Przykładowe zajęcia
techniczno - konstrukcyjne,
dla dzieci w wieku przedszkolnym.
Obserwując dzieci widzimy wyraz
nie, że one same z natury kreatywne i
pomysłowe, pragną odkrywać, tworzyć by umieć więcej. Pomaga w tym
dzieciom wyobraz
nia. Dlatego będąc nad morzem, czy choćby w
piaskownicy, dzieci za pomocą piasku tworzą wszystko, poczynając od
klasycznych fortec, aż po zupę ziołową (z dodatkiem mlecza). Dlatego
wystarczy dzieci zainspirować, pokazać, nauczyć czegoś, a one przy
pomocy tej wiedzy po jej przetworzeniu stworzą wiele same z siebie.
Dlatego w nauce dzieci oprócz przedszkola kluczowe jest jeszcze
wychowanie rodzinne, to od rodziców zależ jak wiele dziecko będzie
potrafiło i z jakim plecakiem umiejętności i doświadczeń wejdzie w dorosłe
życie.
Cele wychowania technicznego
Celem wychowania technicznego jest wzbogacenie wiedzy
o podstawowych problemach techniki, a w związku z tym,
przyswajanie języka techniki (nazwy narzędzi, technologii,
procesów), budzenie i rozwijanie zainteresowań
technicznych, wyrabianie aktywnego, a więc poznawczego i
twórczego stosunku do techniki oraz rozwijanie działalności
konstrukcyjnej dziecka.
Działalność konstrukcyjna usprawnia ręce w zakresie
ruchów precyzyjnych, jest treningiem koordynacji
wzrokowo-ruchowej i odwzorowywania modelu
przestrzennego.
Wychowanie techniczne wiąże się z wychowaniem
umysłowym. Obejmuje:
1. zapoznanie się z prawami fizyki,
2. działalność konstrukcyjną,
3. dbałość o kulturę pracy.
Silne przeżycia u dziecka w zetknięciu się z techniką:
- pobudzają jego ciekawość,
- dają mu możliwość obcowania z przedmiotami technicznymi w celu
rozsądnego użytkowania,
- dają mu okazję do podziwiania potęgi umysłu człowieka-wynalazcy techniki
wielu przedmiotów,
- dostarczają motywacji odniesienia, do którego dziecko się odwoła gdy
przyjdzie odpowiedni moment dla zrozumienia tego, co przedtem było
zagadką,
- doświadczenia w tym zakresie przyczyniają się do wyczulenia dziecka na
piękno techniki dla niej samej i dla horyzontów, które otwiera przed ludz
mi.
Kontakt z techniką ma być w przyszłości dla dziecka
inspiracją twórczą, gdyż zamiarem naszym jest
wychowanie twórczych jednostek.
Zadania programowe:
1. Poznanie otoczenia społecznego i technicznego.
2. Obcowanie z przyrodą, sztuką i wytworami techniki.
PODSTAWA PROGRAMOWA:
Wspomaganie rozwoju umysłowego dzieci poprzez zabawy
konstrukcyjne, budzenie zainteresowań technicznych.
ziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
1) wznosi konstrukcje z klocków i tworzy kompozycje z różnorodnych
materiałów (np. przyrodniczych), ma poczucie sprawstwa ( potrafię to zrobić )
i odczuwa radość z wykonanej pracy;
2) używa właściwie prostych narzędzi podczas majsterkowania;
3) interesuje się urządzeniami technicznymi (np. używanymi w gospodarstwie
domowym), próbuje rozumieć, jak one działają, i zachowuje ostrożność przy
korzystaniu z nich.D
Treści programowe
do realizacji przez dzieci 3-letnie
- dostrzeganie użyteczności pracy ludzi z bliskiego otoczenia: pracy domowej rodziców,
pani w przedszkolu, listonosza, sprzedawcy w sklepie itd;
- zaznajomienie się z przedmiotami codziennego użytku, ich przeznaczeniem i sposobem
użytkowania;
- przyglądanie się pojazdom, urządzeniom i maszynom ułatwiającym ludziom prace (np. przy
budowie, na roli), próby dzielenia się spostrzeżeniami, różnicowanie odgłosów poznanych
pojazdów;
- poznanie zasad równowagi w czasie zabaw prostym materiałem konstrukcyjnym (klocki, deski);
poznawanie funkcji koła w pojazdach;
- poznanie w zabawach elementarnych przepisów ruchu drogowego, reagowanie na znaki.
Treści programowe
do realizacji przez dzieci 4-letnie
- obserwacja pracy ludzi różnych zawodów w bliskim otoczeniu przedszkola: podstawowe
czynności i efekty pracy, narzędzia, charakterystyczny ubiór;
- zapoznanie się z pochodzeniem przedmiotów wykonywanych przez człowieka z surowców
naturalnych (drewno, metale, płody rolne);
- rozróżnianie pojazdów ze względu na ich zastosowanie na ladzie, na wodzie i w powietrzu;
- przestrzeganie podczas spaceru zasad pieszego ruchu drogowego;
- prawidłowe i bezpieczne posługiwanie się łopatką do piasku i pobijakiem;
- montowanie zabawek przeznaczonych do składania. Zastosowanie w zabawkach
konstrukcyjnych zasad działania maszyn prostych (np. dz
wigni, równi pochyłej itp.)
- wprawianie w ruch zabawek mechanicznych, opartych na napędzie wirowym i sprężynowym;
- porównywanie zróżnicowanych wartości dz
więkowych, dotykowych, natężenia dz
więków.
- zwracanie uwagi na zmiany zachodzące w otoczeniu, także w wyniku ingerencji człowieka (np.
zaorane pole, oświetlona ulica, nowa droga itp.)
Treści programowe
do realizacji przez dzieci 5-letnie
- wykonywanie niektórych prac, wymagających poznania procesów przetwórczych, np. wypieki, surówki;
- bliższe zaznajomienie się z pracą wykonywaną w różnych punktach usługowych, w różnych działach
przemysłowych, w handlu, na roli itp;
- poznawanie częściej spotykanych produktów przemysłowych, wykonywanych z surowców
modyfikowanych i sztucznych;
- poznawanie za pomocą ilustracji i modeli środków lokomocji i maszyn, niedostępnych bezpośredniej
obserwacji dziecka;
- zapoznawanie dzieci z różnymi z
ródłami energii (prąd elektryczny, węgiel, woda,wiatr itp) i różnymi
formami jej wykorzystania;
- poznanie zastosowania prądu elektrycznego (światło, ciepło, napęd) na podstawie obserwacji życia
codziennego i w zabawach z zastosowaniem baterii;
- posługiwanie się w zabawie materiałem konstrukcyjnym, wymagającym różnych technik montażowych,
np. składanie domków z tworzywa sztucznego;
- porównywanie zróżnicowanych wartości wizualnych, dz
więkowych, dotykowych - natężenie i dz
więki.
Treści programowe
do realizacji przez dzieci 6-letnie
1. Zwracanie uwagi dzieci w trakcie zabaw i zajęć na wybrane zjawiska fizyczne i zachodzące miedzy nimi
związki przyczynowe: np. obserwowanie pływania i tonięcia ciał w trakcie zabawy z wodą - wykonywanie łódek
z różnych tworzyw; zabawy z wiatrem - konstruowanie wiatraczków, latawców; zwracanie uwagi na zjawiska
akustyczne w trakcie zabaw z nadawaniem sygnałów dz
więkowych - echo, mówienie przez tubę; korzystanie z
urządzeń opartych na działaniu maszyn prostych -np. winda przy zabawie górników);
2. Wyrabianie określonych umiejętności w zakresie twórczości konstrukcyjnej, zadań praktycznych,
obsługi i konserwacji urządzeń technicznych: np. budowanie z klocków urozmaiconych budowli; montowanie
modeli z kompletów konstrukcyjnych; próby montowania prostych obwodów zasilania z baterii; korzystanie z
urządzeń technicznych użytku codziennego, zapewniających bezpieczeństwo, np. posługiwanie się latarka,
umiejętność wymiany baterii i żarówki, korzystanie z telefonu, aparatu fotograficznego;
3. Wdrażanie do dobrej roboty: staranne wykonywanie każdej pracy ze zwróceniem uwagi na oszczędność
materiału; organizowanie sobie miejsca pracy, dobieranie materiałów i narzędzi, przestrzeganie zasad
bezpiecznego posługiwania się narzędziami;
4. Rozwijanie zainteresowań technicznych: np. zastosowanie sprzętu ręcznego i mechanicznego przy
wykonywaniu np posiłków, praniu, sprzątaniu; historia wybranych produktów i przedmiotów codziennego użytku;
urządzenia techniczne ułatwiające zaspokajanie podstawowych potrzeb człowieka: elektryczne oświetlenie,
centralne ogrzewanie itp;
Wychowanie do pracy przez pracę
Już od najmłodszych lat powinniśmy dziecko przyzwyczajać do pracy.
Poprzez zapoznawanie ich ze specyfiką danych zawodów, ale przede
wszystkim w ćwiczeniu czynności związanych z pracą. Ponieważ sama
zabawa nie wystarczy, dziecko bawiąc się tylko w póz
niejszych latach
samo nie zacznie pradować, musimy go do tego nauczyć. Praca posiada
konkretny zamierzony efekt końcowy, i aby go osiągnąć, trzeba wykonać
pewne czynności, ktore nie sprawiają przyjemności, ale pomimo tego sam
efekt końcowy pracy to, że im to wyszło sprawia dzieciom przyjemność. A
zabawa jest inna, sam jej przebieg sprawia dzieciom przyjemmość, a z
zabawy niewynika, żaden efekty końcowy.
Dziecko pracujac uczy się nowych sprawności, pokonywać
trudności, staje się bardziej zaradne. W kontakcie z różnymi
przedmiotami poznaje ich właściwości. Praca jest z
ródłem
możliwości rozwijania wielu cech charakteru, takich jak
wytrwałość w doprowadzaniu pracy do końca,
systematyczność w codziennych pracach, współpracowania z
innymi osobami, zdyscyplinowania, umiejetności oceny
własnej pracy. Praca uczy również dbałości o narzędzia,
utrzymania ładu i porządku.
Współpraca z domem rodzinnym
Współpraca z rodzicami jest znacząca dla wychowania dziecka, ponieważ to
z domu dziecko najwięcej wynosi. Dlatego jeżeli występuje współpraca
miedzy domem rodzinnym a przedszkolem, można bardzo wiele osiagnąć, a
gdy tej współpracy brakuje, to już niema takich możliwości. Należy z
rodzicami rozmawiać doradzać, zarówno na spotkaniach indywidualnych jak i
zbiorowych. Należy uświadomić rodzicom, że praca w życiu dziecka jest
ważnym elementem jego rozwoju. Ponieważ często rodzice zwłaszcza
zamoz
niejsi czy jedynaków wogóle dziecka nie uczą pracy. Ale też istnieje
druga skrajność, zwłaszcza na wsiach gdzie dziecko pracuje w
gospodarstwach i na roli, i często jeszcze opiekuje się młodszym
rodzeństwem (nawet niemowlakami).
Rola zabaw w rozwoju zainteresowań technicznych
Istnieją zabawy które rozwiiają zainteresowania techiczne. I są
nimi na początku przede wszystkim czynności manipulacyjne,
kolejnie zabawy konstrukcyjne oraz zabawy tematyczne, w
których np. bawimy się w jakiś zawód. Póz
niej dzieci często
łączą zabawy, czyli bawią się jakąś zabawę o charakterze
konstrukcyjnej i tematycznej. Dobrze jest uczestniczyć dorosłym
w takich zabawach z dzieckiem, zwaszcza gdy objqśniamy co i
dlaczego tak robimy, to bardzo rozwija i cieszy dzieci.
Znaczenie zabawek w rozwoju zainteresowań technicznych
Wśród czynników rozwoju dziecka duże znaczenie ma aktywność własna dziecka.
Są nimi wcześniej już wspomniane zabawy, a przy tych zabawach dzieci
wykorzystują wiele zabawek. Są one jednak zróżnicowane względem wieku
dziecka. Dla 3 latków najważniejszy jest ruch, a więc zabawy manipulacyjne,
dodatkowo dzieci wolą bawić się indywidualnie. Więc są to klocki, bąki, baby
(matrioszki), różnokształtne klocki które trzeba gdzieś dopasować. U starszaków
zainteresowania znacznie się rozszerzają, wzmaga się ciekawość poznania
dalszego otoczenia. Dlatego u nich dominują zabawy tematyczne jak zabawa w
dom, fryzjera, mechanika, lekarza, krawca itp.
Bibliografia:
W. Dzieniarz: Z zagadnień wychowania technicznego w przedszkolu, przewodnik dla
nauczycieli przedszkoli i klas zerowych w szkole, Wydawnictwo Szkolne i
Pedagogiczne, Częstochowa 1993.
Konstanty Zajda i Stanisława Lipina: Wychowanie techniczne w przedszkolu,
Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1984.