Elektor w EdW
Recycling silników twardych dysków
Editorial items appearing on pages 25 - 26 are the copyright property of © Segment B. V. Beek, The Netherlands, 1998, which reserves all rights.
Technika elektronicznego przetwarzania danych rozwija się w błyskawicznym tempie. To, za co jeszcze
wczoraj trzeba było zapłacić dość duże pieniądze, dziś nie wystarcza już dla nowoczesnego oprogra-
mowania. Ale starsze komputery albo przynajmniej ich części, nie muszą skończyć jako elektroniczny
złom. Dotyczy to na przykład silników przestarzałych twardych dysków.
Na elektronicznym szrocie (w piwnicy albo wspólne. Trzy pozostałe wyprowadzenia są
na pchlim targu) można bardzo często zna- końcówkami układu scalonego czujnika
2
lez
ć twarde dyski o pojemności od 20 do Halla.
40MB. Zapisane na nich dane nie mogą wła- W ich przypadku wartości zmierzone
ściwie już nikogo interesować. Ale w obudo- przy pomocy omomierza są wyraz
nie
wie takich starych dysków znajdują się aż większe. Za pomocą układu przedstawio-
dwa silniki, które można by przecież do cze- nego na rysunku 6 można łatwo rozróżnić
goś sensownego wykorzystać. Obok silnika i te wyprowadzenia. W najgorszym przy-
krokowego, który porusza głowicami zapisu- padku te trzy końcówki trzeba kolejno łą-
jącymi i odczytującymi, bardzo interesują- czyć z masą, doprowadzając jednocześnie
cym podzespołem jest właściwy silnik twar- dwie pozostałe do +12V, każdą poprzez
dego dysku. W badanych przez autorów diodę LED i rezystor. Trzeba przy tym wol-
twardych dyskach chodzi o silniki z elektro- no kręcić rotorem silnika. Przy jednym
niczną komutacją. Taki egzemplarz jest po- z trzech połączeń, gdy wyprowadzenie ma-
kazany na rysunku 1. sy silnika jest połączone z masą, świeci
dioda LED dołączona do wyprowadzenia
zasilania układu scalonego. Druga dioda
3
będzie natomiast migać, kiedy obrócimy
1
rotorem. Ta jest dołączona do wyjścia sy-
gnałowego układu scalonego.
5
Tematem projektu jest właśnie to, jak taki
silnik przywrócić do życia.
Najpierw jednak twardy dysk trzeba roze-
brać na części. W tym celu demontuje się po-
krywę obudowy, a następnie jego płytkę dru-
kowaną. Do odkręcenia śrub idealny jest śru-
4
bokręt krzyżakowy, ale od biedy można tak-
że użyć dobrego wkrętaka prostego. Po usu-
nięciu pokrywy i zdjęciu płytki są już wi- Silnik ma sześć wyprowadzeń, z tego trzy
doczne obydwa silniki (rysunek 2). są połączone z uzwojeniami. Odpowiednie
Droga do usunięcia głowic zapisujących żyły można łatwo zidentyfikować przy po-
i odczytujących (rysunek 3) oraz dysków mocy omomierza. Mierzone wartości to 3&!
magnetycznych (rysunek 4) stoi otworem. względnie 6&!, w zależności od tego, czy jest
Ostatecznie odkręca się śruby mocujące sil- mierzona rezystancja jednego, czy obu Rys. 6. Przy użyciu tego układu testo-
niki (rysunek 5) i można już wyjąć część uzwojeń (cewek). Również w ten sam spo- wego można łatwo zidentyfikować
nadającą się do wykorzystania. sób zostało odnalezione wyprowadzenie wyprowadzenia silnika.
Elektronika dla Wszystkich
25
Elektor w EdW
Teraz wiemy już wszystko co konieczne, Czujnik Halla zawarty w silniku ma wyjście W cewce L1 wytwarza się więc pole magne-
aby zaprząc silnik do pracy. Potrzeba do tego z otwartym kolektorem. tyczne, które porusza na krótko rotorem silni-
układu jak na rysunku 7, który można szyb- Gdy tranzystor wyjściowy czujnika jest ka z magnesem stałym. Na czujnik Halla
ko zbudować na małej płytce uniwersalnej. włączony, T1 jest odcięty. Przez R2 i R3 pły- działa teraz przeciwne pole magnetyczne, tak
nie wystarczający prąd, aby włączyć T2. że jego tranzystor wyjściowy zostaje odcięty.
Rys. 7. Układ sterujący komutacją Dzięki temu baza T3 jest zasilana prądem po- Baza T1 zostaje wysterowana prądem przez
silnika. przez R4 i tranzystor ten również się włącza. R1 i T1 włącza się.
Ponieważ napięcie na kolektorze T1 jest
bardzo małe, prąd płynący przez R3 nie jest
wystarczający do włączenia T2. W efekcie
nie jest również wysterowany T3 i przez L1
nie płynie żaden prąd. Ale ponieważ teraz
jest włączony T1, do bazy T4 jest dostarcza-
ny wystarczająco duży prąd poprzez R2, aby
z kolei ten tranzystor się włączył. Do L2 zo-
staje dostarczona energia wytwarzajÄ…ca pole
magnetyczne i dzięki temu rotor z magne-
sem stałym poruszają się znowu kawałek da-
lej. Proces ten powtarza się, dopóki układ
jest zasilany wystarczającym napięciem.
Diody D1 i D2 zabezpieczajÄ… tranzystory T3
i T4 przed indukowanymi napięciami. Jeśli
chce się zmienić kierunek obrotów silnika,
trzeba tylko zamienić miejscami wyprowa-
dzenia L1 i L2.
H. Neumann, E. Moeller
R E K L A M A · R E K L A M A · R E K L A M A · R E K L A M A · R E K L A M A
ÅšwiÄ…teczna promocja
Stacja lutownicza RT-24a
240 zł
- 10%
kompletna stacja lutownicza z regu-
k
o
m
p
l
e
t
n
a
s
t
a
c
j
a
l
u
t
o
w
n
i
c
z
a
z
r
e
g
u
latorem temperatury, podstawkÄ…,
l
a
t
o
r
e
m
t
e
m
p
e
r
a
t
u
r
y
,
p
o
d
s
t
a
w
k
Ä…
,
gÄ…bkÄ… oraz lutownicÄ… - 80VA, 24V
g
Ä…
b
k
Ä…
o
r
a
z
l
u
t
o
w
n
i
c
Ä…
8
0
V
A
,
2
4
V
Lutownica LSE-30
130 zł
- 10%
lutownica z regulatorem tempe-
l
u
t
o
w
n
i
c
a
z
r
e
g
u
l
a
t
o
r
e
m
t
e
m
p
e
ratury wbudowanym we wtyk
r
a
t
u
r
y
w
b
u
d
o
w
a
n
y
m
w
e
w
t
y
k
sieciowy 30VA, 24V
s
i
e
c
i
o
w
y
3
0
V
A
,
2
4
V
85 zł
Odsysacz cyny OC-24 - 10%
odsysacz wyposażony w grzałkę
o
d
s
y
s
a
c
z
w
y
p
o
s
a
ż
o
n
y
w
g
r
z
a
Å‚
k
Ä™
o
20VA, temp. gr. ~370oC
2
0
V
A
,
t
e
m
p
.
g
r
.
~
3
7
0
C
Dowolne z prezentowanych urządzeń kupisz w firmie ELWIK
02-240 Warszawa
ul. Jakobinów 35
tel.: [phone]
fax: [phone]
(+ koszty przesyłki)
Do podanych cen należy
doliczyc 22% podatku VAT
www.elwik.com.pl
-10%
kupon
lutownicza
rabatowy
Odsysacz
Stacja
Lutownica
cyny