MusicProduction.pl. Forum całkowicie poświęcone produkcji muzycznej. zapraszamy na stronę www.musicproduction.pl
Z. Wyrwich 2009-05-31 bardzo istotny, ponieważ jednym z narzędzi będzie micznie muzyce pop. Jak to mawiał Janko Muzykant:
odcięcie centrum panoramy.  Nie z każdego konia zrobisz skrzypce .
Wydobywanie wokalu
Wszystkie filtry, których użyjemy, znajdują się w stan-
Center Channel Extractor
dardowym pakiecie programu Adobe Audition 3. W
Pierwszą rzeczą, jaką musisz zrobić, to ustawić pod-
Zrób sobie acapellę starszych wersjach również nie powinno być problemu z
stawowe parametry. Ustaw preset na Acapella i włącz
ich odnalezieniem, mogą jednak różnić się pod wzglę-
podgląd. Słyszysz na czym mniej więcej to polega?
dem rozmieszczenia funkcji.
Oczywistym jest, że jeszcze nie brzmi to dobrze, ale
Wprowadzenie
y
ródło
spróbuj zmienić Frequency Range na Custom i ustawić
Żyjemy w dobie, w której muzyka powoli przestaje być
Cały tutorial przeprowadzę na średniej trudności ma- od 200Hz do 17kHz. Center Channel Level przesuń na
czymś nowym, coraz więcej nowych utworów w radiu
teriale  będzie to utwór Meat Loaf   I d do anything +48dB.
zawiera w sobie znany nam sprzed lat wokal. Wiele osób
for love . Jest w nim dużo bębnów, są gitary i pianino. Pamiętasz jak pisałem wcześniej, aby
zastanawia się jak taki wokal wydobyć ze starego utwo-
Możesz śmiało go użyć za pierwszym razem, aby słyszeć zawsze podglądać to, co zostanie z tym,
ru, część osób nawet próbuje zrobić to opisanymi w
to samo, co dołączam do tego artykuły. co odfiltrujemy? Ustawienie tego para-
internecie metodami, ale tylko garstce osobom napraw-
Pamiętaj, że różne instrumenty mają metru na +48dB prezentuje materiał po odfiltrowaniu,
dę to wychodzi.
swój stopień trudności w odcinaniu ich natomiast -48dB to wszystko to, co będzie usunięte.
Trzeba pamiętać, że jest wiele warunków, które musi
od reszty. Każde brzmienie wpływa na Upewnij się, że na -48dB nie będziesz słyszał dużo woka-
spełnić materiał i tak jak w przygotowaniu promu ko-
to, jak zostanie zniekształcony materiał po odfiltrowa- lu po ustawieniu wszystkich parametrów w całym oknie.
smicznego niespełnienie jednego z nich może skreślić
niu, ponieważ każdy instrument nachodzi swoimi dz
wię- Poniżej odszukaj Crossover. Odpowiada on za stopień
powodzenie całej misji. Opisane tutaj techniki mają
kami na pasma wokalu. dyskryminacji fali dz
więkowej o parametrach znajdują-
właśnie takie swoje wymagania, z których nie można
Każda operacja powinna dążyć do cych się tuż pod nim. W tych parametrach nie ma żadnej
zrezygnować, nie można ich nagiąć, nie może być tu nic
tego, żeby wokal niszczyć w jak naj- reguły jeśli chodzi o ustawienia. Tu po prostu
 prawie . Jak dobrze wiesz,  prawie robi wielką różni-
mniejszym stopniu. Dlatego zawsze trzeba kombinować, porównując za każdym razem
cę. Można mieć prawie samochód (Fiat 126p), prawie
porównujemy ze sobą dwa podglądy: to, co pozostanie oba podglądy. Ustaw Crossover na początku na
wykształcenie (zawodowe), prawie komputer (AMD i
po odfiltrowaniu oraz to, co odfiltrujemy. Jeżeli w pod- 100%, Phase Discrimination na 8, Amplitude
Linux), można też mieć prawie acapellę. Każdy niespeł-
glądzie tego drugiego słyszysz znaczną cześć wokalu, Discrimination na 2.5dB, Amplitude Bandwidth na
niony warunek konieczny to dopisanie właśnie tego
musisz dobrać inne parametry. 8dB i Spectral Decay Rate na 0. Na samym dole
przedrostka  prawie .
Zacznij od wstępnej analizy materiału, aby upewnić określ rozdzielczość i jakość filtra na maksimum
Jest wiele technik tworzenia acapelli
się, że jest to faktycznie format bezstratny. Przeanalizuj (FFT Size, Overlays i Interval Size).
z gotowego materiału, lepszych i gor-
jego górne pasmo funkcją Frequency Analisys w widoku Włącz preview i posłuchaj jak gra nasz materiał
szych, szybszych i dłuższych, jednak w
liniowym (Linear View): po 25% roboty (powinien grać mniej więcej jak
tym tutorialu opiszę tylko jedną z nich.
s1_cce.wav). Proste, co? Teraz puść podgląd na to,
UWAGA! Procesowanie fali dz
wię-
co zostało wyrzucone. Racjonalnie patrząc, powi-
kowej za pomocą przedstawionych
nieneś słyszeć wszystko poza wokalem, oczywiście
efektów może być groz
ne dla Twojego
z przedziału częstotliwości, które zadeklarowałeś
słuchu i zaszkodzić Twojemu sprzętowi muzycznemu.
wyżej. Poświęć chwilę na zabawę Crossoverem i
Nigdy nie pracuj na maksymalnej głośności, a jeśli
modyfikację parametrów, zawsze porównując
robisz coś na słuchawkach ZAWSZE upewnij się, że
materiał wyjściowy z częścią do odfiltrowania.
przed nałożeniem zmian wyciszysz je do minimum
Jeżeli zauważysz spory spadek powyżej 18kHz w sto-
Jeżeli opanujesz Center Channel Extractor i bę-
przed odsłuchaniem obrobionego materiału!
sunku do reszty (wręcz widoczny  schodek ) możesz być
dziesz pamiętał o porównywaniu podglądu,
Wymagań nie ma wcale dużo, natomiast są one bar-
pewnym, że jest to WAV zrobiony z MP3 lub jakość jego
przejdz
do kolejnego punktu. Dodam, że będzie on
dzo restrykcyjne. Pamiętaj, że jak sobie pościelisz tak się
przygotowania jest równie fatalna jak Gołoty do walki z
chyba najbardziej niewdzięczny (niedz
więczny? J)
wyśpisz, jaki będzie efekt końcowy w największym
Tysonem.
ze wszystkich, będzie wymagał przynajmniej
stopniu zależy od tego, jaki zdobędziesz materiał.
Zapętl sobie moment, w którym gra jak najwięcej rze-
podstawowej wiedzy o redukcjach szumów (noise
y
ródło, czyli kompletny utwór, z którego wydobę-
czy przez co najmniej 15 sekund (w tym celu zaznacz
reductions) i rejestrowania profili szumów. Nie
dziesz wokal musi być w możliwie najlepszej jakości.
marker begin i end). Przejdz
do narzędzia Effects ->
będzie tu nic wspólnego z klasyczną bramą szu-
Obligatoryjnie musi to być materiał bezstratny lub
Stereo Imaginery -> Center Channel Extractor.
mów, którą stosuje się w zupełnie innym celu.
stratny poniżej progu -150dB.
Center Channel Extractor to narzę-
Warto jest się zatrzymać tu na
Materiał bezstratny to taki, który zapisany jest bez
dzie, dzięki któremu możesz zniekształ-
dłużej, zapisać obrobiony plik i
utraty jakichkolwiek częstotliwości z przedziału zakresu
cać dowolne odchylenie w panoramie
przećwiczyć sobie Center Channel
próbkowania, nie ma nałożonej kompresji redukującej w
stereo, w tym także odchylenie zerowe, czyli to, co gra w
Extractor na innych utworach. Możesz też spró-
zakresie niesłyszalności i nie maskuje żadnych dz
wię-
środku. Są to zazwyczaj: stopa (kick), gitary (szczególnie
bować odfiltrować MP3  usłyszysz wtedy jak
ków. Jednym słowem, jeśli myślisz, że z MP3 coś Ci
basowa - w tym również slap-bass) i znaczna część
ważne było na początku zdanie, że z
ródło musi być
wyjdzie, to przestań czytać ten artykuł i wróć do swoich
pianina. Wokale zazwyczaj są niezerowe w panoramie i
bezstratne.
codziennych zajęć. Zdobądz
WAV albo FLAC (lub jeszcze
powinny pozostać po odfiltrowaniu. Regulując poszcze-
UWAGA! Jeżeli pracujesz na słu-
inny, bezstratny). Może być również materiał skompre-
gólne parametry tolerancji możesz dane odchylenie
chawkach, koniecznie je teraz
sowany stratnie poniżej progu -150dB. Przykładem
całkowicie wyciszyć.
zdejmij i zrób co najmniej 10 minu-
takiego formatu jest 4-bitowy WAV IMA ADPCM, który
Na pierwszy rzut oka jest to skomplikowane narzędzie,
tową przerwę w ciszy. Zmęczony słuch jest mniej
nałożony na oryginał z odwrotną polaryzacją nie pozo-
jednak zaraz przekonasz się, że jest banalne w obsłudze.
wrażliwy, do tego słuchałeś zapętlonego mate-
stawi, co prawda, prostej linii ciszy, ale szum będzie
Od niego zawsze będziemy zaczynać, ponieważ od niego
riału, który dodatkowo go osłabił.
mniejszy niż -150dB. Jest to absolutne minimum, jakie
zależy najwięcej. CCE pozwala też stwierdzić czy opisa-
Jeśli pracowałeś na kolumnach głośnikowych,
musi spełniać z
ródło.
nymi w tym artykule sposobami da się w ogóle odciąć
wycisz je teraz całkowicie i pozwól swoim uszom
Jeżeli masz zamiar stworzyć WAV z
wokal od reszty.
odpocząć. Przejdz
się do kuchni i napij się wody 
istniejącej MP3, artykuł jest Ci zbędny,
Miej na uwadze, że każdy wokal
zadziwiające, jak wiele osób czyta z otwartymi
ponieważ będzie całkowicie niezrozu-
można odciąć w znośniej jakości. Zda-
ustami wysuszając podniebienie.
miały dla kogoś z Twoim poziomem wiedzy.
rza się, że wokal (lub jego pogłos) tak
Mając z
ródło na płycie CD wyeksportuj je do formatu
zlewa się z częstotliwościami innych instrumentów i jest
Noise reduction
WAV w głębi 32-bitowej (na takim będziesz pracował) w
tak ustawiony w panoramie, że filtrowanie środka ścina
Redukcja szumów polega na zarejestrowaniu
częstotliwości próbkowania 44.1kHz (22.05kHz na
również śpiew w tak dużym stopniu, że nie nadaje się on 1
próbki szumu, a następnie, na jej podstawie,
kanał), oczywiście stereo. Dwukanałowy dz
więk jest tu
do dalszej obróbki. Częściej dzieje się tak z głosem kobie-
odszumieniu materiału. Rejestrują się częstotliwo-
cym oraz w dzisiejszej mocno skompresowanej dyna-
www.musicproduction.pl
Z. Wyrwich - Wydobywanie wokalu. Rozpowszechnianie artyku
ł
y mo
ż
liwe tylko z zachowaniem odno
ś
nika do strony internetowej musicproduction.pl.
MusicProduction.pl. Forum całkowicie poświęcone produkcji muzycznej. zapraszamy na stronę www.musicproduction.pl
ści, które nakładasz potem na materiał do odszumienia bezstratny), ustaw jej w Advanced na 8192 miejsca Przedstawiłem Ci absolutne podstawy jeśli chodzi o
precyzując miejsca, w których te częstotliwości mają być (FFT), wyłącz widok liniowy i uruchom Noise Reduction sposoby wyodrębniania wokalu i raczej jest to tylko
mniej lub bardziej odszumione. Streszczając można (process). wskazanie drzwi, niż prowadzenie przez ten proces za
powiedzieć, że zarejestrowane samo pianino powinno Bywa, że zarejestrowany szum zadzia- rękę. Wycinanie wokalu to nic innego jak inżynieria
(teoretycznie) usunąć tylko pianino z kompletnego ła tylko na poszczególne części (np. dz
więku, ingerencja w fale dz
więkową. Pamiętaj, że
materiału. Napisałem teoretycznie, ponieważ szumy nie odszumi tylko tonację am, a C i F oraz cokolwiek redukujesz, zawsze (nawet w najmniejszym
odnoszą się do zestawu pasm (aż tak dobrze algorytm inne zostaną bez zmian). Dzieję się tak dlatego, że szum stopniu) ucierpi też wokal. Staraj się te skutki minimali-
nie będzie się uczył), tylko do konkretnych, pojedyn- to tylko konkretne częstotliwości, a różne tony mają zować na każdym etapie. Dużo wokalu odpada po użyciu
czych częstotliwości. Może się więc zdarzyć, że zareje- różną wysokość (temat interwałów) i przykładowo szum Center Channel Extractora i redukcji szumów. Dlatego
strowany  szum będzie zawierał np. gitarę, pianino i na 330Hz nie odszumi tak dobrze 400Hz, jak potraktował jeśli rozpracujesz dlaczego coś się robi i jaki będzie tego
bębny, ale instrumenty te na tyle zlewają się z wokalem, te 330Hz. skutek, jak ustawić poszczególne parametry, z czasem
że mocno on ucierpi, potraktowany odszumianiem. Przyjrzyj się dokładnie poziomej linii ze skalą More  zauważysz, że nie taki diabeł straszny jak go malują, ale z
Podczas odszumiania, zarówno po- Less. Jest to dobra kontrola pasm, które mamy mocniej kolei że cięcie wokalu to temat  rzeka.
przez rejestrację próby jak i przez odszumiać, a które słabiej. Jest tu najwięcej niewdzięcz- Podzielę się z Tobą jeszcze tym, co kiedyś sam wypa-
bramy szumów, panuje ta sama żelazna nej roboty, wymagającej podglądu materiału odrzuca- trzyłem. To, co tu jest przedstawione służy tylko i wy-
zasada, aby porównywać materiał odfiltrowany z czę- nego po każdym jednym ustawieniu. Domyślnie są dwa łącznie do nauki, nakierowania Cię na właściwą drogę i
ścią, którą odrzuca filtr. Choć napisałem o tym już kilka- punkty, można jednak je dodawać klikając po prostu na poznania podstawowych funkcji. Kiedy będziesz zajmo-
krotnie, będę Ci o tym powtarzał za każdym razem. tę niebieską linię. Ale najpierw ustawmy kilka parame- wał się tym na poważnie spróbuj podzielić sobie z
ródło
Upewnij się, że masz otwarte z
ródło bezstratne. Uru- trów. na cztery lub pięć pasm (jak w kompresorze wielopa-
chom narzędzie Effects -> Resoration -> Noise Reduction FFT Size daj na 4096 dopóki nie robisz ostatecznego smowym) i edytuj każde pasmo z osobna, porównując
(process). Przyjrzyj się dokładnie co widzisz do ustawie- procesowania (wtedy oczywiście daj maksimum). Pod tą materiał odfiltrowany z odrzuconym. Nakładaj
nia. Zapewne na samym początku dostaniesz długą opcją masz dwie możliwości: wszystkie na siebie w sekwenserze i słuchaj jak
informację, że nie jest zarejestrowana żadna próbka Remove Noise odszumia. one się zmieniają. Wielośladowa ekstrakcja woka-
szumu. Z prawej strony na górze powinieneś znalez
ć Keep Only Noise pokazuje część odrzuconą. lu jest naprawdę kilkukrotnie lepsza, skuteczniej-
 Snapshoots in profile . Domyślna wartość to 4000, Kolejne opcje to precyzowanie dokładności. Reduce sza, ale wymaga nawet 10 razy więcej pracy.
odpowiada za szczegółowość szumu. Im większa war- by ustaw na razie na 100dB. O tyle zostanie wyciszona Ucinaj więc cześć wokalu z basów, potem część
tość, tym więcej czasu potrzeba, aby algorytm nauczył częstotliwość, gdy na wykresie ustawisz punkt maksy- wokalu ze średnich tonów, z wysokich itd. i łącz je
się bardziej złożonego szumu. Nie ma tu zasady ile malnie wysoko. Precision Factor ustaw na 50 (podczas ze sobą.
powinieneś ustawić. Zazwyczaj 4000 się nie zmienia, renderingu przestaw na 700). Smoothing Amount ustaw Odszumianie również rób wielopasmowo. Reje-
jednak jeśli pojawią się problemy z odszumieniem wstępnie na 3. Transition Width daj na 9dB. Spectral struj jak najwięcej szumów z danego zakresu
materiału możesz spróbować zmniejszyć tę wartość do Decay Rate ustaw na razie na 0%. Jeżeli próbkę szumów częstotliwości, dobieraj możliwie najmniej stratne
50-100 jednostek, lub zwiększyć do 20 000. rejestrowałeś z mojego materiału s2_nrprofile.wav, dla wokalu parametry.
Nie ma również zasady jak długą próbę szumu powi- powinieneś usłyszeć już całkiem przyzwoicie odfiltrowa- Nikt nie powiedział, że jest to łatwe i szybkie.
nieneś zarejestrować. Czasem, żeby nie zniszczyć wokalu ny wokal, ale mimo wszystko będzie on zbyt zniekształ- Nikt też nigdy nie powiedział, że produkcja muzyki
wymagana jest jak najdłuższa (kilkunastosekundowa) cony i będzie wymagał ustawienia krzywej linii często- jest łatwa i każdy może się nią zajmować. Ale jeśli
próbka, czasem jednak jeśli nie daje ona rezultatu, tliwości. już wybrałeś tę drogę, zapamiętaj, że wiedza z
warto spróbować zarejestrować 2-3 sekundową, a Noise Reduction Level ustaw teraz na 80%. Będziesz wycinania wokalu uczy kombinowania, przydaje
nawet krótszą. mógł szybko podnosić i obniżać cały próg szumów. się też w innych dziedzinach realizacji dz
więku,
Pamiętaj, że zawsze gdy zamykasz Poruszaj nim w lewo i prawo aby usłyszeć za co on chociażby w miksie i finalizacji.
okno filtra bez procesowania dz
więku, a odpowiada. Patrząc na analizę częstotliwości, którą W razie problemów zapraszam do dyskusji na
nie chcesz utracić ustawionych parame- otworzyłeś przed wejściem w odszumianie, ustaw forum www.musicproduction.pl. Zanim jednak
trów, używaj przycisku Close, a nie Cancel. krzywą tak, aby częstotliwości z wokalem były praktycz- napiszesz, popróbuj. A potem zremiksuj utwór, do
Zarejestrujemy teraz próbkę szumów. Pozostaw ilość nie nieodszumiane, a wszystkie inne maksymalnie. którego nikt z Twoich znajomych nie może znalez
ć
Snapshoots na wartości 4000 i wyjdz
z tego okna. Za- Pracuj na skali logarytmicznej (Log Scale). Poustawiaj acapelli  bądz
pierwszy i wylansuj dobry remix.
znacz moment, w którym w ogóle nie słychać wokalu, krzywą łamaną i porównuj przełączając się na Keep
ani jego pogłosu i echa. Jest to bardzo ważne, ponieważ Noise Only co odrzucasz z materiału, a co w nim pozo- Pozdrawiam,
w szumie musi się znalez
ć jak najwięcej rzeczy poza staje. Moje ustawienie wygląda mniej więcej tak: Z. Wyrwich
wokalem. Zazwyczaj rejestruje się to z materiału już www.musicproduction.pl
potraktowanego Center Channel Extractorem, jeśli www.wyrwich.pl
jednak nie daje to efektu nic nie stoi na przeszkodzie, [e-mail]
aby szum zarejestrować z pierwotnego z
ródła. Można
również stosować łączenia: do nowego pliku wycinamy
Spróbuj ustawić podobnie lub pokombinować patrząc
kilka części, w których nie gra wokal, łączymy je w
na analizę częstotliwości i próbując dostrzec które
jedność (to nic, że będzie to jedna wielka sklejka) i z niej
pasma falują gdy gra wokal, nadaj im wartości niższe, a
rejestrujemy. Możesz też wykorzystać plik s1_cce.wav.
pozostałym wyższe. W pliku s3_nr.wav usłyszysz jak
W naprawdę trudnych do odfiltrowa-
wyszło to po nałożeniu odszumiania z wyżej przedsta-
nia materiałach, gdzie Center Channel
wioną krzywą.
Extractor razem z kanałem centralnym
niszczy wokal, Noise Reduction jest wtedy pierwszym
Pozostała kosmetyka
krokiem, a Center Channel Extractora nawet czasem w
Choć na tym etapie skończę opisywać dalsze części,
ogóle się nie stosuje.
zmuszając Cię do kombinowania na własną rękę, jest
Jeśli masz zaznaczony moment bez wokalu (lub cały
jeszcze około 30% roboty przed Tobą. Będziesz potrze-
przygotowany plik z momentami bez wokalu), przejdz
do
bował dobrej klasy equalizera i kompresora wielopa-
opcji Effects -> Resoration -> Capture Noise Reduction
smowego, być może sam wpadniesz na pomysł co
Profile i odczekaj chwilę podczas gdy algorytm nauczy
jeszcze się tu przyda. Equalizer na pewno wyciszy nie-
się szumu.
chciane częstotliwości, kompresor wielopasmowy
Wróć do zaznaczenia pętli, na której robiłeś Center
powinien pomóc jeszcze bardziej wybić wokal. Możesz
Channel Extractor (lub do pliku, w którym zapisałeś już
też equalizer uruchomić po nałożeniu kompresji, możesz
2
przeprocesowany materiał), włącz analizę częstotliwości
jej w ogóle nie nakładać, masz za sobą ponad połowę
(tę, którą patrzyliśmy czy materiał jest rzeczywiście
pracy i do Ciebie należy teraz reszta decyzji.
www.musicproduction.pl
Z. Wyrwich - Wydobywanie wokalu. Rozpowszechnianie artyku
ł
y mo
ż
liwe tylko z zachowaniem odno
ś
nika do strony internetowej musicproduction.pl.