M I N I S T E R S T W O O B R O N Y N A R O D O W E J

DEPARTAMENT WYCHOWANIA I PROMOCJI

OBRONNOŚCI

Zagadnienia:
1. Zasady

i

tryb

ponoszenia

odpowiedzialności

dyscyplinarnej i karnej przez żołnierzy za naruszenie

prawa.

2. Uprawnienia

żołnierza

w

postępowaniu

dyscyplinarnym oraz karnym.

3. Sprawdzian

wiedzy

z

przepisów

dotyczących

dyscypliny wojskowej.

Zagadnienia:
1. Zasady

i

tryb

ponoszenia

odpowiedzialności

dyscyplinarnej i karnej przez żołnierzy za naruszenie

prawa.

2. Uprawnienia

żołnierza

w

postępowaniu

dyscyplinarnym oraz karnym.

3. Sprawdzian

wiedzy

z

przepisów

dotyczących

dyscypliny wojskowej.

DYSCYPLINA WOJSKOWA

SZKOLENIE UZUPEŁNIAJĄCE

SZEREGOWYCH ZAWODOWYCH

REALIZOWANE W RAMACH

KSZTAŁCENIA OBYWATELSKIEGO

W 2012 ROKU

(2 godz. lekcyjne)

Zasady i tryb

ponoszenia

odpowiedzialnoś

ci dyscyplinarnej

i karnej przez

żołnierzy za

naruszenie

prawa

3

Przestępstwem

Przestępstwem

jest czyn człowieka zabroniony przez obowiązującą

jest czyn człowieka zabroniony przez obowiązującą

ustawę, pod groźbą kary, bezprawny, zawiniony i społecznie szkodliwy

ustawę, pod groźbą kary, bezprawny, zawiniony i społecznie szkodliwy

w stopniu większym niż znikomy -

w stopniu większym niż znikomy - zagrożony:

•grzywną powyżej 30 stawek dziennych,

•karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności przekraczającą

miesiąc, do dożywocia włącznie,

•aresztem wojskowym (w stosunku do żołnierzy).

Wykroczeniem

Wykroczeniem

jest czyn człowieka, zawiniony,

jest czyn człowieka, zawiniony,

społecznie szkodliwy, zabroniony przez ustawę

społecznie szkodliwy, zabroniony przez ustawę

pod

pod

groźbą

groźbą

:

:

• kary aresztu (do 1 miesiąca),

•ograniczenia wolności (do 1 miesiąca),

•grzywny do 5000 zł,

•nagany.

PRZESTĘPSTWO, WYKROCZENIE I

PRZEWINIENIE

Przewinieniem

dyscyplinarnym

Przewinieniem

dyscyplinarnym

jest

naruszenie

jest

naruszenie

dyscypliny

wojskowej,

dyscypliny

wojskowej,

w wyniku działania lub zaniechania działania,

w wyniku działania lub zaniechania działania,

które

które

nie jest przestępstwem lub wykroczeniem albo

nie jest przestępstwem lub wykroczeniem albo

przestępstwem

skarbowym

lub

wykroczeniem

przestępstwem

skarbowym

lub

wykroczeniem

skarbowym.

skarbowym.

Przewinieniem

dyscyplinarnym

Przewinieniem

dyscyplinarnym

jest

naruszenie

jest

naruszenie

dyscypliny

wojskowej,

dyscypliny

wojskowej,

w wyniku działania lub zaniechania działania,

w wyniku działania lub zaniechania działania,

które

które

nie jest przestępstwem lub wykroczeniem albo

nie jest przestępstwem lub wykroczeniem albo

przestępstwem

skarbowym

lub

wykroczeniem

przestępstwem

skarbowym

lub

wykroczeniem

skarbowym.

skarbowym.

TRYBY ODPOWIEDZIALNOŚCI

ŻOŁNIERZY

ZA PRZESTĘPSTWA

Postępowanie przygotowawcze

(ŻW, prokuratura wojskowa)

Postępowanie

przed sądem wojskowym

Przestępst

wa

wojskowe

„na

wniosek

dcy JW”

Przestęp

stwa

wojskowe

ścigane

z urzędu

Przestępstw

a pospolite

związane ze

służbą

wojskową

Przestępst

wa

pospolite

ścigane

z urzędu

Przestępst

wa

prywatno-

skargowe

Postępowanie

przygotowawcze

(Policja,

prokuratura

powszechna)

Postępowanie

przed sądem

powszechnym

OKOLICZNOŚCI CZYNÓW KARALNYCH

PODLEGAJĄCE KOGNICJI SĄDÓW

WOJSKOWYCH

1. Przestępstwa z części wojskowej Kodeksu karnego.

2. Przestępstwa pospolite popełnione w następujących

okolicznościach:

1) przeciwko organowi wojskowemu
2) przeciwko innemu żołnierzowi
3) podczas pełnienia obowiązków służbowych
4) w związku z pełnieniem obowiązków służbowych
5) w obrębie obiektu wojskowego
6) w obrębie wyznaczonego miejsca przebywania
7) na szkodę wojska
8) z naruszeniem obowiązku wynikającego ze służby

wojskowej.

3. Przestępstwa popełnione za granicą, podczas użycia lub

pobytu Sił Zbrojnych RP poza granicami państwa, w
rozumieniu ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o zasadach
użycia lub pobytu Sił Zbrojnych RP poza granicami państwa.

Punkty 2 i 3 odnoszą się również do przestępstw

skarbowych, wykroczeń oraz wykroczeń skarbowych.

W warunkach PKW wyłącznie postępowania

dyscyplinarne !!!

TRYBY ODPOWIEDZIALNOŚCI

ŻOŁNIERZY

ZA WYKROCZENIA

POSTĘPOWANIE PRZYGOTOWAWCZE

(ŻW, prokuratura wojskowa)

POSTĘPOWANIE

PRZED SĄDEM WOJSKOWYM

albo

MANDATOWE

Wykrocz. wojskowe

„na żądanie dcy

JW”

związ. ze służbą

wojskową

Wykrocz. ścigane

z urzędu

związ. ze służbą

wojskową

Wykrocz.

pospolite

ścigane

z urzędu

Wykrocz.

prywatno-

skargowe

POSTĘPOWANIE

PRZYGOTOWAWCZE

(Policja, prokuratura

powszechna)

POSTĘPOWANIE

PRZED SĄDEM

POWSZECHNYM

albo

MANDATOWE

OKOLICZNOŚCI WYŁĄCZAJĄCE TRYB

ŚCIGANIA

WYKROCZEŃ NA ŻĄDANIE DOWÓDCY

JW

Ściganie wykroczenia, którego sprawca podlega

jurysdykcji wojskowej, odbywa się:

1) poza granicami państwa oraz w warunkach

szczególnych – w trybie dyscyplinarnym;

3) w pozostałych przypadkach – z urzędu, w tym:
a) w trybie mandatowym,
b) na zawiadomienie prokuratora wojskowego lub

Żandarmerii Wojskowej.

2) na żądanie dowódcy jednostki wojskowej

(kierownika instytucji cywilnej),
z wyłączeniem przypadku, gdy za wykroczenie
można orzec albo orzeka się środki karne:

a) zakazu prowadzenia pojazdów,
b) przepadku przedmiotów,
a)nawiązki;

SPOSÓB ROZPATRZENIA CZYNÓW ZABRONIONYCH

RODZAJE CZYNÓW ZABRONIONYCH

PRZEWINIENIA

DYSCYPLINARNE

WYKROCZENIAPRZESTĘPSTWA

DYSCYPLINARNIE

KARNIE

DYSCYPLINARNIE

CZYNY ZABRONIONE

Art. 17.  ust. 1 ustawy o dyscyplinie wojskowej:

Żołnierz ponosi odpowiedzialność dyscyplinarną

Żołnierz ponosi odpowiedzialność dyscyplinarną
za

popełnienie

przewinienia

dyscyplinarnego,

posiadającego jednocześnie znamiona innego czynu
zabronionego, jeżeli to naruszenie prawa miało
związek ze służbą wojskową,

niezależnie od

niezależnie od

odpowiedzialności ponoszonej na podstawie

odpowiedzialności ponoszonej na podstawie

innych przepisów

innych przepisów.

NIEZALEŻNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ

ORZECZENIA DYSCYPLINARNE

ORZECZENIA DYSCYPLINARNE

UMORZENIE

POSTĘPOWANIA

DYSCYPLINARNEGO

UMORZENIE

POSTĘPOWANIA

DYSCYPLINARNEGO

UNIEWINNIENIE

UNIEWINNIENIE

UKARANIE

ODSTĄPIENIE

OD UKARANIA

PODSTAWOWY ALGORYTM

ORZEKANIA DYSCYPLINARNEGO

NIEWINNY

NIEWINNY

W

IN

N

Y

W

IN

N

Y

art. 47 ust. 1

pkt 1-3

art. 47 ust. 1

pkt 1-3

art. 47 ust. 1

pkt 4-5

art. 47 ust. 1

pkt 4-5

art. 23 ust. 1

art. 23 ust. 1

art. 20

art. 20

OBWINIONY

OBWINIONY

Przedawnienie ukarania w trybie dyscyplinarnym

Przedawnienie ukarania w trybie dyscyplinarnym

następuje po upływie

1 roku

1 roku od

dnia popełnienia przewinienia dyscyplinarnego!

(z wyjątkami określonymi w ustawie)!!

ZASADY WYMIERZANIA KAR I ŚRODKÓW

DYSCYPLINARNYCH

11

Jedno orzeczenie o

Jedno orzeczenie o

ukaraniu,

ukaraniu,

za 1 lub więcej

za 1 lub więcej

zarzutów jednocześnie

zarzutów jednocześnie

- to:

- to:

TYLKO

KARA

KARA

ŚRODE

K

ŚRODE

K

ŚRODE

K

ŚRODE

K

ŚRODE

K

TYLKO

ŚRODEK/

KI

upomnienie

nagana

kara pieniężna

ostrzeżenie o niepełnej

przydatności na

zajmowanym stanowisku

służbowym

odwołanie z zajmowanego

stanowiska służbowego

usunięcie ze służby

kandydackiej,

przygotowawczej,

okres. lub

zawodowej

KAŻDY PRZEŁOŻONY

DYSCYPLINARNY

PRZEŁOŻONY DYSC. ZAJMUJĄCY
STAN. SŁ. ZASZEREGOWANE DO
STE: KPT ALBO WYŻSZE

LUB

KIEROWNIK INSTYTUCJI CYW.

PRZEŁOŻONY DYSCYPLINARNY

OD DOWÓDCY JW WZWYŻ

LUB

KIEROWNIK INSTYTUCJI

CYWILNEJ

- żołnierza służby kandydackiej ,

przygotowawczej

REKTOR UCZELNI, KOMENDANT SZKOŁY

WOJSK.

- zawodowego – ORGAN UPRAWNIONY DO

POWOŁANIA DO ZAWODOWEJ SŁUŻBY

WOJSK.

PRZEŁOŻONY DYSCYPLINARNY

OD D-CY JW (PPŁK, KMDR POR.)

LUB KIEROWNIK INSTYTUCJI

CYWILNEJ

ostrzeżenie o niepełnej

przydatności do służby

kandydackiej,

przygotowawczej, okresowej

lub zawodowej

WYMIERZANIE KAR DYSCYPLINARNYCH

Art. 10. Ustawy o służbie wojskowej żołnierzy

zawodowych:

Rozkazy personalne o powołaniu do zawodowej służby

wojskowej wydają,
w przypadku powołania na stanowiska służbowe:

1) o stopniach etatowych pułkownika (komandora) i

generałów (admirałów) - Minister Obrony Narodowej;

2) w korpusie oficerów zawodowych, o stopniach etatowych

niewymienionych
w pkt 1, oraz w korpusach podoficerów zawodowych i
szeregowych

zawodowych

w jednostkach wojskowych niewymienionych w pkt 3 i 4 -
dyrektor departamentu Ministerstwa Obrony Narodowej
właściwego do spraw kadr;

3) w korpusach podoficerów zawodowych i szeregowych

zawodowych - Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego,
dowódcy rodzajów Sił Zbrojnych, Dowódca Operacyjny Sił
Zbrojnych, Szef Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych,
Komendant Główny Żandarmerii Wojskowej i Dowódca
Garnizonu Warszawa, w podległych jednostkach wojskowych;

4) w korpusie szeregowych zawodowych - dowódca jednostki

wojskowej zajmujący stanowisko służbowe zaszeregowane do
stopnia etatowego co najmniej pułkownika (komandora), w
podległych jednostkach wojskowych.

Środki dyscyplinarne :

zobowiązanie do

przeproszenia

pokrzywdzonego

zobowiązanie do

wykonania

dodatkowych zadań

służbowych

podanie informacji o

ukaraniu do

wiadomości innych

osób

zobowiązanie do

naprawienia

wyrządzonej szkody

pozbawienie prawa do

noszenia

odznaki

honorowej lub

odznaki

tytułu honorowego

oraz

udziału

w uroczystościach

wojskowych

i państwowych z

udziałem wojska

KAŻDY

PRZEŁOŻONY

DYSCYPLINARNY

OD DOWÓDCY

DRUŻYNY

WZWYŻ

PRZEŁOŻONY

DYSC. ZAJMUJĄCY

STAN. SŁ.

ZASZEREGOWANE

DO STE: MŁ.

CHOR. (MŁ.

CHOR. MAR.)

ALBO WYŻSZE

Uprawnienia

żołnierza

w

postępowaniu

dyscyplinarny

m

oraz karnym

ZASADA OGÓLNA (W POSTĘPOWANIU

DYSCYPLINARNYM)

O WSZYSTKICH UPRAWNIENIACH

OBWINIONY

POWINIEN BYĆ POUCZONY:

- pisemnie – w trybie zwykłym

(na ostatniej stronie postanowienia o

wszczęciu postępowania

dyscyplinarnego),

- ustnie – w trybie uproszczonym
(przez rzecznika dyscyplinarnego).

Prawo do obrony, przez obwinionego

żołnierza,

z ustawy o dyscyplinie wojskowej, obejmuje:

PRAWO DO OBRONY (Ia)

PRAWO DO KORZYSTANIA Z POMOCY OBROŃCY

SKŁADANIE WNIOSKÓW O PRZEPR. DOWODÓW

PRAWO DO UDZIAŁU W RAPORCIE DYSC.

DOBROWOLNE PODDANIE SIĘ UKARANIU

ZAPOZNAWANIE SIĘ Z MATERIAŁAMI

SKŁADANIE WYJAŚNIEŃ

Prawo do obrony, przez obwinionego

żołnierza,

z ustawy o dyscyplinie wojskowej, obejmuje:

PRAWO DO OBRONY (Ib)

PRAWO DO ODWOŁANIA W TRYBIE ZWYKŁYM

PRAWO DO ZGŁOSZENIA SPRZECIWU

W TRYBIE UPROSZCZONYM

PRAWO DO ZGŁOSZENIA WNIOSKU O UZUPEŁNIENIE

MATERIAŁÓW POSTĘPOWANIA DYSC.

PRAWO DO OBRONY (II)

PRAWO DO OBRONY PRZYSŁUGUJE:

OBWINIONEMU

ALE PRAKTYCZNIE WSZYSTKIE UPRAWNIENIA

OBWINIONEGO

POSIADA RÓWNIEŻ JEGO OBROŃCA

KOMU?

NA JAKI CZAS?

NIE DŁUŻEJ NIŻ DO CZASU UPRAWOMOCNIENIA

SIĘ ORZECZENIA,

KTÓRE KOŃCZY POSTĘPOWANIE

DYSCYPLINARNE

PRAWO DO OBRONY (III)

PRAWO DO POSIADANIA OBROŃCY

PRZYSŁUGUJE:

OBWINIONEMU

KOMU?

NA JAKI CZAS?

NIE DŁUŻEJ NIŻ DO CZASU UPRAWOMOCNIENIA

SIĘ ORZECZENIA,

KTÓRE KOŃCZY POSTĘPOWANIE

DYSCYPLINARNE

ILU JEDNOCZEŚNIE OBROŃCÓW

MOŻE MIEĆ OBWINIONY PODCZAS

POSTĘPOWANIA DYSCYPLINARNEGO?

TYLKO JEDNEGO

PRAWO DO OBRONY (IV)

OBWINIONY USTANOWIA SWOJEGO OBROŃCĘ:

UDZIELAJĄC MU PISEMNEGO PEŁNOMOCNICTWA

OBWINIONY MOŻE USTANOWIĆ SWOIM

OBROŃCĄ

(art. 51 ust. 2):

RADCĘ

PRAWNEGO

ŻOŁNIERZA

ADWOKATA

PRAWO DO OBRONY (V)

RZECZNIKA

DYSCYPLINARNEGO

OBWINIONY NIE MOŻE USTANOWIĆ SWOIM

OBROŃCĄ

(art. 51 ust. 3):

PRZEŁOŻONEGO

DYSCYPLINARNEGO

PRZEŁOŻONEGO

RZECZNIKA

DYSCYPLINARNEGO

PRZEŁOŻONEGO
PRZEŁOŻONEGO

DYSCYPLINARNEGO

PRAWO DO OBRONY (VI)

UWAGA I

OBWINIONY NIE MUSI USTANAWIAĆ

SOBIE OBROŃCY TYLKO MA DO TEGO

PRAWO!

UWAGA II (art. 48 ust. 3 oraz § 16 rozp.

MON w sprawie regulaminu

postępowania dyscyplinarnego)

BRAK OBROŃCY (POWIADOMIONEGO O

CZYNNOŚCIACH W KTÓRYCH MA PRAWO BRAĆ

UDZIAŁ ALBO Z POWODU NIE WYZNACZENIA

GO PRZEZ OBWINIONEGO)

NIE WSTRZYMUJE POSTĘPOWANIA

DYSCYPL.!

UWAGA III

BRAK OBWINIONEGO (POWIADOMIONEGO O

TERMINIE

I MIEJSCU RAPORTU) NIE UNIEMOŻLIWIA

WYDANIA WOBEC NIEGO ORZECZENIA (W

TYM O UKARANIU)!

PRAWO DO OBRONY (VII)

UWAGA IV

W PRZYPADKU GDY OBROŃCA ŻOŁNIERZA

NIE POSIADA POŚWIADCZENIA

BEZPIECZEŃSTWA O KLAUZULI NIEJAWNOŚCI

WYMAGANEJ DLA MATERIAŁÓW ZAWARTYCH W

DOKUMENTACJI DYSCYPLINARNEJ

- DOKUMENTÓW Z TĄ KLAUZULĄ ALBO ICH

KOPII RZECZNIK DYSCYPLINARNY NIE

MOŻE MU UDOSTĘPNIĆ!

UWAGA V

NIEZALEŻNIE OD POSIADANIA PRZEZ

OBWINIONEGO

I JEGO OBROŃCĘ WYMAGANEGO

POŚWIADCZENIA BEZPIECZEŃSTWA –

RZECZNIK DYSCYPLINARNY

NIE MOŻE IM UMOŻLIWIĆ KOPIOWANIA

DOKUMENTÓW NIEJAWNYCH!

PRAWO DO OBRONY (VIII)

UWAGA VI

Wniesienie zażalenia na postanowienie

rzecznika albo przełożonego

dyscyplinarnego nie wstrzymuje biegu

postępowania dyscyplinarnego.

UWAGA VII

Wniesienie wniosku przez obwinionego albo

jego obrońcę

o wyłączenie z postępowania

dyscyplinarnego rzecznika lub przełożonego

dyscyplinarnego nie wstrzymuje biegu

postępowania dyscyplinarnego.

PRAWO DO OBRONY (VIII)

UWAGA VIII

Przełożony prowadzący raport dyscyplinarny:

- w trybie uproszczonym – MOŻE ALE NIE

MUSI UDZIELIĆ GŁOSU i WYSŁUCHAĆ

OBWINIONEGO ORAZ JEGO OBROŃCĘ, NAWET

JEŻELI CHCĄ ZABRAĆ GŁOS

- w trybie zwykłym – MUSI UDZIELIĆ GŁOSU i

WYSŁUCHAĆ OBWINIONEGO ORAZ JEGO

OBROŃCĘ,

JEŻELI CHCĄ ZABRAĆ GŁOS.

ZASADA OGÓLNA I (w postępowaniu karnym)

W POSTĘPOWANIU KARNYM

PODEJRZANEMU/OSKARŻONEMU

ŻOŁNIERZOWI PRZYSŁUGUJĄ

PRAKTYCZNIE TE SAME

UPRAWNIENIA, CO OKREŚLONE DLA

OBWINIONEGO W POSTĘPOWANIU

DYSCYPLINARNYM

W TRYBIE ZWYKŁYM

WYJĄTKI (w postępowaniu karnym)

WYJĄTEK OD ZASADY I:

- obrońcą żołnierza w postępowaniu

karnym może być jedynie osoba

uprawniona do obrony według

przepisów o ustroju adwokatury

(adwokat, aplikant adwokacki) – art. 82

Kodeksu postępowania karnego.

ZASADA OGÓLNA II (w postępowaniu karnym)

O WSZYSTKICH UPRAWNIENIACH

podejrzany/oskarżony

POWINIEN BYĆ POUCZONY:

- pisemnie – przez prokuratora, a w

sądzie przez sąd ustnie ale z wpisem do

protokołu

SPRAWDZIAN

WIEDZY Z

PRZEPISÓW

DOTYCZĄCYCH

DYSCYPLINY

WOJSKOWEJ

Dziękuję za uwagę!

Proszę o zadawanie

pytań.