SPIS TREÅšCI
6 SPIS TREÅšCI
SPIS.TREÅšCI 7
Dolomity / 317
Literatura komentowana / 323
ROZDZIAA
8
SPIS TREÅšCI
8
WPROWADZENIE
W roku 1976 ukazała się napisana przez nas książka pt. Sedymentolo-
gia, a jej niewielki nakład został wyczerpany w bardzo krótkim czasie.
Mieliśmy nadzieję, że będziemy mogli przygotować drugie wydanie tej
publikacji, poprawione i uzupeÅ‚nione. Nowe plany wydawnicze, przewi­
dujące edycję całej serii geologicznych podręczników akademickich,
skÅ‚oniÅ‚y jednak Wydawnictwa Geologiczne do przedÅ‚ożenia nam propo­
zycji opublikowania jedynie skróconej wersji owej książki. Zarys sedy-
mentologii został opracowany przez ten sam zespół czworga autorów.
Całkowicie nowy rozdział poświęcony osadom ilastym napisał ponadto
dr Krzysztof Górlich.
Mimo zmniejszonej objętości tej książki w porównaniu z Sedymen-
iologiÄ…, przedstawiono w niej wiÄ™kszość zagadnieÅ„ omawianych w po­
przedniej, szerszej wersji. Dodano również szereg nowych informacji
wynikających z postępu badań sedymentologicznych w ciągu ostatnich
lat.
Autorowie skÅ‚adajÄ… serdeczne podziÄ™kowanie wszystkim, którzy sÅ‚u­
żyli radÄ… i pomocÄ… w trakcie przygotowywania tej książki, a szczegól­
nie dr Markowi Doktorowi, dr Grzegorzowi Haczewskiemu, doc. dr hab.
Krzysztofowi Jaworowskiemu, prof. dr hab. StanisÅ‚awowi Kwiatkowskie­
mu, dr Stanisławowi Leszczyńskiemu, dr Szczepanowi J. Porębskiemu,
prof. dr hab. Michałowi Szulczewskiemu, doc. dr Franciszce Szymakow-
skiej, doc. dr hab. Andrzejowi K. Teisseyre'owi i doc. dr hab. Elżbiecie
Turnau.
Zarys sedymentologii jest poÅ›wiÄ™cony przede wszystkim zagadnie­
niom szeroko pojętej depozycji osadów. Omawiane są w nim głównie
procesy sedymentacyjne, teksturalne cechy osadów i struktury sedy­
mentacyjne. Duży nacisk jest także położony na problematykę współ-
WPROWADZENIE
10
czesnych środowisk sedymentacyjnych, bowiem metoda aktualistyczna
 mimo pewnych ograniczeÅ„  stanowi podstawÄ™ do rekonstrukcji wa­
runków sedymentacji osadów kopalnych i do sformuÅ‚owania odpowied­
nich modeli procesów i Å›rodowisk sedymentacyjnych. Problemy sedy­
mentacji ważniejszych grup osadów sÄ… omówione w odrÄ™bnych rozdzia­
łach, przy czym najwięcej miejsca poświęcono osadom węglanowym,
mniej zaÅ› osadom krzemionkowym, ewaporatom oraz innym osadom hy-
drogenicznym i biogenicznym. Ze względu na to, że zagadnienia sedy-
mentacji osadów klastycznych poruszane są w rozdziałach dotyczących
tekstur, struktur sedymentacyjnych i środowisk, oddzielnie rozdziały
poÅ›wiÄ™cono jedynie osadom spÅ‚ywów grawitacyjnych  z powodu znacz­
nego postÄ™pu wiedzy w tej dziedzinie w ciÄ…gu ostatnich lat, oraz osa­
dom ilastym  z uwagi na specyfikę procesów ich transportu i depo-
zycji.
Zagadnienia diagenezy i petrografii skał osadowych nie mieszczą
siÄ™ w zakresie tego podrÄ™cznika i sÄ… wzmiankowane jedynie margineso­
wo. Ze względu na charakter podręcznika i jego ograniczoną objętość,
zdecydowano siÄ™ także pominąć zagadnienia rozwoju basenów sedymen­
tacyjnych w nawiÄ…zaniu do teorii geotektonicznych. Z tych samych po­
wodów zrezygnowano z omawiania wielu elementów analizy basenów
sedymentacyjnych.
W książce jest stosowana polska terminologia sedymentologiczna.
W niektórych przypadkach konieczna okazaÅ‚a siÄ™ zmiana terminów uży­
tych poprzednio, w Sedymentologii. Tam. gdzie taka zmiana ma istotne
znaczenie, zostało to wyraz
nie zaznaczone w tekÅ›cie. Dla uÅ‚atwienia czy­
telnikowi korzystania z literatury publikowanej w języku angielskim,
przy niektórych terminach podano w nawiasach ich najczęściej stoso­
wane angielskie odpowiedniki.
Podobnie jak w Sedymentologii. jakkolwiek w mniejszym zakresie,
w tekście starano się cytować najważniejsze, oryginalne prace z
ródÅ‚o­
we oraz podstawowe, a przede wszystkim najnowsze opracowania mo­
nograficzne i przeglądowe. Podkreślić trzeba, że cytowane są jedynie
wybrane pozycje; wiele innych prac, niejednokrotnie również ważnych,
musiało zostać pominięte. W celu zwrócenia uwagi czytelnika na prace,
które stanowić mogą wstęp do dalszych studiów w danej dziedzinie, przy
koÅ„cu każdego rozdziaÅ‚u jest podane zestawienie odpowiednich publi­
kacji opatrzonych krótkim komentarzem. Zamieszczona po Wprowadze­
niu literatura komentowana zawiera przede wszystkim najważniejsze
podrÄ™czniki zagraniczne, obejmujÄ…ce caÅ‚ość lub obszerne dziaÅ‚y sedy­
mentologii. Wymieniona jest tam również Geologia dynamiczna M. Książ-
kiewicza, bowiem szereg jej rozdziałów należy traktować jako wpro­
wadzenie do zagadnień poruszanych w Zarysie sedymentologii.
Szeroki zakres omawianej tematyki narzucił zespołowi autorskiemu
podział pracy. Zakres i treść poszczególnych rozdziałów są wprawdzie
LITERATURA KOMENTOWANA
wynikiem Å›cisÅ‚ej współpracy i licznych dyskusji caÅ‚ego zespoÅ‚u, nie­
mniej jednak główny ciężar ostatecznego opracowania poszczególnych
rozdziałów lub ich części spoczywaÅ‚ na poszczególnych czÅ‚onkach ze­
społu autorskiego. Rozdział 1 napisał głównie R. Unrug przy współpracy
A. Radomskiego, rozdział 2  R. Gradziński i R. Unrug, rozdział 3 
cały zespół czworga autorów, rozdział 4  R. Gradziński i A. Radomski,
rozdział 5  A. Radomski, rozdział 7 A. Kostecka, rozdział 8  R.
Unrug, rozdział 9  A. Radomski, rozdział 10  R. Unrug, rozdział li 
R. Gradziński, rozdział 12  R. Gradziński, A. Kostecka i A. Radomski,
rozdział 13  R. Gradziński i R. Unrug, rozdział 14  A. Radomski
i R. Unrug; rozdział 6 napisał K. Gorrich.
Maszynopis książki zostaÅ‚ zÅ‚ożony w Wydawnictwach Geologicz­
nych w lecie 1981 r. i w rok póz
niej był nieznacznie przerobiony. Ze
względu na przedłużający się czas wydania, w marcu 1985 r., w trakcie
korekty, wprowadzono jeszcze drobne uzupeÅ‚nienia tekstu. Z koniecz­
ności są one nieliczne i przede wszystkim dotyczą szczególnie ważnych,
nowych publikacji, o które rozszerzono literaturę komentowaną.
WPROWADZENIE
/