Projekty AVT
P
r
o
j
e
k
t
y
A
V
T
Mikrokomputer edukacyjny
z 8051  oprogramowanie
część 3
Kończymy opis komputerka edukacyj-
nego. W tej części opiszemy niezbęd-
ne do uruchomienia wyposażenie do-
datkowe, zasilacz oraz kabel połącze-
niowy z komputerem wyposażonym
w złącze transmisji szeregowej.
Wszystkim posiadaczom takiego
sprzętu pozwoli to na szybkie ładowa-
nie pisanych przez siebie w przyszłoś-
ci programów do opisywanego syste-
mu mikroprocesorowego.
Opiszemy też podstawowe funkcje
dostępne z poziomu monitora, czyli
programu nadzorującego pracę kom-
puterka AVT-2250, a zawartego w pa-
mięci EPROM dostarczanej wraz z ze-
stawem do samodzielnego montażu.
Na początku artykułu małe przeprosiny Schemat elektryczny układu zasilacza aby dała ona się wcisnąć w głąb dolnej
r
y
s
u
n
e
k
1
ze strony redakcji. Sprawa dotyczy szablo- przedstawia rysunek 1. Zastosowano ty- części obudowy.
nu do wykonania klawiatury komputerka. powy układ ze stabilizatorem scalonym Montaż jest bardzo prosty. Należy wlu-
Ponieważ z poprzednim numerze EdW U1 typu 7805. Bezpiecznik B1 zabezpie- tować wszystkie elementy zwracając
zabrakło we wkładce miejsca, brakujący cza pierwotne uzwojenie transformatora uwagę na polaryzację. Diodę D1 sygnali-
rysunek zamieszczamy w niniejszym nu- TR1 przed uszkodzeniami, spowodowa- zująca załączenie zasilacza należy wluto-
merze Elektroniki dla Wszystkich. nymi przecięciami lub przeciążaniem. wać na przedłużonych końcówkach, tak
Pora teraz do wyposażenia naszego Mostek M1 wraz z kondensatorami C1 aby po zamknięciu pokrywy zasilacza, jej
komputerka w niezbędne do pracy pery- i C2 prostują napięcie zmienne oraz wy- soczewka wystawała przez wywiercony
feria: zasilacz i kabel. gładzają je. Stabilizacja na poziomie TTL w niej wcześniej otwór.
czyli 5V z tolerancją +/- 0,25V odbywa się Kabel doprowadzający napięcie zasila-
Zasilacz +5V TTL dzięki układowi U1, na wyjściu którego jące układ komputerka nie powinien być
Ta część artykułu przyda się z pewnoś- zastosowano dodatkowy kondensator zbyt długi (l<2m). W miejscu wyprowa-
cią tym z Was którzy, nie polegając na elektrolityczny U3 oraz zapobiegający dzenia poza obudowę przewód warto za-
fabrycznych rozwiązaniach, chcą samo- wzbudzeniom kondensator blokujący C4. bezpieczyć kawałkiem rurki termokurczli-
dzielnie wykonać dobrej jakości zasilacz Całość mieści się na niewielkiej jedno- wej, lub specjalnego giętkiego przepustu
stabilizowany niezbędny do prawidłowej stronnej płytce drukowanej, dostosowa- dostępnego w handlu. Jako transforma-
pracy naszego komputerka. Wystarczają- nej rozmiarami do obudowej typu Z-21. tor najlepiej jest zastosować typ TS6/49,
co duża wydajność prądowa oraz niewiel- Rozmieszczenie elementów przedstawia lecz można także użyć jednego z typów
r
y
s
u
n
e
k
2
kie rozmiary pasujące idealnie do obudo- rysunek 2. W przypadku umieszczenia podanych na schemacie z rys.1, zwraca-
wy typu  wtyczka , predystynują propo- zasilacza w takiej budowie, należy przed jąc uwagę przy zakupie na zgodność wy-
nowane przez nas rozwiązanie specjalnie rozpoczęciem montażu elementów od- prowadzeń z płytka drukowaną. Ze
do współpracy z układem AVT-2250. ciąć rogi płytki zgodnie z obrysem, tak względów bezpieczeństwa nie zaleca się
wykonywania przeróbek płytki od strony
uzwojenia pierwotnego transformatora.
Po zmontowaniu zasilacza należy
sprawdzić jego napięcie wyjściowe, któ-
re powinno wynosić +5V (z odchyłką
0,25V).
Uwaga: Wszelkie prace uruchomienio-
we zasilacza należy przeprowadzić po
kompletnym zmontowaniu całego ukła-
Rys. 1. Schemat elektryczny zasilacza
du, sprawdzeniu jakości i poprawności
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 10/97 21
2250
Projekty AVT
P
r
o
j
e
k
t
y
A
V
T
ni do tego celu typ moż- Do transmisji wystarczy dowolny 3 ży-
na nabyć w sklepie z ar- łowy kabel, najlepiej miedziany typu  ple-
tykułami komputerowy- cionka . Długość kabla może wynosić na-
mi. Należy poprosić wej ponad 20 m (standard RS232c po-
o  kabel z 9-kontaktowy- zwala na stosowanie o wiele dłuższych
mi końcówkami żeński- kabli), jednak przy tak długim połącze-
mi . Nie muszę w tym niu,warto wiązkę 3 przewodów umieścić
miejscu przypominać, że w ekranie. W handlu są dostępne odpo-
Ci z was którzy używają wiednie przewody 3-żyłowe z ekranem
w swoim PC-cie myszki, wykonanym z plecionego drutu miedzia-
muszą sprawdzić czy nego. Ostatecznie można wykorzystać
mają drugie wolne złącze zwykły 3-żyłowy kabel sieciowy (z prze-
typu RS-232c. Na wodem uziemiającym), lecz nie będzie to
szczęście standardowo zbyt poręczne rozwiązanie.
komputery mają po 2 po- W każdym razie do transmisji wyko-
ry transmisji szeregowej, rzystuje się 3 linie: TXD, RXD oraz GND.
Rys. 2. Rozmieszczenie elementów na płytce druko-
toteż nie ma się o co Sktóry oznaczają:
wanej zasilacza
martwić, jednak często  RXD: linia odbioru danych (ang.
oba gniazda różnią się od  Receive data )
montażu oraz zamknięciu zasilacza siebie wielkością. Stosuje się gniazda ty-  TXD: linia nadawania danych (ang.
w obudowie. Osoby niedoświadczone pu DB9M oraz DB25M, czyli odpowied-  Transmit data );
powinny skorzystać z pomocy osób obe- nio 9 i 25 końcówkowe  oba męskie,  GND: to oczywiście wspólna masa
znanych z zasadami uruchamiania urzą- czyli z widocznymi szpilkami (bolcami). (której nie zalecam łączyć z obudową
dzeń zasilanych z sieci energetycznej Dodatkowe informacje na ten temat wtyczki na kablu połączeniowym).
220V. można znalez
ć w artykule n.t. łącza sze- Kwestia nazewnictwa linii jako TXD
Na zakończenie uwaga dotycząca regowego w numerze EdW 6,7/97. i RXD jest oczywiście umowna i zależna
chłodzenia układu stabilizatora U1. Ponie- W wypadku jeżeli wolne złącze COM od tego z której strony patrzymy na sys-
waż nasz komputerem pobiera stosunko- ma gniazdo typu DB25M, należy dodat- tem: AVT-2250 < > komputer PC, prze-
wo mały prąd (<200mA) stosowanie ra- kowo zaopatrzyć się w odpowiednią cież dla PC ta linia odbioru danych będzie
diatora nie jest konieczne. Ci z Was któ-  przelotkę . linią nadawania dla systemu AVT-2250.
rzy zechcą przygotować proponowany Jeżeli już kupimy kabel w sklepie, na- Ważne jest aby tak jak na rysunku 3, linie
zasilacz na większe obciążania (>0,5A) leży dodatkowo np. za pomocą próbnika te były skrzyżowane.
mogą do układu U1 przykręcić kawałek zwarć sprawdzić, czy wszystkie koń- W zależności od tego jakiego rodzaju
cienkiej aluminiowej blachy formując ją cówki na obu końcach są ze sobą połą- wolne gniazdo COM mamy do dyspozycji
przedtem tak aby bez problemu mieściła czone. Wyjątkiem są końcówki 2 i 3, w naszym PC-cie należy wybrać wariant
się pod pokrywą obudowy zasilacza. które powinny się  krzyżować . Jeżeli z rys.3a lub 3b.
tak nie jest, należy rozebrać z jednej Jeżeli na Twoim stole leży już zmonto-
Kabel połączeniowy strony wtyczkę kabla i korzystają z lu- wany i uruchomiony komputerek eduka-
Ta część artykułu przeznaczona jest townicy zamienić miejscami przewody cyjny, opisywany zasilacz +5V oraz kabel
nie tylko dla posiadaczy komputerów PC, od wspomnianych wypro-
ale i dla tych którzy ich nie mają. Otóż opi- wadzeń, tak aby końcówka
a)
sany poniżej kabel może przydać się tak- 2 przechodziła na 3, i od-
że osobom które swoją edukację zaczną wrotnie.
na kartce papieru. Za pomocą takiego Tym którzy chcą tań-
kabla można będzie także połączyć dwa szym kosztem i samodziel-
komputerki AVT-2250 w bardziej rozbudo- nie wykonać stosowany ka-
wanych zastosowaniach, których w tej bel połączeniowy, zamiesz-
chwili przecież nie można przewidzieć. czam odpowiednie rysunki
Być może niektórzy z Was posiądą takie ze schematem połączeń 
r
y
s
u
n
e
k
3
a
i
b
umiejętności programowania, że do speł- rysunek 3a i b.
nienia warunków postawionego przed Komputerek AVT-2250
sobą projektu potrzebny będzie nie jeden komunikuje się z kompute-
b)
ale dwa procesory serii 8051. Dlatego ka- rem PC w trybie półduplek-
bel taki warto wykonać już dziś, chociaż- sowym bez sprzętowego
by dla świętego spokoju. potwierdzenia transmisji.
Oczywiście nie musze przypominać Stąd odpowiednie zwory
że kabel jest niezbędny tym z Was którzy z obu stron kabla wykonane
posiadają komputer klasy PC i zamierza- na wtyczkach pomiędzy
ją korzystać z niego przy nauce progra- sygnałami RTS i CTS oraz
mowania przy pomocy naszego kompu- DSR i DTR. Na rysunku po-
terka edukacyjnego. Ponieważ prezento- kazano dwa warianty połą-
wany komputerek komunikuje się z kom- czeń, dla posiadaczy wolne-
Rys. 3. Schematy połączeń
puterem PC poprzez złącze transmisji go złącza COM typu DB25
kabli używanych do transmisji
szeregowej (korzysta z niego np. mysz- (długiego) oraz dla tych któ-
poprzez RS232c w trybie
ka), niezbędny jest do połączenia stoso- rzy mają wolne krótkie złą-
w naszym komputerku
wany kabel. Prawdę mówiąc odpowied- cze  DB9.
22 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 10/97
Projekty AVT
P
r
o
j
e
k
t
y
A
V
T
połączeniowy, możesz zapoznać się z op- przez każdy program kompilatora na pro- kiej pamięci (poprzez iloczyn sygnałów
rogramowaniem w które wyposażony cesory rodziny MCS-51. Sposób genero- /RD i /PSEN) dzięki tej funkcji można uru-
jest Twój pierwszy zestaw na 51-kę. wania takiego pliku opiszemy w dalszej chomić załadowany wcześniej program
części artykułu. Zainteresowanych szcze- użytkownika. Załadowany tzn. przesłany
Monitor  systemowy
gółowym opisem formatu pliku Intel-HEX z komputera PC za pomocą komendy
 BIOS odsyłam do lektury naszego bratniego  LOAD lub wpisany ręcznie, a w jaki
Szczerą prawda jest stwierdzenie, że pisma Elektroniki Praktycznej nr 10/97. sposób to za chwilę.
 komputer bez oprogramowania jest jak W przypadku braku transmisji z PC ta Wciśnięcie klawisza  JUMP powo-
żołnierz bez karabinu . Ta zasada ma przez około minutę system wyświetli ko- duje zapalenie na pierwszym wyświetla-
swoje uzasadnienie w zestawie AVT- munikat  Err  ang.  error, błąd. Taki czu litery  J  ang.  jump , skocz, po
2250 który właśnie uruchomiłeś lub za- sam efekt wystąpi jeżeli transmisja bę- czym system oczekuje na wprowadzenie
mierzasz to zrobić. dzie zawierała błędy, lub wysyłany z kom- (podobnie jak w  LOAD i  SEND ) 16-
Otóż aby ułatwić pierwsze kroki w pro- putera PC plik nie będzie w formacie In- bitowego adresu pod który ma nastąpić
gramowaniu, komputerek zawiera goto- tel-HEX. skok. Adres ten z reguły jest początkiem
wy (stworzony przez autora) bardzo pros- W przypadku komunikatu o błędzie na- programu użytkownika. Razem
ty system operacyjny, który w terminolo- leży wcisnąć klawisz  M  powrotu do z  LOAD funkcja ta będzie najczęściej
gii układów mikroprocesorowych nazywa monitora. używaną podczas ćwiczeń pisania pro-
się  monitorem . W fazie wysyłania danych przez kom- gramów na nasz systemik. Wpisanie ad-
Dzięki niemu po włączeniu zasilania, puter PC wyświetlacz pokazuje adres ak- resu skoku a następnie potwierdzenie te-
układ umożliwia wykonanie podstawo- tualnie ładowanego rekordu z danymi, co go klawiszem  OK rozpoczyna wykony-
wych operacji wejścia-wyjścia, innymi jednocześnie jest dla nas sygnałem o pra- wanie programu od tego właśnie adresu.
słowy pozwala na komunikację pomiędzy widłowej transmisji. Po zakończeniu sys- Po włączeniu naszego komputerka pa-
człowiekiem a systemem, oraz ewentual- tem automatycznie przechodzi do pętli mięć U4 zawiera z reguły przypadkowe
nie w razie potrzeby pomiędzy syste- głównej monitora, czyli do oczekiwania dane, toteż wywołanie funkcji  JUMP
mem a komputerem PC. Podstawowymi na kolejną komendę użytkownika. z podaniem adresu np.  8000 (zworka
S
E
N
D
układami wejścia-wyjścia dla Ciebie SEND (klawisz 8)  dzięki tej funkcji JP3) najprawdopodobniej spowoduje za-
w tym przypadku są: klawiatura i wy- można przesłać zawartość całej lub wy- wieszenie się systemu będące wynikiem
świetlacz. W przypadku chęci połączenia branej części pamięci operacyjnej do przypadkowej interpretacji danych zna-
się z komputerem PC takim elementem komputera PC, celem jej przechowania. jdujących się w kości SRAM. Efektem
jest port transmisji szeregowej, który łą- Pod pojęciem pamięci operacyjnej mam będzie prawdopodobnie wygaszony wy-
czysz za pomocą wykonanego przed na myśli zewnętrzną 64kB przestrzeń ad- świetlacz. Wtedy może pomóc tylko
chwilą kabla. resową procesora 8051 odczytywaną tak wciśnięcie klawisza  RESET .
B
A
U
D
Monitor zawiera kilka użytecznych jak zewnętrzna pamięć danych  czyli po- BAUD (klawisz B)  funkcja pozwala
funkcji, które są dostępne pod niektórymi przez sygnał /RD procesora. W praktyce na zmianę domyślnej prędkości transmis-
klawiszami klawiatury. Komendy te to będzie to zawartość pamięci SRAM (U4) ji poprzez port szeregowy. Standardowo
skróty lub wyrazy wzięte z terminologi- umieszczonej na płytce bazowej kompu- po włączeniu zasilania system odbiera
i angielskiej. Są to: LOAD, SEND, JUMP, terka. Po wywołaniu tej funkcji na pierw- i wysyła dane do komputera PC z pręd-
BAUD, COPY, EDIT, FILL. szym wyświetlaczu pojawi się literka  S kością 4800 bodów (bitów na sekundę).
Wywołanie dowolnej z nich odbywa  ang.  send , czyli wysyłanie, a po chwi- Prędkość te można jednak zwiększyć lub
się prze naciśnięcie klawisza oznaczone- li na czterech ostatnich wyświetlaczach zmniejszyć. Standardowymi prędkościa-
go danym skrótem a następnie wprowa- pojawi się napis:  - - - - , co jest zachętą mi przyjętymi w asynchronicznym prze-
dzenie pewnych wartości początkowych do wprowadzeni adresu początku obsza- syłaniu danych poprzez interfejs RS232c
w zależności od wywołanej funkcji. Po ru który chcemy wysłać. 16-bitowy adres są: 1200, 2400, 4800, 9600, 19200 bo-
włączeniu systemu, wyświetlacz pokazu- wprowadzamy (tak jak wszystkie dane) dów. Możliwe są tez większe prędkości:
je przez chwilę komunikat powitania:  - w postaci heksadecymalnej, używając 38400, 57600, 115200. W naszym syste-
HELLO , po czym zapala się kropka dzie- klawiszy  0...9, A...F , a więc np.  8205 . mie można wybrać wszystkie wartości
siętna na pierwszym wyświetlaczu. Jest Po wprowadzeniu adresu początku musi- poza tą ostatnią.
to sygnał zachęty i informacja że system my jeszcze w podobny sposób wprowa- Wciskając sekwencyjnie klawisz
jest gotowy do przyjęcia komendy od dzić adres końcowy wysyłanego obszaru,  BAUD wyświetlacz DL1 pokazuje liter-
użytkownika. Można teraz wywołać jed- np.  84FF . kę  b  ang.  baud , natomiast na pozo-
ną z funkcji, których znaczenie i sposób Następnie wciśnięcie klawisza  OK stałych ukazuje się następna prędkość
posługiwania się opiszę poniżej. rozpoczyna transmisję danych. Wyświet- transmisji w kolejności jak wypisano
LOAD (klawisz 7)  dzięki tej komen- lacz podobnie jak w przypadku funkcji wcześniej. Na początku mniej wtajemni-
L
O
A
D
dzie możliwe jest wczytanie pliku wyni-  LOAD będzie pokazywał postęp czonym radzę nie eksperymentować i po-
kowego  z kodem maszynowym progra- w transmisji wyświetlając aktualnie wy- zostawić wartość 4800 bodów. Aby za-
mu utworzonego przez Ciebie w kompu- syłany adres rekordu (paczki danych). kończyć i wyjść do pętli głównej monito-
terze PC. Po wciśnięciu klawisza na pier- Przykład: wciśnięcie sekwencji:  8 ra należy wcisnąć klawisz  OK lub  M .
C
O
P
Y
wszym wyświetlaczu pojawi się litera (klawisz SEND),  8200 (adres początko- COPY (klawisz C)  funkcja pozwala na
 L  ang.  load , czyli załadowanie. wy),  85FF (adres końcowy),  OK spo- kopiowanie wybranego obszaru pamięci
Oznacza to że system czeka na dane woduje wysłanie danych z obszaru pa- operacyjnej (kość U4) pod inny podany
z komputera PC. Dane przesyłane są mięci operacyjnej o adresach: adres. Wybranie tej funkcji powoduje po-
przez port szeregowy w formacie Intel- 8200h...85FFh. jawienie się litery  C  ang.  copy , ko-
J
U
M
P
HEX. Format ten jest najbardziej rozpo- JUMP (klawisz 0)  jest to komenda piowanie na DL1, a następnie system
wszechnionym wśród systemów opar- skoku pod wskazany adres w zewnętrznej czeka na podanie adresu początku oraz
tych na mikrokontrolerach 8-bitowych. pamięci programu procesora. Ponieważ końca obszaru który ma być skopiowany,
Plik w takim formacie generowany jest kostka SRAM  U4 spełnia także rolę ta- oraz na adres przeznaczenia, czyli adres
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 10/97 23
Projekty AVT
P
r
o
j
e
k
t
y
A
V
T
pod który ma być skopiowany wskazany dyfikować daną komórkę trzeba nacisnąć
Wykaz elementów
W
y
k
a
z
e
l
e
m
e
n
t
ó
w
obszar. Rzecz jasna nie jest konieczne po- klawisz  OK . Dwa ostatnie wyświetla-
Rezystory
R
e
z
y
s
t
o
r
y
dawanie adresu końca przeznaczenia  cze pokażą wtedy napis  - - co jest za-
R1: 510...680&!
jest on określony przez ilość bajtów wy- chętą do wpisania nowej wartości.
Kondensatory:
K
o
n
d
e
n
s
a
t
o
r
y
:
znaczoną z różnicy końca i początku adre- Aby zakończyć edycję należy wcisnąć
C1, C2: 1000uF/16V
su z
ródłowego. Równanie poniżej obra- podobnie jak poprzednio klawisz  M . Je- C3: 470uF/10V
C4: 470nF...1000nF
zuje sposób wykonania operacji: żeli masz przed sobą działający systemik,
Półprzewodniki:
P
ó
ł
p
r
z
e
w
o
d
n
i
k
i
:
Adres_startowy_z
ródła ........ Adres_koń- radzę spróbuj zmodyfikować kilka komórek
M1: mostek 1A/50V
cowy_z
ródła   > Adres_starto- pamięci. Pamiętaj tylko aby podać adres
U1: 7805
D1: LED dowolna
wy_przeznaczenia. początkowy taki, pod którym znajduje się
Pozostałe:
P
o
z
o
s
t
a
ł
e
:
Funkcja ta nie spełnia tak ważnej roli dowolna komórka z kostki U4  spójrz na
B1: bezpiecznik 160mA
jak np. opisane trzy pierwsze, lecz w na- zworę JP3. Oczywiście jeżeli np. początko-
TR1: TS6/49 (patrz tekst)
szych przykładach podczas dalszych wy adres edycji będzie leżał poza obsza- JP1: ARK-2
oprawka bezpiecznika do druku
części kursu będziemy z niej korzystać. rem pamięci SRAM  U4, to nowo wpisa-
płytka drukowana AVT-2250Z
Przykład, wciśnięcie sekwencji:  C na wartość pod taki adres będzie stracona.
F
I
L
L
(klawisz COPY),  8600 (adres początku FILL (klawisz F)  dzięki tej funkcji Uwagi
U
w
a
g
i
Kompletny kit zasilacza dostępny jest w ofer-
z
ródła),  87EF (adres końca z
ródła), możliwe jest szybkie wypełnianie wska-
cie handlowej jako kit AVT-2250/Z.
 9500 (adres przeznaczenia),  OK spo- zanego obszaru pamięci operacyjnej za-
Dyskietka z oprogramowanie na komputery
woduje skopiowanie obszaru pamięci daną wartością. Po wciśnięciu klawisza
PC dostępna jest jako AVT-2250/D.
Niezbędne wtyki do wykonania kabla połą-
operacyjnej o adresach: 8600h...87EFh  FILL DL1 pokaże literkę  F  ang.
czeniowego można zamówić indywidualnie
do obszaru o adresach: 9500h...96EFh.  fill , wypełnij, po czym poprosi o wpro-
jako:  Wtyk DB9/F z obudową lub DB25
EDIT (klawisz E)  funkcja edycji (mo- wadzenie adresu początku i końca obsza-
E
D
I
T
z obudową w dziale obsługi czytelników.
dyfikowania) poszczególnych komórek ru który ma być wypełniony, po czym na-
pamięci operacyjnej systemu (kostka U4). leży jeszcze wprowadzić wartość wypeł-
Bardzo ważna funkcja szczególnie dla nienia  stałą (8-bitową oczywiście). ta, że nieumiejętne czy przypadkowe
Tych z Was, którzy nie posiadają jeszcze Wciśnięcie klawisza  OK spowoduje posługiwanie się funkcjami COPY,
komputerów. Dzięki niej możliwe jest wypełnienie zadanego obszaru. JUMP, FILL, EDIT może spowodować
wpisanie własnego programu  krok po Przykład, sekwencja:  F (klawisz FILL), zawieszenie się naszego komputerka.
kroku a raczej  komórka po komórce , po  8000 (adres początku),  FFFF (adres Lecz nic to, warto na początku trochę
czym jego uruchomienie. Wciśnięcie kla- końca),  00 (wartość wypełnienia),  OK , porozrabiać i poćwiczyć, wszakże za-
wisza EDIT powoduje zapalenie na DL1 li- spowoduje wyzerowanie wszystkich ko- wsze pod ręką jest klawisz  RESET ,
tery  E  ang.  edit , edycja, po czym mórek pamięci U4 które znajdują się w ob- a my nic ważnego jeszcze nie napisaliś-
system czeka na podanie adresu począt- szarze o adresach 8000h...FFFFh. my jeżeli chodzi o programowanie sa-
ku obszaru który chcemy modyfikować. Poza opisanymi funkcjami dostępna mego procesora 8051.
Po wprowadzeniu go można przystąpić jest też procedura  TEST , której znacze- Oto kilka ćwiczeń, które radzę wyko-
do modyfikacji. Podczas tego cztery pier- nie już znacie drodzy Czytelnicy z po- nać zarówno tym którzy mają jak i nie ma-
wsze wyświetlacze pokazują adres, przedniej części niniejszego artykułu. ją komputera PC w swoim, domu. Nie
a dwa ostatnie zawartość aktualnie mody- Podczas używania wszystkich funk- jest to wprawdzie już programowanie
fikowanej komórki. Adres można zmniej- cji należy pamiętać że ich działanie procesora 8051, ale ćwiczenie w nabyciu
szać lub zwiększać używając klawiszy  <- w każdej chwili można przerwać klawi- umiejętności posługiwania się funkcjami
 (klawisz 4) lub  -> (klawisz 6), by zmo- szem  M . Istotną informacją jest też monitora systemu AVT-2250.
czym sprawdzenie poprzez edycję, że FILL. Proszę o wypełnienie obszaru o adre-
Lekcja 1 wpisane dane są na swoim miejscy w ko- sach 8000h...802Fh wartością wybraną przez
1
lejności jak podano wyżej. siebie, a następnie sprawdzenie za pomocą
Nie wyłączamy zasilania układu i bie- funkcji EDIT czy dane spod tego obsza-
rzemy się do następnego ćwiczenia. ru, wpisane zresztą w ćwiczeniu nr 1, zosta-
Ćwiczenie 1 ły zamazane wartością podaną przez Ciebie.
Ć
w
i
c
z
e
n
i
e
1
Ć
w
i
c
z
e
n
i
e
2
Zadanie ma na celu poznanie funkcji edy- Ćwiczenie 2 I wreszcie chyba najciekawsze ćwi-
cji pamięci operacyjnej  EDIT . Proszę usta- Zadanie ma na celu poznanie działa- czenie, wykorzystujące funkcję JUMP.
wić jumper JP3 w pozycji 8000h (początek nia funkcji kopiowania  COPY wybra-
Ć
w
i
c
z
e
n
i
e
4
pamięci SRAM U4) na płytce bazowej kom- nych obszarów pamięci operacyjnej Ćwiczenie 4
puterka. Następnie proszę o wpisanie pod komputerka. Proszę o skopiowanie ob- Proszę wykonać skok pod adres
kolejne adresy poczynając od adresu 8000h szaru o adresach: 8000h....801Fh pod 9400h korzystając z funkcji  JUMP .
następującej sekwencji danych : adres 9400h. Następnie proszę skorzys-
P
o
d
s
u
m
o
w
a
n
i
e
 75, 78, 06, 75, 79, 5B, 75, 7A, tać z funkcji EDIT, sprawdzić, że dane Podsumowanie
4F, 75, 7B, 66, 75, 7C, 6D, 75, skopiowane pod adres docelowy 9400h Prawidłowe wykonanie tego ćwicze-
7D, 7D, 75, 7E, 07, 75, 7F, 7F, są takie same jak podano w sekwencji nia oraz trzech poprzednich w efekcie po-
75, 71, 55, 80, FE  w ćwiczeniu nr 1, aż do adresu 941Ch. winno spowodować zapalenie na wy-
Ostatnia dana  FE powinna znalez
ć świetlaczach DL1...DL8 kolejnych cyfr od
Ć
w
i
c
z
e
n
i
e
3
się pod adresem  801C . Ćwiczenie 3  1 do  8 z migającymi cyframi niepa-
Kolejnym krokiem będzie np. zreseto- Zadanie pokaże jak szybko można wypeł- rzystymi, czyli: 1, 3, 5, 7. Jeżeli jesteś cie-
wanie systemu klawiszem  RESET , po nić zadany obszar pamięci za pomocą funkcji kawy cóż takiego się stało, to chcę Cię
24 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 10/97
Projekty AVT
P
r
o
j
e
k
t
y
A
V
T
w
p
i
s
a
ł
e
ś
i
w
y
k
o
n
a
ł
e
ś
poinformować, że wpisałeś i wykonałeś USTAWCOM.BAT po rozpoczęciu pracy PRZYK01.HEX do portu COMx, czyli do
pierwszy program na procesor 8051!!! z Twoim systemem mikroprocesorowym. systemu AVT-2250.
p
i
e
r
w
s
z
y
p
r
o
g
r
a
m
n
a
p
r
o
c
e
s
o
r
8
0
5
1
!
!
!
Zadaniem jego było wyświetlenie ko- Dyskietka zawiera także drugi plik Program który wpisałeś rozpoczyna
lejnych cyfr na wyświetlaczu z migota- wsadowy  DO.BAT , który służy do się od adresu 8000h w pamięci systemu,
niem nieparzystych. I choć to program ni- kompilowania zbiorów z
ródłowych napi- a efekt jego działania powinien być taki
czemu nie przydatny, to równie dobrze sanych w języku asemblera 8051 na zbiór sam ja w przykładzie z ćwiczenia nr 1.
mógł być to program sterowania całego wynikowy akceptowany przez system Aby się o tym przekonać uruchom funkcję
systemu alarmowego w Twoim mieszka- AVT-2250. Więcej szczegółów na temat  JUMP i sprawdz
co pokaże wyświetlacz.
niu albo.... możliwości jest niezliczona asemblera możesz dowiedzieć się z arty- Przerwij działanie programu (klawisz
ilość. I choć kilka kroków było zbędnych kułu o mikrokontrolerach z tego numeru  M ) i porównaj, korzystając z funkcji
aby wykonać ten program (wystarczyłoby EdW  radzę uważnie przeczytać.  EDIT zawartość kolejnych komórek pa-
ćwiczenie nr 1 i 4) oraz w zasadzie nie Na dyskietce znajduje się także przykłado- mięci począwszy od adresu 8000h (do
wiedziałeś jaką rolę pełnią poszczególne wy program w postaci z
ródłowej w zbiorze 801Ch włącznie), z kodami instrukcji po-
liczby w sekwencji z ćwiczenia 1, to jed-  PRZYK01.S03 . Przyjmijmy rozsze- danymi w ćwiczeniu nr 1.
nak powinieneś mieć już pojęcie o tym rzenie  S03 jako standardowe dla na- Jeżeli wszystko przebiegło pomyślnie
jak łatwo można zmusić jeden układ elek- szych programów asemblerowych. test portu szeregowego możesz uznać za
troniczny do wykonywania wielu funkcji Po podłączeniu systemu do komputera zakończony. Jeżeli nie udało Ci się wyko-
i to w zależności do naszych potrzeb. PC, włącz jego zasilanie. Ustaw paramet- nać ćwiczenia prawidłowo, sprawdz
, czy
ry portu COM jak opisałem wcześniej. na- dołączyłeś system do właściwego portu
Dla
stępnie wywołaj polecenie (w DOS): COM twego PC ta, lub czy prawidłowo
komputerowców
> DO PRZYK01 COMx {Enter} wykonałeś kabel połączeniowy.
Na zakończenie krótkie ćwiczenie wpisując w miejsce  x numer portu Pozostałe lekcje zajmujące się już
sprawdzające działanie portu transmisji szeregowego (1,2...). prawdziwym programowaniem kontrole-
szeregowej. Posiadacze komputerów PC Program zamieni zbiór asemblerowy rów 8051 znajdą się już w następnym nu-
mogą nabyć dyskietkę startową z progra- na postać wykonywalną  zbiór merze EdW w cyklu  Mikrokontrolery 
mami niezbędnymi do tworzenia zbiorów PRZYK01.HEX, następnie zrobi pauzę, to takie proste .
S
ł
a
w
o
m
i
r
S
u
r
o
w
i
ń
s
k
i
z kodem maszynowym napisanego przez podczas której powinieneś uruchomić Sławomir Surowiński
siebie programu. Dyskietka posiada sym- w systemie funkcję  LOAD .
* Uwaga! W cz.I artykułu (EdW 8/97) na str. 11,
*
U
w
a
g
a
!
bol handlowy: AVT-2250 /D i można ja na- Teraz naciskając dowolny klawisz
szpalta 3, wiersz 10 od dołu jest  U7 , powinno
być w dziale obsługi czytelników AVT. w PC cie spowodujesz przesłanie zbioru być  U15 .
Na dyskietce znajduje się asembler na
procesory 8051 oraz dwa zbiory tekstowe
z definicjami rejestrów specjalnych oraz
adresów wykorzystane w komputerku
AVT-2250: CONST.INC i BIOS.INC. Znacze-
nie ich zostanie wyjaśnione w następnym
odcinku szkoły mikroprocesorowej. Prze-
jdz
my zatem do sprawdzenia RS (eresa).
Ćwiczenie 5
Ć
w
i
c
z
e
n
i
e
5
Jeżeli wykonałeś poprawnie poprzed-
nie ćwiczenia, wyłącz zasilanie systemu
AVT-2250. następnie podłącz komputer
PC do systemiku za pomocą wykonane-
go kabla transmisji szeregowej (nie mu-
sisz wyłączać przy tym swego PC ta).
Jak wspomniałem wcześniej paramet-
ry transmisji z naszym systemem mikro-
procesorowym są następujące: pręd-
kość: 4800 bodów, bez kontroli parzysto-
ści, 8 bitów danych, 1 bit stopu.
Takie parametry wolnego portu COM
w PC cie można ustawić z np. poziomu
DOS a za pomocą polecenia:
> MODE COMx:4800,n,8,1
gdzie oczywiście w miejsce  x należy
wpisać numer portu COM dołączonego
do naszego systemu.
Na dyskietce znajduje się plik wsadowy
 USTAWCOM.BAT który ustawia takie
parametry. Jeżeli planujesz kontynuację
nauki programowania przy pomocy syste-
mu AVT-2250, powinieneś umieścić takie
polecenie, ustawiające port COM w pliku
AUTOEXEC.BAT. Zaoszczędzi Ci to każdo-
razowego ręcznego wywoływania pliku
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 10/97 25