KSZTAA
TOWANIE BEZPIECZNYCH ZACHOWAC

PRACOWNIKÓW
Szkolenia bhp w firmie © Szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujÄ…cych pracownikami 1
ObowiÄ…zki pracodawcy
Pracodawca ma obowiązek chronić zdrowie i życie swoich pracowników
poprzez:
zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy
odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki,
przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad
bezpieczeństwa i higieny pracy,
należyte przygotowanie i prowadzenie przez pracodawców i osoby
kierujące pracownikami szkoleń bhp,
zapewnienie rozwoju spójnej polityki zapobiegającej wypadkom przy
pracy i chorobom zawodowym uwzględniającej zagadnienia
techniczne, organizację pracy, warunki pracy, stosunki społeczne
oraz wpływ czynników środowiska pracy.
Szkolenia bhp w firmie © Szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujÄ…cych pracownikami 2
Zagrożenia w miejscu pracy
Do najczęściej występujących zagrożeń zaliczamy:
Niedostateczne
Niedostateczną wiedzę umiejętności
Brak organizacji miejsca
na temat zagrożeń w rozpoznawaniu
pracy w sposób
występujących na danym występujących zagrożeń
bezpieczny.
stanowisku. oraz sposobach ich
ograniczenia.
Brak środków na Wykorzystywanie
właściwe wyposażenie Eksploatowanie maszyn niesprawnych lub nie
miejsca pracy będących w złym stanie w pełni sprawnych
w sprzęt chroniący technicznym. elektronarzędzi, środków
pracowników. transportu.
Niewłaściwe Niewłaściwą organizację
Brak nadzoru.
składowanie materiałów. pracy.
Szkolenia bhp w firmie © Szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujÄ…cych pracownikami 3
System zarządzania bezpieczeństwem (SZBHP)
System zarządzania bhp powinien zawierać cztery
podstawowe elementy:
planowanie,
realizacjÄ™,
monitoring,
ocenÄ™.
Szkolenia bhp w firmie © Szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujÄ…cych pracownikami 4
Szkolenia bhp w firmie © Szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujÄ…cych pracownikami 4
System zarządzania bezpieczeństwem (SZBHP) cd.
Do wdrożenia systemu niezbędne jest:
zaangażowanie kierownictwa zakładu;
przyjęcie polityki bezpieczeństwa i higieny dla danego zakładu;
określenie celu głównego oraz celów pośrednich (szczegółowych):
" zapobieganie wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym,
" doskonalenie działań w zakresie bhp,
" zapobieganie zagrożeniom;
określenie środków do wdrażania przyjętego systemu;
przekazanie właściwych informacji pracownikom.
Szkolenia bhp w firmie © Szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujÄ…cych pracownikami 5
System zarządzania bezpieczeństwem (SZBHP)  planowanie
Przystępując do planowania systemu zarządzania bhp
należy przeprowadzić:
przegląd umożliwiający ocenę spełniania wymogów
identyfikację zagrożeń, przepisów bhp dotyczących danej
działalności.
System powinien uwzględniać:
wymagania prawne dotyczÄ…ce bhp,
możliwości techniczne i finansowe zakładu,
świadomość i zaangażowanie lub ich brak wśród załogi (opinia załogi),
realne możliwości realizacji zamierzenia.
Szkolenia bhp w firmie © Szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujÄ…cych pracownikami 6
System zarządzania bezpieczeństwem (SZBHP)  wdrażanie
Pracodawca wyznacza swojego przedstawiciela odpowiedzialnego za wdrożenie
i funkcjonowanie systemu. W tym celu powinien:
wyposażyć osobę odpowiedzialną za wdrożenie systemu
w ustalony zakres uprawnień i obowiązków umożliwiających
realizację zamierzeń systemu,
określić procedury mające wspierać realizatora systemu.
Procedury muszą uwzględniać przepisy
krajowe, w szczególności w zakresie:
szkoleń bhp,
badań profilaktycznych,
pomiarów czynników szkodliwych,
postępowania powypadkowego.
Szkolenia bhp w firmie © Szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujÄ…cych pracownikami 7
System zarządzania bezpieczeństwem (SZBHP)  wdrażanie cd.
Specyfika zakładu wymusza określenie procedur dotyczących:
zakresów obowiązków dla pracowników nadzoru,
zadań i uprawnień osób decydujących o sprawach mających wpływ
na bhp,
prowadzenia szkoleń w zakresie bhp,
postępowania w razie wypadku przy pracy lub awarii,
wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych,
sposobu postępowania pracowników na stanowiskach robotniczych
w zależności od potrzeb wewnątrzzakładowych,
prowadzenia akcji ratowniczych,
procedur dla podwykonawców itp.
Szkolenia bhp w firmie © Szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujÄ…cych pracownikami 8
Sprawdzanie SZBHP oraz działania korygujące i zapobiegawcze
Wewnątrzzakładowe systemy zarządzania bhp powinny wskazywać:
osoby uprawnione do prowadzenia kontroli,
częstotliwość przeprowadzanych kontroli,
zakres kontroli,
sposób dokumentowania kontroli,
kto otrzymuje wyniki analiz pokontrolnych,
sposoby wprowadzania środków korygujących
i zapobiegawczych.
Prowadzenie i dokumentowanie kontroli powinno odbywać się na podstawie
jednolitych szablonów i wzorców obowiązujących na terenie zakładu.
Szkolenia bhp w firmie © Szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujÄ…cych pracownikami 9
Ocena skuteczności wprowadzonego systemu zarządzania bhp
Ocena skuteczności powinna uwzględniać:
wskaz
niki liczbowe dotyczące wzrostu lub spadku np. liczby wypadków,
nieobecności chorobowej pracowników,
wyniki kontroli prowadzonej przez wyznaczone w procedurach osoby,
analizę wyników kontroli prowadzonej przez audyt zewnętrzny.
Przegląd funkcjonowania systemu powinien być
prowadzony raz w roku, a wyniki należy
dokumentować i omówić z załogą.
W przypadku negatywnej oceny poszczególne
elementy systemu wymagajÄ… korekty. Decyzja
w tej sprawie należy do pracodawcy.
Szkolenia bhp w firmie © Szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujÄ…cych pracownikami 10
Zapobieganie ryzyku zawodowemu
ObowiÄ…zek przeprowadzania oceny ryzyka zawodowego i informowania
pracowników o ryzyku występującym na danym stanowisku spoczywa na
pracodawcach (art. 226 kp).
Celem oceny ryzyka jest poprawa bezpieczeństwa i ochrony
pracowników przed niepożądanymi zdarzeniami.
Pracownicy powinni być poinformowani o wynikach analiz przyczyn zdarzeń
i wypadków na terenie zakładu, w którym są zatrudnieni. Wpływa to m.in. na
ich świadomość o niebezpieczeństwie czyhającym na nich, a także
o potencjalnych sposobach jego uniknięcia.
Szkolenia bhp w firmie © Szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujÄ…cych pracownikami 11
Zapobieganie ryzyku zawodowemu cd.
Metody, które mogą prowadzić do obniżenia poziomu ryzyka to:
unikanie lub eliminowanie ryzyka w zależności od
psychofizycznych możliwości pracownika,
oddzielenie pracownika od z
ródła zagrożenia, np.
stosowanie zautomatyzowanej technologii, hermetyzacji
procesów,
dbałość o nieprzekraczanie stężeń i natężeń czynników
szkodliwych w środowisku pracy,
należyty dobór i stosowanie środków ochrony
indywidualnej,
regularne szkolenia doskonalące umiejętności
pracowników.
Szkolenia bhp w firmie © Szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujÄ…cych pracownikami 12
Bezpieczne zachowania pracowników
Sposobem na kształtowanie bezpiecznych zachowań pracowników jest:
przeprowadzanie, niezależnie od obowiązku poddawania
pracowników szkoleniom okresowym, krótkich szkoleń
profilaktycznych, podczas których będzie mowa o zagrożeniach
i sposobie ich unikania,
uświadomienie im rangi współdziałania z osobami
powołanymi do czuwania nad warunkami bezpieczeństwa i higieny,
wskazanie im korzyści dla ich zdrowia, wynikających z pracy
w bezpiecznych warunkach.
Szkolenia bhp w firmie © Szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujÄ…cych pracownikami 13
Obowiązki pracodawcy w zakresie szkoleń bhp
Pracodawca organizując i prowadząc szkolenie bhp, musi zapewnić:
programy poszczególnych rodzajów szkolenia opracowane dla
określonych grup stanowisk;
wykładowców i instruktorów posiadających zasób wiedzy,
doświadczenie zawodowe i przygotowanie dydaktyczne zapewniające
właściwą realizację programów szkolenia;
odpowiednie warunki lokalowe do prowadzenia szkoleń;
wyposażenie dydaktyczne niezbędne do właściwej realizacji
programów szkolenia;
właściwy przebieg szkolenia oraz prowadzenie dokumentacji w postaci:
programów szkolenia,
dzienników zajęć,
protokołów z przebiegu egzaminów,
rejestrów wydanych zaświadczeń.
Szkolenia bhp w firmie © Szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujÄ…cych pracownikami 14
Co szkolenie bhp powinno dać pracownikom?
Szkolenie bhp powinno zapewnić pracownikom:
Poznanie czynników
Poznanie przepisów oraz
występujących
zasad bhp w zakresie Poznanie zwiÄ…zanych
w środowisku pracy,
niezbędnym do z pracą obowiązków
powodujÄ…cych
wykonywania pracy na i odpowiedzialności
zagrożenie dla zdrowia
określonym stanowisku w dziedzinie bhp.
i życia pracowników
pracy.
podczas pracy.
Poznanie właściwego
Nabycie umiejętności
Nabycie umiejętności zachowania się na
właściwego
wykonywania pracy wypadek pożaru oraz
postępowania
w sposób bezpieczny dla metod udzielenia pomocy
w przypadku awarii
siebie i innych osób. osobom, które zostały
urządzeń.
poszkodowane.
Szkolenia bhp w firmie © Szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujÄ…cych pracownikami 15
Szkolenie wstępne ogólne
Szkolenie wstępne ogólne może prowadzić:
pracodawca (gdy sam wykonuje zadania służby bhp w zakładzie pracy),
inny pracownik (wyznaczony przez pracodawcÄ™) posiadajÄ…cy odpowiedni
zasób wiedzy oraz zaświadczenie o ukończeniu wymaganego szkolenia
w dziedzinie bhp,
pracownik służby bhp lub osoba wykonująca jej zadania.
Szkolenie wstępne musi odbyć:
każdy nowo zatrudniany pracownik,
student odbywajÄ…cy praktykÄ™ studenckÄ…,
uczeń szkoły zawodowej zatrudniony w celu praktycznej
nauki zawodu.
Szkolenia bhp w firmie © Szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujÄ…cych pracownikami 16
Instruktaż stanowiskowy
Instruktaż stanowiskowy może być prowadzony przez:
wyznaczonÄ… przez pracodawcÄ™ osobÄ™ kierujÄ…cÄ… pracownikami,
pracodawcÄ™,
o ile osoby te posiadają odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie zawodowe
oraz są przeszkolone w zakresie metod prowadzenia instruktażu
stanowiskowego.
Instruktaż stanowiskowy musi odbyć każdy pracownik:
nowo zatrudniony na stanowisku robotniczym oraz innym, na którym
występuje narażenie na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia,
uciążliwych lub niebezpiecznych,
przenoszony na stanowisko, takie jak opisane wyżej,
uczeń odbywający praktyczną naukę zawodu,
student odbywajÄ…cy praktykÄ™.
Szkolenia bhp w firmie © Szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujÄ…cych pracownikami 17
Etapy przygotowania instruktażu
Analiza stanowiska pracy z punktu widzenia
czynności w fazach procesu produkcyjnego.
Analiza stanowiska pracy z punktu widzenia
występujących zagrożeń i uciążliwości.
Opis czynności wraz z określeniem występujących
zagrożeń i wskazaniem sposobu bezpiecznego
zachowania.
Opis zagrożeń występujących w najbliższym
środowisku, wokół stanowiska pracy.
Przygotowanie wyposażenia stanowiska pracy
odpowiednio do wykonywanego zadania roboczego.
Szkolenia bhp w firmie © Szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujÄ…cych pracownikami 18
Lista zagrożeń i czynników szkodliwych
Podczas przygotowywania listy zagrożeń i czynników szkodliwych należy
uwzględnić tzw. czynniki natury technicznej, czyli konstrukcję i stan techniczny
maszyn oraz urządzeń, narzędzi, a także otoczenia. A zatem należy zwrócić
uwagę na cechy i właściwości:
a) przedmiotu (np. kształt, stabilność, materiał, z jakiego jest wykonany,
chropowatość powierzchni, wytrzymałość),
b) środków transportu (np. różnorodność ruchu, zmienność
kierunkowości ruchu, stan techniczny, oznakowanie barwne),
c) maszyn, urządzeń (np. samoczynne uruchomienie, przypadkowe
wyłączenie, stan techniczny, brak urządzeń zabezpieczających),
d) terenu, pomieszczenia, otoczenia (np. dostępność, stan dróg
transportowych, odbłyski światła, czystość powietrza, hałas),
e) narzędzi (np. konstrukcja, stan techniczny, wygoda obsługi).
Szkolenia bhp w firmie © Szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujÄ…cych pracownikami 19
Lista zagrożeń i czynników szkodliwych cd.
Ważne jest także, aby w liście zagrożeń i czynników szkodliwych uwzględnić
czynniki organizacyjne, takie jak:
dobór środków transportu,
tempo i rytm pracy,
nadmierna lub niedostateczna intensywność pracy,
warunki środowiskowe,
dobór pracownika,
brak nadzoru,
nieznajomość niebezpieczeństwa,
ukształtowanie stanowisk pracy i wadliwość ich organizacji,
metody pracy i ich zmiana bÄ…dz
wadliwość,
niewystarczajÄ…ce przeszkolenie zawodowe i bhp.
Szkolenia bhp w firmie © Szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujÄ…cych pracownikami 20
Analiza stanowiska pracy
W trakcie przygotowywania się do przeprowadzenia instruktażu, należy:
przeczytać listę zagrożeń i podkreślić te, które występują na
wybranym stanowisku,
określić czynności występujące na stanowisku pracy w kolejnych
fazach cyklu produkcyjnego i zaznaczyć, posługując się listą
zagrożeń, te, które występują przy wykonywaniu danej czynności,
posługując się listą zagrożeń, wypisać czynności, zagrożenia
i wskazania bezpiecznej pracy.
Należy zwrócić również uwagę pracownika na zagrożenia
występujące wokół stanowiska pracy.
Szkolenia bhp w firmie © Szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujÄ…cych pracownikami 21
Etapy poprawnie przeprowadzonego pokazu bezpiecznej pracy
Prawidłowo realizowany pokaz wykonywania pracy, zgodnie z przepisami i zasadami
bhp, powinien zawierać pięć kolejnych etapów:
" Prowadzący pokazuje cały układ czynności
na stanowisku pracy, zapewniajÄ…c dobrÄ…
Etap
widoczność dla szkolonych. To pierwsze
wykonanie układu czynności odbywa się
w normalnym tempie. Czasem można je
powtórzyć dla ułatwienia odbioru
1.
całościowego.
" Prowadzący stosuje pokaz częściowy,
wynikający z analizy układu czynności.
Etap
Każdy układ czynności można bowiem
rozbić na etapy, w których podkreślić należy
właściwe ich następstwa. Każdy z tych
etapów oddzielany jest niewielką przerwą,
2.
w celu utrwalenia kolejności etapów.
Szkolenia bhp w firmie © Szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujÄ…cych pracownikami 22
Etapy poprawnie przeprowadzonego pokazu bezpiecznej pracy cd. 1
" Ma na celu uwydatnienie tzw. węzłów. Są to często
ukryte dla oka szkolonego pracownika trudności
Etap
wykonania pracy, polegające na tym, że w pewnym
momencie włącza się grupy mięśniowe lub
wykonuje trudno dostrzegalny drobny ruch, majÄ…cy
duże znaczenie dla prawidłowego wykonania
3.
czynności.
" Prowadzący powtórnie przeprowadza pokaz całego
układu czynności. Pokaz powinien być wykonany
dwukrotnie. Pierwszy raz w tempie zwolnionym dla
Etap
umożliwienia zarejestrowania przez obserwujących
pracowników ukazanych poprzednio etapów układu
danej czynności i jej części węzłowych. Po raz
drugi wykonujemy cały układ w tempie
4.
rzeczywistym.
Szkolenia bhp w firmie © Szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujÄ…cych pracownikami 23
Etapy poprawnie przeprowadzonego pokazu bezpiecznej pracy cd. 2
" Polega na sprawdzeniu efektu pokazu poprzez
polecenie uczestnikom szkolenia powtórzenia
Etap
demonstrowanych czynności. Prawidłowe
wykonanie ich przez szkolonych stanowi
zakończenie pokazu. Jeśli uczestnicy popełniają
błędy, należy dokonać analizy ich ruchów,
5.
uwydatniając, na czym polega ich błąd.
W treści pokazu należy uwzględniać zagadnienia bezpieczeństwa
i higieny pracy oraz ergonomii, a także wyposażyć uczestnika
pokazu w niezbędną odzież i obuwie robocze oraz środki ochrony
indywidualnej.
Szkolenia bhp w firmie © Szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujÄ…cych pracownikami 24
Etapy poprawnie przeprowadzonego pokazu bezpiecznej pracy cd. 3
Stosowanie metody pokazu nakłada na jego realizatorów prowadzących pokaz
określone wymagania, można do nich zaliczyć m.in.:
bardzo dobrze opanowany poprawny język techniczny, używanie
właściwych terminów,
legitymowanie się bardzo dobrą znajomością problematyki bezpieczeństwa
wykonywanej czynności,
stosowanie w pokazie narzędzi i urządzeń w dobrym stanie technicznym,
zapewniającym pełne bezpieczeństwo pracy,
poza pokazem czynności i ruchów na urządzeniach zatrzymanych objęcie
pokazem także urządzeń znajdujących się w ruchu, dla szczególnego
wyeksponowania istniejących zagrożeń i wskazania zasad bezpiecznego
postępowania,
dostosowanie czasu i tempa pokazu do możliwości uczestników.
Szkolenia bhp w firmie © Szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujÄ…cych pracownikami 25