Klub Pancernika www.klubpancernika.pl
Pancerniki (Dasypodidae) - rodzina ssaków łożyskowych zaliczanych do rzędu
szczerbaków. Obejmuje 8 rodzajów i 20 gatunków.
Na kontynencie amerykańskim zamieszkuje 21 gatunków pancerników, od
południowej części Stanów Zjednoczonych po Patagonię. Występują one na
obszarze obu Ameryk. Ssaka tego można spotkać w USA w stanach Kansas,
Missouri i Teksas oraz w Meksyku, Panamie, Brazylii, Argentynie i na południu
Urugwaju.
Niektóre gatunki mieszkają na otwartych przestrzeniach, takich jak sawanna czy
pampa, podczas gdy inne zasiedlają lasy. Wszystkie są zwierzętami naziemnymi,
zwykle żyjącymi samotnie lub w parach, rzadko tworzą większe grupy. Przeważnie
są zwierzętami nocnymi, chociaż czasami można je zobaczyć w dzień. Hiszpańska
nazwa tego zwierzęcia armadillo, jest zdrobniałą formą słowa armored
(opancerzony), nawiązuje do ochronnego układu płytek kostnych, pokrytych warstwą
rogową, które chronią grzbiet i boki zwierzęcia, są jego charakterystyczną cechą.
Młode pancerniki rodzą się w lutym lub marcu. Są karmione mlekiem matki przez 2
tygodnie, dojrzałość osiągają po 6 miesiącach. Młode rodzą się w okresie
największej obfitości pokarmu, czyli na wiosnę. W miocie rodzą się zawsze cztery
młode jednej płci. Zapłodniona komórka jajowa dzieli się na cztery komórki potomne,
1
Klub Pancernika www.klubpancernika.pl
z których rozwijają się identyczne pod względem genetycznym czworaczki. Gdy
młode przestaną ssać mleko matki, przez jakiś czas przebywają jeszcze razem.
Barwa pancerza różna  od brązowej po różową; u większości gatunków dzieli się na
trzy części  tarczę głowową, tarczę barkową, chroniącą przednią część ciała, oraz
tarczę miednicową, chroniącą jego część tylną. Tarcze te są rozdzielone pewną
liczbą ruchomych poprzecznych pasów, które nie sięgają do dolnej części ciała.
Pozwalają na ruch poszczególnych tarcz względem siebie i zapewniają pancernikowi
potrzebną swobodę ruchów. Liczba pasów waha się w zależności od gatunku, od 3
do 30, ich ruchliwość zapewnia rozdzielająca je miękka, elastyczna skóra. Strona
brzuszna pokryta jest grubą, często szczeciniastą sierścią barwy od szarobrązowej
po białą.
Ciało pancernika jest krępe i mocne, o silnym szkielecie. Kończyny są krótkie, silne
i mocno umięśnione; stopy są zasadniczo pięciopalczaste, jednak liczba palców jest
zredukowana. Największe są drugi i trzeci palec, używane głównie do kopania,
czasami do poszukiwania pożywienia, a czasami do rycia nor, w których mieszkają te
zwierzęta. Pazury służą niekiedy do obrony; jednak pancerniki wybierają raczej
ucieczkę przed wrogiem lub szybkie zagrzebanie się w norze niż walkę. Zaskoczone
na otwartej przestrzeni, niektóre gatunki podciągają kończyny do wnętrza pancerza
tak, że jego krawędzie stykają się podłożem, inne zwijają się w ciasną kulkę.
Poszczególne gatunki bardzo różnią się wielkością. Najmniejszy gatunek, pancernik
karłowaty zwany też myszą pancerną, ma długość 12-15cm i ciężar 90g, podczas
gdy największy osiąga 1 m długości i ciężar ok. 55-60kg.
2
Klub Pancernika www.klubpancernika.pl
Pancerniki są wszystkożerne; żywią się głównie
owadami, a także małymi kręgowcami, takimi jak
chomikowate, jaszczurki i węże. Mogą się także
odżywiać bulwami, korzeniami, a nawet padliną.
Pancernik był
dokładniej badany
niż inne gatunki,
między innymi
dlatego, że niszczy
szkodliwe owady i
zjada jadowite
węże, a także dlatego, że rycie przezeń nor
zwiększa erozję gleb, a czasem też osłabia
fundamenty budynków. Pancernik ma doskonały
węch: umie wykryć obecność owadów na głębokość do 20cm; wykopuje je i zjada.
Jest on najliczniejszym i najszerzej rozprzestrzenionym gatunkiem, występującym do
południowej części Stanów Zjednoczonych (Oklahoma, Teksas i Floryda), po
Argentynę i Urugwaj. Zwierzę często kopie kilka różnych nor, w tym jedną, którą
uważa za właściwe mieszkanie. Nora może mieć długość 7m, a średnicę 15-20cm.
Może się ona znajdować w ziemi na głębokości od 10cm do 1m i głębiej. Na końcu
nory znajduje się obszerna komora, rodzaj gniazda wyścielonego liśćmi i trawą,
wymienianymi po deszczach.
Pancernik jest dobrym pływakiem. Potrafi
także przekraczać płytkie strumienie,
biegnąc po dnie; ma pojemne oskrzela i
tchawicę, w których może zatrzymać
wystarczającą ilość powietrza, by móc nie
oddychać przez 6 minut.
y
ródło: Wielka Encyklopedia Zwierząt  Warszawa 1998 r.
3