Charyzmaty nadzwyczajne w Odnowie w Duchu Świętym

Uniwersytet Warmińsko – Mazurski w Olsztynie

Wydział Teologii

Kierunek studiów: teologia

Przemysław Przekop

CHARYZMATY NADZWYCZAJNE

W ODNOWIE W DUCHU ŚWIĘTYM

NA PODSTAWIE DOKUMENTÓW Z MALINES

Praca magisterska
napisana na seminarium naukowym
z teologii dogmatycznej
pod kierunkiem ks. dra Jerzego Fidury

Olsztyn 2010

Warmińsko – Mazurski University in Olsztyn

Faculty of Theology

Specialization: theology

Przemysław Przekop

EXTRADINARY CHARISMA
IN HOLY SPIRIT RENEWAL

ON THE BASIS OF

DOCUMENTS FROM MALINES

Master's thesis

written at Dogmatic Theology Faculty

of Warmińsko – Mazurski University

under suprevision of ks. dr Jerzy Fidura

Olsztyn 2010

SPIS TREŚCI

Table of contents .............................................................................................. 7

Wykaz skrótów ............................................................................................... 11

Wstęp .............................................................................................................. 12

Rozdział I

Rys historyczny nauki o charyzmatach ......................................................... 16

1. 1. Biblijne widzenie i rozumienie charyzmatów ................................................. 17

1. 1. 1. Pojęcie charyzmatu w Piśmie Świętym .................................................... 17

1. 1. 2. Charyzmaty w Starym Testamencie ......................................................... 18

1. 1. 2. 1. Odczytywanie działania Ducha Jahwe przed niewolą babilońską ....... 18

1. 1. 2. 2. Eschatologiczny charakter działania Ducha Pańskiego w tekstach

powstałych po 538 roku ..................................................................... 20

1. 1. 3. Nowotestamentalna nauka o charyzmatach .............................................. 21

1. 1. 3. 1. Charyzmaty w pismach Świętego Pawła. Znaczenie ogólne

i specjalne ......................................................................................... 21

1. 1. 3. 2. Sprecyzowanie wiedzy o charyzmatach w Liście do Rzymian oraz

Pierwszym Liście do Koryntian ......................................................... 22

1. 1. 3. 3. Chrześcijanin jako szafarz charyzmatów według Pierwszego Listu

świętego Piotra .................................................................................. 24

1. 1. 3. 4. Miłość jako cel posługiwania charyzmatycznego ............................... 25

1. 2. Rozumienie pojęcia charyzmat w dziejach Kościoła.

Podział charyzmatów ................................................................................... 26

1. 2. 1. Charyzmaty u Ojców Kościoła ................................................................ 27

1. 2. 2. Chryzmaty w nauczaniu świętego Tomasza ............................................. 27

1. 2. 3. Zmiana patrzenia na charyzmaty na przestrzeni wieków ......................... 28

1. 2. 4. Duch Święty i Jego dary w nauczaniu Vaticanum II ................................ 29

1. 2. 5 Nauczanie Jana Pawła II na temat charyzmatów ....................................... 30

1. 2. 6. Podział charyzmatów .............................................................................. 32

1. 2. 6. 1. Dary zwyczajne i nadzwyczajne ........................................................ 32

1. 2. 6. 2. Klasyfikacja charyzmatów według B. Seneli ..................................... 33

1. 2. 6. 3. Podział charyzmatów według S. Falvo .............................................. 34

1. 3. Kryteria rozeznawania charyzmatów .......................................................... 34

1. 3. 1. Potrzeba rozeznawania charyzmatów ...................................................... 34

1. 3. 2. Kryterium wiary ...................................................................................... 35

1. 3. 3. Kryterium wdzięczności oraz służby dla wspólnego dobra wspólnoty ..... 36

1. 3. 4. Kryterium miłości ................................................................................... 38

1. 3. 5. Czynniki ludzkie wpływające na autentyczność charyzmatów ................. 40

Rozdział II

Soborowe i posoborowe rozwinięcie nauczania o charyzmatach ................ 41

2. 1. Rozumienie terminu „Chrzest w Duchu Świętym” ....................................... 42

2. 1. 1. Różne określenia zjawiska „chrztu w Duchu Świętym” ........................... 42

2. 1. 2. Biblijne opisy „chrztu w Duchu” ............................................................. 42

2. 1. 3. Katolickie rozumienie terminu „chrzest w Duchu Świętym” ................... 43

2. 1. 3. 1. Aspekt teologiczny ........................................................................... 44

2. 1. 3. 2. Aspekt doświadczalny ....................................................................... 45

2. 1. 4. Skutki wylania darów Ducha Świętego ................................................... 45

2. 1. 5. Formy „chrztu w Duchu Świętym” .......................................................... 47

2. 1. 5. 1. Forma jawna ..................................................................................... 47

2. 1. 5. 2. Forma ukryta ..................................................................................... 48

2. 1. 6. Cechy charakterystyczne „chrztu w Duchu Świętym” ............................. 48

2. 2. Miejsce charyzmatów w Kościele. Charyzmaty a hierarchia ...................... 49

2. 2. 1. Dary charyzmatyczne i hierarchiczne jako forma obecności Ducha

Świętego w Kościele ........................................................................... 49

2. 2. 2. Charyzmat wezwaniem do służby wspólnocie Kościoła .......................... 50

2. 2. 3. Życie konsekrowane i posługa hierarchiczna jako szczególny

charyzmat Ducha Świętego ..................................................................... 51

2. 2. 3. 1. Charyzmat życia konsekrowanego ..................................................... 52

2. 2. 3. 2. Posługa święceń jako specjalny dar charyzmatyczny ......................... 52

2. 2. 4. Wzajemne relacje między struktura hierarchiczną a charyzmatyczną........ 53

2. 2. 4. 1. Rozeznawanie charyzmatów jako obowiązek hierarchii kościelnej ..... 54

2. 2. 4. 2. Miłość źródłem właściwych relacji między wymiarem

hierarchicznym i charyzmatycznym ................................................... 55

2. 3. Ruch Odnowy w Duchu Świętym ................................................................. 55

2. 3. 1. Powstanie Odnowy Charyzmatycznej ..................................................... 56

2. 3. 1. 1. Dni skupienia studentów z Pittsburga ................................................ 57

2. 3. 1. 2. Początki Odnowy Charyzmatycznej w Kościele Katolickim .............. 58

2. 3. 1. 3. Powstanie Odnowy w Duchu Świętym w Polsce ............................... 59

2. 3. 2. Odnowa Charyzmatyczna w Polsce ......................................................... 59

2. 3. 3. Cele Odnowy Charyzmatycznej .............................................................. 60

2. 3. 4. Owoce Odnowy Charyzmatycznej .......................................................... 61

2. 3. 4. 1. Wspólnoty życia i przymierza ........................................................... 61

2. 3. 4. 2. Odnowa Kościoła poprzez otwarcie się na charyzmaty ...................... 62

Rozdział III

Dokumenty z Malines jako źródło nauki o charyzmatach i ich odkrywaniu

we współczesnym świecie ............................................................................... 63

3. 1. Dar języków i jego wkład w modlitwę ........................................................... 64

3. 1. 1. Glossolalia w Piśmie Świętym ................................................................ 64

3. 1. 1. 1. Występowanie terminu glossolalia .................................................... 64

3. 1. 1. 2. Dar języków w pismach świętego Pawła ………………………….. ... 65

3. 1. 2. Obecność glosolalii w Kościele na przestrzeni wieków ……………….. .. 65

3. 1. 3. Podział daru języków …………………………………………………... .. 66

3. 1. 3. 1. Glossolalia ………………………………………………………….. . 67

3. 1. 3. 2. Jubilacja............................................................................................. 67

3. 1. 3. 3. Ksenoglosja ....................................................................................... 68

3. 1. 3. 4. Dar tłumaczenia języków ................................................................... 69

3. 1. 4. Wkład daru języków w modlitwę chrześcijańską ...................................... 69

3. 2. Dar proroctwa ............................................................................................... 71

3. 2. 1. Biblijna interpretacja terminu prorok ........................................................ 71

3. 2. 1. 1. Proroctwo w Starym Testamencie ...................................................... 72

3. 2. 1. 2. Proroctwo w Nowym Testamencie ..................................................... 73

3. 2. 2. Proroctwo w historii Kościoła .................................................................. 74

3. 2. 3. Współczesne rozumienie charyzmatu proroctwa ...................................... 75

3. 2. 4. Formy daru proroctwa .............................................................................. 76

3. 2. 5. Rozeznawanie autentyczności proroctwa.................................................. 77

3. 2. 5. 1. Kryteria negatywne i pozytywne ........................................................ 78

3. 2. 5. 2. Kryterium osobowe ............................................................................ 78

3. 2. 5. 3. Kryterium przekazywanego słowa ..................................................... 79

3. 3. Dar uzdrawiania oraz dar spoczynku w Duchu Świętym .............................. 80

3. 3. 1. Dar uzdrawiania ....................................................................................... 80

3. 3. 1. 1. Dar uzdrawiania w Starym Testamencie............................................. 80

3. 3. 1. 2. Dar uzdrawiania w Nowym Testamencie i czasach patrystycznych .... 80

3. 3. 1. 3. Charyzmat uzdrawiania we współczesnym Kościele .......................... 82

3. 3. 2. Dar spoczynku w Duchu Świętym............................................................ 83

3. 3. 2. 1. Terminologia określająca dar spoczynku w Duchu Świętym .............. 83

3. 3. 2. 2. Świadectwa historyczne mówiące o darze spoczynku w Duchu .......... 84

3. 3. 2. 3. Występowanie i źródła pochodzenia daru spoczynku w Duchu .......... 84

3. 3. 2. 4. Ocena autentyczności daru spoczynku w Duchu ................................ 85

Zakończenie .................................................................................................... 87

Bibliografia .................................................................................................... 90

Summary ........................................................................................................ 96

TABLE OF CONTENTS

Abbreviations fererences ............................................................................... 11

Introduction .................................................................................................. 12

Chapter I

Outline of the history of the theory about charismata .................................. 16

1. 1. The biblical vision and understanding charismata........................................ 17

1. 1. 1. Comprehending the charisma in the Bible ................................................ 17

1. 1. 2. Charismata in the Old Testament ............................................................. 18

1. 1. 2. 1. Reading out of the effect of Spirits the Yahweh before the Babylonian

captivity ............................................................................................ 18

1. 1. 2. 2. Eschatological nature of the action of your Ghost in texts arising

after 538 of year ............................................................................. 20

1. 1. 3. The charisma science in the New Testament ......................................... 21

1. 1. 3. 1. Charismata in St. Pauls's letters. General and special significance ...... 21

1. 1. 3. 2. Specifying the knowledge about charismata in The Letter to Romans

and The First Letter to Corinthians ................................................... 22

1. 1. 3. 3. The Christian as the steward of charismata according to The First

Letter of St. Peter ........................................................................... 24

1. 1. 3. 4. Love as the aim of charismatic being a servant .................................. 25

1. 2. Understanding the notion charisma in the history of the Church.

Division of charismata .................................................................................. 26

1. 2. 1. Charismata at Church Fathers .................................................................. 27

1. 2. 2. Charismata in saint Thomas teaching ....................................................... 27

1. 2. 3. Change of looking at charismata over the centuries .................................. 28

1. 2. 4. The Holy Spirit and his gifts in the teaching Vaticanum II ...................... 29

1. 2. 5 Teaching John Paul II about charismata ................................................... 30

1. 2. 6. Division of charismata ............................................................................ 32

1. 2. 6. 1. Normal and extraordinary gifts .......................................................... 32

1. 2. 6. 2. Classification of charismata according to B. Seneli ........................... 33

1. 2. 6. 3. Classification of charismata according to S. Falvo ............................ 34

1. 3. Criteria of discerning charismata .................................................................. 34

1. 3. 1. Discerning charismata is needed ............................................................. 34

1. 3. 2. Criterion of the faith ................................................................................ 35

1. 3. 3. The criterion of the appreciation and services for the joint

property of bond ...................................................................................... 36

1. 3. 4. Criterion of love ...................................................................................... 38

1. 3. 5. Human factors influencing the authenticity of charismata ........................ 40

Chapter II

Conciliar and afterconciliar developing teaching about charismata .......... 41

2. 1. Understanding the date „Baptism in the Holy Spirit” ................................... 42

2. 1. 1. Different expressions of the phenomenon „of baptism in the Holy Spirit” 42

2. 1. 2. Biblical descriptions „of baptism in the Holy Spirit” ............................... 42

2. 1. 3. Catholic understanding the date „baptism in the Holy Spirit” .................. 43

2. 1. 3. 1. Theological aspect ............................................................................ 44

2. 1. 3. 2. Experimental aspect .......................................................................... 45

2. 1. 4. The results of throwing the Holy Spirit gifts ............................................ 45

2. 1. 5. Forms „of baptism in the Holy Spirit” ..................................................... 47

2. 1. 5. 1. Overt form ........................................................................................ 47

2. 1. 5. 2. Covert form ...................................................................................... 48

2. 1. 6. Distinctive features „of baptism in the Holy Spirit” ................................. 48

2. 2. Place of charismata at the Church. Charismata and the hierarchy .............. 49

2. 2. 1. Charismatic and hierarchical gifts as the form of the presence of the

Holy Spirit at the Church ...................................................................... 49

2. 2. 2. Charisma with summons from the service for bond of the Church ........... 50

2. 2. 3. The consecrated life and the hierarchical service as the special charisma

of the Holy Spirit .................................................................................. 51

2. 2. 3. 1. Charisma of the consecrated life ........................................................ 52

2. 2. 3. 2. The service of holy orders as the special charismatic gift .................. 52

2. 2. 4. Interrelation between structure hierarchical and charismatic .................... 53

2. 2. 4. 1. Discerning charismata as the duty of the church hierarchy ................ 54

2. 2. 4. 2. Love with source of appropriate relations between the hierarchical

and charismatic dimension ............................................................. 55

2. 3. Movement of the Restoration in the Holy Spirit ........................................... 55

2. 3. 1. Occurrence of the Charismatic Revival ................................................... 56

2. 3. 1. 1. Converging days of students from Pittsburg ...................................... 57

2. 3. 1. 2. The beginnings of charismatic renewal in the Catholic Church .......... 58

2. 3. 1. 3. Rising Catholic Charismatic Renewal in Poland ................................ 59

2. 3. 2. Charismatic restoration in Poland ............................................................ 59

2. 3. 3. Purposes of the Charismatic Revival ....................................................... 60

2. 3. 4. Fruit charismatic renewal ........................................................................ 61

2. 3. 4. 1. Community life and covenants .......................................................... 61

2. 3. 4. 2. Restoration of the Church by opening to charismata .......................... 62

Chapter III

Documents from Malines as the source of the theory about charismata

and discovering them in contemporary world ............................................. 63

3. 1. The gift of languages and his input to the prayer ......................................... 64

3. 1. 1. Glossolalia in the Bible ........................................................................... 64

3. 1. 1. 1. Appearing of the date glossolalia ...................................................... 64

3. 1. 1. 2. The gift of languages in St. Paul's letters ........................................... 65

3. 1. 2. Presence of the glossolalia at the Church over the centuries .................... 65

3. 1. 3. Division of the gift of languages ............................................................. 66

3. 1. 3. 1. Glossolalia ........................................................................................ 67

3. 1. 3. 2. Jubilation .......................................................................................... 67

3. 1. 3. 3. Ksenoglosia ...................................................................................... 68

3. 1. 3. 4. Gift of explaining languages ............................................................. 69

3. 1. 4. Input of the gift of languages to the Christian prayer ............................... 69

3. 2. Gift of the prophecy ...................................................................................... 71

3. 2. 1. Biblical interpretation of the date prophet ................................................ 71

3. 2. 1. 1. Prophecy in the Old Testament ......................................................... 72

3. 2. 1. 2. Prophecy in the New Testament ........................................................ 73

3. 2. 2. Prophecy in the history of the Church ..................................................... 74

3. 2. 3. Contemporary understanding of the charisma the prophecy ..................... 75

3. 2. 4. Forms of the gift of the prophecy ............................................................ 76

3. 2. 5. Discerning the authenticity of the prophecy ............................................. 77

3. 2. 5. 1. Negative and positive criteria ............................................................ 78

3. 2. 5. 2. Personal criterion .............................................................................. 78

3. 2. 5. 3. Conveyed word criterion ................................................................... 79

3. 3. The gift of healing and the gift of the rest in the Holy Spirit ........................ 80

3. 3. 1. Gift of healing ......................................................................................... 80

3. 3. 1. 1. Gift of healing in the Old Testament ................................................. 80

3. 3. 1. 2. Gift of healing in the New Testament and times patristic ................... 80

3. 3. 1. 3. Charisma of healing at the contemporary Church .............................. 82

3. 3. 2. Gift of the rest in the Holy Spirit ............................................................. 83

3. 3. 2. 1. Terminology defining the rest in the Holy Spirit gift ......................... 83

3. 3. 2. 2. Historical testimony of the rest in the Holy Spirit gift ........................ 84

3. 3. 2. 3. Incidence and the sources of origin of the rest in the Spirit gift .......... 84

3. 3. 2. 4. Estimation of authenticity of the rest in the Holy Spirit gift ............... 85

Ending ............................................................................................................ 87

Bibliography .................................................................................................. 90

Summary ........................................................................................................ 96

Wykaz skrótów

„Ateneum Kapłańskie”, Włocławek 1909 –

ChL

Posynodalna Adhortacja apostolska „Christifideles Laici” Ojca

świętego Jana Pawła II o powołaniu i misji świeckich w Kościele

i w świecie w dwadzieścia lat po Soborze Watykańskim II,

w: Adhortacje Ojca świętego Jana Pawła II, t. 1, Kraków 1996

CTh

„Collectanea Theologica”, Lwów 1931 – 1939, Warszawa 1949/50 –

Dekret o apostolstwie świeckich „Apostolicam actuositatem”, w: Sobór

Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań 2002

Dekret o misyjnej działalności Kościoła „ Ad gentes divinitus”,

w: Sobór Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań 2002

Dekret o posłudze i życiu prezbiterów „Presbyterorum ordinis”,

w: Sobór Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań 2002

Encyklopedia Katolicka

Konstytucja dogmatyczna o Kościele „Lumen Gentium”, w: Sobór

Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań 2002

KKK

Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 2002

Konstytucja dogmatyczna o Objawieniu Bożym „Dei Verbum”,

w: Sobór Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań 2002

WDr

„W Drodze”. Miesięcznik poświęcony życiu chrześcijańskiemu,

Poznań 1973 –

ZODŚ „Zeszyty Odnowy w Duchu Świętym”, Kraków 1994 –

Wstęp

W całej historii Kościoła widać nieustanną obecność Ducha Świętego,

który tworzy, umacnia i prowadzi wspólnotę uczniów Chrystusa. Tenże Duch

działa na przestrzeni wieków w sposób nieprzerwany, obdarzając wierzących

różnego rodzaju darami. Do tych darów należą również charyzmaty, którymi

obdarza On w sposób sobie właściwy poszczególne osoby. Poprzez nie cała

wspólnota jest budowana i umacniana w wierze, a także poszczególne

obdarowane nimi osoby mogą wzrastać w miłości ku Bogu i bliźnim.

W pierwszych wiekach dary te były czymś naturalnym i powszechnym,

czego świadectwa znajdujemy na kartach Nowego Testamentu, a szczególnie

w pismach świętego Pawła. Od początku obecność tych darów pokazuje ich

bogactwo i znaczenie dla rodzącego się wówczas Kościoła, ale jednocześnie

uwidacznia jak duże niebezpieczeństwo mogą one stanowić, gdy używa się ich

w sposób niewłaściwy. Dlatego Apostoł Narodów poświęca im wiele uwagi, aby

posługiwanie się nimi prowadziło do wzajemnego zbudowania wierzących, a nie

stało się przyczyną rozbicia i podziałów.

Charyzmaty, żywo obecne przez pierwsze pięć wieków istnienia

wspólnoty kościelnej, zaczęły powoli stawać się coraz rzadziej spotykane,

aż do niemalże zupełnego zaniku. Po ponad trzynastu wiekach nieobecności,

te dary Ducha Świętego, zaczęły się znów pojawiać około XVII – XIX wieku.

Żywe i pełne mocy odrodzenie dokonało się najpierw we wspólnotach

protestanckich, w sposób szczególny w nurcie neopentakostalnym lub inaczej

nazywanym zielonoświątkowym. W Kościele Katolickim ten nowy powiew

Ducha Świętego i związany z nim ruch charyzmatyczny przypada na czasy

Soboru Watykańskiego II i przypadające bezpośrednio po nim. Obecnie ponad

czterdzieści lat po zakończeniu Vaticanum II obecność charyzmatów jest ciągle

żywa, co owocuje nowymi ruchami i wspólnotami w samym łonie Kościoła.

Przykładem takiego ruchu może być Odnowa w Duchu Świętym, która

w niektórych krajach nazywana jest również Odnową Charyzmatyczną.

Obecność tych darów we współczesnym Kościele budzi często wiele

kontrowersji i wątpliwości. Podobnie, jak w czasach apostolskich, tak i dziś nie

wszystkie dary są wykorzystywane w sposób właściwy, bądź też nie

są autentycznym działaniem Ducha Świętego, lecz skutkiem działania człowieka

bądź wpływu złego ducha. Z tego powodu powstał zespół teologów oraz liderów

wspólnot charyzmatycznych pod przewodnictwem kard. Leona Josepha

Suenensa, którego zadaniem było opracowanie wskazań, mających na celu

właściwą interpretacje oraz sposób korzystania z tych darów, a także

pokazujących w jaki sposób rozeznać prawdziwość i autentyczne pochodzenie od

Ducha Świętego tych darów. Zespół ten pracował od maja 1974 do 1986 roku,

w belgijskiej miejscowości Malines. Owocem ich pracy był zbiór sześciu

dokumentów znanych pod nazwą „Dokumenty z Malines”, które dotyczą istoty

przejawów działania Odnowy Charyzmatycznej. O randze tych dokumentów

świadczy fakt, że do konsultacji tychże Dokumentów zaproszono tak wybitnych

teologów jak: Avery Dulles, Yves Congar, Walter Kasper, Rene Laurentin

i Joseph Ratzinger.

Pierwszy z Dokumentów powstał w dniach 21 – 26 maja 1974 roku.

Nosi

nazwę

„Odnowa

Charyzmatyczna.

Wskazania

teologiczne

i duszpasterskie” i jest próbą odpowiedzi na podstawowe pytania dotyczące

Odnowy Charyzmatycznej i jej miejsca w Kościele. Drugi z wspomnianych

Dokumentów zatytułowany jest „Ekumenizm i Odnowa Charyzmatyczna”.

Pochodzi on z 1978 roku i jest refleksją nad rolą ruchu charyzmatycznego

w drodze ku jedności chrześcijan. Kolejny z Dokumentów pochodzi z roku 1979

i nosi tytuł „Odnowa w Duchu Świętym a służba człowiekowi”. Do współpracy

nad tym dokumentem został zaproszony biskup z Ameryki Łacińskiej Helder

Camera. Poruszona w nim została sprawa sposobu służenia człowiekowi w imię

Ewangelii, a także uwrażliwia on na ludzką biedę i próbuje wskazać sposoby,

z jakimi członkowie Odnowy mogą wychodzić jej na przeciw. Czwarty

z Dokumentów „Odnowa w Duchu Świętym i siły ciemności” porusza problem

postawy jaką chrześcijanin powinien zająć wobec rzeczywistości obecności

i działania w świecie złego ducha. Przedostatni z Dokumentów opublikowany

w 1985 roku nosi nazwę „Kult mojego ja i moja wiara”. Porusza on istotną

kwestię dominującego wówczas naturalizmu i wpływu jaki wywiera

on na rozwój duchowy. Ostatni z Dokumentów powstał w 1986 roku i nosi tytuł:

„<<Spoczynek w Duchu>> kontrowersyjne zjawisko”. Poruszona w nim została

kwestia nowego przejawu działania Ducha Świętego jakim jest dar spoczynku,

a także, co się z tym wiąże, kwestia sposobu podejścia do niego oraz jego

właściwej oceny.

Zasadniczym

celem

niniejszej

pracy

jest

ukazanie

zjawiska

charyzmatów, a w sposób szczególny charyzmatów nadzwyczajnych, inaczej

nazywanych spekulatywnymi w świetle owych Dokumentów. Autor będzie starał

się wskazać na sposób patrzenia na zjawisko charyzmatów w świetle Pisma

Świętego oraz późniejszej

refleksji teologicznej. Jest to niezbędne

do zrozumienia współczesnego rozumienia zjawiska charyzmatów oraz ich roli

i miejsca w Kościele. Właściwe rozumienie tej kwestii jest bowiem kluczowe

w prawidłowym rozumieniu zagadnienia charyzmatów nadzwyczajnych, jakie

zawierają „Dokumenty z Malines”.

Poniższa praca ma charakter teoretyczny, a przy jej tworzeniu posłużono

się metodą analityczno-syntetyczną. Do opracowania poruszonego tematu

wykorzystano analizę czterech „Dokumentów z Malines”, jak również

dokumentów Kościoła oraz wypowiedzi papieża Pawła VI i Jana Pawła II. Przy

jej powstaniu posłużono się także innego rodzaju literaturą omawiającą

zagadnienie charyzmatów.

Zasadnicza część tej pracy składa się z trzech rozdziałów. Pierwszy

z nich wskazuje na sposób rozumienia charyzmatów przez autorów biblijnych,

a w sposób szczególny świętego Pawła. Jest on również ukazaniem refleksji

teologicznej, dotyczącej tej kwestii, na przełomie dziejów Kościoła

od starożytności do czasów współczesnych. Rozdział ten porusza również sposób

rozeznawania autentyczności charyzmatów.

Drugi z rozdziałów wskazuje na współczesne rozumienie charyzmatów

w Kościele. Podjęta jest w nim również analiza miejsca tych darów w strukturze

Kościoła oraz ich relacja do struktury hierarchicznej. Dotyka on również ruchu

nierozerwalnie z nimi związanego, jakim jest Odnowa w Duchu Świętym.

Ostatni rozdział dotyka zasadniczego tematu pracy, a mianowicie obrazu

charyzmatów nadzwyczajnych przedstawionego w „Dokumentach z Malines”.

Zwrócona w nim została uwaga na poszczególne z charyzmatów

nadzwyczajnych ukazanych w tychże dokumentach. Rozdział ten wskazuje

również na rolę oraz funkcje jakie spełniają te dary wśród wiernych.

Rozdział I

RYS HISTORYCZNY NAUKI O CHARYZMATACH

Charyzmaty jak cała struktura Kościoła, nie jest rzeczywistością

statyczną i niezmienną, a wręcz przeciwnie podlega ciągłemu rozwojowi

i pogłębieniu. Również, wraz z rozwojem myśli teologicznej, która dokonywała

się na przestrzeni wieków zmieniało się podejście do zagadnienia charyzmatów.

Dotyczyło to zarówno ich pojmowania, jak i funkcji oraz znaczenia.

W celu właściwego podejścia do tematu tej pracy ważne jest właściwe

spojrzenie i pojmowanie tych darów Ducha Świętego, jakimi są charyzmaty.

Pierwszy paragraf niniejszego rozdziału mówi o tych darach, na podstawie nauki

przekazanej w Piśmie Świętym. Drugi paragraf ukazuje rozumienie tej

problematyki w myśli teologicznej na przestrzeni wieków, zaczynając od czasów

patrystycznych, a kończąc na czasach współczesnych. Wskazane zostaną

również różne podziały tych darów, jakie proponuje współczesna teologia.

Ostatni paragraf ma na celu przybliżenie kryteriów, dzięki którym można ocenić

fakt autentycznego pochodzenia tych darów od Ducha Świętego.

1. 1. Biblijne widzenie i rozumienie charyzmatów.

1. 1. 1. Pojęcie charyzmatu w Piśmie Świętym.

Pojęcie charyzmatu wywodzi się z greckiego wyrazu „charisma”

(gr. . Ten zaś wyraz pochodzi od innego greckiego słowa „charis”

(gr. , który używany był na oznaczenie łaski. Termin „charisma” powstał

przez dodanie do pierwotnej formy przyrostka „-ma”, dzięki któremu uzyskuje

on znaczenie „daru łaski” bądź też „dzieła łaski”, które wskazuje na skutek

działania Bożego

W Piśmie Świętym Starego i Nowego Testamentu znajduje się wiele

miejsc, które mówią o pewnych nadzwyczajnych darach Ducha Świętego, bądź

też o Jego udzieleniu się wybranym osobom. Jednakże dopiero w pismach

świętego Pawła znajdujemy po raz pierwszy określenie „charyzmat” oraz

teologię dotyczącą tych darów

. Termin „charisma” w Nowym Testamencie

pojawia się 17 razy, z czego aż 16 razy w Pismach świętego Pawła i jeden raz

w Pierwszym Liście świętego Piotra (1 P 4, 10). Nie występuje on jednak

we wszystkich pismach Apostoła Narodów, lecz tylko w pięciu. Najczęściej

pojawia się w Liście do Rzymian oraz Pierwszym Liście do Koryntian, oprócz

Por. F. A. Sullivan, Charyzmaty i Odnowa Charyzmatyczna. Studium biblijne i teologiczne,

Warszawa 1986, s.14; Kardynał Suenens w Pierwszym Dokumencie z Malines

o charyzmatach mówi, że pod pojęciem tym rozumiemy wewnętrzny dar, zdolność daną przez

Ducha Świętego dzięki Jego mocy i służącą tworzeniu Ciała Chrystusa. – Odnowa

Charyzmatyczna. Wskazania teologiczne i duszpasterskie. Pierwszy dokument z Malines,

red. L. J. Suenens, Kraków 2006, s. 21; Jeszcze inna definicję charyzmatu można znaleźć

w Encyklopedii Katolickiej, która mówi, że jest to dar nadprzyrodzony, którego Chrystus

uwielbiony udziela wiernym przez Ducha Świętego w celu wypełnienia określonej służby

we wspólnocie Ludu Bożego. – E. Stachowiak, Chryzmat, w: Encyklopedia Katolicka,

red. R. Łukaszyk, L. Bieńkowski, F. Grygielewicz, t. 3, Lublin 1985, kol. 92.

Por. Stachowiak, Charyzmat, w: EK, dz. cyt., kol. 92.

tego pojawia się w Pierwszym i Drugim Liście do Tymoteusza (1 Tm 4,14;

2 Tm 1,6) oraz jeden raz w Drugim Liście do Koryntian (2 Kor 1,11)

1. 1. 2. Charyzmaty w Starym Testamencie.

1. 1. 2. 1. Odczytywanie działania Ducha Jahwe przed niewolą

babilońską.

W początkowym okresie powstawania ksiąg Starego Testamentu

działaniu Ducha Jahwe przypisywano jedynie zewnętrzne działanie, które

w innych religiach przypisywane były siłom natury. Dopiero epoka prorocka

przyniosła pewną zmianę tego spojrzenia i przeniosła to działanie w sferę życia

wewnętrznego człowieka. Od tego momentu działaniu Ducha w człowieku

przypisuje się określone skutki w jego duszy oraz głębsze poznanie

rzeczywistości. To poznanie dokonuje się poprzez wizje prorockie, bądź też

poprzez szczególne doświadczenie Mądrości Bożej. Ten sam Duch spoczywa

również na przywódcach ludu – na sędziach, lub też w czasach późniejszych

na królach – uzdalniając ich w ten sposób do kierowania ludem

. Otrzymują oni

wraz z darami Ducha szczególne charyzmaty, które uzdalniają ich

do konkretnego działania, którym było zazwyczaj zwycięstwo w walce

z wrogami lub pomoc w rządzeniu ludem

Szczególnym darem czasów starotestamentalnych było natchnienie

prorockie,

które

nazywane

jest

obecnie

charyzmatem

natchnienia.

To pochodzenie od Ducha Świętego tego natchnienia potwierdza już święty Piotr

w swoim liście mówiąc

, że „nie z woli, bowiem ludzkiej zostało kiedyś

przyniesione proroctwo, ale kierowani Duchem Świętym mówili od Boga

<święci> ludzie” (2 P 1,21).

Por. A. Dalbesio, Duch Święty w Nowym Testamencie, w Kościele, w życiu chrześcijańskim,

Kraków 2001, s. 209 – 210.

Por. Y.M. Congar, Wierzę w Ducha Świętego. Duch Święty w „ekonomii”. Objawienie

i doświadczenie Ducha, Warszawa 1995, s. 41 – 43.

Por. J. Kudasiewicz, Odkrywanie Ducha Świętego. Medytacje biblijne, Kielce 1998, s. 75.

Por. Tamże.

Niezależnie od rodzaju otrzymanego daru, można zauważyć pewną

cechę wspólną, która w Biblii została przedstawiona w sposób obrazowy,

najczęściej za pomocą takich pojęć jak: „owładnął” (Ez 11, 5), „opanował”

(1 Sm 10, 6), „wstąpił” (Ez 2, 2), „wyleję Ducha mego” (Jl 3,1). Wszystkie

zastosowane tu określenia wskazują na to, że człowiek jest poddany działaniu

mocy pochodzącej od Boga. Ten sposób działania Boga jest często

niespodziewane, co sprawia, że człowiek nie jest w stanie się jemu

przeciwstawić. Ten dar Ducha ogarnia całego człowieka i uzdalnia

go do dokonywania czynów, które często przekraczają jego naturalne zdolności.

Duch i jego dary udzielane są na różny czas: do wykonania określonego

działania, czego przykładem są sędziowie, lub na stałe jak jest to w przypadku

królów oraz proroków

. We wszystkich jednak przejawach działania Ducha

Bożego wśród ludzi ważne jest, że ukierunkowuje On ich czynności na jeden cel.

Skutkiem tego jest szeroko pojęte dzieło zbawcze Narodu Wybranego, w skład

którego wchodzi ocalenie wiary w jedynego Boga Jahwe oraz obrona

suwerenności teokratycznej państwa i wprowadzenie pokoju

Duch, w rozumieniu pisarzy natchnionych, stanowi centrum osobowego

życia człowieka. Jest też podmiotem jego „wyższego” życia oraz siłą, która

skłania do aktywności. Ten dar Boga sprawia, że człowiek jest istotą wolną

i rozumną, a przez to zdolną do podejmowania samodzielnych decyzji (por.

Rdz 41,38)

Charyzmatyczny dar Ducha spełnia ważną rolę w odnowie Ludu Bożego

Starego Przymierza w aspekcie religijno-moralnym, gdyż jak mówi psalmista

uczy On czynić wolę Bożą i prowadzi po równej drodze prawa (por. Ps 143, 10).

Bez Jego pomocy człowiek nie byłby zdolny do praktykowania cnót oraz

prowadzenia życia religijnego i etycznego. O tej niezdolności przekonuje prorok

Por. Tamże, s. 72.

Por. Z. Radziwołek, Dary Ducha Świętego w życiu chrześcijanina. Studium biblijne

na podstawie Corpus Paulinum, Legnica 2006, s. 44 – 45.

Por. Tamże, s. 46.

Ezechiel w słowach: „Ducha mojego chcę tchnąć w was i sprawić, byście żyli

według mych nakazów i przykazań, i według nich postępowali” (Ez 36,27)

1. 1. 2. 2. Eschatologiczny charakter działania Ducha Pańskiego

w tekstach powstałych po 538 roku.

W okresie monarchii i w czasach późniejszych, a szczególnie po roku

538 przed Chrystusem, czyli po zakończeniu niewoli babilońskiej, zostaje

położony coraz wyraźniejszy nacisk na eschatologiczny charakter darów

charyzmatycznych. Przykładem takiego odczytywania obecności Ducha

Pańskiego są słowa proroka Izajasza: „Wreszcie zostanie wylany na nas Duch

z wysokości” (Iz 32, 15) lub Ezechiela: „I dam wam serce nowe i ducha nowego

tchnę do waszego wnętrza, zabiorę wam serce kamienne, a dam wam serce

z ciała” (Ez 36,26)

Prorok Joel, którego działalność przypadała na lata 350-340 przed

Chrystusem, zapowiadając wydarzenia eschatologiczne mówi, że dary Ducha

Świętego obejmą wszystkie narody i wszystkich ludzi. „I wyleję potem Ducha

mego na wszelkie ciało, synowie wasi i córki wasze prorokować będą, starcy

wasi będą mieć sny, a młodzieńcy wasi będą mieć widzenia. Nawet na sługi

i służebnice wyleję Ducha mego w owych dniach” (Jl 3,1-2). Ten tekst z Księgi

Proroka Joela jest jednym z ostatnich w Starym Testamencie, który mówi

o udzieleniu ludowi Ducha Jahwe i stanowi, przez to pomost łączący tamte czasy

z Nowym Testamentem. Tą łączącą funkcje podkreśla też tekst Dziejów

Apostolskich (zob. Dz 2, 14-18), w którym święty Piotr obwieścił spełnienie się

tego proroctwa w Dniu Pięćdziesiątnicy

Por. Stachowiak, Charyzmat, w: EK, dz. cyt., kol. 92; Radziwołek, Dary Ducha Świętego…,

dz. cyt., s. 47.

Por. Stachowiak, Charyzmat, w: EK, dz. cyt., kol. 92.

Por. Congar, Wierzę w Ducha Świętego, dz. cyt., s. 46; Radziwołek, Dary Ducha Świętego…,

dz. cyt., s. 68.

1. 1. 3. Nowotestamentalna nauka o charyzmatach.

1. 1. 3. 1. Charyzmaty w pismach Świętego Pawła. Znaczenie ogólne

i specjalne.

W Nowym Testamencie teologia charyzmatów zostaje sprecyzowana

i rozwinięta przez świętego Pawła. W jego listach termin ten używany jest

w znaczeniu ogólnym oraz w znaczeniu specjalnym. W rozumieniu ogólnym, lub

inaczej fundamentalnym, jest przedstawiany, jako dar przeznaczony dla

wszystkich ochrzczonych. Natomiast o rozumieniu specjalnym mówi się, gdy

charyzmat pokazany jest, jako dar udzielonym konkretnemu chrześcijaninowi.

Dlatego istnieje potrzeba podzielenia tych darów na dwie grupy: charyzmaty

ogólne oraz charyzmaty specjalne. Taki podział wynika z dosłownego

rozumienia charyzmatu, jako „wspaniałomyślnego daru”

, jednakże większość

egzegetów Pawłowe rozumienie tego pojęcia ogranicza tylko do darów

specjalnych

, dlatego w niniejszym rozdziale większa jego część zostanie

poświęcona charyzmatom specjalnym.

Zgodnie z założeniem, że charyzmaty w znaczeniu ogólnym dane

są wszystkim wierzącym w pismach Apostoła Narodów można znaleźć

przykłady czterech takich darów. Pierwszym z nich jest dar zbawienia dokonany

przez

Jezusa

Chrystusa,

jako

przeciwstawienie

grzechowi

Adama

(por. Rz 5, 12-21). Kolejnym jest dar powołania chrześcijańskiego. Jest to dar,

jaki zaakceptowali wszyscy przyjmujący orędzie chrześcijańskie, dlatego

w Pierwszym Liście do Koryntian (por. 1 Kor 1, 5-7) mówi, że nie brakuje

im żadnych charyzmatów. Trzecim jest charyzmat życia wiecznego, o którym

mówi List do Rzymian. Dar ten jest rozumiany, jako zjednoczenie z Jezusem

Chrystusem, które jest skutkiem działania łaski Bożej (por. Rz 6, 22-23).

Ostatnim jest dar spotkania z innymi chrześcijanami, który służy wzajemnemu

umacnianiu w wierze

Por. Kudasiewicz, Odkrywanie Ducha Świętego…, dz. cyt., s. 339.

Zob. K. Romaniuk, Charyzmat, w: EK, dz. cyt., kol. 93; W.P. Tokarski, Charyzmaty.

Studium biblijno-teologiczne, Kalwaria Zebrzydowska 2003, s. 15 – 40.

Por. Kudasiewicz, Odkrywanie Ducha Świętego…, dz. cyt., s. 339 – 341.

Drugi rodzaj charyzmatów, czyli dary specjalne, Święty Paweł

wymienia w czterech zbiorach, z których dwa znajdują się w Pierwszym Liście

do Koryntian, jeden w Liście do Rzymian oraz jeden w Liście do Efezjan

(1 Kor 12,8-10; 1 Kor 12,28-30; Rz 12,6-8; Ef 4,11-12)

. Zestawienie tych

darów wymienione w Liście do Koryntian uważane jest za wzorcowe, choć nie

kompletne, gdyż w dwóch pozostałych listach umieszcza również inne

charyzmaty. Różnice te wynikają przede wszystkim z faktu, że wspólnotę

koryncką oraz jej problemy z używaniem charyzmatów Paweł znał osobiście.

Natomiast, nie znając jeszcze społeczności chrześcijańskiej w Rzymie wymienia

i mówi o tych darach, których obecności można się spodziewać w każdej gminie

chrześcijańskiej

Do charyzmatów wymienianych przez świętego Pawła zalicza się

następujące dary: proroctwo, urząd diakona, urząd nauczyciela, dar upominania

(por. Rz 12,6-8), dar mądrości słowa, umiejętność poznawania, dar wiary, dar

uzdrawiania, dar czynienia cudów, rozpoznawanie duchów, dar języków, łaska

tłumaczenia języków (por. 1 Kor 12,8-10), urząd apostoła (por. 1 Kor 12,28),

urząd ewangelisty oraz urząd pasterza (por. Ef 4,11).

1. 1. 3. 2. Sprecyzowanie wiedzy o charyzmatach w Liście do Rzymian

oraz Pierwszym Liście do Koryntian.

List do Rzymian oraz w szczególny sposób Pierwszy List do Koryntian

zawiera szczegółowy opis oraz sposób postępowania z charyzmatami, które

zaliczyć można do darów specjalnych. Wszystkie dziewięć darów,

wymienionych w pierwszej części 12 rozdziału Pierwszego Listu do Koryntian,

występuje w tekście greckim bez rodzajnika określonego, co podkreśla ich

ogólny charakter. Charyzmaty te są, więc zjawiskiem okazjonalnym, bez

trwałego i definitywnego charakteru

Por. Tamże, s. 341.

Por. Sullivan, Charyzmaty i Odnowa Charyzmatyczna…, dz. cyt., s. 23 – 24.

Por. Dalbesio, Duch Święty…, dz. cyt., s. 216.

W tymże liście dary Ducha Świętego określane są dwoma greckimi

terminami: „charismata” i „pneumatika”, który Biblia Tysiąclecia tłumaczy, jako

„dary duchowe”, jednakże w rozumieniu świętego Pawła bardziej trafniej

należałoby przetłumaczyć, jako „dary natchnione”

. F. A. Sullivan twierdzi,

że te dwa terminy często były uważane, jako synonimy, ale ostatnio

przeprowadzone badania wykazują, że należy je dokładnie odróżniać

. Inni zaś

uważają określenia te za równorzędne i synonimiczne, a posługiwanie się nimi

przez Pawła uzasadniają chęcią wskazania na ich naturę

Na podstawie 12 rozdziału tego listu należy zauważyć, że mianem daru

natchnionego (pneumatika) święty Paweł określa dwa dary: mówienie językami

i proroctwo

. Określenie to wskazuje na dynamiczny charakter tych darów oraz

pokazuje, że nie człowiek jest ich autorem, ale ten, który natchnął – Duch

Święty. Pokazuje przez to również, że nie wolno ograniczać kryterium

doskonałości darów do stopnia ich natchnienia, gdyż „różne są dary łaski, lecz

ten sam Duch” (1 Kor 12,4), który wszystkim się objawia dla ich wspólnego

dobra (por. 1 Kor 12,7)

Przy opisie charyzmatów święty Paweł mówi o „różnych” darach.

Wyraz ten można przetłumaczyć również, jako „rozdzielne”, co wyraża

charakterystyczną cechę tych łask, gdyż są one rozdzielane przez Boga

we wspólnocie. W tym też miejscu używa on trzech różnych pojęć: dary łaski,

posługiwania i działania (por. 1 Kor 12,4-6). Zastosowanie tych trzech wyrażeń

nie ma jednak na celu wprowadzenia hierarchii darów, lecz pokazania,

że wszystkie charyzmaty mają służyć do posługi i podejmowania różnych zadań

we wspólnocie Kościoła

. Różnorodność darów nie ma swojego źródła

w człowieku czy jego zdolnościach, ich uwarunkowanie pochodzi od Ducha,

Por. Tokarski, Charyzmaty…, dz. cyt., s. 52

Sullivan, Charyzmaty i Odnowa Charyzmatyczna…, dz. cyt., s. 17.

A. Żynel, O charyzmatach, Znak 23 (1971), s. 1335.

Por. Sullivan, Charyzmaty i Odnowa Charyzmatyczna…, dz. cyt., s. 17.

Por. Tamże, s. 17-19; Tokarski, Charyzmaty…, dz. cyt., s. 52 – 57.

Por. Sullivan, Charyzmaty i Odnowa Charyzmatyczna…, dz. cyt., s. 25.

który obdarza, od Pana, który przyjmuje różnoraką posługę z przyjętych darów,

od Boga, który jest Jedynym źródłem i gwarantem jedności wszelkiego

działania

. Poprzez różnorodność Duch dąży do tego, co jest najlepsze dla

człowieka oraz aby poprzez te dary, które są dawane indywidualnie

poszczególnym osobom, rodziło się wspólne dobro dla Kościoła będącego

Ciałem Chrystusa. Zaś ludzkie posługiwanie tym, co każdy otrzymał ma służyć

budowaniu i umacnianiu tej wspólnoty

W Liście do Rzymian (Rz 12,6-8) święty Paweł zwraca uwagę na jeszcze

jeden aspekt obdarowania charyzmatami, którym jest ich związanie z konkretną

cnotą, jakiej domaga się ów dar przy swoim praktycznym wykorzystaniu.

Obdarowanie nie polega na udzieleniu konkretnej łaski ze względu na nią samą,

ale łączy ją z wewnętrzną mocą pochodzącą od Boga. Ta wewnętrzna siła

sprawia, że charyzmatyk może wykonywać służbę, do której jest wezwany

i która ma na celu pożytek braci. Poprzez udzielenie daru Bóg w specjalny

sposób wzmacnia w duszy obdarowanego cnoty niezbędne do właściwego

wykorzystania otrzymanego charyzmatu

1. 1. 3. 3. Chrześcijanin jako szafarz charyzmatów według Pierwszego

Listu świętego Piotra.

Jedyny nie Pawłowy tekst o charyzmatach w Nowym Testamencie

podkreśla ich niezależny od człowieka oraz służebny charakter. Święty Piotr

napomina, że: „jako dobrzy szafarze różnorakiej łaski Bożej służcie sobie

nawzajem takim darem, jaki każdy otrzymał” (1P 4,10). Użyte tu określenia

„otrzymał” i „szafarz” podkreślają, że chrześcijanin nie ma prawa

do normowania tego, w jaki sposób Bóg udziela swoich darów. Powinien jednak

troszczyć się o to, w jaki sposób używa otrzymany dar, oraz czy służy nim dla

dobra innych. Dodatkowo słowo „szafarz” w ówczesnym środowisku grecko-

rzymskim łączyło się ściśle z funkcją administratora, którym najczęściej był

Z. Radziwołek, Dary Ducha Świętego w życiu chrześcijanina…, dz. cyt., s. 167.

Por. Tamże, s. 168 – 169.

Por. Dalbesio, Duch Święty…, dz. cyt., s. 223 – 225.

niewolnik doglądający majątku i zaradzający potrzebom rodziny, u której

przebywał. W tym świetle chrześcijanin jest tu rozumiany wyłącznie, jako

zarządca otrzymanej łaski

1. 1. 3. 4. Miłość jako cel posługiwania charyzmatycznego.

Cały Nowy Testament kładzie istotny nacisk na charyzmaty zwyczajne,

a nie jak by się mogło wydawać na nadzwyczajne. Jeśli bowiem pominie się

proroctwo, to dary nadzwyczajne wymienione są tylko w 1 Kor 12. Generalnie

zaś podkreślone są dary zwyczajne, które są użyteczne w sposób stały w życiu

Kościoła, a do których zaliczyć między innymi można: nauczanie, wykonywanie

czynności diakońskich i pasterskich, służbę bliźnim (zob. 1 Tm 4,14;

2 Tm 1,6)

Wszystkie te dary, zarówno zwyczajne, jak i nadzwyczajne, mają

za zadanie wprowadzenie na drogę jeszcze doskonalszą – drogę miłości

(por. 1 Kor 12,31). Miłość w odróżnieniu od wszelkich innych darów jest trwała

oraz doskonała, w więc zastępująca to, co dają charyzmaty, które są tylko

częściowe (por. 1 Kor 13,8-10). Przy końcu czasów, gdy na świecie zapanuje

doskonała miłość, zanikną wszelkie charyzmaty, które są tylko drogą

prowadzącą do jej osiągnięcia. Święty Paweł zwraca uwagę, że obdarowanie

charyzmatem i osoba, która go posiada, jeśli nie posiada miłości, jest niczym

i nic nie zyskuje. Jednakże zauważa, że istnieją osoby posiadające wielkie dary

charyzmatyczne, a nieposiadające miłości. Brak tej cnoty nie sprawia, że dar

traci całą swoją wartość czy skuteczność dla innych ludzi, którzy chcą z niego

korzystać, lecz nie przyczynia się do wzrostu duchowego osoby nim

posługującej

Por. Tamże, s. 232 – 233.

Por. Tamże, s. 236.

Por. Sullivan, Charyzmaty i Odnowa Charyzmatyczna…, dz. cyt., s. 33 – 36.

Niektórzy teolodzy, do których zaliczyć można W. Granata

czy

L. J. Suenensa,

twierdzą, że miłość jest największym charyzmatem i po jej

osiągnięciu wszelkie inne dary są już niepotrzebne. Jednakże na podstawie tekstu

z Pierwszego Listu do Koryntian nie można wyciągnąć takiego wniosku.

Charyzmaty są darami rozdzielanymi różnym osobom i nie ma takiego, który

musieliby wszyscy posiadać. Zaś z miłością jest odwrotnie, gdyż bez miłości

żaden charyzmat nie przedstawia wartości, dlatego też powinni ją posiadać

wszyscy członkowie Kościoła

Miłość i charyzmaty powinny występować razem, gdyż miłość nadaje

im sens. Dlatego też z jednej strony każdy tego typu dar zakłada ze swej istoty

miłość, gdyż ona skłania do posługiwania się nim dla dobra bliźnich. Z drugiej

zaś strony miłość, która odrzuca charyzmaty, nie jest prawdziwą miłością,

ponieważ dary te udzielane są dla dobra i budowania całej wspólnoty Kościoła

1. 2. Rozumienie pojęcia charyzmat w dziejach Kościoła. Podział

charyzmatów.

Rozumienie pojęcia charyzmatu wraz z rozwojem myśli teologicznej

ulegało przekształceniom. Obecne jest owocem Soboru Watykańskiego II. Aby

je w pełni zrozumieć należy prześledzić te zmiany, począwszy od czasów

patrystycznych, aż do dnia dzisiejszego.

Jednakże mimo wszelkich starań nie da się ustalić jednolitej definicji tego

zjawiska, jakim jest charyzmat. Wynika to przede wszystkim ze skomplikowanej

struktury samego charyzmatu, który jest darem ściśle zindywidualizowanym oraz

Por. W. Granat, Ku człowiekowi i Bogu w Chrystusie. Zarys dogmatyki katolickiej,

t. 2, Lublin 1974, s. 90.

Por. Ekumenizm i Odnowa Charyzmatyczna. Drugi dokument z Malines, red. L. J. Suenens,

Kraków 2007, s. 44 – 45.

Por. Tokarski, Charyzmaty…, dz. cyt., s. 34 – 35.

Z. Radziwołek, Dary Ducha Świętego w życiu chrześcijanina…, dz. cyt., s. 218.

dostosowanym do potrzeb osoby, która ten dar otrzymuje. Poza tym sama

wyższość natury Ducha Świętego, w porównaniu do natury ludzkiej oraz

ograniczoność naszego umysłu przyczynia się do tego, że nie można ująć

charyzmatu w jednolite ramy

1. 2. 1. Charyzmaty u Ojców Kościoła.

W swoich pismach Orygenes nie używał pojęcia charyzmat, lecz rożne dary

Ducha Świętego, które wymienia święty Paweł określa słowem „liczne duchy”

Te liczne duchy udzielane są człowiekowi przez tego samego Ducha Świętego,

aby dzięki nim ożywić człowieka boskim życiem i rozpoznać, co jest dobre,

a co złe

. Zaznacza jednocześnie, podając jako przykład proroctwo, że nie są

one udzielane wszystkim ludziom, ale tym, którzy mają serce czyste, bądź

poddają się oczyszczeniu

. Jest to spowodowane tym, że Duch Święty, jak mówi

Orygenes, nie znosi towarzystwa złego ducha, nie lubi być blisko niego

W pismach innych ojców znaleźć można wzmianki o obecności różnego

rodzaju charyzmatów. Przykładem może tutaj być dzieło świętego Justyna

„Dialog z Żydem Tyfonem”, w którym wspomina o darze proroctwa

Natomiast święty Augustyn w „Duchu a literze” wspomina

o występowaniu daru proroctwa. Zaś jego „Objaśnienia psalmów” zawierają

wzmianki o darze języków

1. 2. 2. Charyzmaty w nauczaniu świętego Tomasza.

Święty Tomasz w swojej Sumie Teologicznej pisze, że w odróżnieniu

od cnót i wad, które dotyczą wszystkich ludzi, dary charyzmatyczne przysługują

Por. E. Weron, Charyzmaty i ludzie świeccy, AK 65(1973) t. 80, z. 1, s. 152.

Zob. Orygenes, Duch i ogień, Kraków 1995, s. 232.

Por. Tamże, s. 185, 223.

Por. Tamże, s. 231.

Tamże.

Zob. Justyn, Dialog z Żydem Tryfonem, w: Pisma Ojców Kościoła, t. 3, Poznań 1926, s. 82.

Zob. Augustyn, Duch a litera, Warszawa 1977, s. 109; Augustyn, Objaśnienia Psalmów,

w: Pisma Starochrześcijańskich pisarzy t. 37, Warszawa 1986, s. 302.

niektórym tylko ludziom i można je podzielić na trzy grupy. Pierwsza z nich

dotyczą poznawania rzeczywistości i można je nazwać proroctwem, druga

działania, zaś trzecia mowy

. W znaczeniu zaś doktrynalnym święty Tomasz

widzi w nich funkcje wiary i doktryny duchowej, którą mają one ukazać, gdyż

zadaniem charyzmatów jest zrodzenie pewności wiary

. Idąc dalej

za nauczaniem tego świętego można powiedzieć, że zjawisko charyzmatyczne

to moment zjawiska bardziej ogólnego, które swoim zasięgiem obejmuje cały

wszechświat, w tym też istoty anielskie. Jednakże w zależności od natury istot

przyjmują różne nazwy, i tak u aniołów mówimy o iluminacji, a u ludzi

o zjawisku charyzmatycznym

1. 2. 3. Zmiana patrzenia na charyzmaty na przestrzeni wieków.

W ciągu wieków pojawiały się różne ruchy, które bazowały

na różnorodnych doświadczeniach duchowych głosząc jednocześnie nadmierny

rygoryzm duchowy (np. jansenizm), bądź takie, które odrzucały jakikolwiek

aktywizm w życiu modlitewnym (np. kwietyzm Maichaela de Molinos).

Te zjawiska stały się przyczyną, tego że charyzmaty, a zwłaszcza nadzwyczajne,

były przyjmowane z dużym sceptycyzmem lub też całkowicie odrzucane.

Przykłady takich postaw można znaleźć w pismach świętego Ignacego Loyoli

oraz świętego Jana od Krzyża. Zmianę w podejściu do tego zjawiska zauważa się

końcu XIX wieku. Ponowne wzmożone zainteresowanie tymi darami przynosi

dopiero XX wiek. Pierwszą urzędową refleksją Kościoła, w której poruszono

temat charyzmatów, była encyklika Mystici Corporis Piusa XII

Por. Tomasz z Akwinu, Suma Teologiczna, z. 171.

Por. J. V. M. Pollet, Charyzmaty, w: Wprowadzenie do zagadnień teologicznych. Teologia

moralna, Poznań 1967, s. 1046.

Por. Tamże, s. 1054.

Por. S. Moysa, Charyzmaty Ducha Świętego i ich rozróżnianie, w: Napełnieni Duchem

Świętym, Poznań 1982, s. 101 – 102.

1. 2. 4. Duch Święty i Jego dary w nauczaniu Vaticanum II.

Obecne rozumienie terminu „charyzmat” zawdzięczamy Soborowi

Watykańskiemu II. W najważniejszym dokumencie Vaticanum II, Konstytucji

dogmatycznej o Kościele znajdujemy współczesną koncepcję i definicję

charyzmatu

, której autorem jest kard. Leon Joseph Suenens. Drugim

dokumentem soborowym mówiącym o charyzmatach jest Dekret o apostolstwie

świeckich, w którym to czytamy, że świeccy przyjmując dary Ducha Świętego,

zarówno charyzmatyczne, jak i zwyczajne, zaciąga na siebie obowiązek służenia

nimi nawzajem i w miłości dla budowania Kościoła

Określając naturę charyzmatów Sobór najpierw rozróżnia między

sakramentami i posługami z jednej strony, a łaskami szczególnymi, czyli

charyzmatami – z drugiej strony (KK 12). Znajduje się tutaj pewne

rozgraniczenie, jednakże nie przeciwstawienie sobie darów związanych

z hierarchią kościelną oraz darów charyzmatycznych (KK 12, DM 4) wskazując

przez to na dwa równorzędne sposoby działania Ducha Świętego. Jeden

związany z instytucją, oraz drugi niepodlegający przewidywaniu, a będący

wyrazem Jego wolności i szczodrobliwym darem

Kierując uwagę na charyzmaty Ojcowie Soborowi zachęcali również

do uświadomienia w większym niż dotychczas stopniu nieustannej i uświęcającej

Ponadto ten sam Duch Święty nie tylko przez sakramenty i posługi uświęca i prowadzi Lud

Boży i przyozdabia cnotami, ale „udzielając każdemu tak, jak chce” (1 Kor 12,11) swoich

darów, rozdziela między wiernych w każdym stanie także specjalne łaski, przez które czyni

ich zdolnymi i gotowymi do podejmowania rozmaitych dzieł lub funkcji mających na celu

odnowę i dalszą skuteczną rozbudowę Kościoła, zgodnie ze słowami: „Wszystkim zaś objawia

się Duch dla wspólnego dobra” (1 Kor 12,7). Ponieważ wszystkie te charyzmaty, zarówno

niezwykłe, jak i te bardziej zwyczajne są bardzo stosowne i potrzebne Kościołowi, dlatego

trzeba przyjmować je z wdzięcznością i radością. O dary zaś nadzwyczajne nie należy ubiegać

się lekkomyślnie ani zarozumiale spodziewając się po nich owoców apostolskiej działalności;

sąd o ich autentyczności i o właściwym wprowadzaniu ich w czyn należy do tych, którzy

są w Kościele przełożonymi i którzy szczególnie są powołani by nie gasić Ducha, lecz

by wszystko badać i zachowywać to, co dobre (por. 1 Tes 5,12.19-21)., KK 12.

Por. DA 3.

Por. A. Kuliberda, Charyzmaty w Kościele dzisiaj, Częstochowa 2005, s. 19 – 20.

obecności Ducha Świętego w Kościele. Czytając teksty Soboru Watykańskiego

II, aż w 252 miejscach możemy znaleźć odwołanie się do faktu, iż to Duch

Święty jest sprawcą uświęcenia w Kościele

1. 2. 5. Nauczanie Jana Pawła II na temat charyzmatów.

Do przedstawienie zagadnienia charyzmatów niezbędne jest też odwołanie

się do nauczania papieża Jana Pawła II. Problem ten przedstawia on szczególnie

w aspekcie omawiania zadań świeckich w Kościele. Papież swoje nauczanie

opiera na pismach świętego Pawła, a także odwołując się do dokumentów

i postanowień Soboru Watykańskiego II

Jan Paweł II zauważa, że każdy z ochrzczonych uczestniczy w misji

mesjańskiej Kościoła, która nie pochodzi tylko i wyłącznie ze struktury posług

oraz życia sakramentalnego. Ma ona również swoje korzenie w innej

rzeczywistości, którą są suwerenne dary Ducha Świętego – charyzmaty. Dary

te uświadamiają nam, że to właśnie On kieruje powszechnym kapłaństwem

wspólnoty w sposób, który często nas zadziwia

Papież podkreśla, iż nie należy charyzmatów utożsamiać wyłącznie

z darami nadzwyczajnymi

, które otrzymujemy dla własnego dobra.

Charyzmaty, jako dary „czy to nadzwyczajne, czy też proste i pokorne”

są przeznaczone zasadniczo nie do uświęcenia osobistego. Ich przeznaczeniem

jest służba na rzecz całej wspólnoty Kościoła. Dopiero tak wykorzystane

przyczyniają się także do osobistego uświęcenia osoby obdarowanej

Por. J. L. Suenens, Nowe Zesłanie Ducha Świętego?, Poznań 1988, s. 41.

Por. W. Tokarski, Charyzmaty..., dz. cyt., s. 98.

Por. Jan Paweł II, Kościół jako wspólnota bogata w charyzmaty, w: Katechezy Ojca Świętego

Jana Pawła II. Kościół, Kraków – Ząbki 1999, s. 135.

Do darów nadzwyczajnych inaczej zwanych spekulatywnymi zalicza się wszystkie te dary,

o których mówi święty Paweł w 12 rozdziale Pierwszego Listu do Koryntian oraz inne jak

np. posługa uwalniania

Por. ChL 24

Jan Paweł II, Charyzmaty świeckich, w: Katechezy Ojca Świętego Jana Pawła II, dz. cyt.,

s. 332 – 333.

Jan Paweł II kładzie nacisk na rozeznawanie charyzmatów, gdyż tylko

autentyczny charyzmat może wydać właściwe owoce. Przypomina przy tej okazji

cztery podstawowe kryteria, które są podstawą uznania prawdziwości daru.

Pierwszym z nich jest łączność i zgodność z wiarą w Jezusa, którą głosi Kościół.

Wynika to z prawdy, że „dar Ducha Świętego nie może być sprzeczny z wiarą,

którą ten Duch wzbudza w całym Kościele”

. Kolejnym kryterium są owoce,

jakie dany dar wnosi do wspólnoty, gdyż „każdy dar Ducha przyczynia

się do wzrostu miłości”

. A jakiekolwiek zamieszanie jest oznaką

fałszywości, bądź nie właściwego użycia daru przez osobę obdarowaną.

Trzecią przesłanką stwierdzającą autentyczność jest więź z władzą Kościoła

i akceptacja wszelkich jej zarządzeń, gdyż „żaden charyzmat nie zwalnia

z obowiązku zachowywania łączności i posłuszeństwa wobec Pasterzy

Kościoła"

. Ostatnia, a zarazem najważniejsza zasada mówi, że: „Posługiwanie

charyzmatami we wspólnocie kościelnej poddane jest prostej regule:

« Wszystko niech służy zbudowaniu» ( l Kor 14,1)”

C h a r y z m a t y , j a k m ó w i J a n P a w e ł I I , p o w i n n y b y ć p r z y j ę t e

„z wdzięcznością przez tych, którzy je otrzymują, jak i przez wszystkich

członków Kościoła. W nich bowiem szczególnie obficie objawia się łaska

zapewniająca apostolską żywotność całemu Ciału Chrystusa"

. Potwierdza

to też cała historia Kościoła, w której znajdujemy wiele przykładów,

że autentyczne natchnienia Ducha, wcześniej bądź później zostały uznane,

a przez to mogły budować i jednoczyć wspólnotę wierzących

Wszystkie te dary udzielane są przez Boga we wspólnocie, jaką jest Kościół

i mają one za zadanie budowanie tej właśnie wspólnoty. Trzeba tu jednak podkreślić,

że są one udzielane poza jego strukturami, regułami, prawami i instytucjami. Wszystkie

Jan Paweł II, Kościół jako wspólnota…, dz. cyt., s. 136.

Tamże.

ChL 24.

Jan Paweł II, Kościół jako wspólnota…, dz. cyt., s. 137.

ChL 24.

Por. Jan Paweł II, Charyzmaty świeckich, dz. cyt., s. 335.

te „nieprzewidywalne i wolne dary Ducha Świętego działającego także poza wszelkimi

ustanowionymi formami”

są zapodmiotowane nie tylko w Duchu Świętym, ale

w całej Trójcy Świętej. Wynika to z faktu, że ich bytowość pochodzi od Ojca, charakter

zbawczy od Syna, zaś Duch jest źródłem ich owoców duchowych, a jednocześnie też

najbliższą zasadą sprawczą

1. 2. 6. Podział charyzmatów.

Prób systematyzacji charyzmatów można naliczyć niemal tyle, ilu jest

autorów zajmujących się tym pojęciem. Kryterium podziału dla wielu teologów

i egzegetów stanowi problem ich trwałości, a mianowicie to czy dary te są czymś

trwałym, nieprzemijającym, czy też zjawiskiem przelotnym

1. 2. 6. 1. Dary zwyczajne i nadzwyczajne.

Najbardziej znanym i powszechnie przyjmowanym jest podział na dary

zwyczajne i nadzwyczajne, które są też inaczej nazywane spekulatywnymi lub

epifanijnymi

Już święty Paweł zauważa i zachęca, aby chrześcijanie najbardziej cenili

dary zwyczajne, które służą codziennemu życiu i budowaniu wspólnoty

Kościoła. Ponieważ „wszystkim zaś objawia się Duch dla wspólnego dobra”

(l Kor 12,7), każdy otrzymuje pewne właściwe sobie dary potrzebne do służby

dla dobra innych

. Dlatego „z przyjęciem tych charyzmatów, także zwyczajnych,

każdy wierzący bierze na siebie prawo i obowiązek wykorzystania ich

w Kościele i świecie dla dobra ludzi i budowania Kościoła w wolności Ducha

Świętego”

Jan Paweł II, Kościół jako wspólnota…, dz. cyt., s. 135.

Por. Cz. S. Bartnik, Dogmatyka Katolicka, t. 2, Lublin 2003, s. 186.

Tokarski, Charyzmaty…, dz. cyt., s. 50.

Por. Moysa, Charyzmaty Ducha Świętego…, dz. cyt., s. 110 – 113; Tokarski, Charyzmaty…,

dz. cyt., s. 57.

Por. Moysa, Charyzmaty Ducha Świętego…, dz. cyt., s. 113 – 114.

DA 3.

Dar spekulatywny (nadzwyczajny) jest to termin, którym wspólnie określa

się grupę charyzmatów wymienionych przez świętego Pawła w 12 rozdziale

Pierwszego Listu do Koryntian. Zalicza się do nich: dar języków i ich

tłumaczenia, proroctwo, dar uzdrawiania chorych, rozpoznawania duchów,

dar czynienia cudów oraz słowo mądrości. Można tu wymienić też inne dary,

o których nie wspomina święty Paweł, jak na przykład posługa uwalniania.

Wszystkie te dary pomagają w głębszym kontakcie z Bogiem, przez

co wpływają na ożywienie życia religijnego całej wspólnoty

1. 2. 6. 2. Klasyfikacja charyzmatów według B. Seneli.

Innym podziałem jest podział zaproponowany przez B. Senelę, który

wyróżnił cztery rodzaje darów:

a) charyzmaty podstawowe (spotkanie, powołanie historiozbawcze i życie

wieczne)

b) charyzmaty większe (wiara, nadzieja i miłość) - wraz z charyzmatami

podstawowymi

stanowią

ramy

dla

funkcjonowania

konkretnych

ujednostkowionych charyzmatów.

c) charyzmaty urzeczywistnienia - są one uszeregowane zgodnie z trzema

funkcjami w Kościele: funkcją kapłańską (dary modlitwy itp.), proroczą (dary

proroctwa, mowy mądrości itp.), królewską (miłosierdzie, pocieszanie,

rozdawanie majątku itp.)

stany

charyzmatyczne

(apostolat,

proroctwo,

nauczanie,

pasterzowanie)

Por. Moysa, Charyzmaty Ducha Świętego…, dz. cyt., s. 113; F. Mascarenhas, Krótki

przewodnik po Odnowie w Duchu Świętym, Kraków 2001, s. 26 – 36; Tokarski,

Charyzmaty…, dz. cyt., s. 57 – 71.

Por. B. Snela, Wprowadzenie do zagadnienia charyzmatów w Kościele, CTh 42(1972)

z. 4, s. 58 – 67; Tokarski, Charyzmaty…, dz. cyt., s. 50 – 51.

1. 2. 6. 3. Podział charyzmatów według S. Falvo.

Innym godnym uwagi jest podział autorstwa S. Falvo. Dzieli

on charyzmaty na trzy grupy, do których zalicza:

) charyzmaty słowa, czyli dar języków i ich tłumaczenia oraz dar

proroctwa,

b) charyzmaty dzieła, czyli dary uzdrawiania, czynienia cudów i wiary,

c) charyzmaty poznania, czyli dary rozeznania, wiedzy oraz mądrości

Wszelkie charyzmaty niezależnie od kryterium ich podziału są, więc

w najszerszym swym znaczeniu „wezwaniem Bożym skierowanym do jednostki

ludzkiej i zarazem uzdalniającym do określonej służby w gminie”

. dlatego

wszystkie dary charyzmatyczne, pomimo iż są dane jednostce służą całej

wspólnocie i są z nią ściśle związane „spoiwem doskonałości” (Kol 3,14) –

miłością pochodzącą od Ducha Świętego i prowadzącą do autentycznego życia

Mistycznego Ciała Chrystusa – Kościoła

1. 3. Kryteria rozeznawania charyzmatów.

1. 3. 1. Potrzeba rozeznawania charyzmatów.

Charyzmaty jak uczy Katechizm Kościoła Katolickiego powinny być

poddane rozeznaniu, gdyż żaden z tych darów nie zwalnia z potrzeby osądu jego

autentyczności dokonanego przez pasterzy Kościoła. Ma to służyć

podstawowemu celowi, który jest skutkiem ich obecności we wspólnocie

wierzących. Jest nim współdziałanie dla budowania wspólnego dobra wszystkich

ochrzczonych

. Potrzeba rozeznania wynika również z faktu, iż w dziedzinie tak

delikatnej, jaką jest działalność charyzmatyczna łatwo jest o pomyłkę

i zwiedzenie przez demona. Należy przy tym jednak unikać skrajności,

Por. Tokarski, Charyzmaty…, dz. cyt., s. 51 – 52.

Tamże, s. 47.

Por. Tamże, s. 90 – 91.

Por. KKK 801.

a mianowicie zbyt dużej łatwowierności, a z drugiej strony skrajnej

podejrzliwości oraz nieufności

Wezwanie do rozeznawania charyzmatów znajduje się już w pismach

Apostoła Narodów, który w Pierwszym Liście do Tesaloniczan tak pisze: „Ducha

nie gaście, proroctwa nie lekceważcie. Wszystko badajcie, a co szlachetne –

zachowujcie” (1 Tes 5,19 – 21). Zaś pisząc do Koryntian podaje im trzy kryteria,

które pozwolą poprawnie rozeznać te dary, zalicza do nich kryterium: wiary,

wdzięczności i wspólnego dobra oraz miłości

1. 3. 2. Kryterium wiary.

Kryterium wiary wynika z faktu ograniczeń natury ludzkiej. Kościół jest

wspólnota, w której obecne są dary charyzmatyczne i hierarchiczne oraz której

powierzone zostało przekazywanie depozytu wiary. Całość wiary zawarta jest

w Tradycji oraz opiera się na interpretacji Słowa Bożego. Aby w sposób pełny

i przekazywać te bogactwo wiary Kościół jest umocniony szczególnym darem

Ducha Świętego. To właśnie działanie Trzeciej Osoby Boskiej prowadzi

wspólnotę wierzących do poznania wszelkiej prawdy. Ten dar Ducha Świętego

objawia się w sposób szczególny w Urzędzie Nauczycielskim Kościoła, który

potwierdza pewność całego depozytu wiary

Ponieważ to Duch Święty wzbudza zarówno wiarę, jak i charyzmaty

wśród wierzących, dlatego nie może być między nimi żadnej sprzeczności.

Wynika z tego fakt, że to co jest sprzeczne z Magisterium Kościoła nie może

i nie pochodzi od Ducha Świętego, gdyż On nie może zaprzeczyć sam sobie

Inspiracje pochodzące od Ducha nie są oderwane od prawd wiary zawartych

Por. M. Piątkowski, Charyzmaty w posłudze uwalniania, w: Memoranda. Wiadomości

archidiecezji lubelskiej, rok LXXXI (2007), nr 3, s. 708 – 709.

Por. Paweł VI, Odnowa duchowa: nadzieja dla Kościoła i świata, w: Otrzymacie Jego moc.

O odnowie w Duchu Świętym, red. M. Babraja, Poznań 1985, s. 60 – 61.

Por. KO 9 – 10; P. J. Cordes, Niech zstąpi Duch Twój… Refleksje na temat katolickiej

Odnowy w Duchu Świętym, Kraków 1998, s. 99 – 100.

Por. Kuliberda, Charyzmaty w Kościele dzisiaj, dz. cyt., s. 111; Por. M. Wrzos,

Dar proroctwa, w: ZODŚ, nr 2 (77) 2005 r., s. 50.

w Piśmie Świętym, o którym mówi Drugi List świętego Piotra: „żadne proroctwo

Pisma nie jest do prywatnego wyjaśniania” (2 P 1,20). To zdanie jest również

podstawą pozwalającą na poddanie osądowi Kościoła wszelkich natchnień

Ducha, czy są zgodne z nauką, a zatem autentyczne, czy też sprzeczne z nią

i jednocześnie fałszywe

Wszystkie charyzmaty udzielane są, jak uczy święty Paweł: „według

miary daru Chrystusowego” (Ef 4,7) i to On jest źródłem stanów

charyzmatycznych w Kościele (por. Ef 4,11). Dlatego przy rozeznawaniu

zgodności charyzmatów z nauczaniem Kościoła trzeba wziąć pod uwagę również

aspekt chrystologiczny. W skutek tego w osadzaniu charyzmatów nie może być

pełnej dobrowolności, ale muszą one ukazać związek i ujawnić przez swoje

działanie dzieło Chrystusa. Dzieło to zaś prowadzi do wyznania wiary w Jezusa

Chrystusa, co nie można dokonać się bez pomocy Ducha (por. 1 Kor 12,3)

O tym też przypomina święty Jan w swoim liście słowami: „Po tym poznacie

Ducha Bożego: każdy duch, który uznaje, że Jezus Chrystus przyszedł w ciele,

jest z Boga. Żaden zaś duch, który nie uznaje Jezusa nie jest z Boga; i to jest

duch antychrysta” (1 J 4, 2 – 3a)

1. 3. 3. Kryterium wdzięczności i służby dla wspólnego dobra wspólnoty.

Kolejnym kryterium prawdziwości, jakie podaje nowotestamentalny

teolog charyzmatów – święty Paweł, jest przyjmowanie tych darów

z wdzięcznością oraz dla wspólnego dobra, czyli dla budowania wspólnoty

Kościoła (zob. 1 Kor 14, 4-5.12.18-19.26-32)

. Jan Paweł II tak mówi o tych

darach: „Charyzmaty, czy to nadzwyczajne, czy też proste i pokorne, dzięki

Duchowi Świętemu, który w nich jest, działają zawsze pośrednio lub

H. Mühlen, Odnowa w Duchu Świętym. Wdrożenie w podstawowe doświadczenie

chrześcijańskie, Kraków 1997, s. 162.

Por. Moysa, Charyzmaty Ducha Świętego…, dz. cyt., s. 118.

Por. Mühlen, Odnowa w Duchu Świętym, dz. cyt., s. 162 – 163; Kuliberda, Charyzmaty

w Kościele dzisiaj, dz. cyt., s. 112 – 113.

Zob. Kudasiewicz, Odkrywanie Ducha Świętego…, dz. cyt., s. 364.

bezpośrednio, dla dobra Kościoła, wnosząc wkład w budowanie, w powiększanie

ludzkiego dobra i w zaspokajanie potrzeb świata”

. Dlatego oceniając

autentyczność charyzmatu trzeba ocenić jaki wpływ ma on na wspólnotę. Każdy

autentyczny charyzmat, który pochodzi z działania Bożego, nigdy nie wniesie

ze sobą zamieszania, lęków czy też wewnętrznych podziałów w grupie

Przy ocenie charyzmatów trzeba również wziąć pod uwagę poziom

rozwoju życia duchowego danej osoby. Ów rozwój przechodzi różne stadia,

do których zaliczyć można: etapy wzrostu, jak i kryzysu. Występowanie tych faz

wpływa na to, iż nie należy oczekiwać od razu doskonałości daru. Prawdziwość

i jej rozeznanie wymaga pewnego czasu, który może potwierdzić wzrost i postęp

duchowy osoby bądź wspólnoty. Wynika z tego, że kapłan czy biskup

dokonujący rozeznania daru nie powinien zbyt łatwo odrzucać daru bądź zbyt

pochopnie przyjmować za autentyczny. Przeciwnie powinien poddać wnikliwej

ocenie skutki jakie przynosi on we wspólnocie i na ich podstawie oraz innych

kryteriów wydać sąd o realności pochodzenia daru od Ducha Świętego, lub jej

braku

. Odwołując się do nauki z 12 rozdziału Pierwszego Listu do Koryntian,

przy ocenianiu danego charyzmatu nie należy brać stopnia ich „natchnienia”,

lecz w jakim stopieniu przyczynia się on do budowania danej wspólnoty. Gdyż

istotą ofiarowania tych darów jest wspólne dobro wierzących oraz jego wzrost

Autentyczny charyzmat jest zawsze przejawem działania Ducha

Świętego w służbie drugiemu człowiekowi. Dlatego jeżeli nawet jest wezwaniem

do nawrócenia i napomnieniem w jego złym postępowaniu, szanuje

on to, co wynika z faktu stworzenia na obraz i podobieństwo Boże, czyli wolność

osobistą i prywatność osoby, do której jest kierowany. Jednocześnie każdy dar

Ducha wydaje swoje owoce, po których można stwierdzić jego prawdziwość

ChL 24.

Por. Cordes, Niech zstąpi Duch Twój…, dz. cyt., s. 102; Kudasiewicz, Odkrywanie Ducha

Świętego…, dz. cyt., s. 364.

Por. Kuliberda, Charyzmaty w Kościele dzisiaj, dz. cyt., s. 120 – 121; Cordes, Niech zstąpi

Duch Twój…, dz. cyt., s. 65 – 66.

Por. Sullivan, Charyzmaty i Odnowa Charyzmatyczna…, dz. cyt., s. 18.

i Boskie pochodzenie. Owoce te wymienia święty Paweł w Liście do Galatów,

gdzie pisze w ten sposób: „Owocem zaś Ducha jest: miłość, radość, pokój,

cierpliwość,

uprzejmość,

dobroć,

wierność,

łagodność,

opanowanie”

(Ga 5, 22-23)

1. 3. 4. Kryterium miłości.

Trzecim kryterium rozeznawania według świętego Pawła jest miłość,

która jest darem doskonalszym od wszystkich innych darów Ducha

(por. 1 Kor 12,31). Doskonałość ta wynika z faktu, że wymaga ona

zaangażowania całej osoby oraz pociąga za sobą konkretną i osobową obecność

Ducha w sercu osoby obdarowanej. W skutek tego życie osoby obdarowanej

staje się uczestnictwem w życiu Trójcy poprzez miłość jaką kocha Ojciec Syna

w Duchu i którą powinniśmy kochać bliźnich

Biorąc pod uwagę, że Duch Święty jest zarówno źródłem charyzmatów,

jak i źródłem miłości, „która jest więzią doskonałości” (Kol 3,14), wszystkie

te dary, których On jest dawcą powinny być sprawowane i rozeznawane poprzez

jej pryzmat i jednocześnie w niej samej. Jednocześnie trzeba zauważyć, iż sama

miłość nie jest charyzmatem, lecz jest „drogą jeszcze doskonalszą”

(por. 1 Kor 12, 31), która prowadzi do przyjęcia charyzmatu jako służby

w Ludzie Bożym. Posługa ta powinna zaowocować rozwojem i zbudowaniem

wspólnoty wierzących. Dlatego każdy autentyczny dar Ducha Bożego prowadzi,

poprzez dotknięcie serca człowieka miłością, do otwarcia jego wnętrza na pełne

przyjęcie daru miłości Bożej

Miłość jest tą rzeczywistością, która pobudza do działania wszystkie

charyzmaty, dlatego nie jest nigdzie w Nowym Testamencie nazwana

charyzmatem. Jednocześnie ta sama miłość, która ma być kryterium oceny nie

może być utożsamiona tylko z emocją czy jakimś stanem duchowym, bądź też

powierzchownym tylko poczuciem bycia przyjętym przez grupę oraz znalezienia

Por. Cordes, Niech zstąpi Duch Twój…, dz. cyt., s. 102.

Por. Paweł VI, Odnowa duchowa…, dz. cyt, s. 62.

Por. Cordes, Niech zstąpi Duch Twój…, dz. cyt., s. 100 – 103.

w niej swojego miejsca. Aby w sposób właściwy rozumieć i odbierać miłość

musi ona skłaniać do dawania świadectwa, bo gdy zabraknie tego elementu

przestanie być ona owocem Ducha, a stanie się tylko ludzką potrzebą. Gdy zaś

zabraknie elementu nadprzyrodzonego nie będzie mogła być kryterium

pozwalającym stwierdzić autentyczność charyzmatu

Brak miłości sprawia, że osoba obdarzona charyzmatem nic nie zyskuje

(por. 1 Kor 13, 1 – 3). Jednocześnie święty Paweł nie mówi nic, że brak miłości

u osoby posługującej konkretnym darem wpływa na jego skuteczność i wartość

dla innych osób, którzy z tego daru korzystają. To ona, jako cnota teologalna, jest

właśnie podstawową siłą, która stymuluje wszystkie działania charyzmatyczne.

Dopiero pełne przyjęcie miłości nadaje każdemu posługiwaniu, zarówno temu

zwykłemu, jak i nadzwyczajnemu, właściwy sens i wartość. Należy zauważyć,

że w myśl nauczania świętego Pawła możliwe jest posługiwanie każdego rodzaju

charyzmatem, jednakże zaleca on, aby starać się posiąść miłość i jednocześnie

troszczyć się o dary charyzmatyczne (por. 1 Kor 14,1)

Ożywienie osoby poprzez miłość sprawia, że osoba nie tylko

spontanicznie poddaje się osądowi pasterzy w sprawie danego charyzmatu, ale

jednocześnie otwiera się na potrzeby i rozumienie innych osób. W ten właśnie

sposób charyzmaty i Odnowa Charyzmatyczna daje Kościołowi prawdziwą

płodność, poprzez wzbudzanie charyzmatów i nadzwyczajnych darów, jak

i poprzez wysiłek prowadzący do poznania Chrystusa i dawania o Nim

świadectwa

Por. Mühlen, Odnowa w Duchu Świętym, dz. cyt., s. 164 – 165.

Por. Sullivan, Charyzmaty i Odnowa Charyzmatyczna…, dz. cyt., s. 35; Kuliberda,

Charyzmaty w Kościele dzisiaj, dz. cyt., s. 114 – 115.

Por. Jan Paweł II, Prawdziwa odnowa Kościoła urzeczywistnia się w owocach miłości,

w: Otrzymacie Jego moc…, dz. cyt., s. 69 – 70.

1. 3. 5. Czynniki ludzkie wpływające na autentyczność charyzmatów.

Charyzmaty jako dary są przejawem mocy i siły Bożego działania wśród

ludzi, dlatego przy posługiwaniu nimi potrzeba szczególnej rozwagi i ostrożności

oraz spełnienia pewnych kryteriów przez osoby, które się nimi posługują.

Niewłaściwe użycie tych darów może mieć miejsce u osób potrzebujących

wewnętrznego uzdrowienia albo niedojrzałych do ich przyjęcia. Przykładem

takiej postawy jest przyjmowanie charyzmatów ze względu na własną chwałę

czy też satysfakcje, jaką odnosi się z posługi nimi. Bardzo niepokojące i wręcz

niewłaściwe jest traktowanie posługi charyzmatycznej jako źródła dochodów

materialnych. Takie postawy wynikają z pychy oraz arogancji, co przejawia się

poprzez: zazdrość, brak poddania przełożonym. Osoby takie powinny zostać

odsunięte od posługi, do czasu nabrania odpowiedniej dojrzałości

Przed zajmowaniem takiej postawy przestrzegał już Jezus swoich

uczniów słowami: „Wielu powie Mi w owym dniu: <<Panie, Panie, czy nie

prorokowaliśmy mocą Twego imienia i nie wyrzucaliśmy złych duchów mocą

Twego imienia, i nie czyniliśmy wielu cudów mocą Twego imienia?>> Wtedy

oświadczę im: <<Odejdźcie ode Mnie wy, którzy dopuszczacie się

nieprawości>>” (Mt 7, 22 – 23).

Podsumowując powyższy rozdział zauważyć można, że nauka Kościoła

o charyzmatach ma swoje bardzo głębokie podstawy biblijne. Już w Starym

Testamencie można zauważyć opisy pewnego rodzaju obecności Ducha

Świętego, które odpowiadają poszczególnym charyzmatom. Jednakże dopiero

Nowy Testament, a szczególnie święty Paweł, przynosi rozwinięcie właściwej

teologii charyzmatów. Nauka ta stała się podwaliną pod obecne rozumienie tego

zjawiska, a które zostało ukształtowane przez całą historię myśli teologicznej.

Współczesna teologia dokonała nie tylko zdefiniowania zagadnienia

charyzmatów, lecz poddała je szerokiej analizie. Owocem tych refleksji

są wypracowane

kryteria

podziałów

rozeznawania

autentyczności

charyzmatów.

Por. Mascarenhas, Krótki przewodnik…, dz. cyt., s. 81 – 82.

Rozdział II

SOBOROWE I POSOBOROWE

ROZWINIĘCIE NAUCZANIA O CHARYZMATACH

Charyzmaty nie są darami, które towarzyszyły Kościołowi tylko

w pierwszych wiekach, a które w obecnych czasach byłyby Mu obce.

Od XVIII – XIX wieku na świecie zauważa się ponowne rozbudzenie

charyzmatów. A od czasu wołania bł. Jana XXIII o nowe wylanie Ducha

Świętego na Kościół, które zaowocowało Soborem Watykańskim II, również

w Kościele katolickim zaczęły się na nowo ujawniać charyzmaty. Owocem tego

otwarcia na dary Ducha Świętego są różne ruchy charyzmatyczne w Kościele,

a wśród nich w sposób szczególny Odnowa w Duchu Świętym, nazywana

również Odnową Charyzmatyczną.

Celem

tego

rozdziału

jest

ukazanie

obecności

charyzmatów

we współczesnym Kościele i wskazanie na nie jako rzeczywistość dynamiczną

oraz ciągle żywą. Pierwszy paragraf dotyka zagadnienia związanego

z udzieleniem konkretnej sobie owych darów, czyli kwestii tzw. „Chrztu

w Duchu Świętym”, a także właściwego sposobu rozumienia tej kwestii. Kolejny

paragraf ukazuje miejsce charyzmatów w strukturze Kościoła oraz wzajemną

relację, jaka zachodzi między charyzmatami, a hierarchią. Na zakończenie

omówiony zostanie ruch Odnowy Charyzmatycznej, jako jednego z widzialnych

znaków działania charyzmatów we wspólnocie wierzących.

2. 1. Rozumienie terminu „chrzest w Duchu Świętym”.

2. 1. 1. Różne określenia zjawiska „chrztu w Duchu Świętym”.

Wraz z pojawieniem się w Kościele Katolickim doświadczenia

pentakostalnego szukano nazwy, którą można byłoby określić to zjawisko.

Popularnie przyjęto dla niego nazwę „chrzest w Duchu Świętym”, która wymaga

jednak pewnego wyjaśnienia, aby nie stała w sprzeczności z nauczaniem

Kościoła, które głosi, iż Duch Święty został nam dani w pełni podczas

sakramentu chrztu i bierzmowania

Samo określenie „chrzest w Duchu Świętym” używane jest najczęściej

w obszarze

anglojęzycznym,

gdzie

miały

miejsce

początki

Odnowy

Charyzmatycznej. W innych regionach częściej mówi się o „wylaniu Ducha

Świętego”, „odrodzeniu w Duchu Świętym”, czy też modlitwie z nałożeniem rąk.

Określenia te w sposób bardziej adekwatny wskazują na istotę tego zjawiska,

którą jest szczególna łaska właściwa dla tej formy odrodzenia duchowego

oraz

na początkowe doświadczenie nawrócenia

2. 1. 2. Biblijne opisy „chrztu w Duchu”.

Sformułowanie „chrzest w Duchu” znajduje się już w Piśmie Świętym.

Wszyscy

ewangeliści,

wspominając

Janie

Chrzcicielu,

przypisują

mu proroctwo o Jezusie mówiące, że będzie On „chrzcił Duchem Świętym”

(Mk 1,8; J 1,33), bądź w wersji bardziej rozbudowanej „Duchem Świętym

i ogniem” (Mt 3,11; Łk 3,16). Egzegeci badając te fragmenty widzą w nich

zapowiedź wylania Ducha Świętego, które przepowiadali prorocy, a które

dokonało się w dniu Pięćdziesiątnicy

. Język biblijny używa jeszcze innych

Por. Sullivan, Charyzmaty i Odnowa Charyzmatyczna…, dz. cyt., s. 53; zob. Ekumenizm

i Odnowa Charyzmatyczna. Drugi dokument z Malines, red. Suenens, dz. cyt., s. 63 – 64.

Por. M. Kozłowski, Chrzest w Duchu Świętym, w: ZODŚ nr 5 (86) 2006 r., s. 93.

Por. Ekumenizm i Odnowa Charyzmatyczna, red. Suenens, dz. cyt., s. 63.

Por. Sullivan, Charyzmaty i Odnowa Charyzmatyczna…, dz. cyt., s. 55 – 56.

terminów na określenie tego wydarzenia, a mianowicie „posłanie Ducha

Świętego” czy też „wylanie Ducha Świętego”

Biblijnym opisem tego zjawiska jest doświadczenie Apostołów z dnia

Zielonych Świąt (Dz 2, 1–11), które sprawia przemianę uczniów. Wskutek

otrzymanej łaski stają się odważnymi głosicielami Dobrej Nowiny wobec ludzi,

którzy skazali Jezusa na śmierć. Inny fragment Dziejów Apostolskich

(zob. Dz 4, 29-31) podaje kolejny przykład takiego działania Bożego. Duch

Święty napełniając Apostołów uzdalnia ich do odważnego głoszenia Słowa

Bożego

Dzieje Apostolskie w wielu miejscach łączą wylanie Ducha z chrztem

wodą. Święty Łukasz w doświadczeniu Pięćdziesiątnicy widzi spełnienie

obietnicy Jezusa odpowiadającej chrztowi w Duchu Świętym, zaś samo

to wydarzenie prototypem wszelkich innych doświadczeń chrzcielnych. Dlatego

„chrzest w Duchu Świętym”, według świętego Łukasza, zawsze łączy się

z sakramentalnym chrztem. Chrzest sam w sobie jest pewnego rodzaju

powtórzeniem i urzeczywistnieniem wydarzenia Pięćdziesiątnicy, dla potrzeby

jednostki bądź wspólnoty

2. 1. 3. Katolickie rozumienie terminu „chrzest w Duchu Świętym”.

Współczesne i katolickie rozumienie formuły „chrzest w Duchu

Świętym” zawiera dwa znaczenia: teologiczne i doświadczalne. Jak podaje

Pierwszy Dokument z Malines w znaczeniu teologicznym podkreśla się fakt,

że każdy członek Kościoła został ochrzczony w Duchu Świętym z uwagi

na otrzymanie sakramentów inicjacji chrześcijańskiej

. Drugie znaczenie

Por. Mascarenhas, Krótki przewodnik…, dz. cyt., s. 21.

Por. Tamże, s. 18 – 21.

Por. Odnowa Charyzmatyczna..., red. Suenens, dz. cyt., s. 51 – 52.

Sakramenty wtajemniczenia chrześcijańskiego: chrzest, bierzmowanie i Eucharystia

są fundamentami całego życia chrześcijańskiego. „uczestnictwo w boskiej naturze, które

ludzie otrzymują w darze przez łaskę Chrystusa, objawia pewną analogię do powstania,

rozwoju i wzrostu życia naturalnego. Wierni odrodzeni przez chrzest, zostają umocnieni

przez sakrament bierzmowania, a w Eucharystii otrzymują pokarm życia wiecznego. W ten

odwołuje się do momentu, w którym żywa obecność Ducha Świętego stała się

dostrzegalna w świadomości danej osoby. Należy jednak podkreślić, że nie jest

to, w myśl przekonania katolickiego, swego rodzaju drugi chrzest dodany bądź

uzupełniający sakrament chrztu

100

2. 1. 3. 1. Aspekt teologiczny.

„Chrzest w Duchu” jest wydarzeniem pozasakramentalnym, czyli nie

dokonuje się podczas sprawowania żadnego z sakramentów. Jego skutkiem jest

nowa i szczególna interwencja Ducha Świętego w życie chrześcijanina.

Interwencja ta przyczynia się do pełnego rozwoju darów danych w wcześniej

przyjętych sakramentach. Wylanie darów charyzmatycznych uzupełnia

niedojrzałość

jaka

towarzyszyła

przyjmowaniu

sakramentów

chrztu

i bierzmowania, przez co angażuje człowieka do ściślejszej współpracy z łaską

Bożą

101

F. Sullivan analizując rozumienie teologiczne tego terminu podkreśla,

że chrześcijanie, którzy otrzymali Ducha Świętego i Jego dary w sakramentach

wtajemniczenia chrześcijańskiego, nie mają podstaw, aby nie oczekiwali nowego

posłania Ducha Świętego, który przeniesie ich z obecnego stanu łaski

do „nowego sposobu działania”. W swojej argumentacji powołuje się

na świętego Tomasza z Akwinu i jego Sumę Teologiczną, która stwierdza,

że nowe posłanie Trzeciej Osoby Trójcy spowoduje nowy sposób zamieszkania

Ducha w duszy ludzkiej. Ta obecność Ducha Świętego sprawia odnowienie

relacji człowieka do Niego samego oraz nabycie intymniejszej i bardziej

doświadczalnej wiedzy o Bogu obecnym w duszy, która objawia się gorętszą

miłością do Niego. To właśnie owa miłość stanowi istotę tego posłania Ducha

Świętego, której może towarzyszyć wylanie darów charyzmatycznych

102

sposób przez sakramenty wtajemniczenia chrześcijańskiego w coraz większym stopniu

osiągają skarby życia Bożego i postępują w kierunku doskonałej miłości”. – KKK 1212.

100

Por. Odnowa Charyzmatyczna..., red. Suenens, dz. cyt., s. 49.

101

Por. E. Weron, Ruch Odnowy w Duchu Świętym, CTh 56(1986), z. 3, s. 110.

102

Por. Sullivan, Charyzmaty i Odnowa Charyzmatyczna…, dz. cyt., s. 62 – 63.

2. 1. 3. 2. Aspekt doświadczalny.

Drugim aspektem wylania Ducha Świętego jest jego wymiar

doświadczalny. Odwołuje się to do momentu, od którego, jak podaje Drugi

Dokument z Malines, Duch Święty naznaczył daną osobę, dokonując w niej

przewrotu sprawiającego, że pełniej doświadcza głębi chrześcijaństwa

103

. W tym

momencie „Duch otrzymany w trakcie inicjacji chrześcijańskiej objawia się

w świadomości wierzącego, doświadcza on najczęściej uczucia konkretnej

obecności. Owo poczucie obecności odpowiada żywej i osobistej percepcji

Jezusa jako Pana. W większości przypadków odczuciu tej obecności towarzyszy

doświadczenie mocy, spontanicznie utożsamionej z mocą Ducha Świętego”

104

Doświadczenie to jest bezpośrednim i bardzo osobistym doznaniem

miłości Bożej, które łączy się z misyjnym doświadczeniem dawania świadectwa.

Kard. Suenens wylicza jeszcze inne elementy tego doświadczenia, do których

zaliczyć można: doświadczenie mocy i wzmocnienie intensywności życia

modlitwy, szczególnie zaś modlitwy uwielbienia, odważna wiara połączona

z podejmowaniem wyzwań na rzecz Królestwa Bożego, odczuwanie entuzjazmu

i radości. Owe doświadczenie radości może być również umiejscowione

w doświadczeniu krzyża i cierpienia. Wszystko to prowadzi również

do akceptacji zbawczego cierpienia i musi wyrażać się w ciągłej przemianie

własnego życia

105

2. 1. 4 Skutki wylania darów Ducha Świętego.

Wylanie Ducha Świętego ożywia łaskę sakramentu chrztu, prowadząc

do doświadczenia pełnej miłości Bożej i Jego obecności, co wyraża się

w przyjęciu Jezusa jako jedynego Zbawiciela oraz powierzenia Mu swego życia.

To spotkanie wzbudza również głębokie pragnienie poznawania Boga poprzez

czytanie, medytacje i kontemplacje Słowa Bożego zawartego w Piśmie Świętym.

103

Por. Ekumenizm i Odnowa Charyzmatyczna, red. Suenens, dz. cyt., s. 63.

104

Odnowa Charyzmatyczna..., red. Suenens, dz. cyt., s. 39.

105

Por. Tamże, s. 40.

Staje się ono źródłem światła przez które można oceniać swoje postępowanie

106

W skutek tej lektury oraz powierzenia życia Chrystusowi, ożywiona zostaje

relacja z Nim samym. Ta pogłębiona relacja prowadzi do przeżywania

wszystkiego w osobie Jezusa Chrystusa, zarówno ludzkiego działania jak

i pojmowania spotykanych wydarzeń czy też osób

107

Doświadczenie wylania Ducha pociąga za sobą również pogłębienie

życia modlitwy. Modlitwa staje się inspirowana działaniem Ducha Świętego,

który sprawia, że człowiek otwiera się na modlitwę wstawienniczą oraz modlitwę

uwielbienia. Jednym z często spotykanych owoców wylania jest modlitwa

językami

108

Przyjęcie darów Ducha Świętego sprawia, że człowiek otwiera się

na potrzeby Kościoła oraz włączą się czynnie w służbę. To głębsze wejście

we wspólnotę wierzących sprawia, że w człowieku rodzi się potrzeba jeszcze

pełniejszego życia sakramentalnego, a szczególnie przyjmowania Eucharystii

oraz uczestnictwa w sakramencie pokuty. Z tego wynika również potrzeba

głoszenia w swoim otoczeniu słowami, czynami i świadectwem życia prawdy

Ewangelii

oraz

świadczenia

doświadczeniu

działania

Jezusa

Zmartwychwstałego w życiu osoby, której to działanie dotyczy

109

Najbardziej powszechnym skutkiem doświadczenia chrztu w Duchu jest

fakt, że sam Duch Święty przestaje być jedynie abstrakcyjnym przedmiotem

intelektualnej wiary, a staje się rzeczywistością doświadczalną, o której musimy

świadczyć własnym życiem wiary

110

106

Por. M. Anctil, Łaska chrztu w Duchu Świętym, w: ZODŚ nr 8 (69) 2003 r., s. 53.

107

Por. Kozłowski, Chrzest w Duchu Świętym, dz. cyt., s. 96; K. M. Pawlik, Tworzenie nowego

człowieka przez Ducha Świętego, w: Lignum Vitae 9 (2008), Łódź 2008, s. 428 – 429.

108

Por. Anctil, Łaska chrztu w Duchu Świętym, dz. cyt., s. 53.

109

Por. Tamże, s. 53 – 54.

110

T. Micewicz, Chrzest w Duchu Świętym, w: W drodze nr 7-8 (1986), s. 172.

2. 1. 5. Formy „chrztu w Duchu Świętym”.

Wylanie darów może dokonać się spontanicznie albo za pośrednictwem

innych osób, poprzez ich modlitwę i włożenie rąk. Nie zależnie, w jakiej formie

się ono dokonuje, powoduję zawsze przemianę osoby. Przemiana ta dokonuje się

wskutek uaktywnienia przez Ducha Świętego łaski danej w sakramencie chrztu.

Najczęściej jednak „chrzest w Duchu Świętym” dokonuje się to podczas

modlitwy

111

Z doświadczenia Odnowy Charyzmatycznej wynika, że chrzest w Duchu

przybiera rożne formy oraz że same jego działanie jest inne u każdej z osób.

Jednakże można wyróżnić dwa rodzaje oddziaływań, które można określić jako

jawne, bądź też ukryte.

2. 1. 5. 1. Forma jawna.

Działanie jawne jest stosunkowo łatwe do scharakteryzowania, gdyż

przejawia się ono w konkretnym momencie i przybiera postać świadomego

przeżycia. Działanie to połączone jest z doświadczeniem obecności, mocy

i miłości Bożej, a jednocześnie ogromnej radości i głębokiego spokoju

wewnętrznego. Nie oznacza to jednak, że osoba, która doznała łaski wylania

darów Ducha Świętego, ogląda Boga, lecz że posiada głębokie przekonanie,

że to co ją spotkało pochodzi od Boga

112

Działaniu

jawnemu

często

towarzyszy

obdarowanie

pewnymi

charyzmatami, w tym również nadzwyczajnymi. Najczęściej jest to dar języków.

Jednakże nie można przywiązywać do niego tak wielkiej wagi i oceniać

autentyczności przeżycia na podstawie pojawienia się, bądź nie, darów

charyzmatycznych

113

111

Por. M. Herbard, Charyzmatycy. Zarys historii Odnowy w Duchu Świętym. Fakty, postacie,

wydarzenia, wspólnoty, Kraków 1994, s. 19 – 20.

112

Por. E. D. O’Connor, Ruch charyzmatyczny w Kościele katolickim, Warszawa 1984,

s. 136 – 137.

113

Por. Tamże; zob. Sullivan, Charyzmaty i Odnowa Charyzmatyczna…, dz. cyt., s. 65.

2. 1. 5. 2. Forma ukryta.

Określenie ukryty dotyczy takiej formy modlitwy, podczas której osoba

nie doświadcza żadnego przeżycia ani charyzmatycznego działania. Dopiero

po pewnym czasie człowiek zaczyna sobie uświadamiać działanie Ducha

Świętego we własnym wnętrzu. Obserwując zmiany jakie zachodzą we własnym

życiu człowiek stopniowo zaczyna tracić wątpliwości dotyczące autentyczności

i realności przemiany jaką dokonał Duch Święty w jego życiu

114

Między opisanymi tu formami mogą istnieć różnego rodzaju formy

przejściowe. Jednakże każdego tego rodzaju doświadczenie wiąże się

z działaniem Ducha Świętego. Działanie to nie zawsze jest uświadomione, lecz

można je zaobserwować poprzez skutki, jakie jemu towarzyszą

115

2. 1. 6. Cechy charakterystyczne „chrztu w Duchu Świętym”.

Nie każde przeżycie religijne można określić terminem „chrzest

w Duchu Świętym”. Aby doświadczenie religijne nazwać tym terminem muszą

pojawić się pewne cechy charakterystyczne towarzyszące temu zjawisku.

Pierwszym charakterystycznym znamieniem wylania Ducha Świętego

jest uświadomienie sobie faktu mieszkania Boga w duszy człowieka, które

sprawia, że zaczyna w duszy działać nie ludzka siła, ale łaska Boża. Kolejną

cechą jest doświadczenie darmowości daru Boga. Wszystko, czym człowiek

został obdarowany jest wynikiem inicjatywy Ducha Świętego, a nie

indywidualnych zasług osoby obdarowanej. Wraz z wylaniem darów Ducha

Świętego w osobie rodzi się jednocześnie głębsze doświadczenie trynitarne.

To doświadczenia przejawia się w tym, że Duch daje poznanie Syna, który

prowadzi do Ojca i wskazuje na potrzebę głębszego zdania się na Jego wolę.

Innym istotnym znamieniem jest doświadczenie Kościoła w dwóch aspektach,

czyli jego wiecznego wymiaru oraz Kościoła jako komunii, jako żywego

organizmu

116

. Chrzest w Duchu zawsze prowadzi do przemiany moralnej, która

114

Por. O’Connor, Ruch charyzmatyczny…, dz. cyt., s. 137.

115

Por. Tamże, s. 138.

116

Por. Herbard, Charyzmatycy…, dz. cyt., s. 20.

objawia się w przemianie sposobu myślenia i działania. Inną istotna rzeczą jest

również fakt poczucia pełni. Bóg udzielając swych darów udziela ich w pełni,

czyli tyle, ile człowiek jest w stanie przyjąć

117

2. 2. Miejsce charyzmatów w Kościele. Charyzmaty a hierarchia.

2. 2. 1. Dary charyzmatyczne i hierarchiczne jako forma obecności

Ducha Świętego w Kościele.

Charyzmaty, zarówno nadzwyczajne, jak również proste i zwyczajne

są łaskami Ducha Świętego, bezpośrednio lub pośrednio służącymi Kościołowi;

zostają udzielone w celu budowania Kościoła, dla dobra ludzi oraz ze względu

na potrzeby świata

118

. Duch Święty będąc obecnym w Kościele mieszka

w sercach wiernych jako swojej świątyni. Przez różne dary zarówno

charyzmatyczne, jak i hierarchiczne kieruje wspólnotą Kościoła oraz

jednocześnie prowadzi ją do poznania prawdy

119

Duch Święty staje się widzialnym i namacalnym w Kościele za pomocą

różnych funkcji, przez które działa i z którymi się jednak nie identyfikuje.

Wszelkie zaś widzialne przejawy Jego działania, jakimi są również chryzmaty,

nie są dane dla udoskonalenia jednostek, które je otrzymały, a przede wszystkim

dla dobra całego Kościoła i służby na rzecz niego. Z tego powodu wynika

oczywista łączność Kościoła hierarchicznego z charyzmatycznym, o czym mówił

już święty Ireneusz słowami: „Tu gdzie jest Kościół, tu jest Duch, a tu gdzie jest

Duch Boga, tu jest Kościół.” To właśnie ta obecność Ducha zapewnia ścisłą

łączność miedzy laikatem a hierarchią

120

To działanie ujawnia się w bogactwie charyzmatów, które towarzyszą

konkretnym posługom, które są zależne od potrzeb danego czasu i miejsca. Mogą

117

Por. O’Connor, Ruch charyzmatyczny…, dz. cyt., s. 138.

118

KKK 799.

119

Por. KK 4.

120

Por. Odnowa Charyzmatyczna..., red. Suenens, dz. cyt., s. 30.

one przez to przyjmować różne formy czynne, jak też bardziej ukryte

i wewnętrzne. Do pierwszej można zaliczyć różnego rodzaju dzieła miłosierdzia,

posługę charytatywną, do drugiej zaś udzielanie rad, pojednywanie zwaśnionych,

czy też kierownictwo duchowe lub wychowywanie w wierze. Cel tego

wszystkiego jest jednak jeden i ten sam, doprowadzenie do udziału w miłości

i świętości Ducha Świętego

121

2. 2. 2. Charyzmat wezwaniem do służby wspólnocie Kościoła.

W dokumentach Soboru Watykańskiego II znajduje się fragment

mówiący o miejscu i roli charyzmatu w życiu wspólnoty kościelnej. Konstytucja

dogmatyczna o Kościele określa tę rolę tymi słowami: „Ponadto ten sam Duch

Święty nie tylko przez sakramenty i posługi uświęca i prowadzi Lud Boży

i przyozdabia cnotami, ale „udzielając każdemu tak, jak chce” (1 Kor 12,11)

swoich darów, rozdziela między wiernych w każdym stanie także specjalne łaski,

przez które czyni ich zdolnymi i gotowymi do podejmowania rozmaitych dzieł

lub funkcji mających na celu odnowę i dalszą skuteczną rozbudowę Kościoła,

zgodnie ze słowami: „Wszystkim zaś objawia się Duch dla wspólnego dobra”

(1 Kor 12,7). Ponieważ wszystkie te charyzmaty, zarówno niezwykłe, jak

i te bardziej zwyczajne są bardzo stosowne i potrzebne Kościołowi, dlatego

trzeba przyjmować je z wdzięcznością i radością”

122

Konstytucja Lumen Gentium, wyraźnie pokazuje potrzebę zakorzenienia

charyzmatów w Kościele, a nawet idzie jeszcze dalej pokazując ich odmienność

w stosunku do darów sakramentalnych i instytucjonalnej posługi hierarchicznej.

Jednocześnie ukazuje dary te jako powszechne i obecne wśród wiernych

niezależnie od stanu życia. Wskazuje to także na równość wszystkich członków

121

Por. Jan Paweł II, Duch Święty źródłem darów i charyzmatów w Kościele, w: Wierzę

w Ducha Świętego Pana i Ożywiciela, Watykan 1992, s. 330.

122

KK 12.

Kościoła, zarówno hierarchii, jak i laikatu, wobec działania Ducha Świętego,

który swoje dary „udziela każdemu jak chce” (1 Kor 12,11)

123

Każdy wierny, nie wyłączając z tego świeckich, na mocy sakramentu

chrztu jest włączony we wspólnotę Kościoła, a jednocześnie obdarowany przez

Ducha Świętego, aby podjął on zadania i posługi, do których jest wzywany.

Wynika z tego też ścisła łączność charyzmatów z Kościołem, a także z jego

hierarchią oraz fakt, że każdy charyzmat jest dla wspólnoty. Dlatego charyzmaty

jako ubogacenie Kościoła muszą być poddane odpowiedniemu i mądremu

kierownictwu pasterzy Kościoła

124

Jednocześnie chrześcijanin potrzebuje darów Ducha, aby wnieść swój

wkład w uzdrawianie społeczeństwa. Konieczne jest działanie Ducha Świętego,

aby przy ludzkiej współpracy wspartej dokonaniami techniki mogła dokonać się

przemiana otaczającego nas świata. Ta konieczność wynika, z faktu ze jesteśmy

złożonością tego, co cielesne z tym, co duchowe. Duch działając w człowieku

łączy to wszystko w jedno i umożliwia działanie mogące prowadzić do zmian

otoczenia. Charyzmaty należące do Kościoła, który w skutek działania Ducha

Świętego staje się „powszechnym sakramentem zbawienia”, są jednocześnie

elementami tworzącymi życie chrześcijańskie w każdej jego formie, zarówno

indywidualnej, jak też wspólnotowej. To dzięki nim wierzący służy całemu

Kościołowi, a wskutek tego, że charyzmaty Ducha Świętego są niezliczone,

każdy chrześcijanin jest wezwany do służby w Kościele i dla Kościoła

125

2. 2. 3. Życie konsekrowane i posługa hierarchiczna jako szczególny

charyzmat Ducha Świętego.

Jak podkreślił Sobór Watykański II, obdarowanie przez Ducha

zobowiązuje, szczególnie osoby dojrzałe, do podjęcia zadań apostolskich

123

Por. E. Weron, Charyzmaty Ducha Świętego w życiu i apostolstwie ludzi świeckich, w: CTh,

42 (1972), z. 3, s. 48.

124

Por. ChL 20.

125

Por. Odnowa w Duchu Świętym a służba człowiekowi, red. L. Suenens, Kraków 2007,

s. 44 – 46.

w otaczającym nas środowisku. Jednocześnie potrzeba ciągłego otwarcia

na Boże działanie, aby w ten sposób móc odkryć dary – talenty, którymi jest

on ubogacony i obdarowany dla dobra braci

126

2. 2. 3. 1. Charyzmat życia konsekrowanego.

Szczególnym przejawem działania charyzmatycznego, jest życie oparte

o rady ewangeliczne i profesję zakonną, przez które realizuje się szczególna

służba Bogu i Kościołowi. Osoby konsekrowane nie powinny zamykać się tylko

na charyzmat swojego założyciela, ale powinny uznawać i być otwarte, również

na inne charyzmaty Ducha, a jednocześnie ich oczekiwać. Obdarowanie nimi jest

jednakże uzależnione od postawy otwarcia i wierności Duchowi Świętemu,

od którego pochodzi charyzmat danego instytutu, jak i wszystkie dary

charyzmatyczne

127

. Charyzmaty dane instytutom zakonnym pomagają osiągnąć

pełnię życia chrześcijańskiego i jednocześnie pełnie rozwoju duchowego

128

2. 2. 3. 2. Posługa święceń jako specjalny dar charyzmatyczny.

Oprócz wspomnianych wyżej charyzmatów towarzyszących osobom

świeckim, zarówno żyjących w świecie, jak i prowadzących życie

konsekrowane, istnieją w Kościele charyzmaty związane z wypełnianiem posług

hierarchicznych, do których zostaje się włączonym poprzez odpowiednie

święcenia. Przypomina o tym wyraźnie w swoim nauczaniu Jan Paweł II: „Cały

porządek hierarchiczny i struktura posług Kościoła też podlegają działaniu

charyzmatów. Świadczą o tym słowa świętego Pawła z Listu do Tymoteusza:

„Nie zaniedbuj w sobie charyzmatu, który został ci dany za sprawą proroctwa

i przez nałożenie rak kolegium prezbiterów” (1 Tm 4,14). „Przypominam

ci, abyś rozpalił na nowo charyzmat Boży, który jest w tobie przez nałożenie

moich rąk” (2 Tm 1,6).

126

Por. DA 30.

127

Por. Kuliberda, Charyzmaty w Kościele dzisiaj, dz. cyt., s. 104.

128

Por. Jan Paweł II, Duch Święty źródłem darów i charyzmatów w Kościele, dz. cyt., s. 329.

Tak więc istnieje charyzmat Piotrowy, charyzmaty biskupów,

prezbiterów, diakonów. Otrzymuje charyzmat ten kto zostaje wezwany

do objęcia kościelnego urzędu, do konkretnej posługi”

129

Tę prawdę przypomniał również Sobór Watykański II, który

w Konstytucji Lumen Gentium, mówiąc o Kościele prowadzącym wszystkich

do poznania prawdy, wskazuje i zestawia ze sobą dary charyzmatyczne

i hierarchiczne. To połączenie ma służyć właściwemu kierowaniu Kościołem,

aby Go w ten sposób odnawiać oraz doprowadzić „do doskonałego zjednoczenia

z Oblubieńcem”

130

Wzajemne

relacje

między

strukturą

hierarchiczną

a charyzmatyczną.

Wraz z soborowym wykładem nauki na temat charyzmatów pojawił się

też problem dotyczący wzajemnego stosunku charyzmatu i hierarchii. Jan Paweł

II w swoim nauczaniu stwierdza, że nie należy przeciwstawiać charyzmatu

i hierarchii. Wynika to z faktu, że jedno i drugie jest ustanowione by służyć

jedności i właściwemu funkcjonowaniu całej wspólnoty Kościoła. Jednocześnie

obydwa te wymiary podlegają Duchowi, który jest źródłem wszelkich darów

w Kościele, zarówno charyzmatycznych, jak i tych które wynikają z przyjęcia

konkretnych święceń, czyli z włączenia w hierarchię kościelną

131

Łączność tych dwóch aspektów Kościoła jeszcze wyraźniej podkreśla

konstytucja Lumen Gentium, która mówiąc o potrzebie przyjmowania

charyzmatów z „wdzięcznością i radością”. Jednakże w przypadku darów

nadzwyczajnych na przełożonych w Kościele spoczywa szczególny obowiązek

sprawdzenia ich autentyczności i zachowania „tego co dobre”, a także „nie

gaszenia Ducha”

132

129

Tamże, s. 331.

130

Por. KK 4.

131

Por. Jan Paweł II, Duch Święty źródłem darów i charyzmatów w Kościele, dz. cyt.,

s. 330 – 331.

132

Zob. KK 12.

2. 2. 4. 1. Rozeznawanie charyzmatów jako obowiązek hierarchii

kościelnej.

Jak przypomina teks konstytucji Lumen Gentium obowiązek rozeznania

charyzmatów wynika z dwóch faktów. Przede wszystkim z tego, że pasterze

i przełożeni we wspólnocie wierzących są szczególnie powołani do tego, „by nie

gasić Ducha, lecz by wszystko badać i zachowywać to, co dobre

(por. 1 Tes 5,12.19-21)”

133

. Drugim zaś argumentem który przytacza ten

dokument jest fakt, że wśród darów Ducha „góruje łaska Apostołów, których

powadze sam Duch poddaje nawet charyzmatyków”

134

Aby wypełnić ten obowiązek obecny jest we wspólnocie Kościoła

szczególny charyzmat rozeznawania duchów. Dar ten nauczanie soborowe łączy

w szczególny sposób z urzędem kościelnym, który wiąże się ze sprawowaniem

opieki pasterskiej oraz uznawaniem posług i charyzmatów ludzi świeckich

135

To zaś zadanie ma się opierać nie tylko na dobrowolnej wspaniałomyślności

ludzi czy jakiejkolwiek ludzkiej mądrości, lecz wynika to ze szczególnego

charyzmatu jaki został udzielony przez Ducha w momencie przyjęcia urzędu

kościelnego

136

Dekret o posłudze i życiu prezbiterów Soboru Watykańskiego II łączy

charyzmat rozeznawania duchów w sposób szczególny z posługą kapłana, który

na mocy przyjętych święceń ma obowiązek troszczyć się o budowanie Ciała

Chrystusa. To właśnie prezbiterzy „badając, czy duchy pochodzą od Boga, niech

zmysłem wiary odkrywają różnorakie charyzmaty świeckich, tak małe, jak

i wielkie”

137

. Jednocześnie powinni się oni troszczyć o to, żeby rozeznane dary

133

Tamże 12.

134

Tamże 7.

135

Zob. Tamże 30.

136

Por. B. Snela, Charyzmat i urząd. Współczesne zagadnienie duszpasterskie, AK 66(1974)

t. 83, z. 1, s. 5 – 6.

137

DP 9.

pielęgnować, a w szczególny sposób te, co prowadzą do głębszego życia

duchowego wiernych, a przez to do wzrostu Kościoła

138

2. 2. 4. 2. Miłość źródłem właściwych relacji między wymiarem

hierarchicznym i charyzmatycznym.

Z istnieniem tych dwóch wymiarów charyzmatycznego i hierarchicznego

istnieje zagrożenie związane ze zmieszaniem bądź zastąpieniem jednego

wymiaru przez drugi, co zawsze prowadzi do konfliktu. Najbardziej znanym

przykładem takiego konfliktu była tzw. rewolucja montanistyczna z II wieku

139

Aby temu zapobiec należy w każdym z tych wymiarów kierować się miłością.

To właśnie miłość jest uwierzytelnieniem prawdziwości charyzmatów

i jednocześnie celem, do którego ma prowadzić posługa charyzmatyczna.

Z drugiej zaś strony miłość jest też elementem, którym powinni się kierować

pasterze, aby troszczyć się o zbawienie powierzonego im ludu, a nie tylko

wykonywać urząd, bez autentycznego zaangażowania się w dobro wspólnoty

140

Duch Święty, udzielając każdemu jak chce swych darów, pragnie aby

każdy służył nimi i w ten sposób budował Kościół w miłości. Jednocześnie

poprzez charyzmaty ujawnia swą obecność w Kościele i świecie oraz prowadzi

do jedności miedzy braćmi, a pasterzami Kościoła

141

2. 3. Ruch Odnowy w Duchu Świętym.

Z przejawem działania Ducha Świętego, jakim są charyzmaty wiąże się

powstanie Ruchu Odnowy Charyzmatycznej, która w naszym kraju jest też często

138

Por. Tamże.

139

Montan chciał stworzyć Kościół pneumatyczny bez żadnego urzędu, aby mogły się objawić

w ten sposób mogły się objawić dary charyzmatyczne.

140

Por. Snela, Chryzmat i urząd…, dz. cyt., s. 7 – 11.

141

Por. L. Belter, Rola charyzmatów w życiu religijnym Kościoła, Homo Dei 45(1976)

nr 1(163), s. 44.

nazywana Odnową w Duchu Świętym. Nie jest ona jednakże ruchem w zwyczajnym

socjologicznym znaczeniu terminu „ruch”, gdyż nie ma ona założycieli, ani

„instytucjonalnych” liderów i nie nakłada żadnych precyzyjnych zobowiązań

na swych członków. Wyrażenie „ruch” wskazywałoby również, że chodzi

o inicjatywę czysto ludzką, temu też członkowie Odnowy starają się go unikać

142

Wyrażenie „Odnowa Charyzmatyczna” jest stosowane w wielu regionach

świata i wiąże się z jedną z form działalności, która polega na ponownej integracji

charyzmatów z normalnym życiem Kościoła, zarówno partykularnego, jak

i powszechnego

143

2. 3. 1. Powstanie Odnowy Charyzmatycznej.

Powstanie katolickiej Odnowy w Duchu Świętym wiąże się z silną falą

religijnego

ożywienia

zwanego

„neopentakostalizmem”

lub

ruchem

neozielonoświątkowym, który w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych ubiegłego

wieku

przetoczył

się

przez

chrześcijaństwo.

Członkowie

tego

ruchu,

w przeciwieństwie do ruch zielonoświątkowego z początków XX wieku,

po doświadczeniu „chrztu w Duchu Świętym”

144

nie odchodzili od swoich wspólnot

macierzystych, ale starali się znaleźć w nich swoje miejsce i dalej działać dla dobra

całej wspólnoty. Fala ta dotyczyła w tym czasie szczególnie Kościołów:

luterańskiego, episkopalnych oraz prezbiteriańskich

145

142

Por. Mascarenhas, Krótki przewodnik…, dz. cyt., s. 9; Odnowa Charyzmatyczna...,

red. Suenens, dz. cyt., s. 53.

143

Por. Tamże.

144

Termin „chrzest w Duchu Świętym” używany jest na określenie wylania darów

charyzmatycznych na chrześcijanina. Pod jego pojęciem rozumie się osobiste doświadczenie

łaski chrześcijańskiego uczniostwa, a mianowicie: umiłowanie Jezusa i przyjęcie Go jako

osobistego Pana i Zbawiciela, dziecięce zaufanie do Boga jako Ojca i otwartość

na prowadzenie i dary Ducha Świętego oraz gorliwe zaangażowanie się w Ciało Chrystusa,

czyli Kościół. Por. Mascarenhas, Krótki przewodnik…, dz. cyt., s. 10. Szerzej termin ten

i jego rozumienie został omówiony w pierwszym paragrafie niniejszego rozdziału.

145

Por. Z. Pasek, Katolicki ruch Odnowy w Duchu Świętym, w: „Chrześcijanin w świecie”,

nr 186 (1989), s. 32.

W Kościele Katolickim Odnowa Charyzmatyczna wiąże się silnie z Soborem

Watykańskim II i ruchem ekumenicznym. Dekret o ekumenizmie „Unitatis

redintegratio” z 1964 roku zachęcał katolików do wspólnej modlitwy z braćmi

odłączonymi w intencji jedności chrześcijan. Z tych modlitw, szczególnie

z zielonoświątkowcami, narodziła się Katolicka Odnowa Charyzmatyczna

146

2. 3. 1. 1. Dni skupienia studentów z Pittsburga.

Wydarzeniem, które zapoczątkowało ożywienie charyzmatyczne w Kościele

były dni skupienia studentów z Uniwersytetu Duquesne w Pittsburgu, które odbyły

się w dniach 17 – 19 lutego 1967 roku w ośrodku konferencyjnym „Arka

i Gołębica”. W tych dniach uczestniczyła grupa około dwudziestu studentów wraz

z dwoma profesorami oraz kapelanem uniwersyteckim

147

Obecni tam wykładowcy ze zjawiskiem charyzmatów spotkali się już

przeszło miesiąc wcześniej na spotkaniach zielonoświątkowców w Chapel Hill.

Podczas jednego z nich poprosili o modlitwę, której owocem miało być otwarcie się

na działanie charyzmatyczne Ducha Świętego i wylanie Jego darów. Już w tydzień

po wspomnianym wydarzeniu modlili się oni nad swoimi przyjaciółmi o łaskę, której

sami doświadczyli. Z ich to inicjatywy podczas dni skupienia w „Arce i Gołębicy”

studenci rozważali tekst pierwszych czterech rozdziałów Dziejów Apostolskich oraz

książki „Sztylet i krzyż” (The Cross and the Switchblade) autorstwa pastora Davida

Wilkersona

148

Wydarzenie, które miało miejsce 19 lutego 1967 roku, było zupełnie

nieprzygotowane. Młodzież podczas tych trzech dni modliła się słowami sekwencji

„Przybądź Duchu Święty” z uroczystości Zesłania Ducha Świętego. W ich sercach

była tęsknota za doświadczeniem Pięćdziesiątnicy oraz pamięć o słowach bł. Jana

XXIII, który błagał Ducha Świętego, przed rozpoczęciem Soboru Watykańskiego II,

146

Por. Tamże.

147

Por. P. G. Mansfield, Jakby nowa Pięćdziesiątnica. Początek katolickiej Odnowy w Duchu

Świętym, Warszawa 1993, s. 51.

148

Por. Tamże, s. 39 – 46.

o odnowę oblicza Kościoła

149

W niedzielę 19 lutego 1967 roku podczas wieczornego spotkania w gronie

uczestników zrodziła się potrzeba wspólnej modlitwy w kaplicy, podczas której

to po raz pierwszy doświadczyli wylania nadzwyczajnych darów Ducha Świętego –

charyzmatów

150

. Było to jednocześnie dojrzałe potwierdzenie i odnowienie

przyjętych już sakramentów, szczególnie chrztu i bierzmowania, połączone z pełnym

otwarciem na wypływające z nich łaski

151

2. 3. 1. 2. Początki Odnowy Charyzmatycznej w Kościele Katolickim.

Doświadczenie, którego stali się udziałem było tak niezwykłe, że nie mogli

tego zatrzymać dla siebie i już w niespełna trzy tygodnie później

na uniwersytecie South Bend, w dniu 4 marca 1967 roku, spotkało się około

trzydziestu studentów, aby słuchać o współczesnej Pięćdziesiątnicy. Następnego dnia

ośmiu z uczestników tego spotkania poprosiło o modlitwę w celu otrzymania

„Chrztu w Duchu Świętym”

152

Pierwsze oficjalne katolickie spotkanie charyzmatyczne miało miejsce

we wtorek 14 marca 1967 na Uniwersytecie Notre Dame w South Bend. Wieść

o tych spotkaniach szybko rozeszła się wśród studentów innych uniwersytetów,

a mianowicie w Ann Arbor, Nowym Orleanie, Los Angeles, gdzie młodzi ludzie

zarażeni zapałem swoich kolegów tworzyli grupy modlitewne, w których

dostępowali „Chrztu w Duchu Świętym”

153

Grupy modlitewne zaczęły się wkrótce pojawiać nie tylko w środowiskach

uniwersyteckich, ale również przy parafiach, w zakonach oraz klasztorach.

Wspólnoty te szybko ze Stanów Zjednoczonych rozszerzyły się na cały Kościół

rozsiany po pięciu kontynentach.

Pierwszy charyzmatyczny kongres odbył się w Stanach Zjednoczonych

149

Por. Suenens, Nowe Zesłanie…, dz. cyt., s. 74 – 75.

150

Por. Mansfield, Jakby nowa Pięćdziesiątnica…, dz. cyt., s. 54.

151

Por. Suenens, Nowe Zesłanie…, dz. cyt., s. 74 – 75.

152

Por. Mansfield, Jakby nowa Pięćdziesiątnica…, dz. cyt., s. 57.

153

Por. Tamże, s. 57 – 58; Suenens, Nowe Zesłanie…, dz. cyt. s. 75 – 76.

w 1967 rok i miał charakter narodowy skupiając około stu osób. Natomiast drugi

kongres, który odbył się w czerwcu 1974 roku w South Bend zgromadził już ponad

trzydzieści tysięcy uczestników z 35 krajów, w tym także piętnastu biskupów

154

2. 3. 1. 3 Powstanie Odnowy w Duchu Świętym w Polsce.

Do naszego kraju Ruch Odnowy w Duchu Świętym dotarł w 1976 roku

za sprawą dwóch księży: ks. Mariana Piątkowskiego z Poznania, który spotkał się

z nim w Rzymie oraz ks. Bronisława Dembowskiego z Warszawy

155

Ks. Dembowski spotkał się z tą grupą podczas swojego rocznego pobytu w Stanach

Zjednoczonych, gdzie włączył się czynnie w działalność jednej z grup. Po powrocie

do kraju od października 1976 rozpoczął prowadzenie spotkań w warszawskim

kościele św. Marcina. Pierwsze ośrodki Odnowy w Polsce znajdowały się

w Poznaniu, Warszawie, Lublinie, Białymstoku, Krakowie, Łodzi i Gdańsku. Z tych

miast rozszerzył się na inne miejscowości

156

2. 3. 2. Odnowa Charyzmatyczna w Polsce.

W Polsce Odnowa funkcjonuje na trzech poziomach. Najniższym, a zarazem

najważniejszym jest poziom wspólnot. Przedstawiciele wspólnot spotykają się,

co jakiś czas w rejonach (najczęściej jest to teren diecezji), aby wspólnie planować

pracę wspólnot z regionu. Na czele zespołu diecezjalnego stoi kapłan oraz osoba

świecka, którzy wybierani są na trzy letnią Kadencję. Ostatnim poziomem jest

piętnastoosobowy Krajowy Zespół Koordynatorów na czele z Przewodniczącym

oraz liderem świeckim

157

W Polsce istnieje obecnie około 650 grup Odnowy, które znajdują się

w każdej diecezji. Grupy takie powstają również w seminariach duchownych.

154

Por. Tamże.

155

Obecnie ks. bp. Bronisław Dembowski jest emerytowanym biskupem włocławskim oraz

Krajowym Duszpasterzem Odnowy w Duchu Świętym przy Komisji Episkopatu Polski,

który zastąpił na tej funkcji ks. bp. Edwarda Samsela.

156

Por. Pasek, Katolicki ruch Odnowy…, dz. cyt., s. 35.

157

Por. Tamże, s. 36

Szacuje się, że w naszym kraju Odnowa liczy około 50 tysięcy członków, natomiast

coroczne czuwania Odnowy na Jasnej Górze gromadzą około 150 – 200 tysięcy

uczestników

158

. Członkowie grup gromadzą się na spotkaniach modlitewnych,

lokalnych dniach jedności oraz podejmują różnoraką działalność ewangelizacyjną.

Do form tej działalności można zaliczyć różne rodzaje rekolekcji (np. Rekolekcje

Ewangelizacyjne

Odnowy,

Uzdrowienie

Wspomnień,

Akceptacja

Siebie,

Immakulata – rekolekcje poświecone Maryi opracowane i prowadzone przez zespół

z diecezji Ełckiej, oraz inne formy rekolekcji) prowadzenie telefonów zaufania, praca

na rzecz trzeźwości

159

W ostatnich kilkunastu latach w Polsce zaczęły się pojawiać Ośrodki Odnowy

w Duchu Świętym. Najstarszymi ośrodkami są Centrum Formacji Odnowy

„Wieczernik” w Magdalence i Ośrodek Odnowy w Duchu Świętym w Łodzi, oprócz

nich podobne centra powstały w Dobrym Mieście, Katowicach i Poznaniu. Centra

te prowadzą szeroką działalność ewangelizacyjną, formacyjną, organizują różnego

rodzaju rekolekcje oraz koordynują działalność wspólnot Odnowy

160

2. 3. 3. Cele Katolickiej Odnowy Charyzmatycznej.

Na podstawie statutów ICCRS

161

zatwierdzonych przez Stolicę Apostolską

w 1993 roku oraz Deklaracji o powołaniu i misji Katolickiej Odnowy

Charyzmatycznej w Indiach sformułowanej na Narodowej Konferencji Liderów

w Cochin w 1994 roku, można wyróżnić pięć głównych celów Odnowy w Duchu

Świętym.

1. Dopomóc katolikom doświadczyć „chrztu w Duchu Świętym”, aby w ten

sposób jeszcze gorliwiej zaangażować się w życie Mistycznego Ciała Chrystusa

– Kościoła.

158

Por. Odnowa w różnych krajach, w: ZODŚ, nr 1(62) 2003, s. 56.

159

Por. Mascarenhas, Krótki przewodnik…, dz. cyt., s. 90

160

Por. Tamże, s. 91.

161

ICCRS – International Catholic Charismatic Renewal Services – Międzynarodowa Służba

Katolickiej Odnowy Charyzmatycznej. Jest to międzynarodowy organ przy Stolicy

Apostolskiej koordynujący działalność Odnowy Charyzmatycznej na świecie.

Dopomóc katolikom w zrozumieniu charyzmatów i posługiwania się nimi

jako darami stanowiącymi dla chrześcijan źródło mocy w wypełnianiu ich misji

i dążeniu do świętości.

Pomóc Katolikom odkryć na nowo piękno i moc modlitwy chrześcijańskiej.

Odnosi się to zarówno do modlitwy osobistej oraz wspólnotowej,

ze szczególnym zwróceniem uwagi na modlitwę uwielbienia i modlitwę

wstawienniczą.

Popieranie ewangelizacji w mocy Ducha Świętego. W tę ewangelizację

włącza się ponowną ewangelizacje ochrzczonych, niechrześcijan oraz

ewangelizację otaczającego środowiska i kultury. Ma ona się opierać

na głoszeniu Ewangelii słowem i czynem oraz świadczeniu o Jezusie

Chrystusie poprzez osobiste świadectwo życia.

Popierać ciągły wzrost w świętości przez właściwą integrację wymiaru

charyzmatycznego z pełnym życiem Kościoła. Dokonuje się to poprzez

uczestnictwo w bogatym życiu sakramentalnym i liturgicznym Kościoła oraz

docenienie tradycji katolickiej modlitwy i duchowości, ciągłą formację

i uczestnictwo w życiu duszpasterskim Kościoła lokalnego

162

2. 3. 4. Owoce Odnowy Charyzmatycznej.

2. 3. 4. 1. Wspólnoty życia i przymierza.

Nowymi formami pojawiającymi się w Europie i Polsce są wspólnoty życia

i przymierza, które posiadają status stowarzyszeń kościelnych. Wspólnoty

te wywodzą się z katolickiego ruchu charyzmatycznego. Zaliczyć do nich można

francuskie wspólnoty Emmanuel oraz Chemin Neuf oraz powstałą w Szczecinie

Wspólnotę Miłości Ukrzyżowanej

163

Jest rzeczą charakterystyczną, że na Zachodzie (Włochy, Francja) spora liczba

młodych ludzi związanych z ruchem charyzmatycznym nie należy do grup

modlitewnych, ale właśnie do wspólnot życia. Powstaje tam też coraz więcej grup

modlitewnych skupiających tylko i wyłącznie młodych, co jest oznaką ich

162

Por. Mascarenhas, Krótki przewodnik…, dz. cyt., s. 10 – 11.

163

Por. Tamże, s. 92.

żywotności

164

2. 3. 4. 2. Odnowa Kościoła poprzez otwarcie się na charyzmaty.

Od momentu, kiedy, za nauczaniem Soboru Watykańskiego II, katolicy

zaczęli się modlić o „chrzest w Duchu świętym” nastąpiła odnowa modlitwy

w duchu oczekiwania na charyzmaty. Nastąpiła również odnowa niektórych

charyzmatów, które były powszechne w Kościele pierwotnym, a później stały się

rzadkością oraz postrzegane jako coś dziwnego

165

Prawdziwa Odnowa Charyzmatyczna w Kościele to nie tylko odnowa

indywidualna, ale odnowa całego Kościoła. Wspólnoty Odnowy są tu zaczynem,

który przyczynia się do ponownego otwarcia na dary Ducha Świętego, jakimi

są charyzmaty i przez to do widocznej zmiany w życiu Kościoła

166

Podsumowując powyższy rozdział zauważyć można, że wszystkie dary,

w tym też charyzmaty, ofiarowane są każdemu w sakramencie chrztu

i bierzmowania. Jednakże potrzeba specjalnej ingerencji Ducha Świętego, aby

człowiek otworzył się na posługiwanie się charyzmatami, co też dokonuje się

w „chrzcie w Duchu Świętym”. Przyjęcie tych darów zawsze pociąga obowiązek

do służby w Kościele, a także podporządkowania tej posługi ocenie pasterzy

Kościoła. Ocena ta dokonuje się na mocy specjalnego daru Ducha Świętego

wynikającego z przyjętych świeceń, lecz nie może być ona oddzielona

od miłości. Szczególnym owocem ponownego otwarcia się na dary

charyzmatyczne jest Odnowa Charyzmatyczna, która jest obecna Kościele

od 1967 roku, jak również inne grupy i wspólnoty, które z niej powstały.

164

Por. Odnowa w rożnych krajach, dz. cyt., s. 57.

165

Por. Sullivan, Charyzmaty i Odnowa Charyzmatyczna…, dz. cyt., s. 68 – 69.

166

Por. Tamże.

Rozdział III

ROZUMIENIE CHARYZMATÓW NADZWYCZAJNYCH

W DOKUMENTACH

Rozdział ten ma na celu ukazanie zagadnienia charyzmatów

nadzwyczajnych i ich funkcji, jakie zostały ukazane w Dokumentach z Malines.

W związku z tym, iż owe dokumenty nie dotykają szczegółowo każdego

z charyzmatów, o których pisze święty Paweł, dlatego przybliżona zostanie

problematyka tylko czterech charyzmatów nadzwyczajnych, w tym jednego

o którym nie wspomina Pismo Święte, jakim jest dar spoczynku w Duchu.

W pierwszym paragrafie poniższego rozdziału omówiony zostanie dar

języków oraz jego funkcja i rola w modlitwie osoby obdarzonej tym darem.

Kolejny paragraf poświęcony jest darowi proroctwa. Ukazane zostanie jego

pojmowanie na przestrzeni historii od czasów biblijnych, aż do współczesności.

Ostatni paragraf porusza problematykę dwóch spektakularnych charyzmatów,

jakimi są dar uzdrawiania oraz niewystępujący w przekazach biblijnych dar

spoczynku w Duchu Świętym, któremu ze względu na jego złożoność

poświecony została osobna – szósta część Dokumentów z Malines.

3. 1. Dar języków i jego wkład w modlitwę.

Jak stwierdza Pierwszy Dokument z Malines dar języków, czyli

glossolalia stanowi najbardziej znamienną cechę Odnowy Charyzmatycznej.

Jednocześnie wywala on najwięcej wątpliwości wśród osób, które nie są w nią

zaangażowane, często przywiązując do niego o wiele większą wagę niż

większość grup charyzmatycznych

167

3. 1. 1. Glossolalia w Piśmie Świętym.

3. 1. 1. 1. Występowanie terminu glossolalia.

Charyzmat ten będąc darem skromnym, jednakże stanowiącym dla

niektórych osób niezwykłe dobro duchowe, nie należy do sedna przekazu

ewangelicznego. Jak zauważają autorzy Pierwszego Dokumentu z Malines jest

on jednak głęboko zakotwiczony w Nowym Testamencie, a mianowicie

w pismach świętego Pawła oraz Dziejach Apostolskich. W Ewangeliach nie jest

on wymieniany za wyjątkiem jednego wersetu Ewangelii świętego Marka, który

wprawdzie jest kanoniczny, ale najprawdopodobniej nie należy do tego

świętego

168

. Werset ten brzmi: „te zaś znaki towarzyszyć będą tym, którzy

uwierzą: w imię moje złe duchy będą wyrzucać, nowymi językami mówić

będą”(Mk 16,17).

Pismo Święte wspomina o glossolalii 26 razy, używając do tego greckiego

słowa glossa (grec. )

169

. Pierwszy dowód wypełnienia zapowiedzi

z Ewangelii św. Marka znajdujemy w Dziejach Apostolskich przy opisie

Zesłania Ducha Świętego. Święty Łukasz podając informacje dotyczące Zesłania

Ducha Świętego pisze, że towarzyszyło temu wydarzeniu mówienie językami.

„I wszyscy zostali napełnieni Duchem Świętym, i mówili językami, tak jak

im Duch pozwalał mówić” (Dz 2,4). Podobne wydarzenia miały miejsce również

167

Por. Odnowa Charyzmatyczna, red. L. Suenensa, dz. cyt., s.75.

168

Por. Tamże, s. 76.

169

Por. M. Wrzos, Dar języków, w: ZODŚ nr 5 (74) 2004 r., s. 49.

w Cezarei i Efezie, gdzie osoby, które się nawróciły otrzymały Ducha Świętego

(zob. Dz 10,46; 19,6)

170

3. 1. 1. 2. Dar języków w pismach świętego Pawła.

Najbardziej wiarygodnym świadkiem tego daru jest święty Paweł. Wynika

to z faktu, że w gminach, które on założył był najbardziej rozpowszechniony,

oraz, że sam nim się posługiwał

171

. Dlatego w swych pismach, a szczególnie

w czternastym rozdziale Pierwszego Listu do Koryntian, w którym poświęca

mu najwięcej miejsca, nie opisuje on dokładnie tego daru. W swoich katalogach

darów święty Paweł umieszcza, ten charyzmat w grupie darów duchowych, ale

jednocześnie zauważa jego małość w porównaniu z innymi darami. Jednakże

zachęca by go nie porzucać

172

Święty Paweł zwraca przede wszystkim uwagę, aby nie przywiązywano

do niego przesadnej uwagi oraz chce podać reguły, jakimi należy się kierować

przy posługiwaniu tym darem

173

. Używanie tego daru ma się odbywać „godnie

i w należytym porządku” (1 Kor 14,40), ponieważ „ten bowiem, kto mówi

językami nie ludziom mówi lecz Bogu. Nikt go nie słyszy

174

, a on pod wpływem

Ducha mówi rzeczy tajemne” (1 Kor 14,2)

175

3. 1. 2. Obecność glosolalii w Kościele na przestrzeni wieków.

Dar ten w Kościele pierwszych wieków był darem niezwykle

dynamicznym i powszechnym

176

, o czym mogą świadczyć pisma ojców

Kościoła. Jednym z takich świadectw może być dzieło świętego Ireneusza

Adversus haereses. W tym dziele autor mówi, że glossolalia służyła

170

Por. Tokarski, Charyzmaty…, dz. cyt., s. 57 – 58.

171

Por. Tamże.

172

Por. C. J. Marie, Modlitwa językami, Warszawa 2008, s. 21 – 23.

173

Por. Sullivan, Charyzmaty i Odnowa Charyzmatyczna…, dz. cyt., s. 106.

174

Jak podaje przypis do tego wersu w Biblii Tysiąclecia sformułowanie „nie słyszy” należy

odczytać jako „nie rozumie”.

175

Por. Wrzos, Dar języków, dz. cyt., s. 49.

176

Por. Tokarski, Charyzmaty…, dz. cyt., s. 60.

do odkrywania skrytości ludzkich i, o ile to było pożyteczne, wyjawiania oraz

objaśniania tajemnic Bożych. Na podstawie pism świętego Jana Chryzostoma,

żyjącego w IV wieku, można przypuszczać, że dar ten nie był już zjawiskiem

powszechnym

177

Pomimo, że brakuje późniejszych informacji o szerszej obecności tego

daru wśród chrześcijan, znane są opisane przypadki potwierdzające obecność

tego daru w całej historii Kościoła. Do świętych, u których teologowie zauważają

dar języków, zaliczyć można świętego Pachomiusza, świętą Teresę z Avila,

świętą Teresę od Dzieciątka Jezus, świętego Jana Marię Vianney’a, świętego

Franciszka z Asyżu, świętego Franciszka Ksawerego, świętego Ojca Pio,

błogosławioną Matkę Teresę z Kalkuty

178

Wiek XX to okres ponownego rozbudzenia tego daru początkowo wśród

wspólnot protestanckich, szczególnie zielonoświątkowych, prezbiteriańskich,

luterańskich oraz anglikańskich. W Kościele Katolickim okres ten rozpoczyna

się wraz z zakończeniem Soboru Watykańskiego II, co wiąże się z powstaniem

katolickiego Ruchu Charyzmatycznego

179

3. 1. 3. Podział daru języków.

Określenie dar języków nie jest określeniem jednoznacznym, gdyż

używany jest na określenie kilku różniących się między sobą darów. Komentarz

do Dokumentów z Malines wylicza następujące dary: glossolalię, jubilacji,

ksenoglosja, tłumaczenie języków. Wszystkie te pojęcia wyrażane są często

jednym określeniem „daru języków”

180

177

Por. Wrzos, Dar języków, dz. cyt., s. 50.

178

Por. Tamże, s. 51; Tokarski, Charyzmaty…, dz. cyt., s. 60.

179

Por. Wrzos, Dar języków, dz. cyt., s. 52 – 54; Tokarski, Charyzmaty…, dz. cyt., s. 60 – 61.

180

Por. M. Piątkowski, Pytania o Odnowę w Duchu Świętym. Katolicka Odnowa

Charyzmatyczna w Duchu Świętym w świetle czterech dokumentów z Malines, Kraków

2000, s. 74 – 84; Tokarski, Charyzmaty…, dz. cyt., s. 60 – 64; Wrzos, Dar języków, dz. cyt.,

s. 50 –56.

3. 1. 3. 1. Glossolalia.

Nazwa glossolalia wywodzi się z języka greckiego, jako złożenie dwóch

wyrazów glossa oznaczającego język oraz lalein czyli mówić. Najprościej można

ją określić jako „mówienie językami” w kontekście modlitwy, który służy

otwarciu się na nowy wymiar życia w Chrystusie

181

. Współczesną definicję

glossolalii podaje P. Schoonenberg, który mówi, że jest to zdolność

„do modlitwy w najgłębszych warstwach osoby za pomocą dźwięków, które nie

mają opisywalnego znaczenia nawet dla osoby, która się modli. Dźwięki te nie

tworzą określonego języka, który byłby modlącemu się nieznany, aczkolwiek

nieświadome reminiscencje innych języków mogą się z nimi łączyć”

182

. Inni

autorzy dodają jeszcze, że jest to wysiłek, aby wrazić to, co jest niewyrażalne

polegające na wypowiadaniu określonych sylab nietworzących konkretnych

zdań

183

Jak

podaje

Pierwszy

Dokument

Malines

glossolalia

jest

najskromniejszym ze wszystkich charyzmatów, ponieważ on to w sposób

najmniej konkretny przyczynia się do budowania wspólnoty. Na uzasadnienie tej

tezy przytaczane są słowa świętego Pawła: „ten, kto mówi językami buduje

samego siebie” (1 Kor 14,4)

184

3. 1. 3. 2. Jubilacja.

Określenie jubilacja wywodzi się od łacińskiego jubilatio, który wywodzi

się od czasownika jubilare, który można przetłumaczyć jako wykrzykiwać

radośnie, wołać z radości

185

. Najczęściej określana jest ona jako „śpiew

w językach”. Święty Augustyn tak opisywał ten dar w komentarzu do Psalmu 32,

gdzie jubilacje rozumie jako śpiew w radości, podając za przykład pracujących

181

Por. B. Szier, Glossolalia, w: EK t. 5, dz. cyt., kol. 1119 – 1121.

182

P. Schoonenberg, Chrzest w Duchu Świętym, w: „W Drodze”. Miesięcznik poświęcony

życiu chrześcijańskiemu 6(1978), z. 6, s. 26.

183

Por. Tokarski, Charyzmaty…, dz. cyt., s. 62.

184

Por. Odnowa Charyzmatyczna..., red. Suenens, dz. cyt., s. 42.

185

Por. Sullivan, Charyzmaty i Odnowa Charyzmatyczna…, dz. cyt., s. 129 – 130.

ludzi, którzy śpiewają przy tym w pogodzie ducha. Są oni tak przepełnieni

radością, że nie mogą wypowiadać słów, wtedy porzucają wypowiadanie

wyrazów i sylab, a wykrzykują radośnie (łac. jubilatio) dźwięki

186

. Święty

Augustyn mówi o tym tak: „A komuż bardziej przystoi taka głośna radość niż

najwyższemu Bogu? Bo On jest niewyrażalny, nie da się ująć słowami. A jeżeli

nie możesz Go wyrazić słowem, również nie możesz trwać w milczeniu, a więc

nic innego nie pozostaje jak krzyczeć radośnie (łac. jubilatio), aby serce cieszyło

się bez słów a nieskrępowana radość nie ograniczała się do sylab i wyrazów.”

187

Przy

praktykowaniu

jubilacji

uczestnicy

spotkań

modlitewnych

przechodzą często od glossolalii do śpiewu, jednakże nie ma tu konieczności

posługiwania darem języków, gdyż można powtarzać znane sobie słowa

np. alleluja

188

3. 1. 3. 3. Ksenoglosja.

Termin ksenoglosja pochodzi z języka greckiego i jest wynikiem złożenia

dwóch wyrazów ksenos, który można przetłumaczyć jako obcy, gość, oraz glossa

znaczącego tyle, co język. Ksenoglosja jest to wypowiedź w języku nieznanym

mówiącemu, ale jednocześnie znanym komuś ze zgromadzonych osób. Jej celem

zazwyczaj jest doprowadzenie do wiary lub nawrócenia osoby, która rozumie

wypowiadane słowa. Jeżeli chodzi o dar ksenoglosji to jest bardzo mało

świadectw mówiących o tym zjawisku. Jednocześnie trzeba dodać,

że w przypadku tego charyzmatu rozpoznanie używanego języka nie ma nic

wspólnego z innym darem charyzmatycznym, a mianowicie z tłumaczeniem

języków

189

186

Por. Piątkowski, Pytania o Odnowę…, dz. cyt., s.82.

187

Św. Augustyn, Objaśnienia Psalmów, w: Pisma Starochrześcijańskich pisarzy t. 37,

Warszawa 1986, s. 302.

188

Por. Tokarski, Charyzmaty…, dz. cyt., s. 63.

189

Por. Sullivan, Charyzmaty i Odnowa Charyzmatyczna…, dz. cyt., s. 117 – 118;

M. A. Santos, Mówić językami?, Communio 13 (1997), nr 5 (77), s. 44.

3. 1. 3. 4. Dar tłumaczenia języków.

Ostatnim darem, który mieści się w obrębie daru języków jest tłumaczenie

języków. Dar ten umieszcza święty Paweł na swojej liście charyzmatów

w Pierwszym Liście do Koryntian, gdzie zestawia go z darem mówienia

językami, mówiąc jednocześnie, że nie każdy, kto mówi językami ma dar ich

tłumaczenia (por. 1 Kor 12,30). Jednocześnie w innym miejscu mówi, żeby

prosić o ten dar (por. 1 Kor 14,13). Tłumaczenie języków nie polega

na literackim przekładzie wypowiadanego tekstu, ale na oddaniu sensu całości

przesłania, jakie chce przekazać Duch Święty

190

. Tłumaczenie jest tu darem,

który jest wyraźnie nastawiony na to, żeby wierni odnieśli duchowe dobro z daru

języków, przez co stanowi jego uzupełnienie

191

Dar języków stawiany przez świętego Pawła niżej od proroctwa, może

mu dorównać, gdy towarzyszy mu tłumaczenie. Wtedy spełnia tą samą,

co proroctwo funkcję

192

Dar tłumaczenia połączony z darem języków obecnie często rozumiany

jest jako proroctwo w dwóch fazach. Mówienie w językach jest sygnałem, że Pan

ma do powiedzenia słowo dla grupy oraz wytwarza atmosferę wewnętrznego

skupienia i oczekiwania.

3. 1. 4. Wkład daru języków w modlitwę chrześcijańską.

Podstawową funkcją charyzmatu mówienia językami, na którą wskazuje

Pierwszy Dokument z Malines jest modlitwa. Jest on w specyficzny sposób

połączony z modlitwą uwielbienia, gdyż wszyscy „słyszeli, bowiem, że mówią

językami i wielbią Boga” (Dz 10, 46)

193

Nie można właściwie docenić znaczenia charyzmatu modlitwy językami,

jeśli odizoluje się go od kontekstu modlitwy. Dar języków pozwala tym, którzy

190

Por. Pasek, Katolicki ruch Odnowy…, dz. cyt., s. 39; S. Falvo, Przebudzenie charyzmatów,

Łódź 1995, s. 78 – 80.

191

Por Mühlen, Odnowa w Duchu Świętym, dz. cyt., s. 137.

192

Por. Tokarski, Charyzmaty…, dz. cyt., s. 60.

193

Por. Odnowa Charyzmatyczna..., red. Suenens, dz. cyt., s. 75.

go posiadają modlić się w głębszym wymiarze. Należy więc zrozumieć ten dar,

jako manifestację Ducha Świętego w darze modlitwy. Niektóre osoby szanują ten

charyzmat, gdyż pragną lepiej się modlić. Obecnie dar ten im to umożliwia. Jego

funkcja objawia się głownie w modlitwie prywatnej

194

Możliwość modlitwy w sposób przedpojęciowy oraz nieobiektywny, jak

zauważają autorzy Pierwszego Dokumentu z Malines, posiada znaczącą wartość

dla życia duchowego: pozwala na wyrażenie za pomocą środków

przedpojęciowych tego, czego nie można wyrazić przez pojęcia. Modlitwa

językami uwypukla tę formę porozumiewania się, do której zdolne są nawet

dzieci. Modlitwa językami angażuje całą osobę, a więc i uczucia; jednakże nie

jest ona związana z emocjonalną ekscytacją

195

Modlitwa za pomocą glossolalii jest formą modlitwy spontanicznej, która

jest dostępna każdemu, kto chce się modlić i pozostająca pod kontrolą tej osoby.

Modlący się językami wypowiada to, co sugeruje mu Duch Święty, w ten sposób

nasza modlitwa staję się modlitwą Ducha Świętego w nas. Czego w szczególny

sposób można doświadczyć w momencie naszej niezdarności i słabości oraz

braku rozeznania, co do prawdziwych potrzeb osoby modlącej się lub tej,

którą się modli. Ta forma modlitwy staje się przez to odpowiednia

we wszystkich okolicznościach, które spotykają człowieka, który się nią

posługuje

196

. Jest to jednocześnie wypełnienie słów świętego Pawła, który mówi:

„gdy bowiem nie umiemy się modlić tak, jak trzeba sam Duch przyczynia się

za nami w błaganiach, których nie można wyrazić słowami” (Rz 8, 26b).

Modlitwa za pomocą tego daru jest jednocześnie formą oczyszczenia

samego siebie, wewnętrznego ogołocenia, odblokowania i wyswobodzenia przed

Bogiem oraz ludźmi. W początkach posługiwania się tym darem dana osoba

decyduje się na akt pokory, gdyż zdaje sobie sprawę, że może wydawać się

infantylną. W miarę dalszego posługiwania odkrywa radość płynącą z modlitwy

wolnej od wszelkiego intelektualizmu oraz osiąga wewnętrzny pokój

194

Tamże, s. 76.

195

Tamże.

196

Por. Tokarski, Charyzmaty…, dz. cyt., s. 62.

i wewnętrzny rozwój. Ta forma nie wyklucza także innych form modlitwy

praktykowanych w Kościele Katolickim. Może ona być praktykowana zarówno

indywidualnie jak i wspólnotowo. W tej drugiej formie przybiera często formę

improwizowanego i niezwykle pięknego śpiewu

197

Ta forma modlitwy będąca bardziej swobodniejszą i spontaniczną niż

gotowa modlitwa, ma swoje duże znaczenie i z tego powodu wymieniono

ją w Drugim Dokumencie z Malines jako jeden z owoców łaski Odnowy

Charyzmatycznej

198

Pomimo wielkiego znaczenia tego daru istota Odnowy Charyzmatycznej

nie leży w darze języków. Oczywiste jest również, że nie należy go łączyć

w sposób konieczny z rzeczywistością duchową, którą otrzymuje się

w sakramentach

inicjacji

chrześcijańskiej.

Celem

Odnowy

nie

jest

doprowadzenie wszystkich chrześcijan do posługiwania się darem języków

w modlitwie. Celem, na jaki wskazuje Pierwszy Dokument z Malines, jest

zwrócenie uwagi na cały wachlarz darów Ducha Świętego, w tym także

glossolalii. Dokument ten zachęca również Kościoły lokalne do otwarcia się

na możliwość objawienia się tych darów wśród wiernych. Wszystkie dary Ducha

Świętego należą do codziennego życia Kościoła lokalnego i nie powinny być

postrzegane jako coś wyjątkowego lub niesamowitego

199

3. 2. Dar proroctwa.

3. 2. 1. Biblijna interpretacja terminu prorok.

Słowo prorok wywodzi się z greckiego słowa prophete, które można

przetłumaczyć jako „mówić w czyimś imieniu”. Tak więc charyzmat proroctwa

nie może być utożsamiony z przepowiadaniem przyszłości. Należy go natomiast

interpretować jako mówienie w imieniu Boga, aby słuchający odnieśli z tego

197

Por. Suenens, Nowe Zesłanie…, dz. cyt., s. 98.

198

Por. Ekumenizm i Odnowa Charyzmatyczna, red. L. Suenens, dz. cyt., s. 80 – 81.

199

Por. Odnowa Charyzmatyczna..., red. Suenens, dz. cyt., s. 77.

duchową korzyść. Dar ten jak mówi święty Paweł ma służyć „ku zbudowaniu

ludzi, ku ich pokrzepieniu i pociesze” (1 Kor 14,3)

200

3. 2. 1. 1. Proroctwo w Starym Testamencie.

Pierwszy Dokument z Malines wskazuje wyraźnie, że w Starym

Testamencie Duch Boży był silnie związany z proroctwem, tak że po śmierci

ostatniego proroka uważano, że opuścił On Izrael. Natomiast prorok Joel wiązał

nadejście czasów mesjańskich z ponownym wylaniem przez Boga swojego

Ducha na wszystkich ludzi

201

. Pomimo tego, że Dokumenty nie poświęcają dużo

miejsca proroctwu starotestamentalnemu, potrzeba jest zarysowania rozumienia

tego sposobu działania Boga, gdyż wywiera on znaczenie na późniejsze

rozumienie terminu prorok oraz właściwe pojmowanie daru proroctwa.

Według biblijnego przekazu Bóg objawia prorokom swoją wolę

za pomocą dwóch uprzywilejowanych form przekazu, do których można zaliczyć

wizje i słowa, które mają miejsce w czasie snu lub w innych wybranych przez

Boga okolicznościach. Wielkość wizji potwierdzają już same tytuły ksiąg

prorockich, jak na przykład Widzenie Abdisza (Abd 1,1), Wizja, którą usłyszał

w widzeniu prorok Habakuk (Ha 1,1). Zaś wspomniany wyżej prorok Joel

w swojej księdze mówi: I wyleje potem Ducha mego na wszelkie ciało, synowie

wasi i córki wasze prorokować będą, starcy wasi będą mieć sny, a młodzieńcy

widzenia (Jl 3,1)

202

W Starym Testamencie prorok jest również ukazany jako człowiek

słowa. Samo wyrażenie słowo Jahwe (hebr. debar Yhwh lub debar Elohim)

występuje aż 245 razy, z czego 241 razy odnosi się do słowa kierowanego

do proroka. Dlatego określenie to jest nazywane technicznym terminem

odwołującym się do słowa w posłannictwie prorockim. Formuły dotyczące słowa

występujące w księgach prorockich można podzielić na dwie grupy

203

200

Por. Mascarenhas, Krótki przewodnik…, dz. cyt., s. 27.

201

Por. Odnowa Charyzmatyczna..., red. Suenens, dz. cyt., s. 78.

202

Por. Wrzos, Dar proroctwa, dz. cyt., s. 44.

203

Por. Tamże, s. 44 – 45.

Do pierwszej z grup można zaliczyć wszystkie te wyrażenia, które

wskazują na to, że słowo Boże zostało objawione i dotarło do proroka.

Typowymi są tu formuły: Pan rzekł do mnie słowo (Oz 3,1) lub Pan skierował

do mnie następujące słowo (Jr 1,4). Tego typu zwroty występują w Piśmie

Świętym 233 razy

204

W drugiej zaś grupie są wyrażenia, które potwierdzają, że słowo

głoszone przez proroka jest słowem samego Boga. Typowymi są tu frazy: „Pan

powiedział”, „tak mówi Pan”, czy też „wyrocznia Pana”, które w Biblii znaleźć

można 900 razy

205

Charyzmatu proroctwa nie należy identyfikować wyraźnie z powołaniem

na proroka. Starotestamentalny epizod o siedemdziesięciu starcach wybranych

przez Mojżesza (por. Lb 11,16-30) mówi, że mężczyźni ci wpadli w uniesienie

prorockie. Jednakże było to tylko znakiem potwierdzającym ich wybór przez

Boga, a nie powołaniem na proroków. Oprócz tego wydarzenia w Starym

Testamencie można znaleźć wiele wyraźnych opisów powołania na proroka

(np. Iz 6, Jr 1, Ez 1-3, Am 7,14-15), które stawało się czynnikiem, który

determinował życie osoby wybranej. Zmuszało go to do słuchania słowa Bożego,

a następnie przekazywaniu go ludowi. Powołanie to obejmowało całe życie

proroka i czyniło z niego człowieka posłanego przez Boga do Izraela. Samo

powołanie nie oznaczało jednak, że mógł on prorokować kiedy zechciał. Musiał

w modlitwie oczekiwać na słowo, aby je otrzymać od Pana. Sam natomiast nie

miał mocy by wypowiadać je z siebie. Pozwalało to odróżnić ich od fałszywych

proroków, którzy głosili słowo bez posłania przez Boga

206

3. 2. 1. 2. Proroctwo w Nowym Testamencie.

W Nowym Testamencie pierwszym, najważniejszym prorokiem

i zarazem osobą najpełniej realizującą misję prorocką był Jezus Chrystus.

On to wypełniał zapowiedzi prorockie Starego Testamentu oraz sam kierował

204

Por. Tamże.

205

Por. Tamże.

206

Por. Sullivan, Charyzmaty i Odnowa Charyzmatyczna…, dz. cyt., s. 79.

proroctwa, do których można zaliczyć następujące wypowiedzi: przeciwko

świątyni (por. Mk 13,1-2), dotyczące Jeruzalem (Mt 23,27), dotyczące córek

jerozolimskich (por. Łk 23,28). Jezus dokonywał też czynów prorockich, takich

jak na przykład przekleństwo nieurodzajnego drzewa figowego (por. Mt 21,18)

czy wypędzenie przekupniów ze świątyni (Mk 11,15-18). Sam również

zapowiedział swoją śmierć oraz zmartwychwstanie (por. Mk 8,31-32;

9,30-31;10,32-34)

207

O obecności tego daru w Nowym Testamencie czytamy w Pierwszym

Dokumencie z Malines, który podkreśla, że został on wylany nie na kilku

wybranych na proroków, ale na całą wspólnotę wierzących. Pierwotny Kościół

uważał ten charyzmat za specyficzny przywilej dany chrześcijanom. Wielu

spośród pierwszych chrześcijan, był on nadrzędną manifestacją działania Ducha

w Kościele. O wielkości tego daru świadczą wypowiedzi świętego Pawła

(por. 1 Kor 12,28; Ef 4,11) oraz jedna szczególna, w której stwierdza,

iż chrześcijanie są zbudowani na fundamencie apostołów i proroków

(Ef 2,20)

208

. Wypowiedz ta jest powiedzeniem przekonania, że „Duch Święty

stanowi podstawę całego życia eklezjalnego, tak samo prorok zajmował swoje

fundamentalne miejsce w posłudze oraz misji Kościoła”

209

3. 2. 2. Proroctwo w historii Kościoła.

W późniejszej historii Kościoła, aż do dnia dzisiejszego, proroctwo jest

obecne w sposób ciągły. Euzebiusz z Cezarei, historyk z przełomu III i IV wieku

pisze o ocaleniu chrześcijan z Jerozolimy na skutek otrzymanego przez nich

widzenia. „Tymczasem wierni kościoła jerozolimskiego dzięki wyroczni bożej,

objawionej najpoważniejszym członkom swoim, otrzymali rozkaz, by przed

wybuchem wojny miasto opuścili i udali się do jednego z miast Perei zwanego

Pella.”

210

207

Por. Wrzos, Dar proroctwa, dz. cyt., s. 45 – 46.

208

Por. Odnowa Charyzmatyczna..., red. Suenens, dz. cyt., s. 78.

209

Tamże.

210

Euzebiusz z Cezarei, Historia Kościelna III, 5,3, Poznań 1924, s. 96.

Natomiast święty Augustyn w swoim dziele „Duch a litera” pisze

o dziecinnej wiedzy jaką posiadamy żyjąc na ziemi, co sprawia że rzeczy

przyszłe widzimy w sposób niewyraźny. Jest to powodem, „że ze względu

na ułamkowość tej wiedzy potrzebne jest proroctwo, bo rzeczy przyszłe

następują po przeszłych”

211

i tylko w ten sposób jesteśmy w stanie zrozumieć

światło prawdy wiekuistej.

Współczesnymi przykładami świętych posiadających dar proroctwa

są postacie świętego Jana Bosko oraz świętego Ojca Pio. Święty Jan Bosko

przepowiadał uzdrowienia osób chorych, czy też bliską śmierć ważnych osób.

Wiedział również w sposób nadprzyrodzony kiedy jego podopieczni popełnią

konkretne grzechy i wysyłał kogoś, aby ich powstrzymał. Natomiast święty

Ojciec Pio przepowiadał z zadziwiającą dokładnością rzeczy przyszłe oraz znał

szczegóły grzechów swoich penitentów. W sposób dokładny przepowiedział datę

swojej śmierci na 50 lat przed tą chwilą oraz ponownie na 25 lat przed

śmiercią

212

Drugi Dokument z Malines wymienia również inne postacie święty,

a mianowicie: świętego Franciszka, świętą Teresę, świętego Dominika. Autorzy

tego dokumentu zauważają jednocześnie, że dar ten był obecny na przestrzeni

wieków i prowadził oraz ożywiał Kościół

213

. Dar ten jednakże zawsze był

podporządkowany i wpisany w „pierwszy i podstawowy dar, jakim jest samo

misterium Kościoła”

214

3. 2. 3. Współczesne rozumienie charyzmatu proroctwa.

We pojmowaniu tego charyzmatu należy go wyraźnie odróżnić

od udziału wiernych misji prorockiej Chrystusa, w którą włącza sakrament chrztu

świętego. Misja ta realizuje się, jak mówi konstytucja Lumen Gentium, gdy

chrześcijanie „szerząc o Nim żywe świadectwo przede wszystkim życiem wiary

211

Augustyn, Duch a litera, Warszawa 1977, s. 109.

212

Por. Wrzos, Dar proroctwa, dz. cyt., s. 47.

213

Por. Ekumenizm i Odnowa Charyzmatyczna, red. Suenens, dz. cyt., s. 75.

214

Tamże, s. 74.

i miłości”

215

składają Bogu ofiarę uwielbienia. Inny rozdział tejże konstytucji

mówi o udziale laikatu w posłannictwie prorockim, które polega na dawaniu

świadectwa, tak by Ewangelia Chrystusa jaśniała w życiu codziennym,

rodzinnym i społecznym

216

. Charyzmat ten należy również odróżnić

we współczesnym rozumieniu od powołania prorockiego, o jakim mówi Pismo

Święte

217

Autorzy Pierwszego Dokumentu z Malines wyraźnie podkreślają,

że charyzmat proroctwa jest częścią zwyczajnego życia wspólnoty Kościoła.

Pozwala on w sposób pełniejszy odczytać wolę Bożą i odnaleźć potrzebne

w codzienności Boże światło

218

W Odnowie Charyzmatycznej dar ten jeśli się ujawnia jest takim samym

darem, o jakim mówi święty Paweł w Pierwszym Liście do Koryntian,

do którego posiadania zachęca on wszystkich

219

. Najczęściej ujawnia się on jako

wypowiedź zaczerpnięta z Pisma Świętego skierowana przez jednego członka

wspólnoty w celu zbudowania całej grupy

220

3. 2. 4. Formy daru proroctwa.

Charyzmat proroctwa w grupach modlitewnych objawia się, jak określa

to Pierwszy Dokument z Malines, w różnych typach, metodach, celach

i sposobach wyrazu, ale też może wystąpić jako słowo upomnienia lub zachęty

siarkowane do grupy

221

Do najczęściej spotykanych form zaliczyć można: wyrocznie, języki

i tłumaczenia, przekaz w obcym języku, proroctwo przez pieśń, wizje oraz

proroctwa osobiste. Wyrocznia jest to zrozumienie orędzia Bożego, które

dokonuje się podczas modlitwy i jest przekazywane innym. Dwie następne formy

215

KK 12.

216

Por. Tamże 35, s. 137.

217

Por. Sullivan, Charyzmaty i Odnowa Charyzmatyczna…, dz. cyt., s. 78.

218

Por. Odnowa Charyzmatyczna..., red. Suenens, dz. cyt., s. 79.

219

Por. Tamże, s. 101.

220

Por. Piątkowski, Pytania o Odnowę…, dz. cyt., s. 70.

221

Por. Odnowa Charyzmatyczna..., red. Suenens, dz. cyt., s. 79.

przekazu ściśle wiążą się z charyzmatem glossolalii. W przypadku języków

i tłumaczeń jedna osoba otrzymuje przekaz, a druga w tym samym czasie jego

zrozumienie. Podkreśla to w szczególny sposób duchową więź oraz

uwiarygodnia treść orędzia. Przekaz w obcym języku różni się tym, że osoba

do której jest on kierowany rozumie dany język, zaś dla osoby przekazującej jest

on niezrozumiały. W przypadku wizji osoba otrzymuje obraz. Jeżeli nie jest

on przez nią rozumiany wtedy inna osoba otrzymuje wyjaśnienie. Należy być

jednak ostrożnym, aby odróżnić to od zwykłego działania wyobraźni. Ostatnią

ze wspomnianych form są proroctwa osobiste, które dotyczą konkretnej osoby,

do której Bóg kieruje specjalne słowo

222

3. 2. 5. Rozeznawanie autentyczności proroctwa.

Pierwszym

Dokumencie

Malines

znajduje

się

ważne

przypomnienie, że żaden charyzmat, w tym też proroctwo, nie zwalnia

z potrzeby rozeznania go. W dokumencie tym czytamy: „Prorok jest członkiem

Kościoła i nie jest w żaden sposób ponad nim, nawet jeśli mu się zdarzy

skonfrontować go z wolą i słowem Boga. Ani prorok, ani jego proroctwo

nie stanowią sami poprzez siebie dowodu ich autentyczności. Proroctwa powinny

podlegać rozeznaniu wspólnoty chrześcijańskiej, jak również tych, którzy pełnią

obowiązki duszpasterskie. Prorocy niech przemawiają po dwóch albo po trzech,

a inni niech to roztrząsają! (1 Kor 14,29). Niekiedy proroctwo podlega

rozeznaniu przez biskupa”

223

W celu stwierdzenia autentyczności danego proroctwa należy

zastosować odpowiednie kryteria, które to ułatwią i usystematyzują. F. Sullivan

podaje dwa podziały przesłanek, które pozwolą uznać autentyczność proroctwa,

a mianowicie kryteria negatywne i pozytywne oraz odnoszące się do mówcy

i przekazywanego słowa

224

222

Por. M. Nowosielski, Charyzmat proroctwa, w: ZODŚ nr 2 (77) 2005 r., s. 54.

223

Odnowa Charyzmatyczna..., red. Suenens, dz. cyt., s. 79– 80.

224

Zob. Sullivan, Charyzmaty i Odnowa Charyzmatyczna…, dz. cyt., s. 102.

3. 2. 5. 1. Kryteria negatywne i pozytywne.

Kryteria negatywne powinny poddać w poważną wątpliwość lub nawet

wykluczyć autentyczność danego proroctwa. Natomiast kryteria pozytywne

to wszystkie okoliczności i czynniki, które pozwalają przyjąć dane proroctwo

za autentyczne. Nie oznacza to jednak, że gdy istnieją te przesłanki, należy

zawsze i bezkrytycznie uznawać dane słowo za prawdziwe. Potrzeba szukać

jeszcze innych czynników, które pozwolą je uznać za słowo od Pana Boga

i wyraz Jego woli. Jest to niezmiernie ważne przy proroctwach o charakterze

dyrektywnym, czyli takich, które wskazują konkretną linię postępowania dla

grupy lub jednostek

225

3. 2. 5. 2. Kryterium osobowe.

Przy rozeznawaniu autentyczności daru trzeba dobrze znać osobę, która

przekazuje słowo. Negatywnym czynnikiem jest tu wszelkiego rodzaju

niezrównoważenie oraz nieporządek w życiu osobistym, co może wskazywać

na chęć zwrócenia uwagi na siebie, a nie autentyczne proroctwo. Pozytywnym

zaś kryterium będzie doświadczenie grupy wskazujące, że poprzednie proroctwa

były prawdziwe i wywarły dobry wpływ na grupę. Dodatkowym pozytywnym

aspektem jest postawa duchowa danej osoby, a więc rozmodlenie oraz otwarcie

na rozwój duchowy oraz życie w zgodzie ze Słowem Bożym, jak i odpowiadanie

na nie swoją postawą. Im osoba jest bardziej dojrzała duchowo i podejmująca

ciągłą formację swej osobowości oraz umiejąca szukać woli Bożej, jak również

słuchać oraz przyjmować kierowane do niej słowo, tym większą można mieć

pewność co do prawdziwości posługiwania się tym darem. Przy rozeznawaniu

należy zawsze przyjrzeć się wpierw osobie, a następnie skutkom jakie przynosi

jej posługiwanie w grupie modlitewnej

226

225

Por. Tamże.

226

Por. M. Nowosielski, Charyzmat proroctwa, dz. cyt., s. 55; Sullivan, Charyzmaty i Odnowa

Charyzmatyczna…, dz. cyt., s. 102.

3. 2. 5. 3. Kryterium przekazywanego słowa.

W sprawie kryteriów prawdziwości przekazywanego słowa należy

kierować się przede wszystkim jego treścią, a nie profetycznym stylem. Było

by poważnym błędem przyjmowanie za prawdziwe słów wypowiedzianych

w stylu profetycznym zaczynającym się od słów „to mówi Pan” lub

im podobnych. Używanie tego języka nie może być uważane za pewny znak

proroctwa, ani też za negatywny wskazujący na ograniczoność językową mówcy.

Do aspektów wskazujących na fałszywość daru należy zaliczyć przede

wszystkim niezgodność z Pismem Świętym i Magisterium Kościoła, jak również

sprzeczność z zasadą miłości, jedności i pokoju oraz negatywne skutki jakie

słowo wywołuje w grupie. Łączność z Magisterium jest tu czynnikiem istotnym,

jak przypomina Drugi Dokument z Malines, gdyż „prorokowanie na obrzeżach

Kościoła, bez żywej łączności z apostolskim i prorockim autorytetem

Magisterium, mogłoby ulec wypaczeniu i doprowadzić do powstania Kościoła

równoległego, a w końcu sekty”

227

. Do aspektów pozytywnych natomiast można

zaliczyć skuteczność słowa kierowanego do grupy, ponieważ słowo Boga nie

tylko „mówi”, lecz ma moc sprawczą. Pozytywnym więc kryterium proroctwa

jest jego skuteczność w budowaniu wspólnoty oraz w jej duchowym wzroście

w myśl słów Chrystusa „po owocach ich poznacie” (Mt 7,16)

228

Proroctwo jest zawsze darem, który należy przyjmować w wolności

i miłości. Jest ono również darem dobrowolnym, który można przyjąć lub

odrzucić, nie jest natomiast nigdy przez Boga wymuszonym na osobie, która nim

posługuje

229

Pierwszy Dokument z Malines stwierdza wyraźnie, że prawdziwe

proroctwo służy przede wszystkim ku zbudowaniu Kościoła, a więc głosi wolę

i słowo Boga danej wspólnocie, kieruje światło na dzień dzisiejszy, jednocześnie

napomina, ostrzega, pociesza, koryguje

230

227

Ekumenizm i Odnowa Charyzmatyczna, red. Suenens, dz. cyt., s. 74.

228

Por. Tamże.

229

Por. Nowosielski, Charyzmat proroctwa, dz. cyt., s. 57.

230

Piątkowski, Pytania o Odnowę…, dz. cyt., s. 71.

3. 3. Dar uzdrawiania oraz dar spoczynku w Duchu Świętym.

3. 3. 1. Dar uzdrawiania.

Dokumenty

Malines,

oraz

komentarz

nich

autorstwa

M. Piątkowskiego, mówiąc o darze uzdrawiania stwierdzają, że jest

on charakterystycznym elementem Odnowy, tak samo jak wspomniane wyżej

charyzmaty.

porównaniu

nich

jest

najmniej

kontrowersyjny

i problematyczny, gdyż w całej historii chrześcijaństwa obecne były uzdrowienia

w imię Jezusa Chrystusa

231

3. 3. 1. 1. Dar uzdrawiania w Starym Testamencie.

Posługa religijna związana z uzdrawianiem chorych ma swoje długie

tradycje i występuje na kartach Pisma Świętego już od Starego Testamentu.

Od początku towarzyszy jej też przesłanie, że jednym źródłem uzdrowienia

człowieka jest sam Bóg. W Starym Testamencie widoczny jest też pewien

schemat tego procesu, który można przedstawić w następujący sposób. Bóg zsyła

na człowieka chorobę i cierpienie, aby go potem uzdrowić. Przykładem może

być tu uzdrowienie Miriam (zob. Lb 12,9–16). Z tego wyrosła teologia żydowska

oraz popularne przekonanie mówiące, iż Bóg zsyła zarówno chorobę

i uzdrowienie

232

3. 3. 1. 2. Dar uzdrawiania w Nowym Testamencie i czasach

patrystycznych.

Zmianę patrzenia na kwestie uzdrowienia przynosi nauczanie Jezusa

Chrystusa, który pragnie uleczyć wszystkich ludzi. Pokazując przez

to miłosierdzie Boga i Jego zatroskanie o człowieka. Jezus jednocześnie

wskazuje na szatana jako przyczynę cierpienia i chorób ludzi, oraz na aspekt

231

Por. Tamże, s. 84.

232

Por. R. de Grandis, Posługa uwalniania. Podręcznik dla ludzi świeckich, Warszawa 1995,

s. 6.

próby wierności Bogu, czego przykład znajdujemy już w Starym Testamencie

w Księdze Hioba

233

Opisy z Ewangelii (zob. Mt 4, 23-24; Mt 9,35; Mk 6,54-56, Łk 6,17-19)

pokazują jak ważną rolę w działalności Jezusa Chrystusa stanowiła posługa

uzdrawiania chorych razem z głoszeniem dobrej nowiny o Królestwie Bożym.

On to posyłając swoich uczniów daje im polecenie, aby nauczali i uzdrawiali

chorych (zob. Mt 10,1.5-8; Mk 6, 7.12-13, Łk 10, 8-9). Również opisy z Dziejów

Apostolskich mówią o uzdrowieniach dokonanych za pośrednictwem Apostołów

(zob. Dz 3,6-7; 8,6-7; 19,12; 20,10)

234

. Ten fakt akcentują także Dokumenty

z Malines, które stwierdzają, że opisu uzdrowień i działalności z tym związanej

zajmują 1/5 tekstu Ewangelii

235

Święty Paweł uważa za rzecz zupełnie oczywistą, że niektórzy

członkowie gminy mają dar uzdrawiania (1 Kor 12,9.28), a jednocześnie

w Ewangelii świętego Marka czytamy słowa: „Tym zaś, którzy uwierzą, te znaki

towarzyszyć będą: …na chorych ręce kłaść będą, a oni odzyskają zdrowie”

(Mk 16,17n). Apostoł Narodów w swoich opisach używa sformułowania

„charismata iamaton”, które można przetłumaczyć jako „charyzmaty

uzdrowień”. Konsekwencja z jaką używa tego stwierdzenia pozwala przyjąć,

że uważał on każde uzdrowienie jako oddzielny charyzmat. Jednakże zwrot

„innemu łaska uzdrawiania przez tego samego Ducha” (1 Kor 12,9) lub „Czy

wszyscy posiadają łaskę uzdrawiania” (1 Kor 12,30) pokazuje wyraźnie,

że święty Paweł uważał niektóre osoby, jako szczególne narzędzia, przez które

Duch Święty udziela łaski uzdrowienia. O takich osobach można mówić, w myśl

Apostoła Narodów, że posługują darem uzdrawiania

236

Świadectwa o uzdrowieniach znajdujemy również w czasach

późniejszych, jak na przykład u świętego Ireneusza czy też świętego Augustyna,

który poświadcza, że w ciągu dwóch lat zdarzyło się u niego w diecezji około

233

Tokarski, Charyzmaty…, dz. cyt., s. 69.

234

Por. Sullivan, Charyzmaty i Odnowa Charyzmatyczna…, dz. cyt., s. 133 – 134.

235

Por. Ekumenizm i Odnowa Charyzmatyczna, red. Suenens, dz. cyt., s. 81.

236

Por. Sullivan, Charyzmaty i Odnowa Charyzmatyczna…, dz. cyt., s. 132.

siedemdziesięciu dobrze poświadczonych uzdrowień. Od czasów świętego

Augustyna zauważyć można zanik tego daru

237

3. 3. 1. 3. Charyzmat uzdrawiania we współczesnym Kościele.

Ponowne rozbudzenie tego charyzmatu w Kościele katolickim następuje

wraz z pojawieniem się Odnowy Charyzmatycznej w latach sześćdziesiątych

dwudziestego wieku. Obecnie jest on ujmowany jako dar głębokiej modlitwy

połączonej z żywą wiara w moc Boga, który może uzdrowić wszystkich chorych

zarówno duchowo, jak i fizycznie

238

Współcześnie

Odnowa

Charyzmatyczna

pragnie,

jak

zauważa

to Pierwszy Dokument z Malines, ponownie zintegrować aspekt świadectwa

biblijnego oraz doświadczenia poapostolskiego z życiem dzisiejszego Kościoła.

Dlatego też zachęca do refleksji nad związkiem pomiędzy uzdrowieniem,

a życiem sakramentalnym, szczególnie Eucharystią, sakramentem pokuty

i namaszczeniem chorych

239

Autorzy Dokumentów z Malines zachęcają do ponownego przywrócenia

odpowiedniego miejsca w Kościele obok sakramentu namaszczenia modlitwy

indywidualnej, bądź też zbiorowej za chorych. Jednocześnie wystrzegają przed

organizowaniem nadzwyczajnej i spekulatywnej oprawy tych modlitw, oraz

zbytniego podkreślania cudów „fizycznych” i zbyt szybkiego, a co za tym idzie

pochopnego uznawania czegoś za cud

240

237

Por. Tamże, s. 135 – 136. Opis tego zjawiska znaleźć można w dziele Świętego Augustyna

O państwie Bożym, Warszawa 1977, t. 2, s. 572 – 573.

238

Por. Mascarenhas, Krótki przewodnik…, dz. cyt., s. 31.

239

Odnowa Charyzmatyczna..., red. Suenens, dz. cyt., s. 82.

240

Por. Ekumenizm i Odnowa Charyzmatyczna, red. Suenens, dz. cyt., s. 81. W swoim

komentarzu do Dokumentów z Malines M. Piątkowski, powołując się na I Dokument,

wskazuje również na zadanie jakie stoi przed Odnową Charyzmatyczną, które polega

na wypracowaniu konkretnych modeli sprawowania posługi uzdrawiania w kontekście

zarówno sakramentalnym, jak i poza sakramentalnym. Por. Piątkowski, Pytania

o Odnowę…, dz. cyt., s. 87.

Pierwszy Dokument z Malines podkreśla również, że charyzmat

uzdrawiania nie może wykluczać medycyny, która znajduje się co prawda

na innej płaszczyźnie, jednakże jest też narzędziem w rękach Boga. Należy się

też wystrzegać pojmowania daru uzdrowienia, jako sposobu na uwolnienie się

od cierpienia i jego zbawczego misterium

241

3. 3. 2. Dar spoczynku w Duchu Świętym.

3. 3. 2. 1. Terminologia określająca dar spoczynku w Duchu Świętym.

Szósty Dokument z Malines w całości poświecony darowi spoczynku

w Duchu Świętym zauważa że, na określenie tego daru używa się wielu

sformułowań, do których zaliczyć można: „slain in the Spirit – porażony przez

Ducha”, „overpowering of the Spirit – ogarnięty mocą Ducha”, „resting in the

Spirit – spoczynek w Duchu”, „the Blessing – błogosławieństwo”. Terminy

te pochodzą z ruchu zielonoświątkowego i przyjęły się zwyczajowo w niektórych

środowiskach charyzmatycznych w Kościele Katolickim. Wszystkie one

wskazują na fakt, że zewnętrzny znak jest przejawem rzeczywistości duchowej

i działania Ducha Świętego w człowieku

242

Sformułowania te wskazują na zjawisko które jest szczególnym stanem

duszy, w którym człowiek odczuwa pokój wewnętrzny, radość, ukojenie,

uwolnienie, doświadczenie głębokiej miłości Bożej oraz tęsknoty za pełnym

zjednoczeniem z Bogiem. Zjawisku temu często towarzyszy osunięcie

na podłogę. Osoba pozostaje wtedy przez jakiś czas w pewnego rodzaju

odrętwieniu, przy czym jednak większość osób nie traci kontaktu

z rzeczywistością i świadomości. Zjawisko to spotykane jest najczęściej przy

modlitwie połączonej z nałożeniem rąk na konkretną osobę

243

241

Por. Odnowa Charyzmatyczna..., red. Suenens, dz. cyt., s. 82 – 83.

242

Por. L. J. Suenens, „Spoczynek w Duchu” kontrowersyjne zjawisko. Szósty dokument

z Malines, Kraków 2005, s. 21 – 22.

243

Por. W. Prus, Most miłosierdzia. Rozmowa z ojcami Enrique Porcu i Antonello Cadeddu,

w: WDr 10 (422) 2008, s. 80; Mascarenhas, Krótki przewodnik…, dz. cyt., s. 35.

3. 3. 2. 2. Świadectwa historyczne mówiące o darze spoczynku w Duchu.

Dokumenty z Malines wskazują jednoznacznie, że brak jest świadectw

biblijnych mówiących o darze spoczynku w Duchu. Jednocześnie śledząc

historię, można zauważyć, ze omawiany dar nie był w przeszłości znany, lub też

nie był opisywany, gdyż brakuje o nim jasno sformułowanych świadectw.

Najstarsze świadectwa pochodzą z okresu XVII – XVIII wieku i dotyczą one

wspólnot protestanckich. Zaliczyć można tu fragment dziennika Johna Wesleya,

będącego założycielem metodystów, z dnia 1 stycznia 1739 roku, bądź też

w opisach pierwszych zebrań Armii Zbawienia z 1878 roku

244

. Obserwując tego

typu zjawiska z okresu przebudzeń religijnych w chrześcijaństwie, szczególnie

w XVIII i XIX wieku, należy zauważyć, że były one początkiem wielu

podziałów i rozłamów oraz prowadziły do powstania nowych sekt w obrębie

protestantyzmu

245

3. 3. 2. 3. Występowanie i źródła pochodzenia daru spoczynku w Duchu.

Drugi Dokument z Malines zauważa, że zjawisko spoczynku pojawia się

czasem w związku z silnymi doznaniami religijnymi, czyli podczas modlitwy lub

pouczeń ewangelizacyjnych. Zjawisko w zewnętrzny sposób przypominające

spoczynek w Duchu spotyka się również na spotkaniach niemających

zabarwienia religijnego, a jedynie cechują się dużym napięciem i ładunkiem

emocjonalnym. Przykładem mogą być koncerty rockowe, albo innych

wydarzeniach o podobnym zabarwieniu, gdzie regularnie dochodzi do tego typu

zjawisk

246

Obserwacje tego zjawiska pozwoliły na wskazanie trzech istotnych

źródeł spoczynku w Duchu, do których zalicza się Boga, diabła i samego

człowieka.

W przypadku autentycznego spoczynku pochodzącego od Boga, czyli

tego, któremu przysługuje miano „spoczynku w Duchu Świętym” jest ono

244

Por. Suenens, „Spoczynek w Duchu”…, dz. cyt., s. 31 – 33.

245

Por. Ekumenizm i Odnowa Charyzmatyczna, red. Suenens, dz. cyt., s. 84 – 85.

246

Por. Tamże

źródłem

ogromnego

błogosławieństwa

dla

człowieka,

wewnętrznego

uzdrowienia, bądź też uwolnienia od wpływu złego ducha. O pochodzeniu

od złego ducha można powiedzieć wtedy, gdy nie chce on dopuścić

do uwolnienia, sprawiając, że osoba zapada w pozorną śpiączkę. O pochodzeniu

ludzkim świadczy fakt silnej autosugestii czy też napięcia emocjonalnego

leżącego u podstaw tego zjawiska

247

. Należy jednak zauważyć, że upadek mający

swoje źródło w psychice ludzkiej może też zostać wykorzystany przez Boga,

a przez to stać się przyczyną wylania daru łaski i uzdrowienia

248

3. 3. 2. 4. Ocena autentyczności daru spoczynku w Duchu.

W stosunku do zjawiska spoczynku w Duchu, autor szóstego Dokumentu

z Malines zaleca ogromną ostrożność w jego ocenie, przy której należy wziąć

wszystkie aspekty, zwłaszcza te pochodzące od uwarunkowań ludzkich. Dopóki

nie zostanie stwierdzona jego pochodzenie od Ducha należy domniemywać,

że jest to zjawisko naturalne i nie używać określenia „spoczynek w Duchu”. Przy

ocenie autentyczności zalecane jest oddanie się pod osąd biskupa miejsca

dotyczący zjawiska spoczynku. Wynika to z faktu, że biskup jako pasterz

lokalnej wspólnoty ma zawsze specjalny dar Ducha Świętego, dzięki któremu

wydaje decyzje dotycząca pochodzenia i autentyczności tego charyzmatu

249

Podsumowując powyższy rozdział zauważyć można, ze wszystkie

charyzmaty, za wyjątkiem daru spoczynku, występowały już w pierwotnym

Kościele. Każdy z tych darów, jeśli jest autentycznym działaniem Ducha

Świętego, przyczynia się do umocnienia wspólnoty, której został dany. Dlatego

też autorzy dokumentów z Malines kładą duży nacisk na rozeznawanie

prawdziwości każdego z otrzymanych darów. Dokumenty te podkreślają

jednocześnie,

że

wszystkie

charyzmaty

stanowią

wielkie

bogactwo

współczesnego Kościoła oraz wskazują na ciągłość Kościoła i nieustanną

247

Por. Piątkowski, Charyzmaty w posłudze uwalniania, dz. cyt., s. 729 – 730.

248

Por. Most Miłosierdzia…, dz. cyt., s. 82.

249

Por. Suenens, „Spoczynek w Duchu”…, dz. cyt., s. 81 – 83.

obecność Ducha Świętego, od Jego początków w czasie Zesłania Ducha

Świętego w Dniu Pięćdziesiątnicy, aż do chwili obecnej.

Zakończenie

Zaprezentowana praca nakreśla problematykę związaną z darami Ducha

Świętego, którymi są charyzmaty. W sposób szczególny przedstawione zostały

tu cztery charyzmaty nadzwyczajne, którymi zajmują się Dokumenty z Malines.

Tymi charyzmatami są dar proroctwa, dar języków, dar uzdrawiania oraz dar

spoczynku w Duchu Świętym. Dary te na nowo odkrywane we współczesnym

Kościele Katolickim są wielkim jego ubogaceniem. Są wyrazem otwarcia się na

działanie Ducha Świętego, a przez to służą dla dobra całej wspólnoty

ochrzczonych. Ta forma obecności trzeciej Osoby Trójcy Świętej, jaką stanowią

charyzmaty, znana była już u początków Kościoła. Przez wieki z różnych

przyczyn została zaniedbana, co spowodowało jej zanik. Jednakże czas

od Vaticanum II jest czasem ponownego rozkwitu charyzmatów w Kościele.

Rożny stopień świadomości obecności tych darów na przestrzeni

wieków znajdował odbicie w myśli teologicznej. Nie zawsze zwracano uwagę

na dary jakimi są charyzmaty, a w sposób szczególny charyzmaty nadzwyczajne.

Powyższa praca omawia teologię charyzmatów w świetle nauki zawartej

w Słowie Objawionym – Piśmie Świętym, które jest zawsze podstawą oraz

fundamentem wszelkich dociekań teologicznych. Zaprezentowane są różne

sposoby obecności Ducha Świętego i Jego darów w Piśmie Świętym. Dary

te obecne były już w czasach Starego Testamentu, jednakże nie nazywano ich

charyzmatami. Rozwinięcie biblijnej teologii charyzmatów następuje w Nowym

Testamencie, a zwłaszcza w pismach świętego Pawła Apostoła. On to jako

pierwszy używa pojęcia „charyzmat” oraz podaje katalogi darów Ducha

Świętego. Na tej podbudowie wyrosła cała teologia charyzmatów, która

kształtowała się począwszy od czasów patrystycznych, aż do współczesności.

Rozbudowanie teologii darów duchowych, co w sposób bardzo widoczny

rozpoczęło się podczas Soboru Watykańskiego II i trwa do chwili obecnej.

W drugim rozdziale została przybliżona współczesna teologia

charyzmatów. Na początku ukazany został „chrzest w Duchu Świętym”, jako

specjalna ingerencja Ducha Świętego, której celem jest odnowienie łask

sakramentu chrztu i bierzmowania oraz otwarcie na dary charyzmatyczne.

Przyjęcie tych darów sprawia, że osoby otwierają się nowe możliwości służby

na rzecz bliźnich i wspólnoty Kościoła. Jednakże jak u początków

chrześcijaństwa, tak i obecnie istnieje zagrożenie wystąpienia rywalizacji

i wzajemnego zwalczania struktury charyzmatycznej Kościoła przez jego

hierarchię i na odwrót hierarchii Kościoła przez charyzmatyków. Dlatego też

omówiono wzajemną relację między charyzmatami a hierarchią oraz miejsce

jakie zajmują dary Ducha Świętego we współczesnym Kościele. Te dwie

rzeczywistości charyzmatyczna i hierarchiczna nie muszą się wzajemnie sobie

sprzeciwiać. Wręcz przeciwnie znajdują się one we wzajemnej korelacji

i poprzez uzupełnianie służą sobie nawzajem. Owocem powyższego rozumienia

jest Odnowa Charyzmatyczna, która należąc do Kościoła jest jednocześnie

miejscem, w którym wyraźna staje się obecność charyzmatów.

Wspomniane już charyzmaty, o których mówią „Dokumenty z Malines”

stanowią wielkie bogactwo współczesnego Kościoła, a jednocześnie wskazują

na jedność obecnej wspólnoty ze wspólnotą czasów apostolskich. Na tym tle

ukazano dar języków jako sposób na odkrycie nowej płaszczyzny osobistego

spotkania z Bogiem na modlitwie. Modlitwa dzięki niemu może stać się jeszcze

głębszą więzią z Bogiem, opartą nie tylko na rozumie, ale przede wszystkim

na miłości i działaniu Ducha Świętego, który modli się w sercu wierzącego.

Natomiast dar proroctwa dany jest, aby umożliwić głębsze przyswojenie przez

osobę woli Bożej oraz umożliwić jej pełniejsze odczytanie. Dar ten może stać się

również pomocą w odczytywaniu woli Bożej względem konkretnego

chrześcijanina lub wspólnoty. Jako ostanie dwa dary ukazane zostały dar

uzdrawiania oraz spoczynku w Duchu Świętym wskazuje człowiekowi nowe

sposoby poszukiwania uzdrowienia swoich zranień wewnętrznych oraz także

chorób fizycznych, których źródłem jest obecność Ducha Świętego w Kościele.

Uzdrowienia podobne do tych opisywanych w Piśmie Świętym zdarzają się

również i dziś, potrzebna jest jednakże wiara że Duch Święty może nas

uzdrowić. W związku z dużymi kontrowersjami jakie wzbudza dar „spoczynku

w Duchu Świętym” oraz z faktem że nie ma o nim żadnej wzmianki

w przekazach biblijnych, omówiono szerzej jego obecność w historii Kościoła.

Studium „Dokumentów z Malines” dokonane w tej pracy może służyć

jako podstawa do refleksji nad obecnością charyzmatów, w konkretnej

wspólnocie Odnowy w Duchu Świętym. Jednocześnie zawarte zostały w niej

istotne elementy oceny pojawiających się darów, aby przyczyniały się one

w sposób pełny do zbudowania wspólnoty Kościoła, w którym są one udzielane.

Wspólnoty charyzmatyczne nie mogą się zamknąć tylko we własnym gronie,

lecz powinny stać się zaczynem ewangelizacji, do czego zobowiązują powyższe

dary, a co realizuje się już poprzez wspólnoty życia i modlitwy oraz inne formy

podejmowane przez Odnowę Charyzmatyczną.

Powyższa praca nie wyczerpuje wszystkich problemów zawiązanych

z charyzmatami, szczególnie zaś nadzwyczajnymi. Spowodowane jest to przede

wszystkim faktem, iż nie można ograniczyć działania Ducha Świętego

do określonych form i schematów, gdyż to On jako Ożywiciel wspólnoty

wierzących jest zawsze Twórcą i Początkiem wszelkich form.

Studium to jest jednocześnie zachętą do podjęcia dalszego i bardziej

szczegółowego badania tego zjawiska, jakim są charyzmaty. Refleksja, która

została przedstawiona w tej pracy, powinna zostać poszerzona o nowe aspekty,

które winny być wynikiem ciągłego rozwoju myśli teologicznej poświęconej

charyzmatom.

Bibliografia

I. Źródła

Ekumenizm i Odnowa Charyzmatyczna. Drugi dokument z Malines,

red. Suenens L. J, Kraków 2007.

Odnowa Charyzmatyczna. Wskazania teologiczne i duszpasterskie.

Pierwszy dokument z Malines, red. Suenens L. J., Kraków 2006.

Odnowa w Duchu Świętym a służba człowiekowi. Trzeci dokument

z Malines, red. Suenens L., Kraków 2007.

Suenens L. J., „Spoczynek w Duchu” kontrowersyjne zjawisko. Szósty

dokument z Malines, Kraków 2005.

II. Dokumenty Kościoła

Dekret o apostolstwie świeckich „Apostolicam actuositatem”, w: Sobór

Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań 2002, s. 377 – 404.

Dekret o misyjnej działalności Kościoła „ Ad gentes divinitus”, w: Sobór

Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań 2002, s. 433 – 472.

Dekret o posłudze i życiu prezbiterów „Presbyterorum ordinis”, w: Sobór

Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań 2002, s. 478 – 508.

Jan Paweł II, Duch Święty źródłem darów i charyzmatów w Kościele,

w: Wierzę w Ducha Świętego Pana i Ożywiciela, Watykan 1992, s. 327 – 331.

Jan Paweł II, Kościół jako wspólnota bogata w charyzmaty, w: Katechezy Ojca

Świętego Jana Pawła II. Kościół, Kraków – Ząbki 1999, s. 134 – 138.

Jan Paweł II, Posynodalna Adhortacja Apostolska „Christifideles Laici”,

w: Adhortacje Ojca Świętego Jana Pawła II, Kraków 1996, s. 269 – 377.

Jan Paweł II, Prawdziwa odnowa Kościoła urzeczywistnia się w owocach

miłości, w: Otrzymacie Jego moc. O odnowie w Duchu Świętym, red. Babraja

M., Poznań 1985, s. 66 – 70.

Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 2002.

Konstytucja dogmatyczna o Kościele „Lumen Gentium”, w: Sobór

Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań 2002, s. 104 – 164.

Konstytucja dogmatyczna o Objawieniu Bożym „Dei Verbum”, w: Sobór

Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań 2002, s. 350 – 363.

Paweł VI, Odnowa duchowa: nadzieja dla Kościoła i świata, w: Otrzymacie Jego

moc. O odnowie w Duchu Świętym, red. Babraja M., Poznań 1985, s. 59 – 64.

III. Literatura pomocnicza

Anctil M., Łaska chrztu w Duchu Świętym, w: ZODŚ nr 8 (69) 2003 r.,

s. 52 –55.

Augustyn, Duch a litera, Warszawa 1977.

Augustyn, O państwie Bożym, t. 2, Warszawa 1977.

Augustyn, Objaśnienia Psalmów, w: Pisma Starochrześcijańskich pisarzy t. 37,

Warszawa 1986.

Bartnik Cz. S., Dogmatyka Katolicka, t. 2, Lublin 2003, s. 186.

Belter L., Rola charyzmatów w życiu religijnym Kościoła, Homo Dei 45(1976)

nr 1(163), s. 38 – 53.

Congar Y. M., Wierzę w Ducha Świętego. Duch Święty w „ekonomii”.

Objawienie i doświadczenie Ducha, Warszawa 1995.

Dalbesio A., Duch Święty w Nowym Testamencie, w Kościele, w życiu

chrześcijańskim, Kraków 2001.

De Grandis R., Posługa uwalniania. Podręcznik dla ludzi świeckich, Warszawa

1995.

Euzebiusz z Cezarei, Historia Kościelna, Poznań 1924.

Falvo S., Przebudzenie charyzmatów, Łódź 1995.

Granat W., Ku człowiekowi i Bogu w Chrystusie. Zarys dogmatyki katolickiej,

t. 2, Lublin 1974.

Herbard M., Charyzmatycy. Zarys historii Odnowy w Duchu Świętym. Fakty,

postacie, wydarzenia, wspólnoty, Kraków 1994.

Justyn, Dialog z Żydem Tryfonem, w: Pisma Ojców Kościoła, t. 3,

Poznań 1926.

Kozłowski M., Chrzest w Duchu Świętym, w: ZODŚ nr 5 (86) 2006 r.,

s. 92 – 97.

Kudasiewicz J., Odkrywanie Ducha Świętego. Medytacje biblijne, Kielce 1998.

Kuliberda A., Charyzmaty w Kościele dzisiaj, Częstochowa 2005.

Mansfield P. G., Jakby nowa Pięćdziesiątnica. Początek katolickiej Odnowy

w Duchu Świętym, Warszawa 1993.

Marie C. J., Modlitwa językami, Warszawa 2008.

Micewicz T., Chrzest w Duchu Świętym, w: W Dr nr 7-8 (1986), s. 172 – 174.

Moysa S., Charyzmaty Ducha Świętego i ich rozróżnianie, w: Napełnieni

Duchem Świętym, Poznań 1982, s. 99 – 125.

Mühlen H., Odnowa w Duchu Świętym. Wdrożenie w podstawowe

doświadczenie chrześcijańskie, Kraków 1997.

Nowosielski M., Charyzmat proroctwa, w: ZODŚ nr 2 (77) 2005 r., s. 52 – 60.

O’Connor E. D., Ruch charyzmatyczny w Kościele katolickim, Warszawa 1984.

Orygenes, Duch i ogień, Kraków 1995.

Pasek Z., Katolicki ruch Odnowy w Duchu Świętym, w: „Chrześcijanin

w świecie”, nr 186 (1989), s. 31 – 46.

Pawlik K. M., Tworzenie nowego człowieka przez Ducha Świętego, w: Lignum

Vitae 9 (2008), Łódź 2008, s. 405 – 441.

Piątkowski M., Charyzmaty w posłudze uwalniania, w: Memoranda.

Wiadomości archidiecezji lubelskiej, rok LXXXI (2007), nr 3, s. 703 – 731.

Piątkowski M., Pytania o Odnowę w Duchu Świętym. Katolicka Odnowa

Charyzmatyczna w Duchu Świętym w świetle czterech dokumentów z Malines,

Kraków 2000.

Pollet J. V. M., Charyzmaty, w: Wprowadzenie do zagadnień teologicznych.

Teologia moralna, Poznań 1967, s. 1039 – 1066.

Prus W., Most miłosierdzia. Rozmowa z ojcami Enrique Porcu i Antonello

Cadeddu, w: WDr 10 (422) 2008, s. 70 – 89.

Radziwołek Z., Dary Ducha Świętego w życiu chrześcijanina. Studium biblijne

na podstawie Corpus Paulinum, Legnica 2006.

Romaniuk K., Charyzmat, w: EK, t. 3, Lublin 1985, kol. 93.

Santos M. A., Mówić językami?, Communio 13 (1997), nr 5 (77), s. 43 – 59.

Schoonenberg P., Chrzest w Duchu Świętym, w: „W Drodze”. Miesięcznik

poświęcony życiu chrześcijańskiemu 6(1978), z. 6, s. 24 – 30.

Snela B., Charyzmat i urząd. Współczesne zagadnienie duszpasterskie,

AK 66(1974) t. 83, z. 1, s. 3 – 18.

Snela B., Wprowadzenie do zagadnienia charyzmatów w Kościele,

CTh 42(1972) z.4, s. 53 – 74.

Stachowiak E., Chryzmat, w: EK , t. 3, Lublin 1985, kol. 92 – 93.

Suenens J. L., Nowe Zesłanie Ducha Świętego?, Poznań 1988.

Sullivan F. A., Charyzmaty i Odnowa Charyzmatyczna. Studium biblijne

teologiczne, Warszawa 1986.

Szier B., Glossolalia, w: EK t. 5, kol. 1119 – 1121.

Tokarski W. P., Charyzmaty. Studium biblijno-teologiczne, Kalwaria

Zebrzydowska 2003.

Tomasz z Akwinu, Suma Teologiczna. Charyzmaty, t. 23, Londyn [b.r.w].

Weron E., Charyzmaty Ducha Świętego w życiu i apostolstwie ludzi świeckich,

w: CTh, 42 (1972), z. 3, s. 45 – 56.

Weron E., Charyzmaty i ludzie świeccy, AK 65(1973) t. 80, z. 1, s. 150 - 161.

Weron E., Ruch Odnowy w Duchu Świętym, CTh 56(1986), z. 3, s. 105 – 118.

Wrzos M., Dar języków, w: ZODŚ nr 5 (74) 2004 r., s. 47 – 56.

Wrzos M., Dar proroctwa, w: ZODŚ, nr 2 (77) 2005 r., s. 42 – 52.

Żynel A., O charyzmatach, Znak 23 (1971), s.131 – 1356.

SUMMARY

This work discusses the theology of charismas in the light of the teaching

contained in Scripture and Church teaching. Presented are various ways to the

presence of the Holy Spirit and His gifts in Scripture. These gifts were already

present in Old Testament times, however, not known as the charismatic. Develop

a biblical theology of charismas is in the New Testament, especially in the

writings of St. Paul the Apostle. He was the first to use the term „charisma” and

the directories give gifts of the Holy Spirit. On this foundation grew the whole

theology of charismas, which was shaped from the patristic era until the present

day. Develop the theology of spiritual gifts, which very clearly started during the

Second Vatican Council and continues to the present.

The second chapter is approximate contemporary theology of charismas.

Was shown at the beginning of the „baptism in the Holy Spirit” as a special

intervention of the Holy Spirit, which is aimed at renewing graces of the

sacrament of baptism and confirmation and the opening of the charismatic gifts.

Adoption of these gifts makes the new opportunities of service to others and the

Church. However, as at the beginning of Christianity, so there is now a threat

of competition and mutual control of the structure by its charismatic church

hierarchy, and vice versa by the Church hierarchy charismatic. Therefore,

discusses the mutual relationship between the charismatic and the hierarchy and

the place they occupy the gifts of the Spirit in the contemporary church. This two

reality charismatic and hierarchical are not having one another to oppose

to oneself. Just the opposite they are in mutual correlation and by supplementing

they serve each other. A Charismatic Restoration is a fruit of the above

understanding, which being involved in a Church is a place, in which the

presence of charismata is becoming distinct simultaneously.

Charismata about which they are talking „Documents from Malines”

they constitute a wide variety of the contemporary Church and at the same time

they are pointing out to the unity of current bond with the bond of apostolic

times. Against this background the gift of tongues was shown as the way

to discover the new plain of the personal meeting with God on the prayer. The

prayer thanks to him can become the even deeper bond with God, based not only

on the mind, but above all to believing love and action of the Holy Spirit which

i praying privately. The gift of the prophecy is the one which deeper acquiring

by the person the will of God enables as well as fuller reading out enables her.

As remaining two gifts were portrayed new ways indicating the gift of healing

and the rest in the Holy Spirit for the man of seeking healing one's of hurting

internal and of also physical illness. A presence of the Holy Spirit is the source

of this healing at the Church. Of healing similar to of the ones described in the

Bible they are happening also and today, however a faith that the Holy Spirit can

heal us is needed. In relation to great controversies a gift is arousing which

„of rest in the Holy Spirit ” and with the fact that there is about it no mention

in biblical forms, his presence was discussed in the history of the Church.

Study of „Documents from Malines” made at this work perhaps to serve

as the base to reflection over the presence of charismata, in the specific bond

of the Restoration in the Holy Spirit. Simultaneously essential elements of the

evaluation of appearing gifts were included in it so that they contributed in the

full way for building the bond of the Church, in which they are granted.

Charismatic bonds cannot shut themselves away only in the own circle, but they

should become the leaven of the evangelization what they oblige above gifts

to, and what is being carried out already through bonds of the life and prayers

and other forms taken by the Charismatic Restoration.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Charyzmaty Odnowy w Duchu Świętym, odnowa-charyzmaty
PODSTAWOWE CELE KATOLICKIEJ ODNOWY W DUCHU ŚWIĘTYM, odnowa-charyzmaty
ODNOWA CHARYZMATYCZNA ODNOWA W DUCHU ŚWIĘTYM I MOCE CIEMNOŚCI, Szatan, egzorcyzmy, okultyzm, zagroż
! Wotywa o Duchu świętym (bł. Arabka) - fiszka A5, teologia, teksty
0 duchu swiety przyjdz
Odnowa w Duchu Świętym Wielkie zwiedzenie tajna bron katolicyzmu
Spoczynek w Duchu Swietym, ► Dokumenty
Duchu Święty przyjdź
Śpiewnik Wspólnotowy Grupa modlitewna Odnowy w Duchu Świętym Światło compressed
Nabożeństwo do Ducha Świętego (ZNAJDZ CZAS NA MODLITWE), Sekwencja o Duchu Świętym, Przybądź, Duchu
Odnowa w Duchu Świętym czy wywolywanie duchow
Seminarium Odnowy Życia w Duchu Świętym, tydzień czwarty
Seminarium Odnowy Życia w Duchu Świętym, tydzień siódmy B pdf
CO BIBLIA MÓWI O DUCHU ŚWIĘTYM
Duchu Święty - modlitwa, Bałagan - czas posprzątać i poukładać
! Wotywa o Duchu świętym (bł. Arabka) - fiszka A4, teologia, teksty
MODLITWA, Przybądź Duchu Święty, Przybądź, Duchu Święty

więcej podobnych podstron