mπn/30*75 = Mn/716,2 MOMENT OBROTOWY: M=716,2 Nm

AKUMULATORY I OGNIWA: Powszechne magazynowanie energii elektrycznej w akumulatorach i ogniwach

pomimo znacznycb nakładów, jakie przeznaczono na rozwój nowych typów akumulatorów, głównie

z przeznaczeniem dla przemysłu samochodowego. Ciągle w użyciu są akumulatory ołowiowo-kwasowe. Ich

wada jest ograniczona liczba cykli pracy i stosunkowo mała gęstość magazynowania energii. Znacznie lepsze

parametry mają opracowywane obecnie akumulatory nowej generacji, jak Na-S oraz Zn-Br, pracujące

odpowiedniow temp. 300-350°C, które umozliwiają uzyskanie gęstości magazynowania energii ponad

100kJ/kg.

NADPRZEWODZĄCE MAGNESY: sa obok kondensatorów, systemem bezpośredniego magazynowania

energii elektrycznej na dużą skalę . Energia elektryczna jest magazynowana w polu magnetycznym cewki

o indukcyjności L, wartość zmagazynowanej w cewce energii E zależy od prądu I i wyraża się wzorem:

E=1/2*LI2max

W PROJEKTOWANIU MASZYN TECHNOLOGICZNYCH NALEŻY UWZGLĘDNIĆ: kwalifikacje zespołu

projektującego a więc wykształcenie doświadczenie i zaangażowanie; informacje na temat rozwiązań

maszyn produkowanych przez firmy konkurencyjne oraz prognoz rozwoju danego typu maszyn;

zapotrzebowanie na rynku na dany typ maszyn by rozważyć opłacalny stopień automatyzacji jej

wytwarzania; stan techniki wytwarzania uwzględniający nowe materiały różne powłoki ochronne wyniki

badań; przyszłą eksploatacje maszyn jej funkcjonalność niezawodność łatwość obsługi serwis części

zamienne; środki wspomagające proces konstruowania jak normy katalogi przepisy sprzęt komputerowy

techniki wytwarzania jakimi dysponuje zakład.

Czynniki wpływające na jakość konstrukcji współczesnych maszyn technologicznych: jakość konstrukcji Q

Informacje, techniki wytwarzania, stan techniki, eksploatacja, środki wspomagające proces konstruowania,

kwalifikacje zespołu. Programy

komputerowe wspomagające tworzenie konstrukcji maszyn

technologicznych: CAD/CAM/CAE.

Czynniki wpływające na jakość konstrukcji współczesnych maszyn technologicznych: jakość konstrukcji Q

Informacje, techniki wytwarzania, stan techniki, eksploatacja, środki wspomagające proces konstruowania,

kwalifikacje zespołu. Programy

komputerowe wspomagające tworzenie konstrukcji maszyn

technologicznych: CAD/CAM/CAE.

Podstawowe zasady konstrukcji: 1) funkcjonalność 2) niezawodność i trwałość 3) sprawność 4) lekkość 5)

taniość i dostępność materiałów 6) właściwy układ przenoszenia obciążeń 7) technologiczność 8) łatwość

eksploatacji 9) ergonomiczność 10) zgodność z obowiązującymi normami i przepisami. Szczególne zasady

konstrukcji np. zasada spełniania warunków funkcjonalności w stopniu równym lub wyższym, w taki sam

sposób sformułowane są pozostałe zasady.

Wytłumaczenie przykładowych zasad konstrukcji: trwałość to własność obiektu charakteryzująca się

pozostawianiem w stanie zdolności do poprawnej pracy z koniecznymi przerwami na obsługę techniczną i

remonty, aż do granicznego stanu określonego

z

dokumentacji

technicznej.

Trwałość

elementów, zespołów i całych maszyn zależy w

znacznej

mierze

od

własności

tworzyw

konstrukcyjnych oraz obciążeń występujących

w maszynach. Schemat energetyczny maszyn:

Sprawność maszyny określa zależność: η= EU/EW= (EW-ESTR)/EW Większa sprawność maszyny oznacza:

zmniejszenie kosztów eksploatacji przez zmniejszenie zużycia energii, jest to ważne przy przetważaniu

dużych ilości energii; umożliwienie napędu urządzań słabszymi źrudłami energii; zmienijszenie macy

urządzeń napędowych, a więc zmniejszenie ciężaru maszyn. Uzyskanie dużej sprawności wymaga na ogół

odpowiedniego doboru parametrów( np. kąt pochylenia lini śrubowej, stopień sprężenia spalinowego,

odpowiednia temp. Pracy)

Lekkość zmniejszenie ciężaru maszyny ma zalety: 1) przy zachowaniu podobnej technologi i podobnych

materiałów maszynja jest tańsza 2) zmniejszenie ciężaru pojazdu oznacza zwiększenie wskaźnika ładowności

stosunku cięzaru do ciężaru pojazdu.3) lekkość maszyny ułatwia jej transport 4) lekkość ułatwia montaż (

jest to bardzo ważne np. dla żurawia) 5) zmniejszenie ciężaru maszyny na ogół zmniejsza ,oment

bezwładności , co procesy rozruchu i hamowania oraz zmniejsza obciążenie dynamicznei mocy. Lekkość

maszyny można osiągnąć w procesie konstruowania przez właściwe wykorzystanie materiału, dobre

ukształtowanie elementów, użycie materiałó1) o dobrej wytrzymałości i odpowiedni dobór wymiarów.