U progu kariery...
choć częste konflikty.
Z nowym rokiem zapraszam do lektury autorskich materiałów problemowych dotyczących wycho-
wania dziecka w wieku przedszkolnym. Artykuły napisane przez doświadczonych pedagogów i na-
uczycieli będą traktowały o metodach pracy z dziećmi sprawiającymi problemy wychowawcze,
Geneza i dynamika zjawiska
posiadającymi różne dysfunkcje w zakresie rozwoju emocjonalnego czy ogólnie rzecz biorąc in-
telektualnego. Autorki będą starały się pokazać, w jaki sposób poszukiwać genezy danego zabu-
Dziewczynka pochodziła z pełnej rodziny.
rzenia czy niepożądanego zachowania, aby na tej bazie wypracować styl pracy z dzieckiem i jego
Miała starszego o pięć lat brata. Obydwoje
rodzicami. Będą podpowiadać metody pracy z dzieckiem w celu złagodzenia lub wyeliminowania
rodzice mieli wykształcenie średnie i byli ak-
niewłaściwych zachowań, lepszego funkcjonowania dziecka w grupie rówieśniczej oraz w domu.
tywni zawodowo. Mimo że rodzice Kingi
Sądzę, że materiały, o których mowa, okażą się pomocne dla Nauczycieli, którzy spotykają się
pracowali i dodatkowo budowali dom 
na co dzień w swoich grupach z dziećmi potrzebującymi wsparcia. Artykuły nie dadzą jednak
jak wynikało z opowiadań dziewczynki
jednoznacznej recepty na rozwiązanie problemu. Treści w nich zawarte mają stanowić jedynie
 dużo czasu starali się poświęcać swo-
bodziec do podejmowania działań skierowanych ku dziecku jako niepowtarzalnej osobie.
im dzieciom. Mama Kingi zawsze dbała
Kinga Kurczek
o to, aby Kinga była ładnie, schludnie
i czysto ubrana. Sama szyła jej ubrania.
Za każdym razem, gdy Kinga miała coś
nowego  uszytÄ… przez mamÄ™ bluzkÄ™ lub
Małgorzata Piotrowska
kolorowy długopis  natychmiast przy-
nosiła to do przedszkola, aby pokazać
dzieciom. Zauważyłam, że Kinga była
bardzo zżyta z bratem i rodzicami oraz
była traktowana jak oczko w głowie.
Każde dziecko
Znaczenie problemu
Nadpobudliwość psychoruchowa wy-
stępuje obecnie u dzieci dość często.
Niemal w każdej grupie przedszkolnej
jest inne
czy klasie jest co najmniej jedno dziecko
nadpobudliwe. Dzieci takie wymagajÄ…
od nas  nauczycieli większego wysiłku
(pracy), większej cierpliwości, uwagi,
konsekwentnych i dokładnie przemy-
miała sześć lat. Do przed- przeproszenie kolegów lub koleżanek za
ślanych działań. Dzieci nadpobudliwe
Kingaszkola chodziła od trze- swoje wybuchowe zachowanie. Najczęś-
są ciągle aktywne, wciąż odczuwają
ciego roku życia. Była to dziewczynka ciej okazywała wtedy swoje niezadowo-
potrzebę ruchu, działania  przez co ich
bardzo śmiała, otwarta, towarzyska, po- lenie, ale w końcu ulegała.
zachowanie bywa dla otoczenia trudne,
godna  w pierwszych dniach pobytu
Obserwując Kingę, odniosłam wrażenie,
niejednokrotnie uciążliwe, męczące lub
w przedszkolu nie przejawiała żadnych
że dziewczynka swoim zachowaniem
nawet denerwujÄ…ce. Czasami zachowa-
kłopotów z adaptacją. Ponieważ mia-
domaga się, aby ciągle zwracać na nią
nia te mogą prowadzić do przejawów
Å‚am okazjÄ™ obserwowania jej zachowa-
uwagę i oczywiście, jak najczęściej ją
konfliktowości lub agresji w stosunku
nia i rozwoju przez cały okres edukacji
chwalić. Okazało się, że Kinga nie tyl-
do innych.
przedszkolnej, zauważyłam, że Kinga za-
ko w przedszkolu tak się zachowywała:
wsze miała swoje zdanie i dążyła do tego,
Ponieważ Kinga wykazywała zdolności
w czasie odbierania z przedszkola wie-
aby inni podporzÄ…dkowali siÄ™ jej woli.
plastyczne oraz miała bujną wyobraz
-
lokrotnie byłam świadkiem, jak dziew-
Lubiła być w centrum uwagi, przewo- czynka okazywała swoje niezadowo- nię  dużo czasu spędzała przy stoliku,
rysując wciąż nowe, bardzo barwne
dzić grupie, dobierać sobie towarzyszy lenie wywołane decyzjami rodziców
i bogate w szczegóły prace  cieszyła się
zabaw i wszystko musiało być po jej my- i za wszelką cenę próbowała postawić
sporym zainteresowaniem koleżanek.
śli. Na niepowodzenia reagowała naj- na swoim. Reakcje rodziców były różne
Taka rola jej odpowiadała  była bowiem
częściej w ten sposób, że odsuwała się od  mama najczęściej rozmawiała z Kingą
dzieci, bawiła się sama, czasami płakała, i dla świętego spokoju  ku radości i za- w centrum uwagi innych. Bardzo często
złościła się  dziś zachowanie Kingi moż- dowoleniu Kingi  dawała się przekonać, na zajęciach Kinga wręcz nie pozwala-
na by określić bardzo modnym zwrotem natomiast tata  przeważnie nie odzywał ła innym dojść do głosu, była bowiem
 strzelała focha  była bardzo ruchli- się, chyba zdając sobie sprawę, że nieza- bystrą dziewczynką z dużym zasobem
wa, impulsywna, roztrzepana, bardzo dowolona córcia w końcu wybuchnie; po słownictwa; kiedy dzieci też udzielały
aktywna, jej nastroje często się zmienia- czym szybko ubierał dziecko i wyprowa- odpowiedzi, próbując ją przekrzyczeć,
ły. Kiedy coś działo się niezgodnie z jej dzał je z szatni. Ponieważ Kinga nie zno- lub ja prosiłam, aby pozwoliła odpo-
oczekiwaniami  Kinga mówiła podnie- siła sprzeciwu i zawsze chciała, aby inni wiedzieć innym  Kinga obruszała się
sionym głosem lub krzyczała. Z trudem podporządkowali się jej decyzji, między
na wszystkich, a po chwili zachowywa-
przychodziło jej przyznanie się do błędu, nią a dziećmi powstawały krótkotrwałe,
ła się tak samo. Kinga potrafiła zawsze
bliżej przedszkola 1.124 styczeń 2012
96 Ä„ð
blizejprzedszkola.pl
zorganizować ciekawą zabawę  dlate- się nim pani. Często w takim przypad- zniechęca i rozprasza  ją mobilizowało
go mimo jej zmiennych nastrojów, dzieci ku nauczyciel musi włożyć dużo pracy, i aktywowało do dalszej pracy.
do niej lgnęły, co po kilkuminutowej za- aby zachęcić dziecko do jakiegokolwiek
Ponieważ Kinga była mądrą, odpowie-
bawie kończyło się skarżeniem na Kingę wysiłku. Dzieci takie w szczególności
dzialną dziewczynką, starałam się wy-
i kolejnym konfliktem. oczekują też pochwały za swoje nawet
korzystywać jej potencjał, powierzając
najmniejsze osiągnięcia i sukcesy. Rzad-
Dzieci nadpobudliwe oprócz zaburzeń jej, np. pomoc słabszym kolegom. Wi-
ko zdarza im się też np. skupić na zada-
procesów uwagi czy nadruchliwości, działam, jak wiele wysiłku wkładała
niu lub pracować w spokoju.
mają też często kłopoty z powodu za- w pracę nad sobą, aby nie wykonać pra-
burzeń językowych, zaburzeń pamię- Kinga była inna  miała duży zasób cy za kolegę, tylko mu pomóc, wyjaśnić;
ci, dysleksji, dysgrafii, niesprawności wiadomości, dobrą pamięć, zdolności starała się okazać przy tym cierpliwość
językowej. U Kingi nie występowały plastyczne, zdolności organizatorskie,
i czuła się odpowiedzialna, jednocześ-
żadne z wyżej wymienionych zaburzeń, ogromny zapał do pracy, mnóstwo po- nie cieszyła się sukcesami słabszych
natomiast problemem był wciąż zmien- mysłów i niespożytej energii. Miała tak- kolegów, którzy przy jej pomocy radzili
ny nastrój, domaganie się ciągłej uwagi że podzielną uwagę  wykonując swoje
sobie z zadaniami. W przypadku Kin-
 pomimo bardzo licznej grupy dzieci, zadanie, jednocześnie kontrolowała pra- gi nie musiałam wzmacniać poczucia
nieumiejętność pogodzenia się z jaką- cę innych lub im pomagała. Pomaganie
własnej wartości, bo dziewczynka była
kolwiek uwagą, porażką czy zadaniem innym dzieciom sprawiało jej dużo ra- przekonana o tym, że ze wszystkim so-
wymagającym poprawy. dości i dawało satysfakcję, może przez
bie poradzi, wszystko potrafi  niestety,
to, że przez chwilę mogła poczuć się tak
czasami była zbyt pewna siebie i może
Jednak mimo swego często uciążliwego
ważna jak jej pani.
to również było przyczyną tego, że nie
dla otoczenia zachowania i zmienno-
radziła sobie z porażkami.
ści nastrojów, dziewczynka była często
zapraszana do współudziału w zaba-
Propozycje rozwiązań
wach; każde powierzone zadanie z peł-
Efekty oddziaływań
ną odpowiedzialnością doprowadzała
W codziennej pracy i przy każdej okazji
do końca i kolejne wyzwania były dla
starałam się wykorzystywać predyspo- Starałam się, aby podjęte przeze mnie
niej bodz
cem pozytywnym. Zauważy-
zycje Kingi i jej chęci, dlatego włączałam
działania przyniosły efekty, bo jeśli coś,
łam, że pełniąc w grupie funkcję, np.
ją do różnych form aktywności. Gdy wi-
co robimy, przynosi efekty  jest to po-
dyżurnej i wypełniając różne zadania,
działam, że  ją nosi , wynajdywałam jej
twierdzenie, że podjęte przez nas sposo-
Kinga czuła się dostrzegana, spełniona,
jakieś zajęcie.
by i metody pracy są właściwe i prawid-
dowartościowana, a przy tym mobili-
łowo dobrane. Efektem moich działań
zowało ją to do podejmowania jeszcze Wykorzystując dobrą pamięć i zdolności
było: większe kontrolowanie swoich
ciekawszych zadań. Jeśli sytuacja tego plastyczne, przygotowywałam dziecko
zachowań przez dziecko, poprawa sto-
wymagała  dziewczynka potrafiła bez do udziału w konkursach plastycznym
sunków między Kingą i kolegami, roz-
reszty skupić się na pracy, aż doprowa- i recytatorskim, powierzałam jej w in-
wijanie zauważonych u dziecka zdol-
dziła ją do końca  wykonane przez nią scenizacji rolę, która wymagała ogrom-
ności  stwarzanie okazji do twórczej
prace plastyczne, które bardzo lubiła nej mobilizacji i opanowania długiego
aktywności, poczucie przez dziecko, że
 wzbudzały zachwyt otoczenia i komi- tekstu itp. Gdy pojawiały się konflikty
jest akceptowane przez grupÄ™ i potrzeb-
sji konkursowych. między nią a innymi dziećmi, starałam
ne innym, czyli ważne!
się rozmawiać z Kingą; czasem pomoc-
Dużym problemem Kingi było jednak to,
ne okazywało się chwilowe oddzielenie
Kinga skończyła już przedszkole  jest
że nie potrafiła poradzić sobie z jakim-
Kingi od grupy i powierzenie jej zajęcia
świetną uczennicą, z rodzicami rów-
kolwiek niepowodzeniem. Za porażkę
wyciszajÄ…cego emocje lub przytulenie
nież nadal mam kontakt, więc wiem, że
uznawała np. to, że inne dziecko zostało
dziecka. Często rozmawiałam także
w tej chwili dziewczynka umie radzić
wybrane do występu solo, podczas gdy
z rodzicami dziewczynki, przekazujÄ…c
sobie z emocjami, porażkami, zadania-
ona występowała z grupą. Mogło wyni-
swoje obserwacje oraz wypracowane
mi, otaczającą rzeczywistością. Nadal
kać to z niedojrzałości układu emocjo-
sposoby pracy  prosiłam rodziców
jest ambitna, chętna do działań, rozwija
nalnego dziecka i wymagało ogromnej
o nieuleganie w domu Kindze, konse-
swój talent plastyczny, wszystkim służy
pracy ze strony rodziców i nauczycieli.
kwencję wychowawczą i... cierpliwość,
pomocą i potrafi cieszyć się sukcesami,
Ponieważ Kinga była mądrą dziewczyn-
np. w przeczekaniu napadu złości.
a porażki tylko wzmacniają jej wysiłek.
ką, w końcu przyjmowała do wiadomo-
Rodzice są dumni z córki. Ja także  bo
ści wyjaśnienia dorosłych; przecież nam, Oczywiście, dbałam o to, aby dostrzegać
dorosłym też czasami trudno pogodzić i chwalić poczynania Kingi, chociaż za- może miałam w tym swój udział?

się z tym, że nie my zostaliśmy wybrani uważyłam, że najlepszą
lub dostrzeżeni  tym trudniej zrozu- formą pochwały i wy-
mieć to dziecku. Znajomość objawów
różnienia było angażo-
nadpobudliwości pozwoliła mi odróż- wanie jej do dalszych
Małgorzata Piotrowska  nauczyciel dyplomowany wychowania
nić zachowanie Kingi od zwykłej złośli- prac. Tak więc Kinga
przedszkolnego, od 20 lat pracuje w zawodzie  obecnie z grupÄ… trzy-
latków. Współpracuje z czasopismami dla nauczycieli wychowania
wości czy niegrzeczności. Dla dziecka
nie była tzw. książko-
przedszkolnego:  Wychowanie w Przedszkolu ,  Bliżej Przedszkola
nadpobudliwego ogromnym wysiłkiem
wym dzieckiem nad-
oraz wydawnictwem Oficyna MM. W kręgu jej zainteresowań znaj-
staje siÄ™ doczekanie do momentu, kiedy
pobudliwym, bo to, co dują się m.in. rękodzieło, robienie biżuterii i decoupage.
zostanie ono wybrane lub gdy zajmie
dziecko nadpobudliwe
bliżej przedszkola 1.124 styczeń 2012
Ä„ð 97