2011-03-10
Genetyka układu głównego ABO krwi człowieka
üð ukÅ‚ad ABO odkryty przez Karla Landsteinera 1900
üð Cztery fenotypy determinowane przez trzy warianty genu
Badania hemogenetyczne
(allele): IA, IB, i.
w medycynie sÄ…dowej üð Gen koduje enzym  glikozylotransferaze, na powierzchni
czerwonych krwinek syntezowane sÄ… antygeny grupowe: A, B
albo ich brak :O
Marek Sanak
üð Różnica miÄ™dzy A i B polega na przyÅ‚Ä™czeniu przez enzym að-N-
üð Różnica miÄ™dzy A i B polega na przyÅ‚Ä™czeniu przez enzym að N
galaktozaminy albo galaktozy
üð antygen = czÄ…steczka, która może być rozpoznana przez ukÅ‚ad
Collegium Medicum UJ
odporności i spowodować produkcje przeciwciał
üð przeciwciaÅ‚o = immunoglobulina rozpoznajÄ…ca swoiÅ›cie
antygen
1930: Karl Landsteiner (Rockefeller Institute)
Przeciwciała układów grupowych
krwi
1. Naturalnie obecne:
- ABO
- Anti-Hi, P1, E
PowstajÄ…ce w wyniku uodpornienia
2. W ciąży:
- Rhesus, Kell, Fya + Others
3. Po przetoczeniach:
- Rh, Kell, Fy, JKa + Others
1
2011-03-10
Przykład innych grup krwi
Oznaczanie (typowanie) grup
wskazane zamiany
krwi
aminokwasowe białka
krwinek czerwoncyh
W i t M  1 (S
Wariant M seryna 1 (Ser-
1) i glicyna 5 (Gly-5)
Wariant N  leucyna 1 (Leu-
1) i glutamina 5 (Glu-5)
krwinki pacjenta vs surowica pacjenta vs
schemat interpretacji wyników: + oznacza
testowe przeciwciała testowe krwinki
zlepianie krwinek
krwinki pacjentów
PT 1 PT 2 PT 3 PT 4
Anti A + - + -
Anti B - + + -
Anti B - + + -
Anti B - + + -
Anti AB + + + -
A B AB O
2
w
testowe
przeciwciała
2011-03-10
nowoczesna metoda typowania
grupa krwi
Grupa ?
p
RhD ?
Częstość głównych grup krwi w
Trudny początek badań DNA w
Europie
medycynie sÄ…dowej
" Grupa O 56%
" Grupa A 31%
" Grupa B 11%
" Grupa AB 2.5%
" Rh (D) dodatni 85%
Orenthal James Simpson
" Rh (D) ujemny 15%
lata 1986 - 1994 - dyskusja dotyczÄ…ca
przy zastosowaniu 8 układów grupowych krwi  w
wartości dowodowej DNA w kontekście
94% dochodzeń spornego ojcostwa nie można
genetyki populacyjnej: Bruce Budowle vs. Eric
wykluczyć pozwanego
Lander
3
2011-03-10
sekwencja DNA jest
Budowa kwasu
dziedziczna
deoksyrybonukleonowego (DNA)
Układ grupowy Rh
AB0
można
badać
sekwen-
sekwen
cjonujÄ…c
gen
4
2011-03-10
polimorfizm długości fragmentów
Badanie profilu DNA
restrykcyjnych (RFLP)
ślad ślad krew
krew biologiczny krew biologiczny ojciec dziecko matka
izolacja DNA
cięcie enzymem
sonda jednolokusowa  fragmenty
sonda jednolokusowa fragmenty
elektroforeza
l k f
restrykcyjne pochodzÄ… z
pojedynczego miejsca w genomie
transfer na
sonda wielolokusowa  fragmenty
membranÄ™
restrykcyjne pochodzą z różnych
hybrydyzacja z
chromosomów
sondÄ…
detekcja sondy
sygnatura
wielolokusowa
sygnatura
jednolokusowa
ślad ślad
krew biologiczny krew biologiczny ojciec dziecko matka
wykorzystanie RFLP w medycynie
Ilość DNA w śladach biologicznych
sÄ…dowej
identyfikacja  dochodzenie ojcostwa
50 mðl krwi (plama) 5-10 mðg
sonda
wielolokusowa
sondy
50 mðl nasienia 7-15 mðg
podejrzani jednolokusowe
wymaz z pochwy 0 1 3 ng
wymaz z pochwy 0,1  3 ng
sonda 1 sonda 1
M D P M D P
cebulka włosa 30 ng
trzon włosa 0,1 ng
do badania metodÄ… RFLP 10  20 mðg / 1 ukÅ‚ad
do badania metodą PCR (STR) 1-3 ng / 3-10 układów
5
pozwany 1
pozwany 2
dziecko
matka
a
ofiara
ślad
2011-03-10
Amplifikacja techniką polimerazowej polimorfizm krótkich powtórzeń
reakcji łańcuchowej (PCR) tandemowych (STR)
wykorzystanie STR do badania
profilu DNA
wzorzec alleli   drabinka
badany ślad DNA
pary
zasad
6
2011-03-10
Identyfikacja śladu  DNA izolowane z fragmentu włosa
Identyfikacja
śladów gwałtu
- DNA
wyizolowane z
barwionego
rozmazu
cytologicznego
Postępowanie z materiałem DNA
zabezpieczonym od podejrzanego
zlecenie badania DNA
2 wymazy z błony
1 ekstrakcja DNA
śluzowej j. ustnej
jeśli pasuje 13 z 14
pomiar ilości DNA
STR
weryfikacja 2
weryfikacja 2
PCR  badanie 14
1 przechowywany w próbki
układów STR przez 2
temp. -80ºC baza danych
niezależne osoby,
profili DNA
kontrolowane przez
3 osobÄ™
ponowna ocena
świeżo pobranego
materiału DNA
ocena wyniku
Forensic Science Service, Birmingham, raport o pozytywnej
Wlk. Brytania
identyfikacji
7
2011-03-10
Moc statystyczna badania DNA zależy od
Moc statystyczna badania DNA
liczby zbadanych układów
dochodzenie ojcostwa
moc wykluczenia średnia szansa wykluczenia " przy badanych 15 układach STR średni iloraz
TH01 0,62 0,52 (1:2)
wiarygodności identyfikacji:
kombinacja
" ojca biologicznego  badane 3 osoby > 10
" ojca biologicznego badane 3 osoby = > 10
6 STR 0,9925 0,9871 (1:80)
miliardów
identyfikacja śladu
" ojca biologicznego  matka nie badana = > 10
prawdopodobieństwo
milionów
przypadkowego dopasowania moc dyskryminacji
" identyfikacja śladu jednej osoby = > 100
TH01 0,352 0,919 (1:12)
miliardów
kombinacja
" identyfikcja ze śladu pozostawionego przez 2
6 STR 0,9195 0,999998 (1:0,5 mln)
osoby = > 10 milionów
y
ródła błędu w ocenie badania
Inne rodzaje badania DNA
DNA
" badanie nie pozwala na ustalenie kolejności
czasowej naniesienia śladu biologicznego
" przy identyfikacji mężczyzny; np. ślady
biologiczne gwałtu, identyfikacja NN, jeśli
" w przypadku więcej niż 2 uczestników
dostępni tylko krewni mężczyz
ni  badanie
zdarzenia pozostawiających ślad oszacowanie
układów STR na chromosomie Y
ich liczby, profilu DNA i prawdopodobieństwa
identyfikacji jest mniej wiarygodne
" przy identyfikacji, jeśli dostępny materiał
archiwalny, np. fragment szkieletu, włosa, oraz
" wiele przedmiotów codziennego użytku
materiał porównawczy  badanie DNA
akumuluje materiał DNA pochodzący z
mitochondrialnego
naskórka, śliny i innych wydzielin
" prawdopodobieństwo identyfikacji, jeśli nie " identyfikacja profilu DNA osoby o nieznanym pochodzeniu
etnicznym:
stwierdza siÄ™ wykluczenia, tylko na podstawie
częstości wystąpienia profilu w bazie zbadanych
częstość alleli układu STR różni się w populacjach, moc
dyskryminacji 1:100000 w jednej populacji może w innej
osób
wynosić 1:1000
8
2011-03-10
Możliwe przyczyny braku Zebrane zalecenia dotyczące
wiarygodności badania DNA badania DNA
" zabezpieczenie 2 próbek, z których jedna jest archiwizowana
" ułomność naukowych zasad badania (poznana)
" dokumentacja przekazania próbek zgodnie z zasadami
ogólnego postępowania dowodowego
" niepowtarzalność procesu badania (wystandaryzowana)
" rozdział przygotowania próbek (np. identyfikacji śladów) od
" błędy techniczne wykonania testu (możliwe do wyeliminowania)
samego badania DNA
samego badania DNA
" błędna interpretacja wyniku (częsty zarzut)
" zabezpieczenie dostępu do laboratorium
" błąd negatywny (błędne wykluczenie podejrzanego)
" zachowanie reguł laboratoryjnych: szkolenia, kontrola
" błąd pozytywny (błędny brak wykluczenia podejrzanego)
wewnętrzna i zewnętrzna, standaryzacja metod (np. CODIS)
nieświadomy błąd przeciwko podejrzanemu, np. " posiadanie własnej genetycznej bazy danych
zaprzestanie dalszego badania po uzyskaniu wyniku
" centralizacja badań lub rozdzielenie technicznego procesu
 pasujÄ…cego
badania od jego opiniowania
" wynik w postaci wykluczenia albo prawdopodobieństwa
przypadkowej identyfikacji
Informacje pomocne w
opracowaniu ekspertyzy DNA
" stopień pokrewieństwa między osobami badanymi (powoduje
zmniejszenie wartości prawdopodobieństwa identyfikacji)
" etniczne pochodzenie osób badanych  jeśli nie są narodowości
polskiej zmienia się częstości alleli i wyliczenia
polskiej zmienia się częstości alleli i wyliczenia
prawdopodobieństwa
" dostępność materiału porównawczego do badania DNA od osób
będących jego potencjalnym z
ródłem  można identyfikować kto
był współuczestnikem w pozostawieniu śladu
" oszacowanie liczby osób, które mogły brać udział w
pozostawieniu śladu
9