Jak napisać recenzję naukową?
1. recenzent to ktoś, kto przygotowuje  krytyczną i objaśniającą ocenę dzieła
(Kopaliński)
2. co to jest krytyka?
a) słowo  krytyka pochodzi od greckiego kritikos, czyli  umiejący rozróżniać i
oceniać . Krytyka naukowa NIE JEST tożsama z potocznym rozumieniem tego słowa.
Krytyka naukowa to analiza i ocena wartości dzieła naukowego, a to oznacza, że powinienieś
zabawić się w sędziego a nie w kata czy prokuratora. Masz ocenić co jest dobre a co złe.
b) Dobry krytykant stara się zatem odpowiednio wyważyć proporcje (nie miesza z
błotem i nie wynosi pod niebiosa) i zbudować wrażenie u czytelników, że obiektywnie
przedstawia jak się rzeczy mają, chwali zalety, gani błędy i co najtrudniejsze i rzadko obecne
 proponuje twórcze rozwinięcie idei krytykowanego autora.
c) Oznacz to, że Twoje pochwały i zarzuty muszą być ZAWSZE merytorycznie
uzasadnione
d) Bardzo dobrze jest podeprzeć swoje sądy tezami uznanych autorytetów w danej
dziedzinie  dobre nazwiska to skuteczna tarcza
3. opinia a krytyka
a) w swojej recenzji NIE wypowiadaj swoich opinii o zjawisku, które opisuje autor.
Jest to najczęściej popełniany błąd. Jeśli książka traktuje o muzyce rockowej, to w krytyce
tejże książki nie omawiaj własnego stosunku do muzyki rockowej  to NIE NALEŻY do
krytyki naukowej, o opiniach można rozmawiać gdzie indziej: w knajpie lub u cioci na
imieninach. Możesz za to omawiać inne koncepcje naukowe dotyczące muzyki rockowej i
wskazywać ich słabe i mocne punkty, lub próbować tworzyć swoje własne. Czym innym jest
Twoja opinia (np.  podoba mi się lub nie podoba, dlatego, że... ), a czym innym krytyka
naukowa (np.  uważam, że teza ta nie jest słuszna, gdyż.... ). zawsze rozgraniczaj te dwie
rzeczy.
b) Staraj się w trakcie streszczania recenzowanego tekstu nie wypowiadać swoich
opinii na jego temat (a jeśli już to z wyraz
nym zaznaczeniem autorstwa sądu, np.  sądzę,
że... ). Zrób to albo w podsumowaniu albo we wstępie, jako zaznaczenie Twojego stosunku
do danej pozycji. W ten sposób oddzielisz opinię od krytyki i czytelnik nie będzie zachodził
w głowę, co wypływa od Ciebie, a co z tekstu.
4. schemat recenzji naukowej:
a) imię i nazwisko autora recenzji
b) dane bibliograficzne o tekście  imię i nazwisko autora teksu, tytuł tekstu, miejsce i
rok wydania
c) prezentacja autora tekstu  jego pozycja w świecie nauki, dorobek, jakie miejsce w
jego twórczości zajmuje recenzowany tekst
d) przedstawienie głównych tez i struktury pracy  skrótowa prezentacja, w której
należy ukazać treść książki, jej główne tezy oraz strukturę
e) część krytyczna czyli Twoja ocena pracy  uwagi pozytywne z uzasadnieniem,
uwagi negatywne z uzasadnieniem, dobrze jest uwzględnić to, co jest oryginalne, co jest
ważne i specyficzne, jakie miejsce zajmuje książka wśród pozycji innych autorów, z czym
można ją porównać itp.
f) zakończenie i podsumowanie  podsumowanie przesłania tekstu + Twoja opinia o
tym przesłaniu i o tekście
5. elementy oceny  podczas ocenia tekstu warto zwrócić uwagę na następujące
elementy:
a) zawartość merytoryczna  jakie cele postawił przed sobą autor tekstu, czy były one
sensowne i realistyczne, czy sądy są logicznie ze sobą powiązane, czy tezy w niej zawarte są
1
Pobrano z chomika Mary Anne
zgodne z innymi koncepcjami traktującymi o tym samym zjawisku, czy autor prawidłowo
odczytuje rozmaite koncepcje, czy jego tezy są odkrywcze i otwierają nowe pole poszukiwań
czy też powielają w nowej formie stare schematy itp.
b) struktura formalna  czy poszczególne części pracy są ze sobą logicznie powiązane,
czy zawartość poszczególnych części pracy jest uzasadniona celem pracy, czy autor w ogóle
realizuje cel pracy, itp.
c) metodologia pracy  to punkt najtrudniejszy, gdyż analizuje, w jaki sposób autor
dochodzi do końcowych wniosków ; odnosić się tu wypada nie tylko do metod pracy
terenowej (jeśli krytykowana praca jest empiryczna), ale także do rozstrzygnięć
epistemologicznych, a więc poprawności wyznawanych i stosowanych przez autora sposobów
osiągania prawdy naukowej
d) sposób prowadzenia narracji  czyli styl literacki tekstu (czy autor pisze zrozumiale,
czy ściemnia w pewnych miejscach, czy jego metafory utrudniają czy ułatwiają zrozumienie
jego myśłi itp.)
6. wymogi formalne
a) piszemy w normie standardowego maszynopisu  czcionka 12; odstępy między
wierszami 1,5 wiersza, od 30 do 33 wierszy na stronie
b) w recenzji sporządzanej w konwencji naukowej podaje się informacje o z
ródłach
cytatów  stosując przypisy lub odnośniki wewnątrztekstowe.
c) Jeśli na końcu jest bibliografia jej zapis musi mieć charakter naukowy
2
Pobrano z chomika Mary Anne