JAK NAPISAĆ I WYGA
OSIĆ
PREZENTACJ
MATURALN

Egzamin z polskiego na 20 punktów
Jolanta Tokarz
Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie i rozpowszechnianie całości lub fragmentu niniejszej publikacji
w jakiejkolwiek postaci jest zabronione.
Autor oraz Wydawnictwo Dobry eBook dołożyli wszelkich starań, aby zawarte w tej książce informacje
były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za
zwiÄ…zane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor i Wydawnictwo Dobry
eBook nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania
informacji zawartych w niniejszej publikacji.
Wszelkie prawa zastrzeżone © 2008 Dobry eBook
Korekta: Aleksandra Haudek
ISBN: 978-83-60863-66-4
Wydanie I
Dobry eBook
ul. Grenadierów 5/5, 30-085 Kraków
tel./fax [phone]
e-mail: [e-mail]
www.DobryeBook.pl
Spis treści
1 WST
P 3
czyli nie martw siÄ™ maturzysto!
2 WRZEÅšNIOWA PANIKA 4 6
czyli jak wybrać dobry temat
3 TO, CZEGO TYGRYSKI NAJBARDZIEJ NIE LUBI
7 9
czyli szukanie materiałów i czytanie wybranych pozycji literackich
4 POSPRZ
TAĆ STAJNI
AUGIASZA 10 14
czyli zabieramy siÄ™ do pisania
5  WI
C CHODy
, POMALUJ MÓJ ŚWIAT 15 17
czyli jak ubarwić swoją prezentację
6 REPETITIO EST MATER STUDIORUM 18 19
czyli jak zmusić pamięć do współpracy
7 JESZCZE TROCH
PAPIERKÓW 20 23
czyli jak napisać bibliografię i plan prezentacji
8 KURTYNA W GÓR
24 26
czyli jak oczarować komisję egzaminacyjną
9 KOPNIAK NA SZCZ
ÅšCIE 27 28
czyli ostatnie rady przed wielkÄ… chwilÄ…
10 Bibliografia (i podziękowania :)) 29
www.DobryeBook.pl
eBook
Jak napisać i wygłosić prezentację maturalną
3
WST
P
1 WST
P
czyli nie martw siÄ™ maturzysto!
Za miesiąc matura, dwa tygodnie&  śpiewał kiedyś popularny zespół Czerwone Gitary.
Mimo iż to humorystyczna piosenka, ma jednak bardzo pouczające zakończenie.
Pamiętacie? Znów za rok matura, za rok cały&
Dlaczego przytaczam te słowa? Ponieważ w tym prostym tekście kryje się bardzo
ważna dla wszystkich maturzystów rada  miesiąc to ZDECYDOWANIE za mało, żeby
przygotować się porządnie do matury.
Jeżeli zatem, szanowny Maturzysto, jeszcze się za to nie zabrałeś, najwyższa pora
wyciągnąć książki i dużo czystego papieru do pisania!
Podstawowa zasada, która pomoże Ci bez problemu zdać egzamin, brzmi:
DOBRA ORGANIZACJA CZASU I TROCH
WYT
ŻONEJ PRACY
Wyobraz
sobie, że ten ostatni rok szkolny to maraton, a matura jest metą, po
przekroczeniu której czeka Cię zwycięstwo.
Pamiętaj jednak, że ludzki mózg nie jest szybkowarem, do którego wystarczy wrzucić
różne produkty, żeby w krótkim czasie otrzymać gotową potrawę (chyba że interesuje Cię
niestrawna papka).
Wybierz mądrą taktykę, myśl jak maratończyk, rozplanuj swoje działania długofalowo
i biegnij własnym tempem, by na finiszu nie zabrakło Ci tchu. W końcu matura to nie
tylko prezentacja z języka polskiego.
Otuchy powinien Ci jednak dodać fakt, że KAŻDY może uczciwie i samodzielnie
przygotować świetną prezentację maturalną.
A jeśli nie bardzo wiesz, od czego zacząć, moje wskazówki pozwolą Ci nabrać odwagi
do startu i złapać dobre tempo. Powodzenia!
www.DobryeBook.pl strona 3 z 29
Jak napisać i wygłosić prezentację maturalną
4
WRZEÅšNIOWA PANIKA
2 WRZEÅšNIOWA PANIKA
czyli jak wybrać dobry temat
Wcześniej czy póz
niej to musiało się stać  nadszedł wrzesień i Twój ostatni, maturalny
rok szkolny. Jest on dla Ciebie podwójnie ciężki  trzeba podjąć wiele życiowych decyzji
(np. jaki wybrać kierunek studiów lub jaką suknię kupić na studniówkę :)), pomyślnie
ukończyć szkołę średnią i na dodatek zdać maturę.
Góra obowiązków rośnie z dnia na dzień; nauczyciele wbijają Ci do głowy procedury
maturalne; terminy Cię gonią; rodzice patrzą Ci na ręce; a lista tematów z języka
polskiego śni Ci się po nocach. Koszmar!
Jak sobie poradzić z całym tym stresem? Jaki temat wybrać?
Mimo iż jesteś ambitny (nie potrzebujesz  amnestii i cudzych, nieoryginalnych prac)
i pracowity, denerwujesz siÄ™ coraz bardziej.
STOP! Nie wpadaj w panikę! Ta długachna lista z tematami, która leży przed Tobą,
tylko pozornie jest zagadkÄ….
Oto kilka prostych wskazówek, jak pokonać pierwszy etap:
1. Spróbuj wyobrazić sobie, jak ma wyglądać Twój egzamin (wszystkie procedury
powinien Ci przekazać Twój polonista; znajdziesz je również na stronie CKE
http://www.cke.edu.pl). Temat, który wybierzesz, będziesz musiał referować przez
15 minut (z pamięci!), a następnie przez 10 minut rozmawiać o nim z komisją. Powinien
zatem dotyczyć czegoś, co Cię choć trochę interesuje.
2. Zwróć uwagę, iż lista tematów w każdej szkole podzielona jest na trzy części:
LITERATURA, ZWI
ZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI,
J
ZYK. Na początku musisz zatem zdecydować, która grupa tematów Cię interesuje.
Tematy z literatury będą wymagały od Ciebie zaprezentowania wiedzy tylko z tej
dziedziny  będziesz musiał przedstawić problem w oparciu o prozę i poezję.
PRZYKA
AD: Przedstaw i omów odmienne portrety dzieci i młodzieży w wybranych utworach
literackich różnych epok.
Jeśli nie czujesz potrzeby walczenia o 20 punktów z prezentacji; jeśli masz kłopoty
z koncentracją w sytuacjach stresowych; jeśli nie chcesz ubarwiać swojej prezentacji
malarstwem, fotografiami, muzyką itp.  wybierz temat z tej właśnie grupy. To pozwoli Ci
www.DobryeBook.pl strona 4 z 29
Jak napisać i wygłosić prezentację maturalną
5
WRZEÅšNIOWA PANIKA
się skupić wyłącznie na treści prezentacji i wykazać się rzetelną wiedzą z zakresu
literatury.
Tematy z drugiego działu są nieco trudniejsze, ale za to dają znacznie większe pole do
popisu osobom ambitnym, uzdolnionym humanistycznie oraz tym, którzy ze względu na
kierunek studiów chcą uzyskać na egzaminie 20 punktów.
Nie muszę chyba nikogo przekonywać, że są także znacznie ciekawsze. Dlaczego?
Przedstawiając taki temat, zaprezentujesz nie tylko analizę wybranych utworów
literackich; będziesz musiał pokazać także przykłady z innej dziedziny sztuki  np. obraz,
grafikÄ™, rzez
bę, utwór muzyczny czy film.
Odpowiednio przygotowane pomoce naukowe ubarwiÄ… TwojÄ… prezentacjÄ™ i pozwolÄ…
Ci zrobić dobre wrażenie na komisji. A przecież o to właśnie chodzi.
WAŻNE  zwróć uwagę, CO musi być zawarte w prezentacji, np.
Przedstaw funkcjonowanie motywu Tatr w literaturze i malarstwie. Ten
temat wymaga omówienia przynajmniej jednego obrazu i oczywiście kilku
utworów literackich, ponieważ to literatura jest podstawą prezentacji.
Przedstaw dorobek artystyczny i postacie twórców, którzy realizowali się w co
najmniej dwóch różnych dziedzinach sztuki. Ten temat skłania do wybrania
sylwetek dwóch twórców, ale daje swobodę wyboru dziedzin sztuki,
jakimi się zajmowali (np. Wyspiański  malarstwo, rzez
ba, literatura).
Musisz zatem uważnie czytać tematy.
Tematy językowe to dość trudny dział, wymagający autentycznego zainteresowania się
sprawami językowymi. Dodatkowo, nie ukrywajmy, sporo samodzielnej pracy, gdyż nauka
o języku jest w szkole średniej traktowana trochę po macoszemu, ze względu na
przeładowanie programu obowiązkową literaturą.
Jeżeli zatem nie interesujesz się onomastyką, słowotwórstwem i stylistyką, jeżeli nic
nie wiesz o gwarach i żargonach, jeżeli nie umiesz dokonać analizy językowej wyrazów 
NIE WYBIERAJ TEMATU Z TEGO DZIAA
U.
Na pierwszy rzut oka wyglÄ…dajÄ… one czasem ciekawie (np. Rola tekstu w muzyce
młodzieżowej. Dokonaj analizy językowej najciekawszych, Twoim zdaniem, tekstów piosenek.),
ale często uczniowie nie rozumieją, czego będzie się od nich wymagać (analiza językowa
to nie zaprezentowanie paru fajnych piosenek!) i jak trudny jest to materiał. W razie
wątpliwości skonsultuj się z polonistą.
www.DobryeBook.pl strona 5 z 29
Jak napisać i wygłosić prezentację maturalną
6
WRZEÅšNIOWA PANIKA
3. Gdy już zdecydujesz, który dział Ci odpowiada, przyjrzyj mu się uważnie. Jeśli nie
rozumiesz niektórych tematów, poproś polonistę o wyjaśnienia lub po prostu je opuść.
Musisz dokładnie wiedzieć, o czym ma być Twoja prezentacja. To wymaga np.
wyjaśnienia za pomocą słownika trudnych wyrazów znajdujących się w temacie (Na
wybranych przykładach przedstaw alegoryzm jako prąd artystyczny w poezji i sztuce.).
4. Wybierz trzy lub cztery ciekawe tematy. Każdy z nich zapisz na osobnej kartce i na
próbę (patrząc na spisy lektur w podręcznikach ze wszystkich lat) wypisz po kilka lektur,
które pasowałyby do danego tematu. Teraz przyjrzyj się im uważnie i zdecyduj, który
temat najmniej Ci odpowiada ze względu na pasujące do niego lektury. Już? Podrzyj
zatem tę kartkę i już do tego pomysłu nie wracaj.
5. Pozostałe dwa tematy zabierz ze sobą do szkoły i zabaw się w tajnego agenta 
dyskretnie dowiedz się od swoich kolegów i koleżanek, co oni wybrali. Nikt nie ma
Twoich? To wspaniale! Dlaczego?
Odpowiedz
jest prosta  do egzaminu przystÄ…picie jako klasa w tym samym dniu.
Jeżeli komisja po raz piąty z rzędu będzie słuchać prezentacji np. o motywach miłosnych,
możesz być pewien, że:
" uśnie z nudów i wcale Cię nie wysłucha,
" będzie udawać, że słucha, ale myśleć wyłącznie o własnym domu z wygodnym
łóżkiem i pyszną kolacją,
" zirytuje się na niski poziom klasy i da Ci bardzo mało punktów.
To oczywiście żarty, ale faktem jest, że umysł ludzki bardzo szybko męczy monotonia.
Dlatego Twoja prezentacja powinna być przede wszystkim oryginalna. Jeśli któryś
z wybranych tematów cieszy się w Twojej klasie szczególną popularnością, nie wybieraj
go.
A co, jeśli właśnie na tym temacie szczególnie Ci zależy? Możesz zrobić tylko jedno 
wybrać do niego tak oryginalne lektury, żeby mieć pewność, iż nikt inny ich nie będzie
omawiał. A wtedy komisja na pewno będzie zainteresowana tym, co będziesz mówił.
www.DobryeBook.pl strona 6 z 29
Jak napisać i wygłosić prezentację maturalną
7
TO, CZEGO TYGRYSKI NAJBARDZIEJ NIE LUBI

3 TO, CZEGO TYGRYSKI NAJBARDZIEJ NIE LUBI

czyli szukanie materiałów i czytanie wybranych pozycji
literackich
Skoro wybór tematu masz już za sobą, pora wziąć się za najmozolniejszą część pracy 
zbieranie materiałów. Zanim do tego przystąpisz, przemyśl jeszcze raz swój temat,
zastanów się, jakie zagadnienia będziesz musiał omówić, aby spełnić wymagania i popisać
się wiedzą. Dobrze jest czasem przedyskutować ten problem z przyjaciółmi czy
znajomymi, mogą Ci podsunąć ciekawe i nowatorskie pomysły.
WAŻNE  swoje i cudze refleksje, związane z tematem, zapisuj od razu na kartkach,
najlepiej dużych (absolutnie nie rób notatek na małych karteluszkach
zapisanych drobnym maczkiem!), możesz zastosować metodę mapy myśli,
graficzną, konspektową, czy inną, która Ci odpowiada. Chodzi o to, by
pomysły nie uciekały, ale jednocześnie były na początku tylko luz
nymi,
krótkimi uwagami.
1. A
apiesz się za głowę, bo odnosisz wrażenie, że nie wiesz, w co ręce włożyć. Nie
przerażaj się  na początku pozorny chaos działań jest nieunikniony. Z czasem jednak
wszystko wskoczy na swoje miejsce, jak w puzzlach.
Zaplanuj swoje działania z kalendarzem w ręku i postaraj się dotrzymać
terminów. Skreślaj to, co już zostało zrobione. To doda Ci pewności siebie i pozwoli
dostrzec konkretne rezultaty pracy.
Gdzie najlepiej szukać materiałów do prezentacji? Jak wybrać lektury, malarstwo, film
itp.?
Jest kilka możliwości:
" podstawowym z
ródłem informacji o lekturach mogą być Twoje zeszyty
i podręczniki (nie na darmo notowałeś lekcje przez tyle lat). Oczywiście pod
warunkiem, że pamiętasz treść lektur choć częściowo i wiesz na pewno, które
z nich będą pasowały do tematu;
" możesz zaszyć się w dobrze wyposażonej bibliotece, poszperać w katalogach
i samodzielnie znalez
ć kilka dobrych pozycji lub poprosić o pomoc bibliotekarkę,
która na pewno zasugeruje Ci określone książki;
" jeśli wśród Twoich krewnych lub znajomych jest ktoś oczytany lub wykształcony
humanistycznie, możesz umówić się na kawę i podyskutować o ewentualnych
propozycjach lektur;
www.DobryeBook.pl strona 7 z 29
Jak napisać i wygłosić prezentację maturalną
8
TO, CZEGO TYGRYSKI NAJBARDZIEJ NIE LUBI

" do wyszukania książek i innych materiałów możesz wykorzystać popularne
ostatnio słowniki motywów literackich;
" w ostateczności możesz skorzystać z internetu jako z
ródła informacji  jest sporo
stron, na których znajdziesz przykłady motywów literackich. Korzystając
z wyszukiwarek czy stron literackich, na pewno znajdziesz niejeden tytuł utworu,
który być może zechcesz wykorzystać.
WAŻNE  szukając materiałów, zapisuj od razu dane potrzebne do napisania
bibliografii. Nie będziesz musiał potem po raz kolejny pożyczać tych
samych książek.
Pamiętaj, że Twój wybór musi być różnorodny  utwory powinny pochodzić z różnych
epok (chyba że temat precyzuje to inaczej), powinny obejmować odmienne rodzaje
i gatunki literackie i prezentować problem z różnych perspektyw. Wtedy prezentacja nie
będzie nudna.
PRZYKA
AD: Zaprezentuj sposób wykorzystania motywu miłości w literaturze i sztuce różnych
epok.
Omawiając ten temat powinniśmy poruszyć problem miłości:
" szczęśliwej i nieszczęśliwej,
" małżeńskiej, młodzieńczej, pierwszej,
" erotycznej, platonicznej, duchowej,
" do dziecka, do rodziców, do ojczyzny, do Boga,
" brak miłości, narcyzm, egoizm,
" oraz w sztuce  malarstwie, literaturze, filmie, rzez
bie, grafice itp.
Wybór jest naprawdę bardzo szeroki. Ja zawsze zachęcam uczniów, aby w prezentacji
znalazły się nie tylko lektury szkolne  współczesne teksty literatury pięknej, umieszczone
w prezentacji, będą sygnałem dla komisji, że Twoje zainteresowania czytelnicze nie
kończą się na magazynach sportowych czy gazetach o modzie. Nie należy jednak z tym
przesadzić i opierać się jedynie na pozycjach pozalekturowych.
2. Na początku nie obawiaj się wypisać jak najwięcej propozycji. Bowiem Twoim drugim
krokiem będzie selekcja materiału.
Załóżmy, że udało Ci się wypisać około 20 tytułów. Co dalej? Wez
swoje notatki,
usiÄ…dz
w cichym miejscu, gdzie nikt Ci nie będzie zawracał głowy i powoli przyjrzyj się
każdej pozycji. Przypomnij sobie, co o nich wiesz, dlaczego je wypisałeś. I odważnie skreśl
kilka, zaczynając od tych, które najmniej Ci odpowiadają.
www.DobryeBook.pl strona 8 z 29
Jak napisać i wygłosić prezentację maturalną
9
TO, CZEGO TYGRYSKI NAJBARDZIEJ NIE LUBI

WAŻNE  na 15-minutową prezentację składać się może około:
" 3-4 powieści lub
" 4-7 wierszy (przy dość szczegółowej analizie) lub
" 4-5 nowel lub
" 3-4 dramatów lub
" (najlepszy wariant) wersje mieszane, np.: 2 powieści + 2 nowele;
3 wiersze + nowela itp.
To co pozostało po skreślaniu, jest Twoją wstępną literaturą podmiotu.
Oczywiście zawsze możesz poprosić swojego polonistę o pomoc przy selekcji lektur,
postaraj się tylko, aby lista, którą chcesz pokazać nauczycielowi, była czytelna :). Być
może zechce zabrać ją do domu, aby w spokoju przemyśleć Twoje propozycje.
3. Teraz musisz ustalić plan czytania, bowiem KAŻDA z książek, którą wpiszesz do swojej
bibliografii MUSI być Ci doskonale znana. Nawet jeśli są to lektury, które już kiedyś
czytałeś. Często dopiero podczas czytania okazuje się, że jednak wybór danej książki nie
był dobry i wtedy można z niej zrezygnować ze spokojnym sumieniem.
4. Po przeczytaniu każdej pozycji zaznacz ważne cytaty i zrób wstępne notatki, dotyczące
zawartego w temacie problemu (bohatera, motywu, wÄ…tku itp.)  wykorzystasz je przy
pisaniu pracy.
5. Zanim zabierzesz się do redagowania swojej prezentacji, zapoznaj się też z literaturą
przedmiotu, czyli wszystkim, co udało Ci się znalez
ć o danej lekturze: z recenzjami,
omówieniami, komentarzami, artykułami prasowymi, stronami w internecie itp.
WAŻNE  prezentacja nie może zawierać streszczeń lektur; ma być omówieniem
tematu, problemu, a nie opowiadaniem o losach bohaterów. Jeżeli
komisja zechce sprawdzić Twoją znajomość treści lektury, zapyta Cię o to
podczas rozmowy. Wyjątek stanowią książki spoza kanonu lektur  w tym
przypadku wskazane jest króciutkie streszczenie.
Przeczytanie lektur i samodzielne napisanie prezentacji to gwarantowany sukces
podczas rozmowy z komisją! Nie zaskoczy Cię żadne pytanie.
www.DobryeBook.pl strona 9 z 29
Jak napisać i wygłosić prezentację maturalną
10
POSPRZ
TAĆ STAJNI
AUGIASZA
4 POSPRZ
TAĆ STAJNI
AUGIASZA
czyli zabieramy siÄ™ do pisania
Wiem, że to, co za chwilę napiszę, nie spodoba Ci się, ale jest to jedna z rad, jakie daję
moim uczniom  ferie to doskonały moment, aby zabrać się do pisania.
Oczywiście nie oznacza to, że przez dwa tygodnie masz siedzieć przy komputerze.
Wręcz przeciwnie: zaplanuj wyjazd na pierwszy tydzień, odwiedz
przyjaciół, zrelaksuj się,
oderwij myśli od matury. Jednak drugi tydzień ferii zostaw sobie na pracę. Dlaczego?
Wypoczęty umysł znacznie efektywniej pracuje. I nie będą odrywały Cię od pracy
sprawy związane ze szkołą. Poproś przyjaciół i rodzinę, by nie zawracali Ci głowy, wycisz
siÄ™, skoncentruj i& do roboty!
Jeśli podejdziesz do sprawy poważnie, w trzy dni będziesz mieć gotową prezentację.
Dziwisz się? Nie ma czemu, przecież większość pracy już wykonałeś, teraz nadszedł czas
na produkt końcowy.
1. Wyjmij z biurka wszystkie zgromadzone materiały: notatki z poszczególnych lektur,
zaznaczone cytaty itd. Zorganizuj swój warsztat pracy tak, abyś wszystko miał pod ręką 
ciągłe wstawanie od biurka po kolejną książkę, czy słownik będzie Cię niepotrzebnie
rozpraszać. Filiżankę z kawą postaw w bezpiecznym miejscu, by nie zalać swoich notatek.
Wycisz komórkę (wiem, że to szalenie trudne). A na drzwiach pokoju powieś tabliczkę
NIE PRZESZKADZAĆ!
WAŻNE  psychologowie twierdzą, że bałagan w otoczeniu (na biurku, w pokoju)
przeszkadza w koncentracji. Natomiast pomaga cicha muzyka, taka jakÄ…
lubisz (byle nie zawierała polskich słów, bo to odrywa uwagę od własnego
tekstu). I przewietrzony pokój.
2. Teraz najważniejsza część  zabieramy się za pisanie. I tu mam kilka uwag.
Wiele dydaktycznych publikacji i poradników zaleca tworzenie jedynie konspektu
(planu) swojej wypowiedzi w punktach. Muszę wyznać, że nauczona doświadczeniem
kilku lat pracy z maturzystami  widzę, że młodzi ludzie preferują jednak pisanie
prezentacji jak wypracowania (referatu). I mówiąc szczerze, popieram ich, bo sama też
tak bym zrobiła. Odnoszę wrażenie, że bardzo niewielki procent uczniów może spokojnie
polegać na skojarzeniowej i nieco improwizacyjnej formie prezentacji.
Oczywiście jeśli jesteś szczególnie uzdolniony humanistycznie, doskonale posługujesz
się językiem polskim, masz bardzo bogaty zasób słownictwa i mocne nerwy  zachęcam
CiÄ™ do takiej formy.
www.DobryeBook.pl strona 10 z 29
Jak napisać i wygłosić prezentację maturalną
11
POSPRZ
TAĆ STAJNI
AUGIASZA
Jeśli jednak jesteś zwykłym uczniem szkoły średniej i w sytuacjach stresowych łatwiej
posługujesz się wiedzą wyuczoną, zredaguj swoją prezentację jak referat. W końcu
prezentacja to nic innego jak publiczne przemówienie, a żaden odpowiedzialny polityk
nie stanie na mównicy bez swoich notatek.
3. Od czego zacząć? To właściwie zależy od ciebie. Ja jednak zachęcam do napisania na
początku wstępu, to pozwala uporządkować myśli. I uwierz, że najtrudniej jest zacząć,
potem pójdzie już gładko.
WST
P  aby był ciekawy, najlepiej jest zacząć od jakiegoś cytatu, sentencji,
przysłowia. To od razu wzbudzi zainteresowanie komisji.
PRZYKA
AD: Czym jest samotność? To cierpienie, tęsknota, czasem konieczność życiowa,
a czasem poświęcenie lub świadomy wybór.
Ma ona tyle odcieni, ilu jest samotnych ludzi na świecie. Doskonale moim zdaniem
skomentował to polski poeta, satyryk i aforysta S.J. LEC   SAMOTNOŚĆ 
JAKAÅš TY PRZELUDNIONA (& )
Gdzie szukać cytatów? W internecie znajdziemy mnóstwo stron z cytatami, wystarczy
poszukać odpowiedniej grupy sentencji (np. o patriotyzmie) i spośród wielu wybrać taki,
który będzie najbardziej pasował do Twojego tematu lub po prostu Cię zainspiruje.
Można również wybrać metodę  definicji słownikowej . Na czym polega? We wstępie
wyjaśniamy najtrudniejsze pojęcia lub po prostu kluczowe słowa, a dopiero póz
niej
zaczynamy snuć własne rozważania.
PRZYKA
AD: Małżeństwo  uznany i regulowany przez prawo trwały związek mężczyzny
i kobiety, zawarty dla utworzenia rodziny; sakrament w kościele.
To oficjalne definicje terminu  małżeństwo . A jakie skojarzenia powinien
przywoływać ten rzeczownik? Moim zdaniem przede wszystkim  miłość, zaufanie,
wierność, szacunek, wsparcie. Okazuje się jednak, że przejść przez życie wraz ze
współmałżonkiem w zgodzie i wzajemnym szacunku, to jedno z najtrudniejszych
zadań, jakie staje przed człowiekiem, w chwili gdy wypowiada sakramentalne  Tak
(& )
Wstęp nie powinien zająć nam więcej niż 1,5 minuty przemówienia (około jednej strony
A4 komputerowego zapisu). Dlatego po napisaniu pierwszej wersji, musisz sprawdzić, jak
dużo czasu zajmie Ci jej odczytanie. Wez
stoper i w spokojnym tempie odczytaj na głos
swój tekst. Jeśli jest za długi, skróć go od razu; jeśli jest zbyt krótki, nie przejmuj się 
wykorzystasz ten czas póz
niej.
www.DobryeBook.pl strona 11 z 29
Jak napisać i wygłosić prezentację maturalną
12
POSPRZ
TAĆ STAJNI
AUGIASZA
ROZWINI
CIE  to najdłuższa część. Zanim zaczniesz ją pisać, zastanów się, w jakiej
kolejności chcesz przedstawić omówienie lektur i swoje argumenty (według kolejności
epok, w układzie: dobrzy bohaterowie a potem z
li, w układzie mieszanym itp.). Pamiętaj,
aby pomiędzy wstępem, rozwinięciem a zakończeniem (i pomiędzy kolejnymi lekturami)
zawarte były zdania spajające treść.
PRZYKA
AD: (& ) Motyw samotności odnajdujemy już w starożytności, w jednym
z najważniejszych tekstów kultury i literatury wszystkich czasów  w Biblii (& )
lub
(& ) Ile par małżeńskich, tyle jest różnych spojrzeń na małe i duże tragedie
małżeńskie.
Być może z tego powodu dramat małżeński, to również jeden z często
wykorzystywanych przez pisarzy i poetów różnych epok motyw literacki.
Odnajdziemy go już w starożytności, w jednym z najważniejszych tekstów kultury
i literatury wszystkich czasów  w Biblii (& )
Następnie w oparciu o swoje notatki napisz prezentację, pamiętając, aby NIE
STRESZCZAĆ TYLKO OMAWIAĆ PROBLEM.
PRZYKA
AD: (Obraz ojca)
(& ) Średniowieczni europejscy rycerze już nieco inaczej okazywali miłość swoim
dzieciom. Doskonałym przykładem może tu być postać Juranda z utworu
H. Sienkiewicza pt.  Krzyżacy . Gdyby Jurand miał syna, zapewne byłby dla niego
wspaniałym nauczycielem rycerskiego rzemiosła, mentorem i towarzyszem. Los
obdarzył go jednak córką  delikatną, piękną panną, której łagodność i niewinność
poruszała serca wszystkich. Nie mógł jej jednak wychowywać sam. Nie tylko
dlatego, że był typem srogiego wojownika, który większość życia spędzał na koniu,
w walce. Po prostu Danusia zbyt przypominała mu zmarłą żonę  za każdym
razem, gdy patrzył na swą ukochaną córkę, serce krajało mu się z żalu. Dlatego
właśnie oddał ją na wychowanie księżnej. Jednak chociaż nigdy nie był wobec córki
czuły i rzadko ją odwiedzał, ona dobrze wiedziała, że ojciec niezmiernie ją kocha.
Ogrom ojcowskiej miłości i poświęcenia okazał Jurand dopiero wtedy, gdy spotkała
go tragedia  Danusię porwali znienawidzeni przez niego Krzyżacy. Srogi, dumny
rycerz, który szczycił się tym, że jego miecz nie znał dla nich litości, w ciągu kilku
chwil zmienił się w przerażonego swą bezsilnością ojca. Jedynym ratunkiem dla jego
dziecka było całkowite podporządkowanie się rozkazom krzyżackich porywaczy.
Czy Jurand podejrzewał, jaki los go czeka, gdy samotnie stał na mrozie pod bramą
krzyżackiego zamku? Myślę, że był gotowy na śmierć. Swoją postawą pokazał
porywaczom, że jest mu zupełnie obojętne, co go czeka, że spokojnie zniesie
największe upokorzenie, byle ocalić swoje dziecko. Do takiej miłości jest zdolny tylko
rodzic. Nie spodziewał się tylko jednego  że Krzyżacy nie mają najmniejszego
www.DobryeBook.pl strona 12 z 29
Jak napisać i wygłosić prezentację maturalną
13
POSPRZ
TAĆ STAJNI
AUGIASZA
zamiaru zwrócić Danusi wolności. Obiecana wymiana  ojciec za córkę  okazała
się fikcją. Jak straszne myśli musiały przyjść mu do głowy, gdy zorientował się, że
nie ocali życia swego dziecka! Nie możemy się zatem dziwić jego reakcji  bezsilny
ojciec, którego serce krwawiło z bólu mógł jedynie wyładować swoją wściekłość,
zabijając gołymi rękami każdego Krzyżaka, jakiego udało mu się dosięgnąć. Spotkała
go za to straszliwa kara, ale myślę, że najgorszą chwilą w jego życiu nie był
moment, gdy go oślepiano, ucinano mu język i dłoń. Najgorszą była chwila, gdy jako
ślepiec, dotykając twarzy leżącej na noszach dziewczyny, zrozumiał, że oto leży
przed nim martwe ciało jego ukochanej córki  córki, którą uwolnił z niewoli jej mąż
Zbyszko, niestety za póz
no (& )
ZAKOC
CZENIE  powinno być proporcjonalne do wstępu, a nawet trochę krótsze
(jeśli wstęp zajął Ci minutę, niech zakończenie trwa 50 sekund). Nie powinieneś
w zakończeniu powtarzać myśli zawartych we wstępie, lecz podsumować swoje
rozważania. W rozwinięciu przytaczałeś argumenty na potwierdzenie tezy ze wstępu, np.:
 Samotność ma różne oblicza (& ) i jest motywem często wykorzystywanym przez twórców& 
lub  Dom rodzinny to miejsce i osoby, z którymi jesteśmy związani. Pisarze prezentowali różne
oblicza rodzin  dobre i złe&   w zakończeniu musisz tylko tę tezę podsumować.
PRZYKA
AD: (& ) Podsumowując moje rozważania, chciałbym powiedzieć, że w literaturze
i filmie można dostrzec wiele różniących się od siebie obrazów domu rodzinnego 
od patologicznych i pełnych cierpienia, aż po te, które są wręcz idealne, pełne
miłości, wzorcowe. Przyglądając się tym rodzinom, widzimy, że skłaniają widza
i czytelnika do refleksji, ostrzegają przed złym, uczą jak nie popełniać błędów,
a także ukazują obrazy godne naśladowania. Sądzę, że jest tyle obrazów domów
rodzinnych, ile ludzi na świecie, ale każdy z nas powinien dążyć do zrealizowania
swoich marzeń o miłości, spokoju i bezpieczeństwie, a unikać błędów i zagrożeń,
które przecież niesie ze sobą życie.
W zakończeniu także można użyć przysłowia lub cytatu, tworząc coś w rodzaju
kompozycji ramowej.
4. Zwycięstwo! Tak, dobrnąłeś do półmetka. Zasłużyłeś na kilka dni odpoczynku, ale
pamiętaj, że to jeszcze nie koniec :). Wyścig z czasem wciąż trwa.
Ą propos czasu  teraz musisz skontrolować, jak dużo czasu zajmuje Ci odczytanie
Twojej prezentacji. Podobnie jak postępowałeś przy kontroli wstępu, wez
stoper i wolno,
z poprawną dykcją, przeczytaj swój tekst. Najlepiej byłoby, aby przy okazji ktoś wysłuchał
Twojej prezentacji i przekazał Ci swoje wrażenia dotyczące kompozycji, słownictwa,
gramatyki i ogólnego  brzmienia tekstu.
www.DobryeBook.pl strona 13 z 29
Jak napisać i wygłosić prezentację maturalną
14
POSPRZ
TAĆ STAJNI
AUGIASZA
Jaki jest czas? 18 minut? Nie wpadaj w panikę. Żadna odpowiedzialna komisja nie
będzie Ci przerywać, jeśli prezentacja przedłuży się o 2-3 minuty. Jeśli jednak czytałeś
około 20 minut, musisz skrócić tekst. Pamiętaj, że w stresie często mówimy wolniej,
musisz mieć w zapasie choć minutę. Jeszcze gorzej jest, jeśli prezentacja zajęła Ci tylko
10-11 minut. Oznacza to, że potrzebujesz jeszcze jednego utworu, aby dobrze wypełnić
punkt w kryteriach oceny   umiejętne gospodarowanie czasem .
www.DobryeBook.pl strona 14 z 29
Jak napisać i wygłosić prezentację maturalną
15
 WI
C CHODy
, POMALUJ MÓJ ŚWIAT
5  WI
C CHODy
, POMALUJ MÓJ ŚWIAT
czyli jak ubarwić swoją prezentację
Dobre przedstawienie to nie tylko tekst sztuki, to oczywiście świetny aktor, dobre
rekwizyty i ciekawa reżyseria. W tym rozdziale będę Cię namawiać, abyś zabawił się
w jednoosobowy teatr. Oczywiście najważniejsza na maturze jest wiedza, bo przecież to
przede wszystkim jest egzamin z wiedzy i umiejętności. Jednak jest to także  egzamin
dojrzałości  ten dziś już nieużywany termin świetnie określa Twoją sytuację. Zadanie,
jakie przed Tobą stoi, brzmi:  W przekonujący sposób zaprezentować komisji, że jestem
dojrzałym człowiekiem, który umiejętnie posługuje się zdobytą w szkole wiedzą do
samodzielnego, kreatywnego rozwiązywania stawianych przed nim zadań . Jeśli chcesz
zdobyć 20 punktów, Twoje wystąpienie musi  powalić komisję na kolana , jak zapewne
powiedziałbyś wśród swoich rówieśników. Musi zatem zaciekawić i zaintrygować
szanowne gremium nie tylko treścią, ale i formą.
1. Najprostsze zadanie masz, jeśli wybrałeś temat z drugiego działu. W Twojej prezentacji
automatycznie musi się pojawić jakieś malarstwo, rzez
ba, grafika, fotografia, muzyka, film
itp. (zgodnie z wymaganiami tematu).
WAŻNE  łączny czas prezentowania filmu czy muzyki nie może przekroczyć
5 minut z 15 minut całej prezentacji. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy
podczas prezentowania np. muzyki, czy slajdów w Power Poincie będziesz
cały czas mówił  w tle Twojej przemowy muzyka może być przez cały
czas.
" Wszelkie malarstwo, grafikę, mapy itp. można pokazywać albo w formie plakatu
przypiętego do stojaka (sprawdz
, jakie wyposażenie będzie mieć sala
egzaminacyjna), albo w ciekawszej formie slajdów w programie Power Point.
Odradzam przynoszenie komisji albumów z reprodukcjami, powinny one być już
gotowe na osobnych kartkach  wydrukowane lub skopiowane, jeśli nie możesz
lub nie potrafisz wykorzystać slajdów.
" Fragmenty filmów MUSZ
być odpowiednio ustawione, aby nie tracić czasu na
szukanie. Dlatego zawsze zachęcam do przynoszenia filmów na kasetach, można
je ustawić i po włożeniu do magnetowidu tylko puścić   play . Z płytką DVD
kłopot jest znacznie większy.
" Prezentację Power Point skopiuj, np. na kilka CD  czasem płytka uszkodzi się
w transporcie albo w nerwach ją zgubisz. Lepiej mieć kopie.
www.DobryeBook.pl strona 15 z 29
Jak napisać i wygłosić prezentację maturalną
16
 WI
C CHODy
, POMALUJ MÓJ ŚWIAT
WAŻNE  masz prawo dzień przed maturą lub wcześniej wejść do sali
egzaminacyjnej w towarzystwie np. wychowawcy i sprawdzić, czy Twoje
pomoce naukowe prawidłowo działają: czy odbiera magnetowid, DVD,
czy komputer  czyta Twoje płyty lub poprawnie rozpoznaje Twój
pendrive. Musisz także nauczyć się je obsługiwać, ponieważ w stresie
często nawet proste wideo staje się techniczną łamigłówką, a to kosztuje
cenne minuty!
Pamiętaj, że omawiając obraz lub film, MUSISZ GO POKAZAĆ. Nie jest dobrze, gdy
np. realizując temat o adaptacjach filmowych dzieł literackich, nie pokażemy ani jednego
fragmentu filmu. Jednocześnie nie można przesadzić, wystarczy jeden lub dwa króciutkie
fragmenty (około 20-30 sekund jeden) ściśle związane z naszym tematem.
2. Jeśli wybrałeś temat z działu językowego lub literackiego, także możesz upiększyć swoją
prezentację. Z tą różnicą, że u Ciebie pomoce naukowe będą TYLKO ozdobnikami, nie
będziesz musiał np. dokładnie omawiać danego obrazu.
Postaraj się do każdej lektury dodać np. zdjęcia lub malarstwo.
PRZYKA
AD: omawiając obraz ojca w Krzyżakach możemy pokazać slajdy ze zdjęciami
z filmu  Juranda, Danusię; lub fragment filmu np. Jurand nad zwłokami
córki.
Za pomoce naukowe uznasz także wszystkie cytaty (masz prawo odczytywać cytaty
z kartki, NIE MUSISZ ICH ZNAĆ NA PAMI
Ć). Dlatego warto pięknym pismem
napisać je na osobnych plakatach lub na slajdach.
Jeśli omawiasz poezję, rozdaj komisji kartki z wierszami lub pokaż je na slajdach.
3. Postaraj się, aby przygotowane przez Ciebie pomoce były dobrej jakości  nic nie robi
gorszego wrażenia niż bylejakość. Zachowaj jednak umiar  nie wymaga się od Ciebie
zdolności plastycznych a jedynie estetycznych.
Gdy pomoce będziesz już miał gotowe, przećwicz prezentację, wykorzystując je i zmierz
czas. Może się okazać, że czynności dodatkowe zajmują Ci zbyt wiele czasu.
WAŻNE  musisz znać autorów dzieł (nazwiska, nie biografie), które prezentujesz 
malarzy, grafików itp. Komisja może Cię o nich zapytać.
4. Jeśli wpadniesz na oryginalny pomysł, przedyskutuj go z kimś i bądz
odważny. Kiedyś
jeden z uczniów sam grał na gitarze i śpiewał piosenkę, której tekst potem analizował pod
www.DobryeBook.pl strona 16 z 29
Jak napisać i wygłosić prezentację maturalną
17
 WI
C CHODy
, POMALUJ MÓJ ŚWIAT
względem językowym. Innym razem uczennica, omawiająca zjawisko regionalizmu,
przyszła na egzamin w stroju ludowym :). Jeśli masz odwagę, bądz
twórczy.
www.DobryeBook.pl strona 17 z 29
Jak napisać i wygłosić prezentację maturalną
18
REPETITIO EST MATER STUDIORUM
6 REPETITIO EST MATER STUDIORUM
czyli jak zmusić pamięć do współpracy
A
acińska mądrość mówi nam, że  powtarzanie jest matką wiedzy . I w tym miejscu
wszyscy supernowocześni dydaktycy  preferujący bezstresowe wychowanie, amnestie
maturalne, traktowanie ucznia jak klienta w sklepie i inne temu podobne bzdury (to
oczywiście moja osobista opinia, za którą inkwizycja oświatowa może mnie spalić na
stosie)  podnoszą pełen oburzenia wrzask. Przecież od lat usiłują zamienić wiedzę ucznia
na lekkostrawną papkę, więc z przekonaniem wmawiają wszystkim, że pamięciowe
opanowywanie czegokolwiek dłuższego niż wierszyk w podstawówce jest szkodliwe dla
młodego umysłu.
Zawsze ciekawiło mnie, czy chcieliby, aby leczył ich lekarz, który nie musiał się
niczego uczyć na pamięć. A może pozwoliliby, aby ich dom wybudował inżynier
z doskonałym dyplomem, ale bez żadnej użytecznej wiedzy w głowie? Nie sądzę. Więc
dlaczego tak nisko oceniają naszych uczniów? Pozostawię to pytanie bez odpowiedzi.
Pozwoliłam tu sobie na małą, zjadliwą dygresję, ale drogi Maturzysto, skoro czytasz
moje rady, to znaczy, że nie należysz do grona uczniów  ambitnych inaczej . Chcesz
samodzielnie, uczciwie i rzetelnie zdobyć swój dyplom maturalny i za to należy Ci się
szacunek.
Wracając zatem do tematu  skoro masz już gotową prezentację, nadeszła pora, aby
nauczyć się ją wygłaszać. Wyjaśniałam już powody, dla których zachęcam uczniów do
zapamiętywania tekstu prezentacji. Poczucie pewności siebie i dobre przygotowanie
pozwala opanować nerwy, które dopadają nawet najodważniejszych ludzi. Nie chodzi
jednak o bezmyślne  wykucie na blachę . MUSISZ UCZYĆ SI
ZE ZROZUMIENIEM,
MUSISZ WIEDZIEĆ, O CZYM MÓWISZ! Inaczej wystarczy, że z pamięci umknie Ci
jedno słowo i już nie będziesz umiał dokończyć swoich rozważań.
Dlatego podajÄ™ kilka podstawowych rad, dotyczÄ…cych znanych powszechnie technik
pracy umysłowej (więcej informacji znajdziesz na pewno w dobrych książkach
psychologicznych):
1. Uczenie się od rana do wieczora mija się z celem. Umysł musi być wypoczęty
i skoncentrowany na zadaniu, ale nie może pracować na pełnych obrotach bez przerwy.
Dlatego NIGDY NIE UCZ SI
W OSTATNIEJ CHWILI. Jeśli musisz opanować
pamięciowo większą partię materiału, rozłóż ją na mniejsze części i ucz się w dłuższym
przedziale czasu.
www.DobryeBook.pl strona 18 z 29
Jak napisać i wygłosić prezentację maturalną
19
REPETITIO EST MATER STUDIORUM
2. Nie ucz się zaraz po przebudzeniu, dzień powinieneś zacząć od dobrego
lekkostrawnego śniadania, a potem dopiero zabrać się do nauki.
3. Przygotuj sobie miejsce do pracy: posprzątaj przestrzeń wokół siebie, zapewnij sobie
ciszę i spokój (lub jeśli wolisz uczyć się przy łagodnej muzyce, przygotuj płytę), wyjmij
wszystkie notatki, które będą Ci potrzebne.
4. Niektórzy, ucząc się na pamięć, lubią robić graficzne rysunki swojej wypowiedzi lub
podkreślać kolorowymi mazakami najważniejsze zdania w tekście  to tzw. wzrokowcy.
Inni lubią uczyć się na głos; jeszcze inni lubią chodzić po pokoju, powtarzając głośno
dane fragmenty. Wybierz swojÄ… ulubionÄ… metodÄ™.
5. Ustal kolejność nauki. Ja proponuję porządek chronologiczny  pierwszego dnia naucz
się wstępu, następnie powtarzaj go trzy, cztery razy dziennie przez około trzy dni. Potem
naucz się kolejnego fragmentu (dotyczącego jednej lektury) i znów go powtarzaj. Jeden
dzień poświęć na powtarzanie już wyuczonej całości, czyli wstępu i nowego fragmentu.
I tak do końca. Dodawaj nowe fragmenty i powtarzaj całość.
Jak widzisz dobre opanowanie prezentacji zajmie Ci około dwóch tygodni.
WAŻNE  nie trzymaj się niewolniczo tekstu! Ucząc się, zrób sobie króciutki plan
w punktach, na który będziesz zerkać podczas mówienia. Powtarzając
całość, NIE PATRZ DO TEKSTU PREZENTACJI  musisz opowiadać
jej treść, a nie recytować jak wiersz. Jeśli podczas mówienia zmieniasz
nawet całe długie zdania czy fragmenty tekstu, ale sens pozostaje ten
sam, to bardzo dobrze! Znaczy to, że rozumiesz, o czym mówisz. I w razie
zapomnienia jakiegoś fragmentu poradzisz sobie, mówiąc dalej, a komisja
nawet nie zauważy, że coś opuściłeś.
6. Dobrze jest powtórzyć zapamiętany fragment jeszcze raz przed pójściem spać, podobno
wtedy utrwala siÄ™ najlepiej.
7. Dzień przed egzaminem ZRÓB SOBIE PRZERW
. Uczciwie i ciężko pracowałeś przez
kilka miesięcy, pamięć Cię nie zawiedzie, ale musisz dać umysłowi czas na relaks 
najlepszy będzie spacer albo przejażdżka rowerem (NIE OGL
DANIE TELEWIZJI).
Umiarkowany ruch na świeżym powietrzu sprzyja odpoczynkowi.
8. Pamiętaj, że przemówienie to także dobra dykcja  od początku nauki postaraj się
ćwiczyć ładną wymowę i dobry głos.
www.DobryeBook.pl strona 19 z 29
Jak napisać i wygłosić prezentację maturalną
20
JESZCZE TROCH
PAPIERKÓW
7 JESZCZE TROCH
PAPIERKÓW
czyli jak napisać bibliografię i plan prezentacji
Do czego służy bibliografia? Mówiąc w skrócie  bibliografia załącznikowa to spis
dokumentów uporządkowanych według przyjętego kryterium, które informują nas,
z jakich z
ródeł piszący daną pracę korzystał.
Każda praca naukowa musi mieć dołączoną bibliografię, jeśli autor podczas jej
tworzenia skorzystał z cudzego dorobku (cytaty, ilustracje, informacje itd.).
W prezentacji maturalnej korzystasz z utworów innych autorów, dlatego zamieszczasz
o tym informacje w bibliografii.
W praktyce jest to niezbędne egzaminatorowi podczas przygotowywania się do
Twojego egzaminu. Tak, nie mylisz się  egzaminator też się przygotowuje. Z Twojej
bibliografii i planu dowie się, o czym będziesz mówił, jakie utwory wykorzystałeś i będzie
mógł zaplanować dla Ciebie kilka pytań oraz ewentualnie zapoznać się z tekstem, filmem
czy obrazem, którego nie zna (dotyczy to głównie sztuki i literatury współczesnej, możesz
bowiem czytać zupełnie inne rodzaje książek niż interesują Twojego egzaminatora :)).
W przyszłości będziesz pisać taką bibliografię do swojej pracy magisterskiej i każdej pracy
zaliczeniowej na studiach.
1. O tym jak należy pisać bibliografię i plan MUSI Cię poinformować polonista,
najczęściej poświęca się temu 2, 3 godziny lekcyjne, na których ćwiczy się pisanie takiej
bibliografii. Jeśli coś Ci umknęło na lekcji lub zgubiłeś notatki, możesz również zajrzeć do
internetu  jest mnóstwo bardzo dobrych stron z prezentacjami Power Point na ten
temat.
Dlatego ja ograniczę się jedynie do podania przykładów, bez omawiania dość długich
zasad. Pomoże Ci to zobaczyć w praktyce, jak ma wyglądać taka bibliografia.
WAŻNE  bibliografię w szkole podajemy w kolejności alfabetycznej nazwisk. Od
kilku lat istnieje też możliwość zastosowania dowolnej interpunkcji, musi
być jedynie konsekwentna. Dlatego właśnie to najczęściej poloniści
w danej szkole decydują, jakich znaków należy użyć. Ja proponuję
najprostszy dla młodzieży sposób  oddzielanie przecinkami.
2. W literaturze podmiotu wpisujemy wszystkie teksty kultury, które omawiamy
podczas prezentacji: zarówno literaturę, jak i film, czy obrazy (chyba że wykorzystujemy
obrazy jedynie jako ozdobniki w temacie literackim, wtedy wpisujemy je tylko do punktu
 materiały dodatkowe ).
www.DobryeBook.pl strona 20 z 29
Jak napisać i wygłosić prezentację maturalną
21
JESZCZE TROCH
PAPIERKÓW
PRZYKA
AD: Temat: Polaków portret własny w polskiej literaturze i filmie.
BIBLIOGRAFIA ZAA

CZNIKOWA
I. Literatura podmiotu:
1. Kochanowski Jan, Utwory wybrane, Poznań, Zysk i S-ka, 1998, ISBN
8386211865, O doktorze Hiszpanie, s. 200.
2. Krasicki Ignacy, Monachomachia czyli wojna mnichów, wyd. 2,
Warszawa, Czytelnik, 1984, ISBN 8307002648.
3. Mickiewicz Adam, Pan Tadeusz, wyd. 5, Wrocław, Ossolineum,
1968.
4. Potocki Wacław, Zbytki polskie, [w:] Adamczyk M., Chrząstowska
B., Pokrzywniak JT., Starożytność i oświecenie (& ), wyd. 2,
Warszawa, WSiP, 1988, ISBN 8302036188, s. 342-343.
5. Rej Mikołaj, Krótka rozprawa między panem, wójtem a plebanem,
wyd. 2, Kraków, Greg, 2004, ISBN 837327250X.
6. Smarzowski Wojciech (Reż.), Wesele [film], Polska, 2004, 1 płyta
DVD.
W innej wersji osobno podaje siÄ™ utwory literackie, osobno filmy czy obrazy
(w podpunktach). To zależy od wskazówek nauczyciela.
WAŻNE  niezbędnych informacji o książkach (wydawca, data wydania, miejsce,
ISBN) szukamy na kartach tytułowych i w stopkach redakcyjnych.
W bardzo starych książkach nie znajdziemy numeru ISBN, w nowszych
(niechlujnie wydanych  nie bójmy się tego słowa) brakuje czasem daty
wydania, czy miejsca. Jeśli nie masz tych informacji, po prostu ich nie
piszesz, ale postaraj się wypożyczyć takie egzemplarze, w których będą
wszystkie niezbędne dane.
Informacji o filmach szukaj na opakowaniach. Omawiane obrazy zawsze
są zamieszczane jako reprodukcje w jakiejś książce lub na stronie
internetowej, wtedy wpisujemy jÄ… zgodnie z zasadami.
Jeśli nie korzystałeś z całej książki tylko z fragmentu  jeden wiersz, kilka
rozdziałów, obraz, jeden tom  na końcu podajemy tytuł lub numer
danego fragmentu i stronę (jak w przykładzie, punkt pierwszy).
3. W literaturze przedmiotu umieszczamy wszystkie opracowania, z
ródła informacji,
słowniki, recenzje, wywiady, artykuły prasowe, strony internetowe itd., z których
korzystaliśmy podczas interpretowania materiału. Z tą częścią mają kłopot ci uczniowie,
www.DobryeBook.pl strona 21 z 29
Jak napisać i wygłosić prezentację maturalną
22
JESZCZE TROCH
PAPIERKÓW
którzy opierają się tylko na wiedzy zawartej w zeszytach szkolnych, ale jest to na szczęście
mniejszość.
PRZYKA
AD: II. Literatura przedmiotu:
1. Drabarek B., Falkowski J., Rowińska I., Szkolny słownik motywów
literackich, wyd. 4, Warszawa, KRAM, 1998, ISBN 8386075724,
Polska/Polacy, s. 323-32.
2. Kulturalna Polska  cytaty (online), [dostęp 02.01.2008]. Dostępne
w Internecie: http://cytaty.klp.pl
3. Stopklatka.pl, Wypowiedzi internautów (online), [dostęp
03.12.2007]. Dostępne w Internecie: http://www.stopklatka.pl/film/
4. Plan prezentacji (zwłaszcza wersja oficjalna, oddawana nauczycielowi :)) powinien być
przejrzysty i czytelny, ale nie musi być bardzo szczegółowy. Wzorcowy plan zawiera
powtórzoną bibliografię, ale na ogół nauczyciele pozwalają jej nie umieszczać
i wykorzystać miejsce do notatek.
WAŻNE  podczas prezentacji będziesz mógł mieć przed sobą TYLKO swój plan 
jedną stronę A4. Dlatego to, co zmieści się na tej stronie, będzie dla
Ciebie jedynym z
ródłem informacji dodatkowej, jeśli zawiedzie pamięć.
Schemat planu znajdziesz w informatorach maturalnych:
ImiÄ™ i nazwisko
Temat:
I. BIBLIOGRAFIA:
" Literatura podmiotu:
" Literatura przedmiotu:
II. Ramowy plan wypowiedzi:
" Określenie problemu:
" Kolejność prezentowanych treści:
" Wnioski:
III. Materiały pomocnicze:
PODPIS (!)  PAMI
TAJ O WA
ASNOR
CZNYM PODPISANIU PLANU!
www.DobryeBook.pl strona 22 z 29
Jak napisać i wygłosić prezentację maturalną
23
JESZCZE TROCH
PAPIERKÓW
PRZYKA
AD: (plan bez powtórzonej bibliografii)
Temat: Różne oblicza samotności w literaturze.
I. Ramowy plan wypowiedzi:
1. Określenie problemu:
" Definicje słowa  samotność . Różne ujęcia oblicza samotności
w literaturze.
2. Kolejność prezentowanych treści:
" Biblia  przedstawienie samotności jako stanu emocjonalnego, który
towarzyszył pierwszym ludziom nawet w krainie wiecznego szczęścia
jakim był raj;
" Legenda o św. Aleksym  samotność z wyboru, jako jedna z wielu dróg
przypodobania siÄ™ Bogu;
" Ludzie bezdomni S. Żeromskiego  Judym jako bohater reprezentujący
samotność z wyboru motywowaną innymi niż religijne celami;
" Mendel Gdański M. Konopnickiej  odosobnienie spowodowane
różnicą wyznaniową; ukazanie przykładu ksenofobii wśród narodu
polskiego jako powodu wyobcowania Mendla.
3. Wnioski:
" Motyw samotności od wieków inspirował i wciąż inspiruje artystów;
" Mimo iż dzieła literackie nie dają odpowiedzi na pytanie jak walczyć
z samotnością, niektórzy bohaterowie przełamywali ją i osiągali
szczęście.
II. Materiały pomocnicze:
1. reprodukcje obrazów,
2. kartka z cytatami.
5. Pamiętaj również o przestrzeganiu terminów. Bibliografię należy oddać na miesiąc
przed maturą, plan  na tydzień przed egzaminem. W praktyce to szkoła podaje Ci
dokładne daty, gdyż co roku wygląda to trochę inaczej. Szczegóły możesz także znalez
ć na
stronie internetowej Centralnej Komisji Egzaminacyjnej.
www.DobryeBook.pl strona 23 z 29
Jak napisać i wygłosić prezentację maturalną
24
KURTYNA W GÓR

8 KURTYNA W GÓR

czyli jak oczarować komisję egzaminacyjną
Zanim nadejdzie TEN dzień, będziesz ćwiczył wielokrotnie swoją prezentację. Nie musisz
zatem obawiać się, że czegoś zapomnisz. To jednak może nie wystarczyć, aby zdobyć
20 punktów. Musisz pamiętać, że prezentacja to przemówienie i (poza wiedzą) oceniane
będzie także ogólne wrażenie: dykcja, słownictwo, rzeczowość, kompetentność,
pomysłowość, postawa itd. Zanim staniesz na swojej scenie i wygłosisz przemowę, mam
dla Ciebie kilka rad:
1. Postaraj się zrobić dobre wrażenie już na wstępie  elegancki, klasyczny ubiór (bez
szpilek, w których zdenerwowana kobieta dziwnie się chwieje :)), spokojne powitanie
i sprawne przygotowanie swoich pomocy pozwoli Ci ukryć zdenerwowanie.
2. Dzień wcześniej sprawdz
salę egzaminacyjną  nie będziesz musiał chaotycznie miotać
się w nerwach od jednego sprzętu do drugiego, wkładając kasety i płyty lub poprawiając
spadające plakaty. Spokojnie rozłóż wszystko, co będzie Ci potrzebne, a na stoliku przed
sobą połóż plan prezentacji (na czynności przygotowawcze masz kilka minut, więc bez
paniki  komisja zapyta Cię, czy już jesteś gotowy i wtedy dopiero zacznie liczyć czas).
3. Ja proponuję moim uczniom wygłaszać prezentację na stojąco. Tak jest dużo
wygodniej, zwłaszcza gdy masz pomoce naukowe, do których musiałbyś wstawać, by je
zaprezentować (np. włączyć wideo itd.). Zbyt dużo ruchu na sali sprawia wrażenie chaosu
i dekoncentruje.
4. Na ścianie sali zawsze w widocznym miejscu znajduje się zegar, ale nie zachęcam, aby
na niego patrzeć. Musisz się skupić na tym, co mówisz, a nie na upływającym czasie. Jeśli
będziesz mówił zbyt długo, komisja da Ci dyskretny znak, abyś już kończył (członkowie
komisji przez całe 15 minut zachowują ciszę i spokój).
5. Staraj się przećwiczyć właściwą postawę ciała  powinna być swobodna, ale raczej
nieruchoma. Wszelkie ruchy ogranicz do minimum: nie kiwaj siÄ™ na boki, nie gestykuluj
zbytnio rękami, nie łap się za głowę, gdy zgubisz myśl, nie rób min, nie baw się włosami.
Jeśli czegoś zapomnisz, zachowaj się jak aktor na scenie i nawet drgnieniem powiek nie
daj znać po sobie, że coś jest nie tak, po prostu zrób pauzę i mów dalej, to co pamiętasz.
Aby ograniczyć nerwowe ruchy rąk, możesz trzymać w nich długopis lub wskaz
nik.
www.DobryeBook.pl strona 24 z 29
Jak napisać i wygłosić prezentację maturalną
25
KURTYNA W GÓR

6. Bardzo ważny jest głos  nie może być zbyt cichy ani zbyt donośny. Nie mów zbyt
szybko! Rób pauzy i podkreślaj intonacją ważniejsze zdania, aby ton Twojego głosu nie
był monotonny i nie uśpił komisji :). Zadbaj o dobrą dykcję  nagraj swoją prezentację
w domu na magnetofon i przesłuchaj  usłyszysz, jakie błędy językowe psują dobre
wrażenie. Poproś także domowników, aby Cię posłuchali, w odległości około 3 metrów.
Ich komentarze mogą być bardzo cenne. Nie wstydz
się takich ćwiczeń, w końcu komisja
to też audytorium i to dużo surowsze. Nabierzesz wprawy i potem nie będzie to już robiło
na Tobie wrażenia.
7. PokazujÄ…c obrazy, wykonaj gest wskaz
nikiem. Pomoce naukowe muszą być
wykorzystane funkcjonalnie, czyli muszą  zaistnieć dzięki Tobie.
8. Na planie prezentacji zaznacz sobie kolorem momenty, w których masz pokazać obraz
czy fragment filmu  czasem zbyt duża koncentracja na słowach powoduje, że uczniowie
zapominajÄ… o swoich pomocach naukowych.
9. Przemówienie wystarczy zakończyć prostym:  Dziękuję za uwagę . Komisja poprosi
Cię, byś usiadł i rozpocznie rozmowę.
Już po strachu, udało Ci się zrealizować swoje założenia, o niczym nie zapomniałeś,
dobrze wypadłeś, a teraz czeka Cię jeszcze 10 minut dyskusji. Nie obawiaj się. Jeśli
przeczytałeś wszystkie pozycje ze swojej bibliografii i znasz treść książek, dasz sobie radę.
Czego mogą dotyczyć pytania komisji?
1. Po pierwsze pozycji książkowych  możesz zostać poproszony o rozszerzenie
przedstawionych w prezentacji opinii czy komentarzy; scharakteryzowanie bohatera;
skomentowanie jego postawy itd.
2. Pytania formalne mogą dotyczyć sposobu zbierania materiału lub jakiejś mało znanej
pozycji w literaturze przedmiotu.
3. Możesz zostać poproszony o powtórny opis i komentarz do danego obrazu, jeśli komisja
uzna, że w prezentacji potraktowałeś ten problem zbyt skrótowo.
4. Mogą się też pojawić pytania dotyczące Twoich poglądów na temat omawianego przez
Ciebie zjawiska.
www.DobryeBook.pl strona 25 z 29
Jak napisać i wygłosić prezentację maturalną
26
KURTYNA W GÓR

5. Komisja może także sprawdzać, czy wiesz o czym mówiłeś, np. poproszą Cię
o wyjaśnienie jakiegoś terminu, pojęcia czy wyrazu obcego, którego użyłeś w prezentacji.
WAŻNE  w rozmowie z komisją oceniany jest także język i sprawność
argumentowania. Pamiętaj, że to ma być rozmowa  wymiana myśli, a nie
cicho wyszeptane króciutkie odpowiedzi. Nie bój się pokazać, że masz
własne zdanie i potrafisz je obronić. Jedno z kryteriów oceny brzmi:
 przekonująco uzasadnia własne stanowisko .
Szczegółowe kryteria oceny prezentacji znajdziesz w informatorze maturalnym dostępnym
na stronach CKE.
www.DobryeBook.pl strona 26 z 29
Jak napisać i wygłosić prezentację maturalną
27
KOPNIAK NA SZCZ
ÅšCIE
9 KOPNIAK NA SZCZ
ÅšCIE
czyli ostatnie rady przed wielkÄ… chwilÄ…
Dobrnąłeś do końca maratonu. Gratuluję! Musisz jeszcze tylko przerwać wstążkę, a za
linią mety czeka na Ciebie nowy świat. Mam nadzieję, że moje rady ułatwią Ci przeżycie
tego wielkiego dnia spokojnie i szczęśliwie. Każdy, kto jest dobrze przygotowany, stanie
przed drzwiami sali egzaminacyjnej dużo spokojniejszy, bo ciężka praca zawsze zostaje
wynagrodzona. Oczywiście mała prośba o wsparcie Twojego ulubionego Świętego nie
zawadzi :). Zawsze lepiej jest mieć anioły po swojej stronie.
Na koniec jeszcze kilka wskazówek, które możesz potraktować z przymrużeniem oka:
1. Podczas intensywnej pracy umysłowej i w stresie potrzebujemy znacznie więcej
magnezu i witaminy B. Nie żałuj więc sobie gorzkiej czekolady, orzechów i owoców.
Potem będziesz się odchudzać :).
2. Kilka dni przed egzaminem wypróbuj jakieś delikatne zioła na uspokojenie, np. melisę
(w aptece coś Ci doradzą). Musisz wiedzieć wcześniej, jak na Ciebie wpływają, nie
możesz zasnąć w trakcie przemówienia.
3. Wysypiaj się! To bardzo ważny moment regeneracji umysłu.
4. W dniu egzaminu nie jedz ciężkostrawnych posiłków, ale nie idz
też do szkoły z pustym
żołądkiem.
5. Trzecia i każda kolejna kawa (lub napój energetyzujący) nie podziała  musisz się
zdrzemnąć. Twój organizm ma bowiem w nosie egzaminy i rządzi się własnymi prawami.
6. BÄ…dz
na miejscu pół godziny wcześniej i sprawdz
czy niczego nie zapomniałeś zabrać,
np. dowodu osobistego, który musisz pokazać komisji na żądanie.
7. Nie zabieraj na egzamin mamy :), będzie Cię tylko stresować. Niech poczeka na Ciebie
w domu.
8. Jeśli zasycha Ci w gardle, wez
do sali małą butelkę z wodą mineralną. Komisja nie
wez
mie Ci za złe, jeśli będziesz musiał się napić w trakcie egzaminu.
www.DobryeBook.pl strona 27 z 29
Jak napisać i wygłosić prezentację maturalną
28
KOPNIAK NA SZCZ
ÅšCIE
WAŻNE  jeśli z jakiegoś powodu nie możesz w wyznaczonym dniu stawić się na
egzamin lub bardzo z
le siÄ™ poczujesz, idz
do lekarza. Zwolnienie
z pieczątką dostarcz jak najszybciej dyrektorowi. Pamiętaj, że, kiedy już
wejdziesz do sali egzaminacyjnej, nie wolno Ci z niej wyjść (chyba że sam
zrezygnujesz), bo to oznacza koniec egzaminu.
POWODZENIA!
www.DobryeBook.pl strona 28 z 29
Jak napisać i wygłosić prezentację maturalną
29
Bibliografia (i podziękowania :))
10 Bibliografia (i podziękowania :))
1. Informator maturalny od roku 2005 z języka polskiego, Warszawa, Oficyna
Wydawnicza TUTOR, 2003, ISBN 83-89563-00-2.
2. Centralna Komisja Egzaminacyjna (online), O egzaminie maturalnym w roku
2008, [dostęp 18.02.2008] Dostępne w Internecie:
http://www.cke.edu.pl/index.php?option=content&task=view&id=508&Itemi
d=191
Dziękuję moim uczniom za współpracę przy tworzeniu przykładowych fragmentów
prezentacji maturalnych i bibliografii.
Wszystkie zawarte w tej pracy porady są oparte na moim osobistym doświadczeniu
zawodowym i wiedzy zdobytej podczas kilku lat pracy z maturzystami.
www.DobryeBook.pl strona 29 z 29