187






























XXI
ZAKOŃCZENIE
Na tym skończyły się przygody mojej młodości i na tym ja tę moją opowieść kończę. A co
by jeszcze dodać potrzeba, tego już niewiele jest i krótkimi słowy to zbyć mogę.
Ojciec mój, iż już cale porzucił kupiecką furmankę, na roli zaczął pracować, tedy ja, iż w
domu nie tak potrzebny byłem, chleba własnego szukałem. Jeszcze we Lwowie mówił mi
pan Heliasz, że mnie pan Jarosz do swego handlu znowu przyjmie, więc też wróciłem do
służby, a wyćwiczywszy się w rzemiośle kupieckim, już i w sklepie mogłem być użyteczny, i
myto większe pan Jarosz mi płacił. Ale kiedy pan Grygier Niewczas umarł, a Marianeczka
przeniosła się do swego wuja pana Zybulta w Samborze, zaś pan Zybult, jako że już sam w
wieku był, pomocnika w handlu potrzebował, tedym do niego przystał, a po kilku latach
wiernej służby Marianeczkę za żonę mi dał i do spółki na trzecią część zysku w handlach
swoich przyjął.
Pobłogosławił mi Pan Bóg, cnotliwą żonę mi dał i dobrą matkę dzieciom moim, a trzech
synów mam, zaś córki żadnej i to jedyne jest utrapienie mojej miłej Marianeczki, bo dzieweczce
by bardzo rada była. Uczyli się moi synowie w farskiej szkole w Samborze, a potem
jednego z nich do szkół w Zamościu posłałem, gdzie się nim Urbanek, niegdyś mendyczek, a
dzisiaj, jako sobie był przepowiadał, doktor Urbanus, profesor i sekretarz królewski, po ojcowsku
opiekował. Teraz ten syn mój u pana Spytka syna w handlu pierwszym sprawcą jest,
a to go nie minie, że kiedyś sam znacznym kupcem będzie.
Drugiego syna do rzemiosła przeznaczyłem i uczy się teraz u Lorenca, który jest już dawno
mistrzem złotniczego rzemiosła i sławę wielką w swojej sztuce ma. Trzeci syn gospodarzem
rolnym będzie i już przy dziadku swoim jest na sołtystwie, bo ojciec mój, staruszek
spracowany, sam już gospodarstwem parać się niezdolen, a wczas i wygoda mu się należą
pod koniec żywota.
Dobudowałem do naszej chaty w Podborzu dwie izby, a te dla nas będą, dla mnie i dla
Marianeczki, małżonki mojej miłej, bo kiedy już pracować nie będziemy mogli, tam się przeniesiemy,
a syn najstarszy handel samborski od nas weźmie. Bo lubo-ć ja domek mój przystojny
w Samborze mam i prawo miejskie przyjąłem, przecież ja pod wiejską strzechą umierać
chcę, jakom się pod nią urodził i w tej kochanej ziemi kości złożyć, w której dziadowie
moi spoczywają. W tym samym wiśniowym sadku, starzec, siadywać sobie będę, kędym jako
pacholę, boso biegał, i tacy sami ptaszkowie śpiewać mi będą, i ten sam strumień szumieć,
którego w dzieciństwie słuchałem.
Tak to Bóg łaskawie dał, że kogom kochał w młodości, z tegom i poźniej pociechę miał, i
że się dobrym powodzeniem przyjaciół moich radować mogłem. O Urbanku już mówiłem, że
we Włoszech w Padwie doktorem nauk, a potem profesorem i sekretarzem królewskim został;
Matysek jest teraz organistą przy samborskiej farze, ożenił się z cnotliwą panną; dobrze
im się dzieje.
Nastały także lepsze czasy i dla Podborza; poszedł dawny podstarości, z wielkim wstydem
się wyniósł, bo go na fałszywej liczbie i na różnych oszustwach wyłapano, a ten nowy, co
teraz jest, człek uczciwy i stateczny, Boga ma w sercu, sprawiedliwie z biednym ludem się
obchodzi, co musi, tego po nim wyciąga, ale ponad to nie szarpie, nie krzywdzi, nie uciska;
bardzo go sobie ludek chwali i daj Boże, aby wszyscy starościńscy urzędnicy tacy byli.
A o tych ludziach, co mi źle czynili, to cale już nie pamiętam, jakoby ich na świecie nigdy
nie było; ani pomsty na ich głowy nie żądam, ani im źle życzę, raczej im dobrze czynię, kiedy
na to przyjdzie, jako na ten przykład Kajdaszowi, który na zamku samborskim w grubach
palił i izby zamiatał, a nędzy zażywając, nieraz ode mnie wspomożenie wziął.
Bo tak być powinno: prawa swojego dochodź, od krzywdy wszelką siłą się broń, nogami i
rękami przy swoim stój, a choćby zębami się odgryzaj, bo to twoje prawo jest, ale pomstę
Bogu pozostaw. Zawsześ ty więcej wziął, aniżeliś wart, a kiedy na tamtym świecie liczbę
czynić będziesz z żywota swego, dłużen zostaniesz i miłosierdzia potrzebny.

KONIEC KSIĄŻKI