Dziecko nie jest miniaturą dorosłego
PROPORCJE CIAA
A
" gÅ‚owa noworodka Ä…ð1/4 dÅ‚. ciaÅ‚a
gÅ‚owa dorosÅ‚ego Ä…ð1/8 dÅ‚. ciaÅ‚a
" obwód głowy noworodka: 34 cm
rocznego: 46 cm
" klatka piersiowa  noworodek 32-34 cm
intensywnie rośnie do 1 r. ż. potem równomiernie,
kształt klatki piersiowej beczkowaty, żebra ustawione pod kątem
rozwartym, potem dążą do kąta ostrego
PROPORCJE CIAA
A
" tułów do okresu dojrzewania potraja swe wymiary
" środkowy punkt ciężkości:
- zarodek  poniżej podbrodka
- wcześniak  pod pępkiem
- 6. latek pomiędzy pępkiem a spojeniem łonowym
- dorosły  na spojeniu łonowym
SKÓRA I TKANKA PODSKÓRNA
" warstwa rogowa i kolczysta sÄ… bardzo cienkie Ä…ðskóra bardzo delikatna
" tkanka podskórna bardziej zbita niż u dorosłego
" termoregulacja jest dobra, zależna od ilości ciepła wymienianego przez
sploty naczyniówkowe skóry, regulowana przez niedojrzały centralny
ośrodek termoregulacyjny
SKÓRA I TKANKA PODSKÓRNA
" skóra dziecka jest głównym zbiornikiem wody  80% wody
pozakomórkowej ustroju
" zawiera duże ilości chloru sodu
" zaburzenia gosp. wodno-elektrolitowej Ä…ðzmiany uwodnienia Ä…ðzmiany
elastyczności i napięcia skóry
MI
ÅšNIE
" największy przybór masy w porównaniu z innymi narządami w okresie
rozwoju
" spadek ilości wody
" wzrost ilości białka i tłuszczu
" ilośd włókien mięśniowych jak u dorosłego, lecz grubośd mniejsza
KOÅšCIEC
" masa koÅ›ci wzrasta okoÅ‚o 27 razy Ä…ðprzyrost na dÅ‚ugoÅ›d jak i mineralizacja
 w okresie od urodzenia do pokwitania
" niejednakowy czas uwapnienia koÅ›ci Ä…ðobecnoÅ›d jÄ…der kostnienia Ä…ð
wiek kostny Ä…ðocena rozwoju dziecka Ä…ðzaburzenia endokrynologiczne i
inne
" jÄ…dra kostnienia Ä…ðprzyczyna pomyÅ‚ek w interpretacji rtg w kontekÅ›cie
obecności cech urazu
KOÅšCIEC
" kostnienie czaszki Ä…ðwielkoÅ›d ciemienia tylnego i przedniego
" ciemiÄ™ tylne po urodzeniu maÅ‚e Ä…ðwielkoÅ›ci opuszki palca
" ciemię przednie zarasta około 18 m.ż. ale czasem przed ukooczeniem 12
m.ż.
" wygodne  okno do oceny mózgowia badaniem usg
UKA
AD ODDECHOWY
" dwa etapy rozwoju: płodowy i pozapłodowy
" płodowy:
- 4 tydzieo ż. pł. - okres embrionalny - oddzielnie oskrzeli pierwotnych
- 5-16 t. ż. pÅ‚. - okres pseudogruczoÅ‚owyÄ…ðczęśd nieoddechowa pÅ‚uc Ä…ð
podziaÅ‚ na pÅ‚aty Ä…ðopÅ‚ucna Ä…ðpÅ‚uca przypominjÄ… narzÄ…d gruczoÅ‚owy
- 17-24 t. ż. pÅ‚. - okres kanalikowyÄ…ðkanalizacja oskrzeli Ä…ðwzrost sieci
naczyo Ä…ðpowstanie części oddechowej pÅ‚uc
- 25-40 t. ż. pÅ‚. - okres woreczków koÅ„cowychÄ…ðróżnicowanie przestrzeni
oddechowej płuc
" 24-28 t. ż. pÅ‚. Ä…ðprodukcja surfaktantu
UKA
AD ODDECHOWY
" okres pozapłodowy: układ oddechowy należy w chwili urodzenia do
najmniej dojrzałych narządów
" zmiana parametrów w krążeniu płucnym:
1szy oddech Ä…ðrozprężenie pÄ™cherzyków pÅ‚ucnych Ä…ðzmniejszenie oporu
pÅ‚ucnego Ä…ðzwiÄ™kszenie przepÅ‚ywu pÅ‚ucnego
" wynik zmian: krążenie wyskociÅ›nieniowe i wysokooporowe Ä…ð
niskociśnieniowe i niskoporowe
UKA
AD ODDECHOWY
" klatka piersiowa ma u noworodka ksztaÅ‚t beczkowaty Ä…ðżebra ustawione
poziomo
" słabo rozwinięte międzyżebrowe
" stopniowo klatka piersiowa przybiera kształt stożkowaty
" Liczba oddechów:
 noworodek 40/min  HR 120
 niemowlÄ™ 20-20/min  HR 100
 3. latek 16-20/min  HR 80-90
UKA
AD ODDECHOWY
" noworodek ma słabo wykształcone zatoki szczękowe
" potem w pierwszych latach życia wykształcają się zatoki klinowe i sitowe
" 4-5 r. ż.  rozwój zatok czołowych
" trÄ…bka Eustachiusza: szeroka, krótka, ustawiona poziomo Ä…ðÅ‚atwe
przejście infekcji z nosogradzieli do ucha środkowego
UKA
AD ODDECHOWY
" krtao  wysoko osadzona, wąskie światło, słabo wykształcony nabłonek
" łatwo ulegająca obrzękowi luz
na tkanka łączna w błonie podśluzowej
" tchawica i oskrzela krótkie i wąskie
" u noworodka czynna jest niewielka liczba pÄ™cherzyków pÅ‚ucnych Ä…ð
wzrasta z wiekiem
UKA
AD ODDECHOWY
" wymiana gazowa w płucach zależy od:
- pojemności oddechowej
- pojemności minutowej
- oporu dróg oddechowych
- objętości przestrzeni martwej
- wielkości powierzchni dyfuzyjnej
- właściwości błony granicznej
UKA
AD KRWIOTWÓRCZY
" Szpik dziecka wyÅ‚Ä…cznie czerwony Ä…ðuczynnienie ognisk hemostazy
pozaszpikowej w wątrobie, śledzionie
" erytrocyty wytwarzane sÄ… w szpiku kostnym
" erytrocyt żyje 120 dni
" powstawanie krwinek reguluje erytropoetyna wytwarzana w tkance
nerkowej
AKCJA SERCA
WIEK HR AMPLITUDA
NOWORODEK 120 70  170
1 ROK 120 80 - 160
5 LAT 100 80 - 120
12 LAT 85  90 65 - 105
16 LAT 75  80 60 - 100
RR
NOWORODKI 80/40
6  12 M.Å». 80/60
1 R.Å». 96/66
2 R.Å». 99/64
3 R.Å». 100/67
4 R.Å» 99/65
5  6 R.Å». 94/55
6  10 R.Å». 100/55
13  14 R.Å». 118/60
PRZEWÓD POKARMOWY
" cechuje się niedojrzałością
" peÅ‚na sprawnoÅ›d trawienia i wchÅ‚aniania w okresie przedszkolnym Ä…ð
koniecznośd przestrzegania zasad żywienia w różnych okresach
rozwojowych
PRZEWÓD POKARMOWY
" trawienie białka: w żołądku noworodka i małych niemowląt ograniczona
Ä…ðniedostateczna kwasota soku żoÅ‚Ä…dkowego
" do 3 r. ż . niedostateczne wydzielanie trypsyny  niezbędnej do aktywacji
enzymów trawiennych
" dobre trawienie białka dzięki wolniejszej perystaltyce jelit
PRZEWÓD POKARMOWY
" trawienie wÄ™glowodanów: duża powierzchnia chÅ‚onna jelit Ä…ðdobre
przyswajanie cukrów prostych
" amylaza Ä…ðniedobór Ä…ðzÅ‚a tolerancja skrobii do kooca 1 r. ż.
PRZEWÓD POKARMOWY
" trawienie tÅ‚uszczów: u noworodków i maÅ‚ych niemowlÄ…t uÅ‚atwia Ä…ð
zdolnośd do pinocytozy i obecnośd lipazy podjęzykowej
" aktywnośd lipazy trzustkowej około 5 r. ż. taka jak u dorosłych
" pinocytoza - sposób odżywiania się organizmów jednokomórkowych lub
wielokomórkowych Ä…ðpobieranie niewielkich czÄ…steczek pokarmu Ä…ð
wytworzenie się wklęśnięcia w błonie komórkowej a następnie oblanie
dookoÅ‚a pokarmu Ä…ðtworzy siÄ™ wodniczka pokarmowa, przybliżajÄ… siÄ™
lizosomy i za pomocą enzymów rozkładają pokarm wraz z całą wodniczką
w tym procesie następuje niewielki ubytek błony komórkowej
W
TROBA
" noworodek  wystaje 3-4 cm spod łuku żebrowego
" okoÅ‚o 18 m.ż  zmniejszenie wymiarów Ä…ðwÄ…troba  chowa siÄ™ pod Å‚uk
żebrowy
" w wieku szkolnym ponownie 3 poniżej łuku żebrowego
" dojrzewanie Ä…ðprodukcja enzymów
STOLEC
" smółka  do 3-4 dnia po urodzeniu  ciemnooliwkowa, zielonkawa
" stolec w 1 dobie jałowy
" od 4 doby stolec żółtawy
" pokarm matki Ä…ðpH kwaÅ›ny
" pokarm sztuczny Ä…ðpH obojÄ™tne lub zasadowe
" stolec przy karmieniu sztucznym 4x > stolca przy karmieniu naturalnym
" karmienie może wywoład odruchową defekację
OKRESY ROZWOJU
" A - prenatalny (wewnątrzłonowy, śródmaciczny) trwa 38-42 tygodni
" B  postnatalny (pozamaciczny)
- noworodkowy  pierwsze 28 dni życia
- niemowlęcy  1 r. ż.
- wczesnego dzieciostwa  poniemowlęcy 2-3 r. ż.
- przedszkolny  4-6 r. ż.
- szkolny  7-15 r. ż.
- młodzieoczy  16-20 r. ż.
- dojrzałości  20/25  40/50 r. ż.
- starzenia się  powyżej 40/50 r. ż.
UKA
AD KR
ŻENIA
" rozwój krążenia między 2-8 t. ż. pł.
" krążenie pÅ‚odowe odbywa siÄ™ przez Å‚ożysko Ä…ðdo pÅ‚odu krew pÅ‚ynie przez
żyłę pępkową wraca do łożyska poprzez tętnice pępkowe
" cel tego krążenia:
- wymiana metabolitów na substraty energetyczne
- wymiana CO2 na O2
UKA
AD KR
ŻENIA
" poÅ‚Ä…czenia w ukÅ‚adzie krążenia czynne w okresie życia pÅ‚odowego Ä…ð
nieczynne w życiu pozałonowym:
1. przewód żylny Arantiusa  z ż. pępkowej do ż. próżnej dolnej
2. otwór owalny  połączenie międzyprzedsionkowe
3. przewód tętniczy Botalla  między aortą i tętnicą płucną
UKA
AD KR
ŻENIA
" w okresie życia pÅ‚odowego wiÄ™ksza pracÄ™ wykonuje komora prawa Ä…ð
większa masa mięśniowa
" po urodzeniu Ä…ðwiÄ™ksza praca komory lewej Ä…ðzwiÄ™kszenie masy lewej
komory
" stosunek masy komory lewej do prawej:
- noworodek - 1:1
- 2 rok życia - 2:1
- okres dojrzewania - 3:1
" okres noworodkowy - przewaga komory lewej
" okres niemowlęcy - zmniejszająca się przewaga komory prawej
" około 1 roku życia - przewaga komory lewej
UKA
AD KR
ŻENIA
" serce noworodka: duże Ä…ðwynik pracy w okresie pÅ‚odowym Ä…ðpo
urodzeniu rośnie wolniej
ksztaÅ‚t kulisty Ä…ðkoniuszek prawa komora
" serce niemowlÄ™cia: wysoko ustawiona przepona Ä…ðserce poÅ‚ożone wyżej
bardziej poziomo i przyÅ›rodkowo Ä…ðkoniuszek lewa komora
" po 2 r. ż.: wydÅ‚użenie sylwetki, zaostrzenie koniuszka Ä…ðprzesuniÄ™cie
koniuszka ku doÅ‚owi i w lewo, zaostrzenie i wydÅ‚użenie aorty Ä…ðzmiana
kształtu szypuły naczyniowej
" w wieku szkolnym: serce lewokomorowe, widoczna talia serca i pieo
płucny
UKA
AD MOCZOWY
" nerki utrzymujÄ… homeostazÄ™ ustroju Ä…ðwydalajÄ… koocowe produkty
przemiany materii Ä…ðregulujÄ… gospodarkÄ™ kwasowo-zasadowÄ…
" budowa nerek u noworodka zakooczona, funkcjonalnie narząd niedojrzały,
ale nerki mogÄ… regulowad homeostazÄ™ ustroju.
UKLAD NERWOWY
" mózg noworodka niedojrzały:
- funkcjonalnie
- morfologicznie
" rozwój Ä…ðprzyrost iloÅ›ci neuronów oraz synaps i neurotansmiterów
" szczyty rozwoju Ä…ð3, 7, 11, 15, r. ż.
" rozwój po urodzeniu Ä…ðwpÅ‚yw bodz
ców z otoczenia
" wyraz dojrzaÅ‚oÅ›ci CUN u noworodka i niemowlÄ™cia Ä…ðuÅ‚ożenie ciaÅ‚a Ä…ð
zgięciowe (tułów wyprostowany, kooczyny lekko zgięte, w stawach
biodrowych, kolanowych i Å‚okciowych)
" napięcie mm. zginaczy zmniejsza się po 6 m. ż.
UKA
AD DOKREWNY
" zróżnicowanie morfologiczne gruczołów wewnętrznego wydzielania w 6 t.
ż. pł.
" czynnośd hormonalna między 6-10 t. ż. pł.
" gruczoły dokrewne: szysznka, przysadka, nadnercza, tarczyca,
przytarczyce, gasica, trzustka, gonady
MECHANIZMY OBRONNE
" odporność nieswoista: ochrona przed różnymi antygenami
" u noworodków i niemowląt niedojrzała m.in. ze względu na:
- bariery anatomiczne Ä…ðskóra Ä…ðblony Å›luzowe w ukÅ‚adzie oddechowym
i pokarmowym
- fagocytoza Ä…ðniedojrzale makrofagii
- ukÅ‚ad dopeÅ‚niacza Ä…ð frakcja C3 u noworodka
- wykształcenie się czynników tkankowych do 3 r. ż.
MECHANIZMY OBRONNE
" odpornośd na znane antygeny
" komórkowa: grasica, węzły chłonne, śledziona
" humoralna: zależy od:
- stanu immunologicznego matki (przebyte
zakażenia, szczepienia)
- wieku płodowego noworodka
- stanu łożyska
" 2-5 m. ż. stan fizjologicznego niedoboru immunologicznego
" wartości prawie jak u dorosłego około 12 r. ż.
ROZWÓJ PSYCHOMOTORYCZNY
KRYTERIA OCENY
" postawa ciała - unoszenie głowy w pozycji na brzuchu, trzymanie głowy
w pozycji pionowej
" siadanie, stanie, chodzenie
" lokomocja  przewracanie z boku na plecy, powrót z pleców na bok, na
brzuch, pełzanie, raczkowanie
" motoryka rąk  chwytanie przedmiotów
ROZWÓJ PSYCHOMOTORYCZNY
KRYTERIA OCENY
" procesy poznawcze Ä…ðreakcja na dz
więk, śledzenie przedmiotów,
odróżnianie znajomych głosów, skupiane uwagi
" mowa Ä…ðwydawanie dz
więków, gruchanie, wymawianie głosek,
gaworzenie, powtarzanie głosów, dz
więków, sylab
" dojrzaÅ‚oÅ›d spoÅ‚eczna Ä…ðzatrzymywanie wzroku na twarzy ludzkiej
" samodzielnoÅ›d Ä…ðnp. otwieranie ust na widok Å‚yżeczki