JAK UZYSKAC 40 TYŚ.ZA
Z UNII EUROPEJSKIEJ
Osoby zakładające własne firmy mogą ubiegać się o 40 tyś. zł unijnej dotacji na rozpoczęcie
działalności. Wsparcie na założenie firmy jest pomocą bezzwrotną, pod warunkiem że
przedsiębiorstwo przetrwa na rynku rok. Kwota dofinansowania, o którą ubiega się przyszły
przedsiębiorca, może być oczywiście niższa. Wysokość wsparcia jest uzależniona od wykazania
rzeczywistych potrzeb związanych z uruchomieniem planowanej działalności gospodarczej.
Przedsiębiorca, który założy firmę za środki z UE, przez pół roku może dodatkowo otrzymywać tzw.
wsparcie pomostowe w wysokości nieprzekraczającej kwoty płacy minimalnej. Wypłata unijnych
dotacji jest przewidziana w ramach Działania 6.2 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (PO KL) 
Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia.
Dla kogo dotacja
O dotację na własny biznes może starać się każda osoba fizyczna, która ma pomysł na własną
działalność, ale brakuje jej środków na jego realizację. Osoba ubiegająca się o dofinansowanie nie
może mieć zarejestrowanej działalności gospodarczej w okresie 12 miesięcy poprzedzających
przystąpienie do projektu ani posiadać zaległości w zapłacie podatków lub składek ubezpieczenia
społecznego. Nie może przeciwko niej toczyć się postępowanie sądowe, administracyjne albo
egzekucyjne dotyczące niespłaconych zobowiązań.
Nie ma znaczenia status zawodowy osoby ubiegającej się o dotację. Może być nią osoba
pracująca, jak również pozostająca bez pracy lub bezrobotna. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy
realizator projektu zawęził grupę docelową do osób zarejestrowanych jako bezrobotne.
Wówczas do projektu mogą się zgłaszać jedynie osoby posiadające taki status
Jak ubiegać się o unijne wsparcie
Osoba starająca się o dotację musi zgłosić udział w projekcie realizowanym przez jednego
z tzw. operatorów. Są to instytucje szkoleniowe, które w ramach Działania 6.2 PO KL otrzymały na ten
cel unijne środki. Operatorzy są odpowiedzialni za rekrutację uczestników do projektu, zapewnienie im
szkoleń i doradztwa oraz wybór osób, które staną się ostatecznymi beneficjentami, tzn. otrzymają
dotację. Teoretycznie operatorem może być każda instytucja.
Wybór operatora
Zgodnie z kryteriami dostępu Działania 6.2 operator powinien mieć doświadczenie szkoleniowe
w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej lub w przyznawaniu środków finansowych na
rozwój przedsiębiorczości. Firmy operatorzy są wybierani, w konkursach przeprowadzanych przez
tzw. instytucję pośredniczącą II stopnia, czyli w zależności od województwa przez wojewódzkie urzędy
pracy lub urzędy marszałkowskie. Zamieszczają one wykazy lokalnych operatorów na swoich
stronach internetowych. Operatorzy natomiast publikują ogłoszenia o przeprowadzanej rekrutacji
w środkach masowego przekazu i internecie.
Warunki rekrutacji są określone przez firmę, która ją przeprowadza. Można wziąć udział w kilku
rekrutacjach organizowanych przez różnych operatorów z jednego województwa. Jednak w momencie
podpisania deklaracji uczestnictwa w projekcie realizowanym przez konkretnego operatora należy
zrezygnować z udziału w rekrutacji do innych projektów realizowanych w ramach Działania 6.2 PO KL.
Osoba zamierzająca założyć działalność gospodarczą składa oświadczenie, że nie ubiega się
o przyznanie środków publicznych na ten cel w innym podmiocie lub instytucji.
Najpierw wniosek
Rekrutacja odbywa się na podstawie przesłanych operatorowi wniosków aplikacyjnych. Formularz
można pobrać ze strony internetowej operatora projektu bądz
w jego biurze. Następnie należy go
wypełnić i złożyć we wskazanym miejscu i terminie. Wniosek nie wymaga żadnych załączników.
Zawiera informacje o potencjalnym beneficjencie, opis planowanego przedsięwzięcia oraz wymagane
przez operatora oświadczenia. Przed złożeniem wniosku warto dokładnie zapoznać się
z dokumentacją konkursową, którą każdy z operatorów zamieszcza na swojej stronie internetowej.
Operatorzy zapisują w nich szczegółowe, właściwe tylko dla siebie, zasady rekrutacji. Regulamin
może też zawierać inne istotne informacje, np. wykluczenia, którym podlega zgłaszany pomysł na
własny biznes. Przeprowadzenie rekrutacji do projektu nie jest łatwym przedsięwzięciem, ponieważ
zainteresowanie unijnymi dotacjami jest ogromne. Na przykład do łódzkiej Fundacji Inkubator zgłosiło
się 544 chętnych. Firma mogła zakwalifikować do projektu tylko 35 osób, a jedynie 25 spośród nich
otrzyma dotację. Do Działdowskiej Agencji Rozwoju wpłynęło natomiast 665 wniosków. Do części
szkoleniowej projektu zakwalifikowano 200 osób. Dofinansowanie otrzyma 120 z nich.
JAK UBIEGAĆ SI
O DOTACJE Z URZ
DU PRACY
Osoba, która szuka pracy, została zwolniona, ma pomysł na biznes czy pracuje, ale nie jest
zadowolona ze swojego zatrudnienia, może otrzymać pieniądze na założenie własnej firmy. Jeśli
zarejestruje się jako bezrobotna, może liczyć na 18,5 tys. zł dotacji. Od 1 lutego 2009 roku
maksymalna kwota dotacji z urzędu pracy na rozpoczęcie działalności gospodarczej przez
bezrobotnego odpowiada sześciokrotności średniej płacy w ostatnim kwartale. Obecnie jest to 18,5
tys. zł. Bezrobotny nie musi zwracać dotacji, jeśli utrzyma działalność co najmniej 12 miesięcy.
Dofinansowanie z urzędu pracy
Starosta może przyznać bezrobotnemu dotację na działalność gospodarczą i związane z nią koszty
pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa. Bezrobotni mogą ubiegać się o taką formę pomocy od
2004 roku. Wtedy weszła w życie tzw. ustawa zatrudnieniowa. Wcześniej mogli starać się o nisko
oprocentowane pożyczki na ten cel. Kwota dotacji wynosiła od 2004 roku do 1 lutego 2009 roku
równowartość pięciokrotności przeciętnego wynagrodzenia. Chodzi o przeciętne wynagrodzenie
miesięczne w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale, licząc od pierwszego dnia następnego
miesiąca po ogłoszeniu przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Monitorze Polskim.
Wysokość przeciętnego wynagrodzenia jest przyjmowana na dzień podpisania umowy. Od 1 lutego
2009 roku kwota ta wzrosła do sześciokrotności średniej płacy w ostatnim kwartale. Obecnie można
więc otrzymać 18,5 tys. zł. Bezrobotni mogą ubiegać się także o dotację odpowiadającą
czterokrotności przeciętnego wynagrodzenia  jeśli chcą podjąć działalność na zasadach określonych
dla spółdzielni socjalnych w rozumieniu przepisów prawa spółdzielczego. A także trzykrotność
przeciętnego wynagrodzenia  jeśli chcą przystąpić do działającej już spółdzielni.
Kto otrzyma wsparcie
Środki na podjęcie działalności gospodarczej mogą być udzielone bezrobotnemu na rozpoczęcie
biznesu określonego przepisami ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Chodzi tu
o działalność w branżach:
" wytwórczej,
" budowlanej,
" usługowej,
" handlowej,
która jest prowadzona w sposób ciągły i w celach zarobkowych.
Nie można jednak ubiegać się o dotację na biznes polegający na:
" handlu obnośnym i obwoz
nym,
" działalności handlowo-usługowej polegającej na akwizycji.
O tym, kto może uzyskać status bezrobotnego, decydują przepisy ustawy zatrudnieniowej.
Zgodnie z nią mogą się o niego ubiegać osoby, które m.in.:
" ukończyły 18 lat, ale nie więcej niż 60 lat (kobiety) lub 65 lat (mężczyz
ni),
" nie nabyły prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej,
renty socjalnej, renty rodzinnej w wysokości przekraczającej połowę minimalnego
wynagrodzenia za pracę,
" po ustaniu zatrudnienia, zaprzestaniu prowadzenia pozarolniczej działalności, nie pobierają
zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, świadczenia rehabilitacyjnego,
zasiłku chorobowego, zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku
macierzyńskiego,
" nie pobierają świadczenia pielęgnacyjnego lub dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu
samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek
upływu ustawowego okresu jego pobierania,
" nie posiadają wpisu do ewidencji działalności gospodarczej albo nie podlegają obowiązkowi
ubezpieczenia społecznego, z wyjątkiem ubezpieczenia społecznego rolników,
" nie uzyskują miesięcznie przychodu w wysokości przekraczającej połowę minimalnego
wynagrodzenia za pracę, z wyłączeniem przychodów z odsetek lub z innych środków
pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych.
Najpierw szkolenia o biznesie
Bezrobotny, który ubiega się o dotację na rozpoczęcie działalności gospodarczej, nie musi, choć
powinien wziąć udział w szkoleniu poświęconym prowadzeniu własnego biznesu zorganizowanym
przez urząd pracy. Każdy urząd kilka razy w roku organizuje takie szkolenia. Trwa ono zwykle od
trzech do pięciu tygodni. Warto z niego skorzystać, bo aby wypełnić szczegółowo wniosek, trzeba
umieć na przykład wyliczyć podatek i zyski z planowanej działalności. Praktyka dowodzi, że wysoka
efektywność przyznawania przez urząd dotacji zależy od tego, czy wnioskodawca przeszedł
szkolenie. Tak jest na przykład w Urzędzie Pracy w Tychach i Bytomiu. Tutaj każdy wnioskodawca
musi przejść szkolenie organizowane przez urząd. Dzięki niemu kandydaci na przyszłych
przedsiębiorców mają większe szanse przetrwania na rynku. Oprócz szkolenia muszą też odbyć
rozmowę z doradcą zawodowym, który ocenia ich predyspozycje do prowadzenia działalności
gospodarczej. Po szkoleniu i rozmowach z doradcą bezrobotni mogą przygotować bardziej
profesjonalny biznesplan i poznać podstawy prowadzenia działalności gospodarczej.
Jak złożyć wniosek
Bezrobotny powinien cały wniosek o przyznanie dotacji traktować jak biznesplan. Kandydaci na
przyszłych przedsiębiorców powinni bardzo poważnie potraktować opisowe elementy wniosku. Im
lepiej udokumentowane i przemyślane, tym większa szansa na pozytywną ocenę. Bezrobotny
ubiegający się o uzyskanie dotacji składa w urzędzie pracy wniosek o przyznanie środków na podjęcie
działalności wraz z wymaganymi załącznikami.
Są to kserokopie dokumentów potwierdzających:
" wykształcenie wnioskodawcy (np. świadectwa szkolne, dyplom uczelni, zaświadczenie
o ukończeniu kursu zawodowego, uprawnienia zawodowe),
" przebieg pracy zawodowej oraz posiadane kwalifikacje przydatne do prowadzenia planowanej
działalności (świadectwa pracyzaświadczenie o wykreśleniu z ewidencji działalności
gospodarczej lub wypis z KRS  w przypadku prowadzenia działalności w przeszłości),
" posiadanie własnej nieruchomości (działka, budynki, własny lokal),
" wynajęcie lub użyczenie nieruchomości,
" posiadanie lub otrzymanie w użyczenie środka transportu,
" zameldowanie na pobyt stały lub czasowy wystawione nie wcześniej niż na 60 dni przed
dniem złożenia wniosku.
Co we wniosku o dotację
We wniosku bezrobotny musi określić kwotę dotacji, o jaką się ubiega, rodzaj działalności
gospodarczej, którą zamierza podjąć, kalkulację kosztów związanych z podjęciem działalności
w ramach wnioskowanej kwoty i środków własnych, jakie zostaną poniesione w okresie od dnia
zawarcia umowy do 30 dni po podjęciu działalności gospodarczej, z
ródła ich finansowania. Musi też
wskazać działania podjęte na rzecz rozpoczęcia działalności, dotyczące w szczególności pozyskania
lokalu, uzyskania niezbędnych pozwoleń oraz odbycia szkoleń. Dokonuje też szczegółowej
specyfikacji oraz celowości wydatków, wskazuje na formę zabezpieczenia zwrotu środków,
przewidywane efekty ekonomiczne prowadzenia działalności, a także informuje o swoim zadłużeniu.
Dotrzymać terminu
Bezrobotni mogą składać wnioski o dotacje w terminach wyznaczonych przez dyrektora urzędu pracy
Są one różne. Na przykład w urzędzie warszawskim zainteresowani mogą składać wnioski do 10 dnia
każdego miesiąca. W wielu innych urzędach nie ma sztywnej daty. Bezrobotni składają wnioski wtedy,
gdy w danym urzędzie pojawi się w tej sprawie informacja na tablicy ogłoszeń albo na stronie
internetowej urzędu Zainteresowani mogą składać wnioski wyłącznie w formie pisemnej na
obowiązującym druku. Wzór wniosku można pobrać ze strony internetowej urzędualbo uzyskać go od
urzędnika urzędupracy. Bezrobotny, wypełniając wniosek, może zwiększyć liczbę wierszy w opisach,
tabelach kalkulacyjnych lub uzasadnieniu, nie wolno jednak zmieniać kolejności, treści i formy
wniosku. Niedopuszczalne jest jakiekolwiek usuwanie elementów wniosku. Dopuszcza się wyłącznie
dodawanie stron, rozszerzanie rubryk wynikające z objętości treści. Wypełnione wnioski mogą być
przesłane pocztą, dostarczone kurierem lub osobiście. Osoba dostarczająca wniosek otrzyma na
żądanie dowód jego złożenia od osoby przyjmującej wniosek. W każdym z ww. przypadków decyduje
termin wpływu wniosku do siedziby urzędu
Wniosek trzeba wypełnić za pomocą komputera
Każdy punkt wniosku powinien być wypełniony w sposób czytelny, a każda strona wniosku
parafowana innym kolorem niż kolor druku. Wniosek powinien być zszyty lub trwale połączony w inny
sposób uniemożliwiający wysunięcie się którejkolwiek kartki. Urzędy preferują wypełnienie wniosku
przy użyciu komputera i sporządzenie kopii, ponieważ urząd nie wydaje wniosku i nie sporządza jego
kserokopii. Załączniki do wniosku wydawane są wyłącznie wnioskodawcy za potwierdzeniem odbioru.
Jak wypełnić wniosek
Bezrobotny rozpoczyna wypełnianie wniosku od podania informacji o sobie. Są to standardowe dane,
jak w wielu innych sytuacjach, kiedy w urzędach wypełniamy rozmaite druki. Bezrobotny wskazuje
takie informacje, jak: imię i nazwisko, adres zameldowania na pobyt stały (wraz z kodem pocztowym),
adres zameldowania na pobyt czasowy (wraz z kodem pocztowym), numer dowodu osobistego, NIP,
telefon, adres e-mail, numer rachunku bankowego. Zainteresowany w tej części wniosku wpisuje
również informacje, które są istotne z punktu widzenia powodzenia jego przyszłego biznesu. Dotyczą
wykształcenia (rodzaj, kierunek, data ukończenia) i przebiegu pracyzawodowej, posiadanych
kwalifikacji oraz ukończonych szkoleń przydatnych do prowadzenia planowanej działalności. Jeśli
udokumentowane kwalifikacje pokrywają się z rodzajem planowanego biznesu, to bezrobotny
zwiększa szanse powodzenia swojego przedsięwzięcia. Na przykład chce prowadzić warsztat
naprawy telewizorów i jednocześnie ukończył wydział elektryczny na politechnice. Bezrobotny
wskazuje również na to, czy jest zadłużony. Jeśli tak, to gdzie i w jakiej wysokości (w przypadku
kredytu lub pożyczki należy podać również formę zabezpieczenia i warunki spłaty). Zadłużenie jest
negatywną przesłanką do przyznania dotacji, bo wpływa na opłacalność planowanego biznesu.
Wnioskodawca musi także wpisać, czy i w jakiej kwocie otrzymał jednorazowe środki z Funduszu
Pracy na podjęcie działalności gospodarczej lub inne wsparcie finansowe udzielone na zasadach
pomocy publicznej, a także czy wcześniej prowadził działalność gospodarczą. Wtedy musi wymienić
jej rodzaj, w jakich latach była prowadzona, datę wyrejestrowania i podać przyczyny rezygnacji. Te
dwie ostatnie informacje są ważne, bo jeśli wnioskodawca w ostatnim roku otrzymał wsparcie
finansowe lub prowadził biznes, to nie może ubiegać się o dotację.
Opis planowanej działalności
We wniosku trzeba też scharakteryzować planowaną działalność. Trzeba podawać jak najwięcej
konkretnych danych. Ważne jest, żeby bezrobotny podał cel, motywacje, przyczyny społeczne,
zawodowe, prywatne, ze względu na które decyduje się na rozpoczęcie działalności gospodarczej.
Mogą być bardzo różne, ważne, żeby były prawdziwe. Na przykład, że ktoś długo pracował na etacie,
co nie zaspokaja jego aspiracji finansowych i prestiżowych. Dalej należy opisać przedmiot działalności
głównej i pobocznej, podając numery PKD. Dosyć często zdarza się, niestety, że wnioskodawcy
podają niewłaściwy numery PKD.
Następnie należy scharakteryzować rynek, na którym będzie prowadzona działalność
z uwzględnieniem konkurencji. Trzeba opisać najbliższe otoczenie biznesowe, zarys rynku jako
branży, strukturę firm już działających z tej branży z podaniem konkretnych danych liczbowych i ich
z
ródła. Należy także scharakteryzować własną ofertę. Co będzie sprzedawać i za ile.
Wnioskodawca musi także scharakteryzować swoich potencjalnych klientów i główne ich grupy.
Powinien uzasadnić, że na towary i usługi przez siebie sprzedawane będzie popyt w danej grupie
klientów. Wymagane jest również przedstawienie sposobu pozyskania klientów. Trzeba więc opisać
plan działań marketingowych  sposób wejścia na rynek, szczegółowy opis poszczególnych działań
z ich harmonogramem.
Własny majątek
Dla pozytywnego rozpatrzenia wniosku przez komisję ma również znaczenie to, czy bezrobotny
dysponuje własnym majątkiem, który przyda się do prowadzenia działalności. Oczywiste jest, że warto
mieć jak najwięcej własnych środków. Wtedy zwiększają się szanse zarówno w urzędzie pracy, jak
i na rynku.
Bezrobotny spisuje więc we wniosku nieruchomości własne, nieruchomości wynajęte, nieruchomości
użyczone. W każdym przypadku należy dołączyć do wniosku dokumenty potwierdzające stan
faktyczny, tzn. umowę sprzedaży nieruchomości sporządzoną w formie aktu notarialnego albo umowę
najmu nieruchomości. Jeśli bezrobotny nie ma nieruchomości, to należy opisać działania zmierzające
do pozyskania lokalu. Na przykład oświadczenie pośrednika nieruchomości.
Inicjatywy bezrobotnego przed założeniem firmy
Ubiegający się o dotację powinien wskazać, jakie podjął przedsięwzięcia organizacyjne i inwestycyjne
w celu uruchomienia planowanej działalności. Może w tym celu przedstawić np. listy intencyjne,
rekomendacje, umowy przedwstępne, dokumenty potwierdzające podjęte inwestycje. Do wniosku
o dotacje może też dołączyć umowę przedwstępną najmu lokalu. Można też, przedstawiając swój
majątek, wymienić i podać wartości rynkowe maszyn, urządzeń, narzędzi, wyposażenia. Trzeba także
załączyć dokumenty potwierdzające, że jest się właścicielem albo użytkownikiem samochodu
osobowego czy dostawczego. Wreszcie napisać o własnych środkach finansowych. Należy podać ich
wartość i przeznaczenie w planowanej działalności gospodarczej.
Szanse i zagrożenia
Ważnym elementem wniosku jest przedstawiona przez bezrobotnego analiza mocnych i słabych stron
planowanego przez niego przedsięwzięcia biznesowego. Celem analizy jest wskazanie zarówno
szans rozwoju, jak i zagrożeń mogących hamować rozwój planowanej działalności gospodarczej
w chwili jej powstania oraz w trakcie pierwszego roku działalności. Mocne i słabe strony
przedsiębiorstwa mogą dotyczyć np. lokalizacji firmy i stanu lokalu, szerokości oferty i przystosowania
jej do potrzeb konkretnych grup odbiorców, jakości produktów lub usług, warunków zbytu towaru lub
usługi, jakości posiadanego sprzętu, finansów firmy, relacji z dostawcami i odbiorcami itd. Mocne
i słabe strony przedsiębiorcy mogą dotyczyć np. doświadczenia w prowadzeniu działalności
gospodarczej i kluczowych umiejętności (konkurowania, elastyczności, przedsiębiorczości itd.).
W praktyce oznacza to, że wnioskodawca w tym miejscu musi się wykazać. Musi napisać, co
zamierza zrobić, jak chce wykorzystać swoje atuty, aby zminimalizować słabe strony. W opisie
przedsięwzięcia zwykle wnioskodawcy koncentrują się na korzystnej lokalizacji firmy (opis miejsca,
w którym będzie prowadzona działalność  adres, powierzchnia, stan techniczny, uzasadnienie
wyboru). Jeśli ktoś nie ma własnego lokalu, powinien opisać sposób i działania podjęte lub planowane
w celu jego pozyskania. Wnioskodawcy jako pozytywy wpisują też dobrą jakość oferowanych
produktów, informacje o konkurencyjnych lub niskich cenach usług, terminowości realizacji zleceń czy
o bazie klientów. Trzeba jednak pamiętać, żeby podać konkretne informacje czy dane statystyczne
uzasadniające takie stwierdzenia. Na przykład jeśli bezrobotny opisuje konkurencję na rynku,
wymagane jest podanie nazwy konkurencyjnych firm w najbliższym otoczeniu i odniesienie się do
własnej oferty.
JAKA WYBRTAC FORM
OPODATKOWANIA
W Polsce funkcjonują dwa systemy opodatkowania dochodów. Uzależnione są one od rodzaju
podmiotu objętego opodatkowaniem, czyli po prostu kategorii osoby. Osoby prawne objęte są
podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT), natomiast osoby fizyczne  podatkiem dochodowym
od osób fizycznych (PIT).
CIT czy PIT
Generalne różnice w samym sposobie opodatkowania, poza częścią administracyjną dotyczącą
deklaracji podatkowych, terminów itp., polegają na tym, że osoby prawne objęte są wyłącznie
podatkiem od dochodu z działalności w stałej wysokości (niezależnie od wielkości dochodów), którego
stawka wynosi obecnie 19 proc. Natomiast osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność
gospodarczą mogą korzystać z takiego podatku w stałej wysokości 19 proc. albo ustalać podatek na
podstawie skali z tabeli. Tabela ta przewiduje kwotę wolną od podatku, ale i dwa progi, po
przekroczeniu których dochód (a ściślej  odpowiednia jego część) jest otaksowany według taryfy
18 proc. lub 32 proc. W tym drugim przypadku przedsiębiorcy muszą wcześniej do dochodu
z działalności doliczyć inne ewentualne dochody uzyskane w trakcie roku podatkowego, np. z pracy,
umów zlecenia lub o dzieło, emerytury, najmu opodatkowanego na zasadach ogólnych itd. Tak więc
suma wszystkich dochodów decyduje o tym, jaka stawka podatku będzie wówczas miała praktyczne
zastosowanie.
Księga czy pełna rachunkowość
Uzyskiwanie nawet drobnego dochodu przez osobę prawną powoduje konieczność stosowania się do
przepisów ustawy o rachunkowości, w tym prowadzenia ksiąg rachunkowych, podczas gdy osoba
fizyczna prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą jest zobowiązana tylko do prowadzenia
księgi przychodów i rozchodów oraz ewentualnie innych prostych rejestrów. Dopiero gdy obrót
z pozarolniczej działalności gospodarczej osoby fizycznej przekroczy w skali roku kwotę 1200 tys.
euro, jest ona zobowiązana do prowadzenia tzw. pełnej księgowości (ksiąg rachunkowych), choć dalej
podatek dochodowy rozlicza na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Inny jest też sposób korzystania z dochodu przez osoby fizyczne i osoby prawne. Osoby fizyczne
mają do swobodnej dyspozycji cały wypracowany przez siebie dochód  tylko pod warunkiem
wcześniejszego jego opodatkowania. Natomiast przedsiębiorca działający np. w formie spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością uzyskuje go albo na zasadzie wynagrodzenia za pracę (jeśli
jednocześnie jest właścicielem i pracownikiem spółki) lub w formie dywidendy (udziału w zyskach),
albo w obu formach jednocześnie.
Poza podstawą formalną, osoby prawne i osoby fizyczne według analogicznie unormowanych zasad
ustalają przychody, koszty uzyskania przychodu i dochód. Większość odpowiednich przepisów
regulujących te materie w obu ustawach o podatku dochodowym  od osób fizycznych i od osób
prawnych  są nawet identycznie zredagowane.
Trzeba jednak od razu zaznaczyć, że podatek dochodowy od osób fizycznych generalnie jest oparty
na bardziej skomplikowanych i rozbudowanych przepisach niż podatek od osób prawnych. Wynika to
z faktu, że w przeciwieństwie do tego drugiego reguluje on otaksowanie nie tylko dochodów
z działalności gospodarczej, ale wszelkich innych  dlatego potocznie określany jest często mianem
podatku od dochodów osobistych. Jak już była o tym mowa, dotyczy to zarówno dochodów z pracy,
jak i umów cywilnych, emerytur i rent czy najmu.
Korzystanie z karty podatkowej Zyski z prowadzenia rodzinnego biznesu najbardziej uzależnione są
od formy opodatkowania. Można by przy tym sądzić, że najkorzystniejsze są formy najprostsze  karta
podatkowa czy ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Owszem, mają one swoje plusy: brak
obowiązków ewidencyjnych lub ewidencja uproszczona, stosunkowo niskie stawki podatku. Jeśli więc
tylko wybrany rodzaj działalności dopuszcza opodatkowanie w formach zryczałtowanych, warto
poważnie przeanalizować taką możliwości. W pierwszej zaś kolejności  kartę podatkową.
Zryczałtowany podatek dochodowy w formie karty podatkowej mogą płacić podatnicy prowadzący
działalność:
" usługową lub wytwórczo-usługową,
" gastronomiczną,
" w zakresie usług transportowych,
" w zakresie sprzedaży posiłków domowych w mieszkaniach,
" w wolnych zawodach,
" polegającą na świadczeniu usług w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego i usług
weterynaryjnych,
" w zakresie opieki domowej nad dziećmi i osobami chorymi,
" w zakresie usług edukacyjnych, polegającą na udzielaniu lekcji na godziny.
Karta podatkowa na wniosek
Podatnicy podlegają opodatkowaniu w formie karty podatkowej, jeżeli złożą wniosek o zastosowanie
opodatkowania w tej formie, we wniosku tym zgłoszą prowadzenie działalności uprawnionej do
opodatkowania w formie karty (wymienionej w tabelach stanowiących załącznik do ustawy), przy
prowadzeniu działalności nie korzystają z usług osób nie zatrudnionych przez siebie na podstawie
umowy o pracę oraz z usług innych przedsiębiorstw i zakładów, chyba że chodzi o usługi
specjalistyczne, sami lub małżonek nie prowadzą, poza uprawniającymi do opodatkowania z karty
pozarolniczej działalności gospodarczej w innej formie oraz nie wytwarzają wyrobów opodatkowanych
podatkiem akcyzowym.
Wniosek o zastosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej podatnik składa do urzędu
skarbowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania nie póz
niej niż do 20 stycznia roku
podatkowego, a jeżeli podatnik rozpoczyna działalność w trakcie roku podatkowego  przed
rozpoczęciem działalności. Jeżeli do 20 stycznia roku podatkowego podatnik nie zgłosił likwidacji
działalności gospodarczej lub nie dokonał wyboru innej formy opodatkowania, uważa się, że prowadzi
nadal działalność opodatkowaną w tej formie.
Warunki do spełnienia
W wielu przypadkach, aby płacić kartę, trzeba działalność wykonywać jednoosobowo lub nie korzystać
przy prowadzeniu działalności z usług osób zatrudnionych przez siebie na podstawie umowy o pracę
oraz z usług innych przedsiębiorstw i zakładów, chyba że chodzi o usługi specjalistyczne. Ponadto
podatnik lub małżonek nie może prowadzić innych rodzajów działalności gospodarczej, poza
uprawniającymi do opodatkowania w formie karty podatkowej, ani wytwarzać wyrobów
opodatkowanych podatkiem akcyzowym.
Nie wyłącza opodatkowania w formie karty podatkowej prowadzenie przez podatnika działalności
w zakresie wytwarzania energii elektrycznej, w elektrowniach wodnych i wiatrowych, o mocy
oddawanej do 5000 kilowatów, wytwarzanie biogazu oraz osiąganie przychodów z najmu, podnajmu,
dzierżawy, poddzierżawy z innych umów o podobnym charakterze.
Jeżeli podatnik we wniosku o zastosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej zgłosi
prowadzenie działalności w różnym zakresie lub prowadzi działalność w odrębnych zakładach, łączne
zatrudnienie nie może przekroczyć stanu zatrudnienia określonego dla zakresu działalności, dla
którego przewidziano najniższy stan zatrudnienia.
Podatnicy mogą być opodatkowani w formie karty podatkowej również wtedy, gdy działalność ta jest
prowadzona w formie spółki, pod warunkiem że łączna liczba wspólników oraz zatrudnionych
pracowników nie przekracza stanu zatrudnienia określonego w tabeli. Przy ocenie warunków
uzasadniających opodatkowanie w formie karty podatkowej i ustalaniu wysokości podatku
dochodowego, do liczby pracowników wlicza się również osoby zatrudnione na podstawie umowy
o pracę nakładczą oraz członków rodziny mających inne niż podatnik miejsce pobytu stałego lub
czasowego.
Udział członków rodziny
Nie wlicza się natomiast do wyżej wskazanej liczby pracowników członków rodziny pozostających we
wspólnym gospodarstwie domowym z podatnikiem, a w razie gdy działalność prowadzona jest przez
wspólników  tylko członków rodziny jednego ze wspólników. Nie wlicza się też osób zatrudnionych
w celu nauki zawodu lub przyuczenia do wykonywania określonej pracy, zgodnie z odrębnymi
przepisami o nauce zawodu lub przyuczaniu do wykonywania określonej pracy  w okresie nauki
zawodu lub przyuczania oraz nie więcej niż trzech osób zatrudnionych w okresie pierwszych
12 miesięcy po złożeniu przez nie egzaminu. Na równi z osobami zatrudnionymi w celu nauki zawodu
lub przyuczenia do wykonywania określonej pracy traktuje się uczniów szkół średnich oraz studentów,
zatrudnionych w okresie wakacji letnich i zimowych, pracowników zatrudnionych wyłącznie przy
sprzedaży wyrobów, przyjmowaniu zleceń na usługi, utrzymywaniu czystości w zakładzie,
prowadzeniu kasy i księgowości, kierowców i konwojentów  pod warunkiem że podatnik określił na
piśmie zakres czynności tych pracowników. Także osób, na których rachunek jest prowadzona
działalność po śmierci podatnika, jeżeli osoby te nie biorą udziału w prowadzeniu działalności.
A ponadto nie więcej niż czterech bezrobotnych absolwentów skierowanych, na podstawie odrębnych
przepisów, przez właściwy urząd pracy do odbywania stażu u pracodawcy przez okres
nieprzekraczający 12 miesięcy, łącznie nie więcej niż trzech zatrudnionych bezrobotnych lub
absolwentów  w rozumieniu przepisów o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu 
zarejestrowanych w urzędzie pracy, przy czym okres zarejestrowania w urzędzie pracy bezrobotnego
musi trwać co najmniej 6 miesięcy w okresie bezpośrednio poprzedzającym jego zatrudnienie.
Szczegółowe warunki, które muszą być spełnione, oraz wysokość podatku ustalone są w załącznikach
3 4 do ustawy o podatku ryczałtowym.
Podatnicy prowadzący działalność opodatkowaną w formie karty podatkowej są zwolnieni od
obowiązku prowadzenia ksiąg, składania zeznań podatkowych, deklaracji o wysokości uzyskanego
dochodu oraz wpłacania zaliczek na podatek dochodowy. Podatnicy ci są jednak obowiązani
wydawać na żądanie klienta rachunki i faktury, stwierdzające sprzedaż wyrobu, towaru lub wykonanie
usługi, oraz przechowywać w kolejności numerów kopie tych rachunków i faktur w okresie pięciu lat
podatkowych, licząc od końca roku, w którym wystawiono rachunek lub fakturę.
Wysokość podatku w formie karty
Urząd skarbowy, uwzględniając wniosek o zastosowanie karty podatkowej, wydaje decyzję ustalającą
wysokość podatku dochodowego w formie karty podatkowej, odrębnie na każdy rok podatkowy. Jeżeli
działalność jest prowadzona w formie spółki, w decyzji tej wymienia się wszystkich jej wspólników.
Jeżeli urząd skarbowy stwierdzi brak warunków do zastosowania opodatkowania w formie karty
podatkowej, wydaje decyzję odmowną. W tym przypadku podatnik jest obowiązany płacić ryczałt od
przychodów ewidencjonowanych, jeżeli spełnia warunki do objęcia tym opodatkowaniem, albo
podatek dochodowy na ogólnych zasadach. Wówczas podatnik jest zobowiązany do założenia
i prowadzenia właściwych ksiąg albo ewidencji, poczynając od pierwszego dnia miesiąca
następującego po miesiącu, w którym została doręczona decyzja odmawiająca im zastosowania
opodatkowania w formie karty podatkowej.
Rozliczenia z urzędem skarbowym
Jeżeli urząd skarbowy stwierdzi brak warunków do zastosowania opodatkowania w formie karty
podatkowej, wydaje decyzję odmowną. W tym przypadku podatnik jest obowiązany płacić ryczałt od
przychodów ewidencjonowanych, jeżeli spełnia warunki do objęcia tym opodatkowaniem albo podatek
dochodowy na ogólnych zasadach.
Podatek dochodowy w formie karty podatkowej, wynikający z decyzji, podatnik obniża o kwotę składki
na powszechne ubezpieczenie zdrowotne opłaconej w roku podatkowym, zgodnie z przepisami
o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, o ile nie została odliczona od podatku dochodowego.
Podatnicy płacą podatek dochodowy w formie karty podatkowej, pomniejszony o zapłaconą składkę
na powszechne ubezpieczenie zdrowotne, bez wezwania w terminie do dnia siódmego każdego
miesiąca za miesiąc ubiegły, a za grudzień  w terminie do 28 grudnia roku podatkowego, na
rachunek właściwego urzędu skarbowego.
Po upływie roku podatkowego, w terminie do dnia 31 stycznia, podatnik jest obowiązany złożyć we
właściwym urzędzie skarbowym roczną deklarację według wzoru (PIT-16A) o wysokości składki na
powszechne ubezpieczenie zdrowotne, zapłaconej i odliczonej od karty podatkowej w poszczególnych
miesiącach.
Odliczenia od przychodów
Gdy podatnik uzyskuje przychody opodatkowane różnymi stawkami i dokonuje takich odliczeń od
przychodu, odliczeń tych, do wysokości określonej w ustawie o podatku dochodowym, dokonuje od
każdego rodzaju przychodu w takim stosunku, wjakim w roku podatkowym pozostają poszczególne
przychody opodatkowane różnymi stawkami w ogólnej kwocie przychodów.
Podatnicy korzystający z opodatkowania na zasadzie ryczałtu są obowiązani złożyć w urzędzie
skarbowym właściwym według miejsca zamieszkania podatnika zeznanie według ustalonego wzoru
o wysokości uzyskanego przychodu, wysokości dokonanych odliczeń i należnego ryczałtu od
przychodów ewidencjonowanych (PIT-28)  w terminie do dnia 31 stycznia następnego roku. Ryczałt
od przychodów ewidencjonowanych wynikający z zeznania jest podatkiem należnym za dany rok
podatkowy, chyba że urząd skarbowy wyda decyzję, w której określi inną wysokość podatku. W razie
niezłożenia zeznania o wysokości osiągniętego przychodu, dokonanych odliczeniach i kwocie
należnego ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, urząd skarbowy wyda decyzję określającą
wysokość zobowiązania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
Dochód z działalności gospodarczej
U podatników osiągających dochody z działalności gospodarczej i prowadzących księgi przychodów
i rozchodów dochodem z działalności jest różnica pomiędzy przychodem a kosztami uzyskania
powiększona o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego towarów
handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, wyrobów gotowych,
braków i odpadków  jeżeli wartość remanentu końcowego jest wyższa niż wartość remanentu
początkowego. A gdy wartość remanentu początkowego jest wyższa  pomniejszona o różnicę
pomiędzy wartością remanentu początkowego i końcowego.
Dochodem z odpłatnego zbycia składników majątku wykorzystywanych na potrzeby działalności
gospodarczej jest przychód z odpłatnego zbycia składników majątku, wydatek na zakup których
podatnik w całości wliczył w koszty. A w innych przypadkach dochodem lub stratą jest różnica między
przychodem z odpłatnego zbycia a wartością początkową wykazaną w ewidencji środków trwałych
oraz wartości niematerialnych i prawnych, powiększona o sumę odpisów amortyzacyjnych
dokonanych od tych środków i wartości.
Natomiast w przypadku stosowania amortyzacji metodą uproszczoną jest to różnica między
przychodem z odpłatnego zbycia a wartością wynikającą z dokumentu stwierdzającego nabycie
spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu użytkowego lub udziału w takim prawie, którego
wartość początkową dla celów dokonywania odpisów amortyzacyjnych ustalono przyjmując w każdym
roku podatkowym wartość stanowiącą iloczyn metrów kwadratowych używa nej przez właściciela
powierzchni użytkowej tego budynku lub lokalu i kwoty 988 zł, przy czym za powierzchnię użytkową
uważa się powierzchnię przyjętą dla celów podatku od nieruchomości, powiększona o sumę odpisów
amortyzacyjnych, dokonanych od tego prawa lub udziału w takim prawie.
Tak więc kwota otrzymana od kontrahentów, na podstawie wystawionych rachunków lub faktur oraz
sprzedaży nieudokumentowanej fakturami lub rachunkami, jest przychodem.
Wszystkie wydatki, które w tym celu przedsiębiorca poniesie: zakup towarów i materiałów, koszty
utrzymania biura, samochodu, ewentualnego zatrudniania pracowników itd. (szczegółowe zasady
rozliczania kosztów dalej), określamy mianem kosztów uzyskania przychodu.
Sam dochód więc to przychód pomniejszony o koszty. Dopiero dochód stanowi podstawę obliczenia
podatku. Nim jednak przedsiębiorca podatek ten wyliczy, uprzednio pomniejszy ten dochód 
wypełniając odpowiednią deklarację podatkową  o różne odpisy z tytułu odliczeń (np. składek na
ubezpieczenie społeczne) oraz ulg podatkowych (np. darowizn), o czym szczegółowo dalej.
Po ustaleniu dochodu podatnik zapłaci podatek, który zostanie wyliczony z tabeli podatkowej.
Znajduje się ona w art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W efekcie wyliczeń z tabeli rzeczywista stopa podatkowa  a więc wysokość podatku, który trzeba
zapłacić w stosunku do dochodu, który trzeba opodatkować  zawsze jest ułamkiem, często niższym
od 18 proc. i nigdy nieosiągającym pełnych 32 proc. Niezależnie bowiem od wysokości dochodu,
zawsze jego kawałek jest zwolniony z podatku, kawałek otaksowany stawką 18 proc. i dopiero reszta
stawką 32 proc.
Mylne jest więc (choć niestety dość częste) przekonanie, że przekroczenie określonej granicy
dochodu powoduje, że podatnik od całości dochodu musi zapłacić podatek 32 proc.
W analogiczny sposób wyliczają podatek dochodowy osoby, które zdecydują się na prowadzenie
działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej (lub innej osobowej). Z tym że podstawą
opodatkowania (dochodem do opodatkowania) w ich przypadku jest część dochodu uzyskanego przez
spółkę, odpowiadająca udziałowi tej osoby w spółce.
Praktycznie przedstawia się to tak, że dla wszystkich podatników działających w formie spółki
prowadzona jest jednak księga przychodów i rozchodów. Na podstawie dokonanych w niej zapisów
dotyczących przychodów i kosztów dla każdego wspólnika wyliczana jest odpowiadająca jego
udziałowi część przychodu, kosztów jego uzyskania, a w konsekwencji także dochodu. Każdy też ze
wspólników jako odrębny podatnik ewentualnie pomniejsza ów dochód o przysługujące mu odliczenia
lub ulgi.
POMYSA
NA BIZNES
Każdy, kto myśli o rozpoczęciu działalności na własny rachunek, rozszerzeniu jej zakresu lub
zmianie branży, musi taką decyzję poprzedzić dokładną analizą co najmniej w dwóch
kategoriach.
Po pierwsze  na ile realne jest, by dany projekt zakończył się sukcesem. Po drugie, jakie siły
i środki zaangażować i skąd je wziąć.
Sytuacja obecna: kryzys, wzrost bezrobocia może zresztą okazać się katalizatorem przyspieszającym
powstawanie małych firm. Dlaczego? Gdyby prześledzić losy osób, które w polskim biznesie końca
dwudziestego wieku zrobiły największą karierę, można by dojść do wniosku, że punktem startu dla
wielu z nich było otrzymanie wypowiedzenia z pracy.
Tak, to nie pomyłka  gdyby nie zmiana systemu politycznego i związane z nią perturbacje na rynku
pracy, pewnie wielu z tych rzutkich, energicznych i utalentowanych przedsiębiorców nawet nie
wpadłoby na myśl, by działać na swoim. Prawdopodobnie do końca życia pozostaliby oni przeciętnymi
pracownikami, ledwie wiążącymi koniec z końcem przed pierwszym, a nie rekinami finansjery, co
zawdzięczają w znacznej mierze reformie Leszka Balcerowicza.
Obalić mity
Droga do kariery w biznesie nie jest ani drogą przez mękę, ani ścieżką usłaną niespodziankami. By
dotrzeć do mety, wystarczy po prostu obalić wszystkie mity, które sprawiają, że dla większości
potencjalnych biznesmenów własna firma zdaje się być wizją równie nierealną co fata morgana lub
główna wygrana w Dużym Lotku...
W myśl popularnego, nośnego hasła, każdy powinien być kowalem swojego losu. I choć nie każdy
musi być od razu biznesmenem, to jednak podobnie jak każdy żołnierz nosi buławę marszałkowską
w plecaku, tak w każdej aktywnej zawodowo osobie drzemią kwalifikacje na przedsiębiorcę. Sęk
w tym, by zdolności te pobudzić, następnie zaś zrobić z nich właściwy użytek.
WAŻNE!
REAGOWANIE NA POTRZEBY RYNKU
Przedsiębiorca planujący rozpoczęcie działalności powinien przede wszystkim odpowiedzieć
sobie na pytanie: czy w segmencie rynku, na którym chce działać, można sprzedać coś, na co
byłby zbyt
Podobny los wciąż jest pisany bardzo wielu osobom, które obecnie, w związku z kryzysem
gospodarczym, tracą pracę. Oczywiście teraz start na rynku jest dużo trudniejszy niż w pierwszych
latach transformacji gospodarczej w Polsce. Konkurencja jest już spora i znalezienie sobie własnego
miejsca na rynku nie jest takie łatwe. Ale w pewnym stopniu rekompensują to zdecydowanie lepsze
warunki logistyczne. O niebo lepsze od tych, z których mogły skorzystać osoby 15 lat temu
przechodzące na swoje.
Pomijając już zdecydowanie bardziej dojrzałe regulacje prawne, nieporównywalnie wyższy ogólny
poziom świadomości prawnej i podatkowej, na zupełnie innym  niemal profesjonalnym poziomie 
jest cała infrastruktura niezbędna debiutującemu przedsiębiorcy. I to poczynając od doradztwa
i możliwości szkolenia, poprzez infrastrukturę finansową (banki, firmy leasingowe itp.) po bazę
techniczną, np. dużą podaż na rynku nieruchomości przeznaczonych pod biura, usługi czy handel.
Oczywiście nie tylko osoby, które nagle straciły pracę, są potencjalnymi kandydatami na
przedsiębiorców. Wiele osób do pełnienia tej roli przygotowuje się samodzielnie, świadomie. Ale
w jednym i drugim przypadku kroki, które należy postawić na tej drodze prowadzącej do samodzielnej
kariery gospodarczej, są identyczne. Zaczęliśmy zaś od potencjalnych bezrobotnych tylko dlatego, że
oni  jak niemal wszyscy działający pod przymusem  nie mają świadomości, iż być może decyzja po
pozbawieniu ich pracy może okazać się zbawienna dla ich kariery i że kiedyś błogosławić będą ślepy
los, który zmusił ich do wzięcia spraw w swoje ręce.
Najważniejszy jest pomysł
Pierwszym kamieniem fundamentu, na którym można zbudować biznesowy sukces, jest pomysł.
Dopiero potem można zastanawiać się nad wyborem formy prawnej, w jakiej prowadzić się będzie
działalność, sposobem jej opodatkowania, miejscem siedziby firmy  słowem dziesiątkami
formalności, które przyjdzie załatwić.
Trzeba tu zresztą obalić od razu pierwszy mit. W jego myśl pomysł musi być genialny i unikalny,
niemal jak wynalezienie prochu czy co najmniej cudownego lekarnajlepszy. Ale tego typu idee
przychodzą nam do głowy równie rzadko jak rzadkie są główne wygrane. Tymczasem więc zamiast
głowić się nad wymyśleniem prochu, powinniśmy spróbować poszukać odpowiedzi na pytanie: czy
w segmencie rynku, na którym chcemy działać, jest do sprzedania coś, na co byłby zbyt. To coś to
zarówno towar (towary), jak i usługa. I to rozumiane bardzo szeroko.
Mogą to więc być produkty zupełnie nowe, nieobecne na danym rynku. Na tej zasadzie fortunę zbili
ostatnio na przykład importerzy quadów. Ktoś, kto zauważył, jak wielką furorę ten pojazd retro zrobił
na Zachodzie, słusznie zauważył, że podobna moda zawładnie Polską. Teraz rynek jest już nasycony,
ale ci pierwsi zebrali biznesową śmietankę.
Rzecz jasna nie trzeba od razu szukać za granicą, zwłaszcza że z uruchomieniem firmy zajmującej się
importem oraz sprzedażą na rynku krajowym wiąże się zdecydowanie więcej formalności oraz na
wstępie trzeba zgromadzić sporo środków na sfinansowanie inwestycji. Czasami wystarczy
wykorzystać pewne mody. Obecnie np., po okresie rozkwitu pizzerii czy punktów gastronomicznych
z kebabem i kuchnią wietnamsko-chińską, prawdziwy rozkwit przeżywają lokale z sushi. Wciąż
przybywają nowe, ale każdy z nich funkcjonuje i tak niez
le.
Wygrywa profesjonalna obsługa
Oczywiście mody przemijają, w ślad za pomysłodawcą natychmiast podążają naśladowcy i chwilowa
tak zwana przewaga konkurencyjna przestaje być przewagą. Trzeba więc szukać kolejnych pomysłów
albo  mając już pewien atrybut w postaci zarobionych, nadających się do zainwestowania pieniędzy 
szukać dla siebie miejsca na standardowym rynku. Tutaj zaś można nawet na stosunkowo dość
mocno zatłoczonym rynku konkurować np. jakością.
Dla przykładu  mały sklep spożywczy wcale nie musi przegrać konkurencji z supermarketem, który
pojawił się wokolicy. Oczywiście przegra na pewno, jeśli zechce konkurować w kategorii cen.
Supermarket bowiem ma większe możliwości negocjowania cen z dostawcami, wydłużania terminów
płatności za dostarczone do sprzedaży towary itd. Może więc nawet w dość długim okresie
sprzedawać określone produkty taniej niż ceny hurtowe ustalane dla właściciela małego sklepu.
Natomiast żaden supermarket nie wygra z małym sklepikiem pod względem jakości usługi. Jeśli klient
potrzebuje określonego gatunku kawy czy sera, to mniej ważna dla niego będzie cena niż
stuprocentowa pewność, że w określonym miejscu, bez potrzeby poszukiwania po całym mieście, ów
produkt dostanie.
TRZEBA ZACZ
Ć OD BADAC
RYNKOWYCH
W biznesie opartym na naukowych zasadach rozpoznawania rynku i zarządzania procesami nim
kierującymi schemat postępowania wygląda tak. Najpierw są badania dotyczące potrzeb uczestników
danego rynku, globalnego lub lokalnego. Na tej podstawie powstaje idea nowego produktu, którym
zresztą coraz częściej jest produkt już znany, a obecnie nieco inaczej konfekcjonowany  tak by
pokonał produkty istniejące już na rynku w konwencjonalnej, standardowej postaci.
Następnie produkt ten jest testowany. Prowadzone są kolejne badania rynkowe, które mają pozwolić
oszacować, czy produkt ten ma szanse na rynku, i czy w ogóle warto inwestować w jego produkcję i w
jakiej ewentualnie skali. Gdy badania zakończą się pomyślnie, kolejni marketingowcy zastanawiają się
nad skuteczną techniką wprowadzenia produktu na rynek  od informacji, przez promocję aż do
reklamy. Dopiero potem produkt trafia do sprzedaży.
Na profesjonalne przeprowadzenie tych procedur trzeba mieć sporo pieniędzy, ale w mikroskali
można spokojnie ów schemat skopiować do własnych potrzeb.
Franczyza gdy brak pomysłu
Jest wiele odmian franczyzy, czyli czegoś, co w uproszczeniu można by określić jako korzystanie z
cudzej licencji na biznes. Typowym tego przykładem jest McDonald s. Pod tym znakiem firmowym
funkcjonuje w świecie co najmniej kilkadziesiąt tysięcy przedsiębiorstw, które nie tworzą wcale
jednego koncernu, ale są drobną własnością. Korzystają jedynie z marki firmy i oczywiście dla dobra
tej marki działają w zestandaryzowanych warunkach: identycznie wyposażone na całym świecie
lokale, produkty przyrządzane wedle identycznych receptur i podawane w identycznie wyglądających
opakowaniach itd., itp. W polskich warunkach za przykład może posłużyć sieć sklepów sprzedających
kawę i herbatę z całego świata. W takim przypadku często wystarczy dostęp do dobrze usytuowanego
lokalu (własnego lub możliwego do wynajęcia na korzystnych warunkach). Przy czym to dobre
usytuowanie wcale nie musi oznaczać lokalizacji w centrum miasta.
I tu wkraczamy na teren, którym w dużej firmie zajmują się specjaliści od marketingu. Nim bowiem
podejmie się decyzję o usytuowaniu firmy  zwłaszcza gdy zajmować się ma ona świadczeniem usług
 musimy dokonać dokładnej analizy, czy w ogóle jest ona w tym miejscu potrzebna. Jak to zrobić?
Firmy zajmujące się marketingiem w tej sytuacji przeprowadzają badania  zazwyczaj ankietowe oraz
metodą tzw. Wywiadu zogniskowanego. Ale w gruncie rzeczy w przypadku drobnego zakładu
usługowego nie trzeba sięgać aż po taki oręż. Często wystarczy odpowiedzieć sobie na pytanie, czy
my  jako klienci  odczuwalibyśmy potrzebę skorzystania z usług takiego zakładu oraz z tym samym
pytaniem zwrócić się do znajomych mieszkających w okolicy oraz innych sąsiadów.
Gdy już mamy pomysł, a wstępne rozpoznanie tzw. mikrootoczenia, czyli innymi słowy rejonu,
w którym świadczyć będziemy usługi, wypadnie pozytywnie, przystępujemy do działań logistycznych,
czyli tworzymy firmę. W tym celu musimy sobie jednak najpierw także odpowiedzieć na kilka pytań,
dotyczących zarówno formy prawnej, w jakiej działać będzie przedsiębiorstwo, jak i formy
opodatkowania, zakresu obsady personalnej, sposobów finansowania działalności itp.
Małe pieniądze na początek
Zachętę do inwestowania we franszyzę może stanowić także spadająca z roku na rok cena licencji.
Dziś można już wybierać wśród ofert franczyzowych, dysponując kwotą poniżej 50 tys. zł. Kilka lat
temu było to niemożliwe. Jak wynika z raportu Profit System, na polskim rynku działa już ponad 70
systemów o kwocie inwestycji początkowej nieprzekraczającej 50 tys. zł, w tym przede wszystkim 
placówki bankowe, ale także małe punkty handlowe i usługowe.
Wystarczy nawet kwota poniżej 25 tys. zł. Jednak wówczas możliwości wyboru sieci są mocno
ograniczone. By otworzyć własny sklep, wystarczy zainwestować 50 tys. zł. Będzie to jednak mały
market o powierzchni 100 150 mkw. Uruchomienie dwa razy większego to koszt 100 150 tys. zł, nie
licząc środków potrzebnych na zatowarowanie placówki.
Franczyza ma jednak ewidentne plusy i to dla obu stron kontraktu. Udzielający jej może szybciej
rozwijać swój biznes, bez potrzeby zamrażania własnych środków w rozszerzanie do niego dostępu,
budowę sieci kolejnych placówek czy sklepów. Może więc skoncentrować się na dopracowywaniu
szczegółów własnego przedsięwzięcia czy wzbogacaniu o nowe, często pokrewne pomysły.
Najlepsze pomysły na biznes często rodzą się właśnie z doświadczeń zebranych w realizacji
wcześniejszych. W ten sposób zwykły sklep z kawą może stać się jednocześnie elegancką kawiarnią,
a kawoszy przyciąga nie tylko aromat małej czarnej, ale także własnej produkcji akcesoria
i wyposażenie. Tak właśnie było w przypadku Pożegnania z Afryką.
Mała firma także może liczyć na ogromne korzyści. Od razu może działać pod znakiem znanej marki.
Minimalizuje w ten sposób ryzyko związane z wejściem na mocno zatłoczony już rynek, nie angażując
ze swojej strony bardzo wielkich środków finansowych. Ma też gotową instrukcję obsługi, czyli
narzucone standardy oferowanych produktów czy usług, sposoby ich prezentacji, aranżacji wnętrz. Te
zostały już bowiem wymyślone przez udzielającego franczyzy.
UMOWA FRANCZYZOWA
Poza prawem używania znaku towarowegoczy logo sieci, do której firma przystąpi, umowa ta daje
licencjobiorcy możliwość zoptymalizowania kosztów na promocję i reklamę, szkolenie pracowników,
finansowanie badań nad nowymi produktami itp. Za opłatę licencyjną można bowiem liczyć także na
szkolenia dla siebie i załogi, na kampanie promocyjne wspierające sprzedaż czy na know-how dla
danej branży, np. wiedzę o specyfice rozliczeń i księgowości.
Za tę pomoc biorca przekazuje franczyzodawcy tzw. opłatę wstępną za udzielenie licencji. Potem zaś,
przez cały okres trwania umowy, wpłaca na rzecz dawcy pewien procent swoich obrotów
PLUSY I MINUSY FRANCZYZY
Plusy:
" działalność pod znaną na rynku marką, co obniża ryzyko związane z jej
" uruchomieniem
" dostęp do przetestowanego know-how, czyli przepisu na biznes
" wsparcie ze strony franczyzodawcy: przy pozyskaniu środków finansowych
" na uruchomienie biznesu oraz przy znalezieniu lokalu, jego wyposażeniu,
" zatowarowaniu
" możliwość brania udziału w szkoleniach, które pozwolą nabrać doświadczenia
" zawodowego
" korzystniejsze warunki umów z dostawcami dzięki działaniu w grupie
Wady:
" konieczność ponoszenia opłat związanych z przystąpieniem i działaniem
" w sieci
" kontrola ze strony franczyzodawcy
" brak dowolności przy ustalaniu asortymentu, konieczność zakupu towaru
" za pośrednictwem franczyzodawcy
" możliwość przeniesienia praw do firmy tylko za zgodą franczyzodawcy.
Stawki franczyzy
Nie ma jednolitych metod ustalania stawek franczyzy. Korzystający z niej płaci za licencję, której
wysokość zależy od bardzo wielu czynników: renomy marki, lokalizacji. Wiele dalszych kosztów
przedsiębiorca musi ponosić sam. Płaci za projekt wnętrza, wyposażenie, towar, wynajęcie lokalu,
media, telefony. W przypadku takich biznesów jak cukiernia czy kawiarnia, musi zatrudnić dwie, trzy
osoby. Razem trzeba mieć na początek (zależy także od wielkości miasta) nie mniej niż 100 tysięcy
złotych.
Miesięczne obroty małej kawiarni w średniej wielkości mieście to najwyżej 6 7 tysięcy złotych.
W większym  kilkanaście tysięcy złotych. Warto pamiętać, że kawa jest dziś w świecie tania. Dzięki
temu pijących ją jest może wielu, ale marże niskie.
JAK ZAA
OZYC I ZAREJESTROWAĆ FIRM

Przedsiębiorca, czyli kto
Przed złożeniem wniosku o wpis do ewidencji działalności gospodarczej powinniśmy przede
wszystkim zapoznać się z ustawą z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U.
z 2007 r. nr 155, poz. 1095 z póz
n. zm.). Dowiemy się z niej m.in., że działalnością gospodarczą jest
zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie,
rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób
zorganizowany i ciągły. Przedsiębiorcą zaś w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna
i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność
prawną, wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się
także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.
Zgodnie z przepisami ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca wykonuje
działalność gospodarczą na zasadach uczciwej konkurencji i poszanowania dobrych obyczajów oraz
słusznych interesów konsumentów.
Przedsiębiorca jest obowiązany spełniać określone przepisami prawa warunki wykonywania
działalności gospodarczej, w szczególności dotyczące ochrony przed zagrożeniem życia, zdrowia
ludzkiego i moralności publicznej, a także ochrony środowiska. A gdy przepisy szczególne nakładają
obowiązek posiadania odpowiednich uprawnień zawodowych przy wykonywaniu określonego rodzaju
działalności gospodarczej, przedsiębiorca jest obowiązany zapewnić, aby czynności w ramach
działalności gospodarczej były wykonywane bezpośrednio przez osobę legitymującą się posiadaniem
takich uprawnień zawodowych, np. agent zajmujący się pośrednictwem na rynku nieruchomości,
licencją pośrednika przyznawaną po specjalnym kursie i zdaniu egzaminu.
Rejestracja w gminie
Osoby fizyczne, w tym wspólnicy spółek cywilnych, muszą dokonać wpisu do ewidencji działalności
gospodarczej w urzędzie gminy. Jeśli małżonkowie chcą wspólnie prowadzić działalność
gospodarczą, muszą oboje zarejestrować się w gminnej ewidencji. Dotyczy to także wspólników spółki
cywilnej. Tylko w sytuacji gdy współmałżonek albo inny członek rodziny funkcjonować będzie na
zasadzie osoby współpracującej (nie będzie on w rzeczywistości przedsiębiorcą)  do rejestru
wpisywać się nie musi.
Wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej może wpłynąć do urzędu gminy następującymi
drogami:
" jako formularz papierowy przyniesiony przez samego przedsiębiorcę albo jego
pełnomocnika,
" jako formularz papierowy przesłany listem poleconym, z notarialnym potwierdzeniem
własnoręczności podpisu wnioskodawcy,
" elektronicznie przesłany za pomocą formularza dostępnego na stronie internetowej
urzędu gminy, niepodpisany elektronicznie,
" elektronicznie przesłany za pomocą formularza dostępnego na stronie internetowej
urzędu gminy podpisany elektronicznie.
Przedsiębiorca może podjąć działalność gospodarczą już w dniu złożenia wniosku. Wyjątek dotyczy
wniosku w wersji elektronicznej bez podpisu elektronicznego. W tym przypadku nie wystarczy samo
przesłanie wniosku. Przedsiębiorca będzie musiał pofatygować się do urzędu gminy, by tam złożyć
podpis. Jeżeli wniosek jest składany przez pełnomocnika przedsiębiorcy, należy do niego dołączyć
ważne pełnomocnictwo. Kopia pełnomocnictwa (poświadczona przez pracownika gminy za zgodność
z oryginałem) przekazywana jest wraz z kopią wniosku do urzędu statystycznego, skarbowego oraz
jednostki ZUS/Centrali KRUS.
We wniosku o wpis do ewidencji działalności gospodarczej można też określić póz
niejszy dzień
podjęcia działalności gospodarczej niż dzień złożenia wniosku.
Rejestracja w KRS
Spółki handlowe rejestrują się w Krajowym Rejestrze Sądowym (rejestr prowadzą sądy rejonowe,
właściwy będzie sąd dla siedziby spółki). Spółka (poza cywilną) zawsze powstaje z chwilą wpisania jej
do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym, a nie np. w momencie podpisania
umowy czy z jakąś inną, wybraną przez wspólników datą. Po to, by uruchomić tę procedurę, wspólnicy
(każdy z nich ma takie prawo i obowiązek) muszą zgłosić spółkę sądowi rejestrowemu na stosownych
formularzach (np. dla spółek: jawnej, partnerskiej i komandytowej konieczne są co najmniej: KRS-W1
wniosek o rejestrację podmiotu w rejestrze przedsiębiorców, KRS-WB, na którym podaje się
wspólników, KRS-WK, gdzie wymienia się wspólników uprawnionych do reprezentacji, i KRS-WM
z dokładnym wyszczególnieniem przedmiotu działania).
Do wniosku o pierwszy wpis do rejestru przedsiębiorców wnioskodawca dołącza w szczególności:
umowę spółki oraz dokument potwierdzający uprawnienie do korzystania z lokalu lub nieruchomości,
w których znajduje się jego siedziba. A ponadto  złożone wobec sądu albo poświadczone notarialnie
wzory podpisów osób uprawnionych do reprezentowania spółki.
Wniosek o wpis do KRS powinien być złożony nie póz
niej niż w terminie 7 dni od dnia zdarzenia
uzasadniającego dokonanie wpisu.
Wpisy do KRS są ogłaszane w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.
Koncesja, pozwolenie, licencja
Pewne rodzaje działalności gospodarczej wymagają określonych kwalifikacji (np. medycznych). By
podjąć taki rodzaj działalności, nawet w ramach rozszerzenia jej zakresu, trzeba uzyskać
zaświadczenie o wpisie do odpowiedniego rejestru działalności regulowanej. Ponadto w branżach,
nad którymi państwo chce mieć szczególny nadzór lub postanowiło chronić usługobiorców,
ustanowiono obowiązek posiadania koncesji (np. ochrona osób i mienia) albo uzyskania licencji czy
zezwolenia.
Co do zasady, udzielenie, odmowa udzielenia, zmiana i cofnięcie koncesji lub ograniczenie jej zakresu
należy do ministra właściwego ze względu na przedmiot działalności gospodarczej wymagającej
uzyskania koncesji. Udzielenie, odmowa udzielenia, zmiana i cofnięcie koncesji lub ograniczenie jej
zakresu w stosunku do wniosku następuje w drodze decyzji. Koncesje są wydawane na czas
oznaczony, nie krótszy niż 5 lat i nie dłuższy niż 50 lat, chyba że przedsiębiorca wnioskuje
o udzielenie koncesji na czas krótszy.
Wniosek o udzielenie lub o zmianę koncesji powinien zawierać: firmę przedsiębiorcy, oznaczenie jego
siedziby i adresu albo miejsca zamieszkania i adresu oraz adresu głównego miejsca wykonywania
działalności gospodarczej, numer w rejestrze przedsiębiorców lub w ewidencji oraz numer identyfikacji
podatkowej (NIP), określenie rodzaju i zakresu wykonywania działalności gospodarczej, na którą ma
być udzielona koncesja, oraz informacje określone w przepisach regulujących działalność
gospodarczą wymagającą uzyskania koncesji.
Jeżeli liczba przedsiębiorców, spełniających warunki do udzielenia koncesji i dających rękojmię
prawidłowego wykonywania działalności objętej koncesją, jest większa niż liczba koncesji
przewidzianych do udzielenia, organ koncesyjny zarządza przetarg, którego przedmiotem jest
udzielenie koncesji. Przetarg taki musi być ogłoszony w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej
Polskiej Monitor Polski.
Szczegółowy zakres i warunki wykonywania działalności gospodarczej podlegającej koncesjonowaniu
określają przepisy odpowiednich ustaw branżowych.
Organ koncesyjny może odmówić udzielenia koncesji lub ograniczyć jej zakres w stosunku do wniosku
o udzielenie koncesji albo odmówić zmiany koncesji, gdy przedsiębiorca nie spełnia warunków
wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją określonych w ustawie lub warunków
podanych do wiadomości przedsiębiorcom w informacji o warunkach przetargu.
Przedsiębiorca, który zamierza podjąć działalność gospodarczą wymagającą uzyskania koncesji,
może ubiegać się o przyrzeczenie wydania koncesji (promesa). W promesie uzależnia się udzielenie
koncesji od spełnienia warunków wykonywania działalności gospodarczej wymagającej uzyskania
koncesji. W promesie ustala się okres jej ważności, z tym że nie może on być krótszy niż 6 miesięcy.
Na podobnych zasadach udzielane są zezwolenia i licencje wymagane do rozpoczęcia aktywności
zawodowej stosownymi przepisami branżowymi. Obecnie jest ich ponad 30.
Działalność regulowana
Jeżeli przepis określonej ustawy branżowej stanowi, że dany rodzaj działalności jest działalnością
regulowaną, przedsiębiorca może wykonywać tę działalność, jeżeli spełnia szczególne warunki
określone przepisami danej ustawy i po uzyskaniu wpisu w rejestrze działalności regulowanej. Organ
prowadzący rejestr działalności regulowanej dokonuje wpisu na wniosek przedsiębiorcy po złożeniu
przez przedsiębiorcę oświadczenia o spełnieniu warunków wymaganych do wykonywania tej
działalności.
Przedsiębiorca podlegający wpisowi do ewidencji może złożyć wniosek wraz z oświadczeniem
również we właściwym organie ewidencyjnym (np. w gminie), wskazując organ prowadzący rejestr
działalności regulowanej. Treść oświadczenia, sposób prowadzenia rejestru oraz dane podlegające
wpisowi do rejestru określają przepisy ustaw regulujących daną działalność.
Organ prowadzący rejestr działalności regulowanej jest obowiązany dokonać wpisu przedsiębiorcy do
tego rejestru w terminie 7 dni od dnia wpływu do tego organu wniosku o wpis wraz z oświadczeniem
o spełnieniu warunków wymaganych do wykonywania działalności gospodarczej, dla której rejestr jest
prowadzony.
Organ prowadzący rejestr działalności regulowanej wydaje z urzędu zaświadczenie o dokonaniu
wpisu do rejestru.
Zawieszanie działalności gospodarczej
Obowiązująca od 20 września 2008 r. nowelizacja ustawy o swobodzie działalności gospodarczej
wprowadza możliwość zawieszenia działalności przez przedsiębiorcę niezatrudniającego pracowników
 na okres od 1 miesiąca do 24 miesięcy. W przypadku wykonywania działalności gospodarczej
w formie spółki cywilnej zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej jest skuteczne pod
warunkiem jej zawieszenia przez wszystkich wspólników.
W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać
działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.
W tym czasie przedsiębiorca jednak ma prawo wykonywać wszelkie czynności niezbędne do
zachowania lub zabezpieczenia z
ródła przychodów, przyjmować należności lub ma obowiązek
regulować zobowiązania, powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej,
zbywać własne środki trwałe i wyposażenie. Ponadto ma prawo albo obowiązek uczestniczyć
w postępowaniach sądowych, postępowaniach podatkowych i administracyjnych związanych
z działalnością gospodarczą wykonywaną przed zawieszeniem wykonywania działalności
gospodarczej, wykonywać wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa, ma prawo osiągać
przychody finansowe także z działalności prowadzonej przed zawieszeniem wykonywania działalności
gospodarczej oraz może zostać poddany kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców
wykonujących działalność gospodarczą.
Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej oraz wznowienie wykonywania działalności
gospodarczej następuje na wniosek przedsiębiorcy złożony na piśmie właściwemu organowi
ewidencyjnemu, a w przypadku przedsiębiorców podlegających obowiązkowi wpisu do Krajowego
Rejestru Sądowego  właściwemu sądowi rejestrowemu.
Okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej rozpoczyna się od dnia złożenia wniosku
o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej i trwa do dnia złożenia
wniosku o wpis informacji o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej.
W stosunku do zobowiązań o charakterze publicznoprawnym zawieszenie wykonywania działalności
gospodarczej wywiera skutki prawne od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu,
w którym przedsiębiorca złożył wniosek o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działalności
gospodarczej, do ostatniego dnia miesiąca, w którym przedsiębiorca złożył wniosek o wpis informacji
o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej, chyba że przepisy szczególne stanowią
inaczej.
Wniosek o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej, złożony organowi
ewidencyjnemu, powinien zawierać dane ewidencyjne oraz oświadczenie przedsiębiorcy
o niezatrudnianiu pracowników.
Zgłaszanie informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej oraz o wznowieniu
wykonywania działalności gospodarczej w przypadku przedsiębiorców podlegających obowiązkowi
wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego następuje na podstawie przepisów o Krajowym Rejestrze
Sądowym.
Wnioski o zawieszenie działalności gospodarczej, o wznowieniu działalności gospodarczej oraz
wniosek o wykreślenie wpisu z ewidencji są zwolnione z opłat.
Wystąpienie o numer REGON
Wszyscy przedsiębiorcy powinni uzyskać urzędowy numer podmiotu gospodarczego. Taki obowiązek
nakłada na nich rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie rejestru podmiotów gospodarki narodowej.
Krajowy Rejestr Urzędowy Podmiotów Gospodarki Narodowej, zwany rejestrem podmiotów lub
regonem, obejmujący: osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, osoby
fizyczne prowadzące działalność gospodarczą oraz ich jednostki lokalne, jest prowadzony przez
prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w sposób zinformatyzowany i nosi skróconą nazwę
REGON.
W rejestrze podmiotów za osobę fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą uznaje się osobę,
której działalność jest wpisana do ewidencji działalności gospodarczej, i inną osobę prowadzącą
działalność na własny rachunek w celu osiągnięcia zysku oraz osobę prowadzącą indywidualne
gospodarstwo rolne.
Od 31 marca 2009 r. osoby fizyczne składające wniosek o wpis do ewidencji działalności
gospodarczej nie muszą występować do urzędu statystycznego o nadanie numeru REGON.
Wystarczy, że wypełnią jeden wniosek i złożą go w urzędzie gminy. To gmina prześle wniosek wraz
z niezbędnymi dokumentami do urzędu statystycznego. Podobnie podmioty rejestrujące swoją
działalność w Krajowym Rejestrze Sądowym (m.in. spółki prawa handlowego). Wystarczy, że złożą
jeden wniosek o wpis lub zmianę wpisu w rejestrze przedsiębiorców KRS. To sąd prześle wniosek do
urzędu statystycznego. Jedynie zmiana danych objętych obowiązkiem wpisu do rejestru REGON,
które nie podlegają równocześnie zgłoszeniu do ewidencji działalności gospodarczej lub odpowiednio
w rejestrze przedsiębiorców podlega reżimowi ustawy o statystyce publicznej. W tym przypadku
przedsiębiorcy mają obowiązek złożyć wniosek RG-1 we właściwym terytorialnie urzędzie
statystycznym.
Numer identyfikacyjny REGON składa się z dziewięciu cyfr, które nie mogą mieć ukrytego lub jawnego
charakteru znaczącego, określającego pewne cechy podmiotu, przy czym osiem pierwszych cyfr
stanowi liczbę porządkową, a dziewiąta  cyfrę kontrolną. Numer identyfikacyjny REGON pozostaje
niezmieniony w czasie istnienia podmiotu i nie przechodzi na następcę prawnego. Zmiany cech
podmiotu objętych wpisem do rejestru podmiotów nie powodują nadania nowego numeru
identyfikacyjnego.
Zmiana szczególnej formy prawnej podmiotu powoduje skreślenie go z rejestru podmiotów oraz
ponowny wpis do rejestru podmiotów z nadaniem nowego numeru identyfikacyjnego REGON, z tym
że nie powoduje nadania nowego numeru identyfikacyjnego REGON przekształcenie spółki cywilnej
w spółkę handlową (z wyłączeniem spółki kapitałowej w organizacji) oraz likwidacja i ponowne
podjęcie działalności gospodarczej przez osobę fizyczną.
Postępowanie w sprawie NIP
Każdy, kto osiągnął jakikolwiek przychód podlegający podatkowi dochodowemu, musiał wystąpić
o nadanie numeru identyfikacji podatkowej (NIP). Jeśli był to dochód osiągnięty za pośrednictwem
tzw. płatnika (np. z tytułu umowy o pracę), składał wniosek o nadanie numeru identyfikacji podatkowej
wraz z pierwszym rocznym zeznaniem podatkowym (PIT). Taki numer identyfikujący podatnika osobie
fizycznej nadawany jest raz na zawsze. Jedynie gdy następują zmiany danych zapisanych pod tym
numerem, podatnik zobowiązany jest do składania wniosków aktualizacyjnych.
Przedsiębiorca wpisany do rejestru przedsiębiorców albo ewidencji jest obowiązany umieszczać
w oświadczeniach pisemnych, skierowanych w zakresie swojej działalności do oznaczonych osób
i organów, numer identyfikacji podatkowej (NIP) oraz posługiwać się tym numerem w obrocie
prawnym i gospodarczym. Podatnicy podają NIP na wszelkich dokumentach związanych
z wykonywaniem zobowiązań podatkowych oraz niepodatkowych należności budżetowych, do których
poboru obowiązane są organy podatkowe lub celne.
W sprawach dotyczących zobowiązań podatkowych oraz niepodatkowych należności budżetowych
podatnicy mają obowiązek podawać NIP na żądanie: organów administracji rządowej i samorządowej,
organów kontroli skarbowej, przedstawicieli Najwyższej Izby Kontroli, banków, stron czynności
cywilnoprawnych.
Od 31 marca przedsiębiorcy rozpoczynający działalność gospodarczą nie muszą występować
z oddzielnym wnioskiem do urzędu skarbowego o nadanie im numeru NIP. Osoby fizyczne składające
wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej w gminie składają jednocześnie zgłoszenie
identyfikacyjne lub aktualizacyjne, o którym mowa w ustawie o zasadach ewidencji i identyfikacji
podatników i płatników (ustawa o NIP). Z kolei przedsiębiorcy rejestrujący swoją działalność
w Krajowym Rejestrze Sądowym (np. spółki jawne, komandytowe, z o.o., akcyjne) zgłoszenie
identyfikacyjne lub aktualizacyjne składają wraz z wnioskiem o wpis w rejestrze przedsiębiorców KRS.
Muszą przy tym wskazać właściwego naczelnika urzędu skarbowego  pod rygorem zwrotu wniosku.
Spółka cywilna musi mieć swój własny NIP, m.in. dlatego że na gruncie podatku VAT jest odrębnym
podmiotem. Czyli podatku VAT wspólnicy spółki cywilnej nie rozliczają według udziałów, jak ma to
miejsce w przypadku podatku dochodowego, ale rozliczają go wspólnie; można by rzec, że płatnikiem
podatku VAT jest spółka cywilna, a nie wspólnicy.
Trzeba też pamiętać o tym, że pewne obowiązki z zakresu identyfikacji podatkowej mogą obciążać
przedsiębiorcę jako tzw. płatnika (np. gdy zatrudnia osoby, które jeszcze nie mają swojego numeru
identyfikacji podatkowej). Dlatego przedsiębiorcy powinni dokładnie zapoznać się z przepisami ustawy
z 13 paz
dziernika 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (t.j. Dz.U.
z 2004 r. nr 269, poz. 2681 z póz
n. zm.). Podatnicy mają obowiązek aktualizowania danych objętych
zgłoszeniem identyfikacyjnym przez dokonanie zgłoszenia aktualizacyjnego do właściwego naczelnika
urzędu skarbowego nie póz
niej niż w terminie 30 dni od dnia, w którym nastąpiła zmiana danych
objętych zgłoszeniem. Zaś podatnicy VAT nie póz
niej niż w terminie 14 dni od dnia, w którym
nastąpiła zmiana danych.
Zgłoszenie do urzędu skarbowego
Mimo złożenia zintegrowanego wniosku w gminie każdy, kto rozpoczyna działalność gospodarczą,
musi określić formę opodatkowania. W tym celu przedsiębiorca musi się zgłosić do urzędu
skarbowego. Osoby chcące zarejestrować spółkę cywilną, mimo złożenia zintegrowanego wniosku
w urzędzie gminy, muszą dodatkowo złożyć NIP-2 oraz NIP-D, jeśli są płatnikami podatku VAT.
Dodatkowej wizyty w urzędzie skarbowym wymagać będzie również rejestracja przedsiębiorcy dla
celów podatku VAT.
Zgłoszenie do ZUS
Osoba rozpoczynająca działalność gospodarczą podlega obowiązkowym ubezpieczeniom:
emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu, zdrowotnemu, a dodatkowo opłaca składkę na Fundusz
Pracy, może też opłacać dobrowolne ubezpieczenie chorobowe. Jeśli przedsiębiorca zatrudnia
pracowników, staje się pracodawcą i będzie ciążył na nim obowiązek zgłoszenia pracowników do
ubezpieczenia w terminie 7 dni od daty zawarcia z pracownikiem umowy o pracę. Pracownicy będą
podlegać obowiązkowym ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu, wypadkowemu,
zdrowotnemu. Oprócz składek na Fundusz Pracy należy płacić składki na Fundusz Gwarantowanych
Świadczeń Pracowniczych.
Zgłoszenie płatnika składek albo jego zmiana w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń
społecznych dokonywana jest  w przypadku osób fizycznych  wraz z wnioskiem o wpis
przedsiębiorcy do gminnej ewidencji, a w przypadku podmiotów wpisanych do Krajowego Rejestru
Sądowego  wraz z wnioskiem o wpis (lub zmianę w rejestrze przedsiębiorców KRS). Zakład, na
podstawie danych z otrzymanego wniosku o wpis do ewidencji działalności gospodarczej EDG-1,
sporządza pierwszorazowe dokumenty zgłoszenia płatnika składek ZUS ZFA oraz na podstawie
wypełnionej części EDG-RB dokument ZUS ZBA i części EDG-MW dokument ZUS ZAA, bez potrzeby
osobistego ich składania w ZUS. W przypadku otrzymania z organu ewidencyjnego danych z wniosku
o zmianę wpisu do ewidencji Zakład sporządza odpowiednio zgłoszenie zmiany płatnika na
dokumencie ZUS ZFA lub zgłoszenie zmiany danych identyfikacyjnych płatnika na dokumencie ZUS
ZIPA. Natomiast zmiany lub korekty danych dotyczących rachunku bankowego (rachunków
bankowych) płatnik składek dokonuje sam na formularzu ZUS ZBA  z uwagi na fakt, iż nie są to dane
objęte wpisem do ewidencji działalności gospodarczej.
Niezależnie od wypełnienia wniosku EDG-1 przedsiębiorca dokonuje zgłoszenia do ubezpieczeń
społecznych i/lub ubezpieczenia zdrowotnego, składając formularz ZUS ZUA lub ZUS ZZA
bezpośrednio w terenowej jednostce organizacyjnej ZUS. Formularz ten może też zostać przekazany
do ZUS w formie elektronicznej (opatrzony bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym
przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu) lub papierowej (za pośrednictwem poczty).
W sytuacji zmiany danych występujących na formularzu ZUS ZUA lub ZUS ZZA należy dokonać
zmiany zgłoszenia do ubezpieczeń.
Zawieszenie składek ZUS
W przypadku zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej płatnik składek zobowiązany jest
zgłosić ten fakt w organie ewidencyjnym, który następnie przekazuje do ZUS kopię wpisu
o zawieszeniu. Na tej podstawie Zakład sporządza dokumenty ubezpieczeniowe: wyrejestrowanie
płatnika składek (formularz ZUS ZWPA), wyrejestrowanie z ubezpieczeń osoby prowadzącej
działalność gospodarczą (formularz ZUS ZWUA) oraz członków rodziny osoby ubezpieczonej  osoby
prowadzącej działalność (formularz ZUS ZCNA), jak również wyrejestrowanie z ubezpieczeń osób
współpracujących (formularz ZUS ZWUA) i członków rodziny osób współpracujących (formularz
ZCNA).
Przedsiębiorca w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej nie opłaca
ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego. Natomiast ubezpieczenie emerytalne i rentowe
w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie
działalności gospodarczej przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą jest
dobrowolne. Podobnie ubezpieczenie zdrowotne.
Podmioty z KRS
W przypadku zgłoszenia, zawieszenia lub wznowienia działalności przez spółkę w Krajowym
Rejestrze Sądowym, spółka dodatkowo wypełnia odpowiednio dokumenty zgłoszeniowe lub
wyrejestrowujące, zmieniające lub korygujące dane spółki jako płatnika składek: ZUS ZPA, ZAA, ZBA,
ZIPA, ZWPA, które zostaną bezpośrednio przekazane przez sądy rejestrowe do odpowiedniej
jednostki ZUS (zgodnie z adresem siedziby spółki). Natomiast wspólnicy spółek: komandytowej,
jawnej, partnerskiej lub jednoosobowej spółki z o.o., w związku z obowiązującą od 1 stycznia 2009r .
ustawą z 7 listopada 2008 r. o zmianie ustawy  Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw
(Dz.U. nr 209, poz. 1318) składają do ZUS odpowiednio zgłoszenie/wyrejestrowanie siebie jako
płatnika składek na własne ubezpieczenia na formularzu ZUS ZFA, ZUS ZWPA, ZUS ZIPA z własnymi
odrębnymi danymi identyfikacyjnymi: NIP i PESEL. Mogą tego dokonać również za pośrednictwem
sądu rejestrowego.
Wspólnicy spółek komandytowych, jawnych i partnerskich oraz jednoosobowych spółek z o.o., tak
samo jak osoby fizyczne prowadzące jednoosobowo działalność gospodarczą lub w ramach spółki
cywilnej, w celu dokonania zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i/lub ubezpieczenia zdrowotnego
zobowiązani są przekazać do Zakładu w formie elektronicznej (opatrzony bezpiecznym podpisem
elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu) lub papierowej
(bezpośrednio w terenowej jednostce organizacyjnej ZUS lub za pomocą poczty) formularz ZUS ZUA
lub ZUS ZZA.
Konto bankowe
Pewien rejestracyjny charakter ma też konieczność założenia konta w banku dla prowadzonej
działalności gospodarczej. W wielu przypadkach jest to nieuniknione, gdyż przepisy  zarówno prawo
o działalności gospodarczej, podatkowe, jak i z zakresu obowiązkowych ubezpieczeń społecznych 
wymagają, by rozliczenia prowadzone były wyłącznie za pomocą konta bankowego, i to
prowadzonego odrębnie dla działalności gospodarczej (niezależnie od prywatnego rachunku
oszczędnościowo-rozliczeniowego).
Zgodnie z przepisami ustawy o swobodzie działalności gospodarczej dokonywanie lub przyjmowanie
płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem
rachunku bankowego przedsiębiorcy w każdym przypadku, gdy stroną transakcji, z której wynika
płatność, jest inny przedsiębiorca oraz gdy jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę
wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15 000 euro przeliczonych na złote według
średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia miesiąca
poprzedzającego miesiąc, w którym dokonano transakcji.
Przedsiębiorca będący członkiem spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej może realizować
obowiązek posiadania konta firmowego za pośrednictwem rachunku w tej spółdzielczej kasie
oszczędnościowo-kredytowej.
Przedsiębiorca wykonujący działalność gospodarczą w zakresie wykonywania i pośrednictwa
w realizowaniu przekazów pieniężnych w obrocie zagranicznym stosuje przepisy prawa bankowego
w tym zakresie.
Obowiązkowe jest nie tylko założenie konta firmowego, ale także powiadomienie odpowiednich
organów o wszelkich zmianach dotyczących rachunku bankowego przedsiębiorstwa w terminie
najdalej 14 dni od daty ich powstania.
Większość banków wymaga dołączenia do wniosku o otwarcie rachunku różnych dokumentów, w tym:
dowodu osobistego, kserokopii zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej (wraz
z oryginałem do wglądu), kserokopii zaświadczenia o nadaniu numeru REGON i numeru NIP (wraz
z oryginałami do wglądu).
Wybór banku przez przedsiębiorcę jest dowolny. Praktyczne wskazówki dotyczące wyboru jak
najlepszego konta bankowego omówimy dalej, przy okazji zasad finansowania i rozliczania
działalności gospodarczej.
Pieczątka firmowa
Pieczątka firmowa jest niezbędna m.in. przy zakładaniu rachunku bankowego lub wystawianiu
dokumentów sprzedaży. Wyrabiając pieczątkę firmową, samodzielnie określa się dane, które się na
niej znajdą. Standardowo powinna ona zawierać: oznaczenie firmy (imię i nazwisko osoby fizycznej
oraz nazwę firmy), dane teleadresowe siedziby firmy, numer NIP.
Koszt usługi związanej z wyrobieniem pieczątki waha się w granicach 20 50 zł.
Zgłoszenie do Inspekcji Pracy
Jeśli przedsiębiorca pracodawca zatrudni pracownika lub pracowników, w ciągu 30 dni od daty
zatrudnienia musi powiadomić na piśmie właściwego okręgowego inspektora pracy i właściwego
państwowego inspektora sanitarnego o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności oraz
liczbie pracowników. Taki przedsiębiorca powinien również złożyć pisemną informację o środkach
i procedurach przyjętych dla spełnienia wymagań wynikających z przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy dotyczących danej dziedziny działalności.
Obowiązek zgłoszenia do Inspekcji Pracy ciąży na pracodawcy także w razie zmiany miejsca, rodzaju
i zakresu prowadzonej działalności, zwłaszcza zmiany technologii lub profilu produkcji, jeśli zmiana
technologii może powodować zwiększenie zagrożenia zdrowia pracowników.
Kilku przedsiębiorców, czyli spółka cywilna
Rozpoczynający działalność gospodarczą mają spory wybór, jeżeli chodzi o formę prawną,
szczególnie gdy chcą prowadzić przedsiębiorstwo w dwie lub kilka osób. Najprostsza i najtańsza na
początek jest zawsze spółka cywilna, uregulowana przepisami kodeksu cywilnego.
Nie bez znaczenia przy wyborze formy prawnej spółki, którą mają zawiązać osoby startujące
w biznesie, będzie też możliwy do przyjęcia sposób opodatkowania, a także, co nie mniej ważne,
metoda prowadzenia rachunkowości. Trzeba bowiem pamiętać, że zgodnie z przepisami ustawy
o rachunkowości nie tylko osoby fizyczne, ale i spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób
fizycznych oraz spółki partnerskie nie muszą prowadzić pełnej rachunkowości do czasu osiągnięcia
obrotów sięgających teraz 1,2 mln euro.
Spółka cywilna nie jest przedsiębiorcą, a tylko umową co najmniej dwóch przedsiębiorców
(w najprostszej wersji wpisanych do gminnej ewidencji działalności gospodarczej). Umowa taka nie
musi być pisemna, ale dobrze jest zawrzeć ją w tej formie dla celów dowodowych.
Aby powstała spółka cywilna, umowę muszą zawrzeć co najmniej dwie osoby. Przez umowę spółki
wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie
w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów. Umowa spółki powinna być
stwierdzona pismem.
Wkład wspólnika może polegać na wniesieniu do spółki własności lub innych praw albo na
świadczeniu usług. Domniemywa się, że wkłady wspólników mają jednakową wartość. Jeżeli wspólnik
zobowiązał się wnieść do spółki własność rzeczy, do wykonania tego zobowiązania, jak również do
odpowiedzialności z tytułu rękojmi oraz do niebezpieczeństwa utraty lub uszkodzenia rzeczy, stosuje
się odpowiednio przepisy o sprzedaży. Jeżeli rzeczy mają być wniesione tylko do używania, stosuje
się odpowiednio w powyższym zakresie przepisy o najmie.