Przedmiot: Fizyka Budowli kod przedmiotu: WBiA/B/S1/W/-/33
1. Odpowiedzialny za przedmiot, jego miejsce zatrudnienia i e-mail:
dr hab. inż. Halina Garbalińska prof. nadzw. PS,
Katedra Dróg, Mostów i Materiałów Budowlanych, Zakład Materiałów Budowlanych i Fizyki Budowli
e-mail: [e-mail]
2. Język wykładowy: polski
3. Liczba punktów: 4
4. Poziom i forma studiów, kierunek, specjalność, kierunek dyplomowania: studia I stopnia, stacjonarne,
Budownictwo
5. Status przedmiotu dla ww. studiów: obowiązkowy
6. Informacje o formach zajęć:
Zajęcia praktyczne
Wykład
Sem. Pkt Seminarium C L P
Godz. F.z. Godz. F.z. Godz. F.z. Godz. F.z. Godz. F.z.
V 4 30 E - - - - - - 15 Z
Objaśnienia: Pkt  liczba punktów kredytowych, F.z.  forma zaliczania zajęć (E  egzamin, Z  zaliczenie), C
 ćwiczenia audytoryjne, L  ćwiczenia laboratoryjne, P  ćwiczenia projektowe
1. Wymagane zaliczenie przedmiotów poprzedzających (lub określenie wymaganej wiedzy):
Materiały budowlane, Budownictwo ogólne, Instalacje budowlane
2. Program wykładów:
" Znaczenie ochrony cieplnej budynków z uwagi na warunki użytkowania, koszty eksploatacji,
bezpieczeństwo energetyczne i ochronę atmosfery.
" Mikroklimat pomieszczeń. Czynniki kształtujące środowisko człowieka. Komfort cieplny  wskaz
niki
PMV i PPD.
" Podstawowe pojęcia i wielkości dotyczące przenoszenia ciepła. Przepływ ciepła w warunkach ustalonych i
nieustalonych. Przenoszenie ciepła przez przewodzenie, konwekcję i promieniowanie. Złożone przenoszenie
ciepła. Przewodność cieplna typowych materiałów budowlanych.
" Przenikanie ciepła w stanie ustalonym przez przegrody budowlane nieprzezroczyste stykające się z
powietrzem zewnętrznym. Jednowymiarowe przenikanie ciepła w przegrodach z warstw jednorodnych.
Opór cieplny przegród z warstw jednorodnych i niejednorodnych. Współczynnik przenikania ciepła (bez
uwzględnienia mostków cieplnych). Wyznaczanie rozkładu temperatury w przegrodzie. Pojęcie mostków
cieplnych w przegrodach, mostki punktowe i liniowe. Błędy w rozwiązaniach detali konstrukcyjnych i
sposoby eliminacji mostków liniowych. Współczynnik przenikania ciepła  z uwzględnianiem mostków
termicznych. Straty ciepła przez grunt. Podstawy przenoszenia ciepła przez przegrody przezroczyste.
" Wymiana powietrza w budynkach (wymagania i metody ich spełniania). Filtracja powietrza przez
przegrody budowlane i okna, związek z wentylacją.
" Energooszczędność w budownictwie. Model obliczania sezonowego zapotrzebowania budynków na
energię. Składniki bilansu cieplnego budynków. Zasada obliczania sezonowego zapotrzebowania na ciepło
do ogrzewania. Charakterystyka cieplna budynków.
" Stan wilgotnościowy przegród budowlanych i jego uwarunkowania. Podstawowe pojęcia i wielkości
dotyczące zjawisk wilgotnościowych. Mechanizmy i modele ruchu wilgoci w materiałach budowlanych.
Formy występowania wilgoci w materiałach budowlanych. Izotermy sorpcji. Charakterystyka klimatu
Polski w sezonie grzewczym. Kondensacja powierzchniowa pary wodnej. Projektowanie przegród z uwagi
na ich stan wilgotnościowy. Uproszczona analiza kondensacji wilgoci we wnętrzu przegród budowlanych.
" Akustyka techniczna (akustyka budowlana, urbanistyczna i akustyka wnętrz). y
ródła hałasów w budynku.
Dz
więk jako zjawisko falowe. Rodzaje fal dz
więkowych i ich wielkości charakterystyczne. Energia
akustyczna, natężenie dz
więku, poziom natężenia dz
więku, moc akustyczna, poziom mocy akustycznej,
ciśnienie akustyczne, poziom ciśnienia akustycznego. Rozchodzenie się dz
więków. Odbiór dz
więków przez
człowieka. Dz
więki powietrzne i uderzeniowe. Hałas ustalony i nieustalony. Ważony (skorygowany)
poziom dz
więku. Średni oraz równoważny poziom dz
więku. Wymagania dot. dopuszczalnych poziomów
dz
więku w pomieszczeniach.
" Oświetlenie wnętrz budowlanych światłem naturalnym. Podstawowe pojęcia i wielkości fotometrii.
Podstawowe zasady oświetlania pomieszczeń światłem naturalnym.
9. Program ćwiczeń:
" Szczegółowe wymagania izolacyjności cieplnej przegród oraz innych wymagań dotyczących oszczędności
energii zawartych w aktualnych aktach prawnych;
" Strefy klimatyczne Polski (sezonu zimowego); temperatury obliczeniowe zewnętrzne w strefach
klimatycznych; temperatury obliczeniowe pomieszczeń mieszkalnych;
" Obliczenia współczynnika przenikania ciepła komponentów jednorodnych cieplnie jedno i wielowarstwo-
wych; dobór kolejności warstw materiałowych; zasady uwzględniania warstw powietrza w przegrodach bu-
dowlanych; wpływ mostków termicznych na izolacyjność cieplną przegrody;
" Rozkład temperatury w przegrodzie, płaszczyzna przemarzania, izoterma 00C a stateczność cieplna
przegród budowlanych (na przykładzie ściany zewnętrznej);
" Dobór stolarki okiennej i drzwiowej uzależniony wymaganiami izolacyjności cieplnej;
" Obliczenia współczynnika przenikania ciepła U dla przegród z warstwami jednorodnymi i
niejednorodnymi cieplnie  ogólna zasada; konstrukcja wybranej przegrody budowlanej (4 rozwiązania) w
zakresie układu warstw, stosowanych materiałów (izolacje termiczne i przeciwwilgociowe: paroizolacja
oraz wiatroizolacja  folie) i wzajemnych powiązań (zagadnienia cieplno-wilgotnościowe);
" Obliczenia cieplne przegród stykających się z gruntem;
" Bilans energetyczny budynku w zakresie sezonowego zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania; liczba
stopniodni ogrzewania; wentylacja pomieszczeń, rola stolarki okiennej w wentylacji grawitacyjnej, wyma-
gany strumień powietrza wentylacyjnego, straty i zyski ciepła, sezonowe zapotrzebowanie na ciepło do
ogrzewania budynku, a ceny nośników energii;
" Zagadnienia wilgotnościowe przegród budowlanych; warunek uniknięcia kondensacji pary wodnej na we-
wnętrznej powierzchni przegrody (warunek punktu rosy);
" Dyfuzja pary wodnej przez przegrody budowlane, wykres ciśnień cząstkowych pary wodnej, ocena
przegrody z uwagi na możliwość wystąpienia kondensacji międzywarstwowej;
" Wymagania związane z oświetleniem i nasłonecznieniem pomieszczeń przeznaczonych na pobyt stały
ludzi  warunek maksymalnej powierzchni przegród szklanych i przez
roczystych;
10. Efekty kształcenia  umiejętności i kompetencje:
Rozumienie zjawisk fizycznych zachodzących w budynku i jego elementach oraz praktyczna znajomość
pojęć i zagadnień dotyczących teorii wymiany ciepła i masy w przegrodach budowlanych, komfortu
cieplnego pomieszczeń budynku, bilansu energetycznego budynków mieszkalnych, oświetlenia
pomieszczeń oraz akustyki, które są niezbędne do prawidłowego projektowania i wykonawstwa budynków.
11. Literatura:
1) Budownictwo ogólne  Fizyka budowli. Tom 2. pod red. prof. Klemma. Arkady, Warszawa 2005
2) Grabarczyk S.: Fizyka budowli  komputerowe wspomaganie budownictwa energooszczędnego. Wyd.
Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2005
3) Ickiewicz I., Sarosiek W., Ickiewicz J.: Fizyka budowli. Wybrane zagadnienia. Politechnika
Białostocka, Białystok 2000
4) Kisielewicz T., Królak E., Pieniążek Z.: Fizyka cieplna budowli. Skrypt dla studentów wyższych szkół
technicznych. Politechnika Krakowska, Kraków 1998
5) Laskowski L.: Ochrona cieplna i charakterystyka energetyczna budynku. Oficyna Wydanicza
Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2005
6) Pogorzelski J.A.: Przewodnik po PN-EN ochrony cieplnej budynków, wyd. ITB, 2007
7) Starakiewicz A., Szyszka J.: Fizyka budowli w zadaniach. Materiały pomocnicze. Oficyna Wydawnicza
Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów 2005
8) Szudrowicz B., Żuchowicz-Wodnikowska I., Tomczyk P.: Właściwości dz
więkoizolacyjne przegród
budowlanych i ich elementów. Instrukcja ITB nr 369/2002, Warszawa 2002
9) Śliwińska E.: Środowisko fizyczne człowieka. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej,
Wrocław 2003
10) Zakrzewski T.: Zagadnienia fizykalne w budownictwie. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice
2003
11) Żagan W.: Podstawy techniki świetlnej. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa
2005
12) Przedmiotowe normy PN, PN-EN, PN-EN ISO
13) Aktualna Ustawa Prawo Budowlane oraz Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków
technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie