EGZAMIN z Systemów finansowych gospodarki na WZ UW
Po Internecie krążą takie właśnie pytania, które co roku się powtarzają na egzaminie z SFG na WZ
UW, jednak zawierają one błędne odpowiedzi. Tu podaję wersję poprawioną.
1. PRAWDA/FAA
SZ (za błędne odpowiedzi punkty ujemne)
GR. I
1. Jednostki uczestnictwa oraz certyfikaty inwestycyjne należą do instrumentów dłużnych FAA
SZ, sÄ…
to instrumenty powiernicze
2. Jednostki uczestnictwa emitowane przez otwarte fundusze inwestycyjne nie sÄ… podmiotem
wtórnego obrotu PRAWDA
3. W poniedziałek nadszedł termin zapadalności mojej należności PRAWDA, zapadalność-wierzyciel,
wymagalność-dłużnik , należności-zapadalne, zobowiązania - wymagalne
4. Wystawcą weksla określa się mianem trata FAA
SZ, trasant, trata to inaczej weksel trasowany
5. W celu zabezpieczenia się przed spadkiem ceny instrumentu podstawowego należy kupić opcję
sprzedaży PRAWDA, czyli opcja put
6. Bank centralny jest bankiem depozytowo-kredytowym PRAWDA
7. Bony pieniężne są cennym aktywem banku centralnego FAA
SZ sÄ… pasywami
8. Fundusze typu Venture Capital w pełni przenoszą ryzyko na inwestorów. PRAWDA, tak samo PE,
FI, FE
9. Rynek wekslowy jest przykładem rynku kapitałowego FAA
SZ, pieniężnego
10. Zastosowanie instrumentu finansowego możliwe jest tylko wówczas, gdy został on zdefiniowany
we właściwej ustawie FAA
SZ, bo np. papiery komercyjne do któregoś momentu może nawet i dalej
tak jest) nie widniały w zdanej ustawie, a nie oznaczało to, ze z nich sie nie korzystało
GR. II
1. Prawo Kopernika - pieniÄ…dz lepszy wypiera pieniÄ…dz gorszy FAA
SZ to pieniÄ…dz gorszy wypiera
lepszy
2. Bony skarbowe są aktywem finansowym Banku Centralnego PRAWDA bo BC może je zakupić i
wówczas są aktywami
3. Waluta zagraniczna a podaż pieniądza (?)
4. Sposób przenoszenia instr.finans. na zlecenie - przez cesje F imienne przez cesje, na zlecenie przez
indos
5. Wczoraj minął termin zapadalności moich należności PRAWDA
6. Rynek wekslowy jest częścią/należy do rynku pieniężnego PRAWDA
7. Akcje, udziały przynoszą dochód odsetkowy FAA
SZ przynoszą dochód kapitałowy, odsetkowy to
na przykład kredyty, pożyczki
8. Powszechne Towarzystwo Emerytalne przenosi obecnie ryzyko na tych co korzystajÄ…? PRAWDA
9. Dług publiczny Polski jest znacznie większy niż dług Unii Europejskiej FAA
SZ znacznie niższy
GR. III
1. Zdematerializowana akcja zwykła jest instrumentem na okaziciela FAA
SZ na zlecenie
2. Wzrost stopy procentowej w USA spowoduje spadek terminowych kursów USD FAA
SZ
3. W poniedziałek nadszedł termin wymagalności mojej należności FAA
SZ zapadalności,
wymagalność jest w długach
4. Krzywa rentowności w warunkach stabilnych stóp procentowych jest pozioma FAA
SZ delikatnie
rośnie
5. Realna stopa lokat dobowych NBP była w grudniu 2009 roku ujemna PRAWDA (wynosiła 2%,
przy czym inflacja 3,5%)
6. Rynek kapitałowy w Polsce regulowany jest Ustawą o publicznym obrocie papierami
wartościowymi z roku 1997 FAA
SZ 2005 rok
7. Deprecjacja oznacza spadek kursu złotego PRAWDA
8. DÅ‚uga pozycja w opcji put zabezpiecza przed spadkiem ceny instrumentu finansowego PRAWDA
9. Odsetki i dywidendy należą do dochodów kapitałowych FAA
SZ bo przynoszą dochód umowny
10. Stosunek długu publicznego w Polsce jest znacznie wyższy od przeciętnego w państwach Unii
Europejskiej FAA
SZ jest znacznie niższy
GR. IV
1. Jednostki uczestnictwa emitowane przez otwarte fundusze inwestycyjne nie sÄ… podmiotem
wtórnego obrotu PRAWDA
2. Wystawcą weksla określa się mianem trasanta PRAWDA
3. Trasant jest wystawcą weksla/ trasat jest dłużnikiem PRAWDA
4. Zapadalność aktywów/wymagalność pasywów PRAWDA
5. Listy zastawne a banki hipoteczne - . Hipoteczny list zastawny jest papierem wartościowym
imiennym lub na okaziciela, którego podstawę emisji stanowią wierzytelności banku hipotecznego
zabezpieczone hipotekami, w którym to liście bank hipoteczny zobowiązuje się wobec uprawnionego
do spełnienia określonych świadczeń pieniężnych.
2. FOREX  uczestnicy rynku oraz czynniki kształtujące poziom kursów walutowych
(8 pkt.)
FOREX to międzybankowy, hurtowy, krajowy rynek walutowy. Kształtujące się na nim kursy
waluty krajowej względem walut zagranicznych traktowane są jako rynkowa  oficjalna cena waluty,
która kształtuje ceny kantorowe i jest podstawą wielu rozliczeń. Uczestnikami tego rynku są banki,
występujące w interesie własnym lub swoich klientów.
Stronę podaży na waluty zagraniczne reprezentują: eksporterzy, inwestorzy zagraniczni
inwestujący w kraju, podmioty krajowe pożyczające za granicą, inwestorzy krajowi wychodzący z
inwestycji zagranicznych, banki komercyjne skracające pozycje walutowe, bank centralny wpływając
na obniżenie kursu waluty zagranicznej.
StronÄ™ popytu na waluty zagraniczne reprezentujÄ…: importerzy, inwestorzy zagraniczni
wychodzący z inwestycji krajowych, podmioty krajowe spłacające długi zagraniczne, inwestorzy
krajowi inwestujący za granicą, banki komercyjne wydłużające pozycje walutowe, bank centralny
wpływający na wzrost kursu waluty zagranicznej.
Kursy walutowe na FOREXIE sÄ… kwotowane do czwartego miejsca po przecinku (zwanego
punktem bazowym).
Podaz waluty Popyt na walute
zagranicznej-popyt zagraniczna  podaz na
na walute krajowa walute krajowa
-Eksporterzy -Importerzy
zamieniajÄ…cy swoje zamieniajÄ…cy przychody
zagraniczne krajowe ze sprzedazy
przychody na pokrycie kosztow
walutowe na zagranicznych
pokrycie kosztow
-Inwest.zagraniczni
krajowych wychodzÄ…cy z inwest.
krajowych . zamiana na
-Inwestorzy
waluty przych. ze
zagraniczni
sprzedazy
inwestujÄ…cy w kraju
denominowanych w
w instrumenty
walucie krajowej
finansowe
inst.finans
denominowane w
walucie krajowej -Podmioty krajowe
spłacające dlugi zagran
-Podmioty krajowe
pożyczające za -Inwestorzy krajowi
granica inwestujÄ…cy za granica
Na pokrycie
kosztow krajowych
-Banki
-Inwestorzy krajowi kom.wydluzajace
wychodzÄ…cy z pozycje walutowe
inwestycji
-BC wpływający na
zagranicznych
wzrost kursu waluty
-Banki komercyjne zagranicznej wyrazonej
skracajÄ…ce pozycje w walucie krajowej
walu
-BC wpływający na
obniżenie kursu
waluty zagranicznej
wyrazonej w
walucie krajowej
Wpływ uczestników forexu na kierunki zmian kursów walutowych
#Aprecjacja waluty krajowej(spadek kursów walut obcych)- spowodowane przez:
-Eksport,Krajowe inwest.podmiotow zagranicznych,zamykanie zagranicz.inwestycji podmiotow
krajowych,ZaciÄ…ganie zagranicznych pozyczek przez podmioty krajowe,sprzedaz walut zagranicznych
przez BC
#Deprecjacja waluty krajowej
- Import, Zamykanie krajowych inwest.przez podmioty krajowe, Inwestycje zagraniczne podmiotow
krajowych,Splata długu zagranicznego przez podmioty krajowe, sprzedaz walut zagranicznych przez
BC
3. Wytłumaczyć pojęcia (4, ale dużo możliwości):
krzywa rentowności - wykres, na którym poziom rentowności jest odłożony na osi pionowej, a
termin wymagalności na osi poziomej. Krzywa rentowności jest rosnąca jeśli stopy zwrotu
długoterminowe są wyższe od stóp krótkookresowych. Krzywa rentowności może być malejąca lub
odwrócona.
funkcje pieniądza  pośrednik wymiany, środek płatniczy, środek przekazywania majątku, miernik
wartości, środek przetrzymywania majatku
cechy pieniądza  rzadkość, trwałość, łatwość transportu
obligacja zamienna - obligacja, która uprawnia nabywcę do zamiany jej na akcje na wcześniej
określonych warunkach. Oprocentowanie takich obligacji ze względu na korzyść w postaci
możliwości dokonania zamiany jest niższe.
instrumenty finansowe:
papier wartościowy wierzycielski (instrumenty dłużne)  bony, obligacje, świadectwo udziałowe NFI,
list zastawny, czek, weksel
papier wartościowy udziałowy  akcje, certyfikaty inwestycyjne
rynek finansowy  rynek pieniężny, rynek kapitałowy (pow. roku)
prawo Kopernika-Greshama to zasada mówiąca, że jeśli jednocześnie istnieją dwa rodzaje
pieniądza, pod względem prawnym równowartościowe, ale jeden z nich jest postrzegany jako lepszy,
ten "lepszy" pieniądz będzie gromadzony, a w obiegu pozostanie głównie ten "gorszy". Krótko
mówiąc, gorszy pieniądz wypiera lepszy.
certyfikat depozytowy  zbywalny papier wartościowy emitowany przez banki z terminem
wykupienia do 1 roku. Certyfikat wystawiony jest z reguły na okaziciela i stanowi dowód złożenia
depozytu w banku na określony czas i procent. Emitowane są w zaokrąglonych i dużych kwotach, np.
100 tys.Ź . Ich oprocentowanie jest wyższe niż niektórych papierów wartościowych, oraz mogą być
zbywane na rynku wtórnym przed terminem wykupu, co sprawia, że są chętnie nabywane przez
przedsiębiorstwa.
obligacje jednoroczne (obligacje indeksowane) - termin wykupu tych obligacji wynosi 1 rok,
wartość nominalna - 100 PLN. Odsetki płacone są po roku w momencie wykupu. Oprocentowanie
tych obligacji zależy od stopy inflacji.
rzeczywista stopa procentowa  stopa procentowa uwzględniająca zarówno oprocentowanie jak i
inflacjÄ™ oraz dodatkowe koszty
Bony skarbowe  papiery wartościowe emitowane przez skarb państwa, dłużne, krótkoterminowe,
termin zapadalności do 1 roku, sprzedawane z dyskontem na aukcjach NBP. Finansują bieżące
wydatki budżetu państwa.
Bon pieniężny - papier wartościowy emitowany przez bank centralny. Jest emitowany przez NBP w
celu realizacji zamierzeń polityki pieniężnej. Termin zapadalności w dniach to: 1-7, 14, 28, 91, 182,
364. Bon pieniężny jest dokumentem na okaziciela lub, na żądanie nabywcy, imiennym. Sprzedaż
bonów organizowana jest formie organizowanych cotygodniowych przetargów, w których nabywcy
określają cenę zakupu, a bank wybiera oferty zawierające propozycje najwyższej ceny. Nominał
10000zł sprzedawany z dyskontem.
Rodzaje stóp procentowych:
- referencyjna (interwencyjna) 4,75% - podstawowa stopa wyznaczająca minimalną rentowność
operacji otwartego rynku. Zawsze mniejsza lub równa WIBID 1W.
- lombardowa 6,25% - po niej BC udziela kredyty bankom komercyjnym pod zastaw papierów
wartościowych (bony skarbowe, obligacje) są to operacje depozytowo-kredytowe. Po tej stopie
udzielane są także kredyty techniczne  zaciągane i spłacane w ciągu jednego dnia. Jest zawsze
większa od WIBOR.
- depozytowa 3,25% - po tej stropie BK składają w BC depozyty na koniec dnia (gdy mają nadmiar
środków płynnych). Jest zawsze mniejsza od WIBID.
- redyskontowa 5% - stopa po jakiej banki komercyjne składają w BC depozyty krótkoterminowe
referencyjna (interw.) <= WIBID 1W
lombardowa > WIBOR
depozytowa < WIBID
Operacje otwartego rynku - działania banku centralnego, polegające na kupowaniu lub
sprzedawaniu rządowych papierów wartościowych, głównie bonów i obligacji skarbowych, w celu
regulowania podaży pieniądza kredytowego w gospodarce, poprzez ograniczanie lub rozszerzanie
zdolności kredytowej banków komercyjnych.
REPO (sell-buy back) transakcja warunkowego odkupu. BC sprzedaje BK papiery wartościowe
które zobowiązuje się wykupić w póz
niejszym terminie.
Reverse REPO (buy-sell back) transakcja warunkowej sprzedaży. BC kupuje papiery wartościowe
od BK i zobowiązuje się je sprzedać w póz
niejszym terminie.
Termin realizacji podstawowy to 7 dni. Dostrajający od 1 do 7 dni. Minimalna wartość transakcji to 1
mln zł.
Rezerwa obowiązkowa  minimalny poziom środków jakie banki komercyjne muszą utrzymywać na
rachunku w banku centralnym. Procent od depozytów jakie posiada dany BK.
Polityka pieniężna  celem jest dbanie o stabilność cen (walka z inflacją). Instrumenty: stopy
procentowe, operacje otwartego rynku, rezerwa obowiÄ…zkowa, operacje depozytowo-kredytowe,
kredyt techniczny
WIBID i WIBOR  krajowe indeksy krótkoterminowych lokat międzybankowych.
WIBID (ang. Warsaw Interbank Bid Rate) - roczna stopa procentowa jaką płacą banki za środki
przyjęte w depozyt od innych banków.
WIBOR (ang. Warsaw Interbank Offered Rate) - wysokość oprocentowania pożyczek na polskim
rynku międzybankowym
FunkcjonujÄ… w odniesieniu do transakcji jednodniowych:
" overnight (O/N)
" tomorrow/next (T/N)
oraz w przeliczeniu na okresy:
" 1 tygodnia (1SW)
" 2 tygodni (2SW)
" 1 miesiÄ…ca (1M)
" 3 miesięcy (3M)
" 6 miesięcy (6M)
" 9 miesięcy (9M)
" 1 roku (1Y)
Stopa WIBID jest niższa od stopy WIBOR, bo w przeciwnym wypadku banki traciłyby na
pożyczaniu sobie pieniędzy.
Czek  pisemne zlecenie bezwzględnego wypłacenia określonej kwoty, wydane bankowi przez
posiadacza rachunku bankowego.
Trasant  wystawca czeku
Trasat  płatnik, zazwyczaj bank
Remitent  osoba fizyczna lub prawna na którą wystawiono czek (ona bierze pieniądze)
Indosant  osoba zbywajÄ…ca prawa do czeku na drodze indosu
Indosatariusz  osoba nabywajÄ…ca prawa do czeku w drodze indosu
Terminy płatności  Polska: 10 dni, Europa: 20 dni, Świat: 70 dni,
Weksel - rodzaj papieru wartościowego, imiennego lub na zlecenie, w którym wystawca weksla albo
zobowiązuje się bezwarunkowo, że inna osoba (trasat) dokona na rzecz odbiorcy weksla (remitenta)
zapłaty określonej sumy pieniężnej (weksel trasowany), albo sam przyrzeka, że zapłaci sumę
wekslową odbiorcy weksla (weksel własny, sola weksel). Wystawca weksla jest więc tutaj głównym
dłużnikiem odbiorcy weksla
Charakterystyczną cechą weksla, z którą związana jest jego przydatność dla obrotu jest abstrakcyjność
stosunku wekslowego (brak wpływu tzw. causy - przyczyny, podstawy na ważność zobowiązania z
weksla), która wyraża się w określeniu "bezwarunkowe zobowiązanie" co oznacza że sam dokument
weksla nie jest związany z jakimikolwiek innymi czynnościami prawnymi (np. umową) a więc zapłata
sumy wekslowej nie może być uzależniona od jakichkolwiek innych okoliczności czy warunków.
Weksel - rodzaj papieru wartościowego, imiennego lub na zlecenie, w którym wystawca weksla
zobowiązuje się bezwarunkowo, że inna osoba (trasat) dokona na rzecz odbiorcy weksla (remitenta)
zapłaty określonej sumy pieniężnej (weksel trasowany), albo sam przyrzeka, że zapłaci sumę
wekslową odbiorcy weksla (weksel własny, sola weksel).
Czek a weksel:
- trasantem czeku jest zawsze bank
- trasant nie jest dłużnikiem czekowym
- czek może być wystawiony na okaziciela
- czek może być odwołany
Leasing - w ramach leasingu jedna ze stron umowy (finansujÄ…cy, leasingodawca) przekazuje drugiej
stronie (korzystającemu, leasingobiorcy) prawo do korzystania z określonego dobra materialnego na
pewien uzgodniony w umowie leasingu okres, w zamian za ustalone ratalne opłaty (raty leasingowe).
Leasing operacyjny  polega na czasowym użytkowaniu sprzętu gdzie umowa jest krótsza od okresu
amortyzacji. Nie może być klauzuli wykupu środka trwałego pod koniec umowy. Środek trwały jest
zaliczany do majÄ…tku leasingodawcy.
Leasing finansowy  dominuje w polce. Okres umowy równy okresowi amortyzacji. Klauzula o
wykupie środka trwałego przez leasingobiorcę pod koniec umowy. Śr. trwały zalicza się do majątku
leasingobiorcy który zapisuje koszty amortyzacji jako koszty uzyskania przychodu.
Faktoring  skup krótkoterminowych wierzytelności pochodzących z handlu/usług realizowanych z
odroczonym terminem płatności. Faktor  skupuje, faktorant  sprzedaje. Faktoring musi wiązać się z
dodatkowymi świadczeniami, inaczej jest to tylko cesja wierzytelności.
Faktoring pełny występuje wtedy gdy faktor przejmuje na siebie całe ryzyko niewypłacalności
dłużnika fakturowego (w przeciwieństwie do niepełnego). W razie niewypłacalności faktor nie może
zwrócić się o zwrot wierzytelności do faktoranta. Faktoring pełny jest droższy od niepełnego i dużo
rzadziej stosowany w Polsce.
Forfaiting  podobny do faktoringu jednak dotyczy wierzytelności z obrotu eksportowego. Ma
dłuższy termin zapadalności wierzytelności od 6 miesięcy do 10 lat. Zabezpieczenie w postaci weksli
własnych/trasowanych wystawianych przed dłużnika (importera).
Sekurytyzacja  proces przekształcania pozbawionych płynności aktywów w pakiety
oprocentowanych papierów wartościowych o cechach umożliwiających wprowadzenie ich na rynek w
celach inwestycyjnych.
Rynek kapitałowy  instrumenty udziałowe i dłużne: obligacje skarbowe, listy zastawne, akcje
Kapitalizacja  suma wartości rynkowych wszystkich spółek notowanych na rynku giełdowym.
Derywaty - instrumenty finansowe podobne do papierów wartościowych, których cena jest
uzależniona od ceny wartości aktywów pierwotnych. Potwierdzają one uzyskanie przez nabywcę
derywatu prawa do otrzymania w przyszłości określonej wartości pieniężnej lub dokonania transakcji.
Long position  pozycja którą zajmuje podmiot kupujący w kontrakcie terminowym
Short position  pozycja którą zajmuje podmiot sprzedający w kontakcie terminowym
Otwarcie pozycji  zajęcie krótkiej lub długiej pozycji
Zamknięcie  zawarcie transakcji przeciwstawnej
Instrument bazowy  instrument którego cena determinuje wartość kontraktu terminowego
Umowa Forward - instrument finansowy, transakcja terminowa np.na kurs walut, cenę ryżu. Polega
na kupnie / sprzedaży zasobu X za Y. Kurs po jakim zostanie dokonana transakcja oraz wielkość
transakcji zostają ustalone w dniu jej zawarcia, natomiast fizyczna dostawa zasobów musi nastąpić w
ściśle określonym dniu w przyszłości. W przypadku niektórych forwardów po upływie terminu
umowy można nie dostarczać zasobów, a tylko zapłacić różnicę pomiędzy ceną poprzednio
uzgodnioną w kontrakcie a ceną obowiązującą w dniu wygaśnięcia umowy.
Futures (kontrakt terminowy)  to instrument finansowy, będący rodzajem umowy, zawartej
pomiędzy kupującym (sprzedającym) a giełdą lub izbą rozliczeniową, w której sprzedający
zobowiązuje się sprzedać określony instrument bazowy za ściśle określoną cenę w ściśle określonym
terminie. Cena, według której strony przeprowadzą transakcje w przyszłości, zwana jest ceną
terminową (futures price), zaś dzień, w którym strony zobowiązane są przeprowadzić transakcję to
data rozliczenia (settlement date) lub data dostawy (delivery date).
Znaczna większość kontraktów futures jest rozliczana gotówkowo - zaledwie kilka procent kontraktów
jest rozliczane w drodze dostawy aktywów bazowych.
Hedging  zabezpieczenie siÄ™ przed negatywnymi zmianami cen
Opcja jest to instrument finansowy o niesymetrycznym profilu wypłaty. Może być przedmiotem
obrotu na giełdzie.
Opcja (w klasycznym rozumieniu) daje jej posiadaczowi ("nabywcy") prawo (lecz nie obowiÄ…zek) do
nabycia (w przypadku opcji kupna - ang. call) lub sprzedaży (w przypadku opcji sprzedaży - ang. put)
danego dobra po z góry określonej cenie. Prawo to może być zrealizowane w dniu wygaśnięcia opcji
(opcja europejska) lub w dowolnym dniu od daty zawarcia kontraktu opcyjnego do daty wygaśnięcia
włącznie (opcja amerykańska), ew. w kilku ściśle określonych datach (opcja bermudzka).
W przeciwieństwie do nabywcy, sprzedający opcję ("wystawca") jest zobowiązany do sprzedania lub
zakupu danego dobra od nabywcy opcji, jeżeli ten uzna, że zechce z posiadanego prawa skorzystać
(czyli uzna wykonanie opcji za opłacalne). W praktyce opcja zostaje zrealizowana, jeśli przewidywana
przez nią cena jest lepsza niż cena oferowana na wolnym rynku w danym czasie. Zysk nabywcy opcji
jest wówczas równy różnicy między ceną rynkową, a ceną realizacji opcji.
4 rodzaje pozycji:
wystawca:
- short call  opcja zakupu (sprzedaż opcji zakupu)
- short put  opcja sprzedaży (sprzedaż opcji sprzedaży)
nabywca:
- long call  opcja zakupu (kupno opcji zakupu)
- long put  opcja sprzedaży (kupno opcji sprzedaży)
SWAP procentowy  jest to umowa w której dwie strony uzgadniają że będą w ustalonych terminach
w przyszłości przez określony czas umowy dokonywały rozliczeń netto odsetek liczonych od
uzgodnionej kwoty hipotetycznego kapitału według dwóch stóp procentowych: 1 stałej przez cały
okres obowiÄ…zywania umowy, 2 zmiennej.
Podmiot kupujący płacący stałą stopę  pozycja długa
Podmiot sprzedający płacący zmienną stopę  pozycja krótka
SWAP walutowo-procentowy  możliwe są cztery warianty:
- stopa stała w walucie obcej oraz stopa stała w walucie krajowej
- stopa stała w walucie obcej oraz stopa zmienna w walucie krajowej
- stopa zmienna w walucie obcej oraz stopa stała w walucie krajowej
- stopa zmienna w walucie obcej oraz stopa zmienna w walucie krajowej
Rating zewnętrzny  agencja ratingowa ocenia przedsiębiorstwo pod względem wiarygodności
kredytowej, miara wypłacalności.
Kontrakt terminowy - jest umową pomiędzy dwiema stronami, z których jedna zobowiązuje się do
nabycia a druga do sprzedaży w ściśle określonym, przyszłym terminie po ściśle określonej
w momencie zawarcia transakcji cenie, określonej ilości wystandaryzowanego instrumentu bazowego
lub dokonania równoważnego rozliczenia finansowego. Kontrakty terminowe, typu financial futures,
do których należy kontrakt na WIG20, nie opiewają na towar fizyczny, lecz na waluty, papiery
wartościowe, depozyty bankowe o stałym oprocentowaniu, czy w końcu na indeksy giełdowe.
Nabywca kontraktu otwierając pozycję długą (kupując kontrakt), zobowiązuje się i jednocześnie
nabywa prawo do odebrania, kupienia, w przyszłości określonej ilości instrumentu bazowego po
określonej cenie.
Sprzedawca kontraktu zajmując pozycję krótką (sprzedając kontrakt), zobowiązuje się a zarazem
nabywa prawo do dostarczenia, sprzedania, określonej ilości instrumentu na który opiewa kontrakt po
określonej cenie w określonym momencie w przyszłości. Sprzedawca kontraktu podobnie jak
nabywca zobowiązuje się do podjęcia ściśle określonego działania w przyszłym terminie.
Zamknięcie pozycji odbywa się poprzez zawarcie transakcji odwrotnej do transakcji pierwotnej.
Otwartą pozycję długą likwidujemy poprzez sprzedaż kontraktu, natomiast posiadacz pozycji krótkiej
likwiduje jÄ… nabywajÄ…c kontrakt.
Inwestorzy uczestniczący w rynku kontraktów terminowych aby realizować swoje zyski nie muszą też
nabywać czy sprzedawać akcji na rynku kasowym, ponieważ większość kontraktów typu financial
futures mają charakter nie dostawny, co oznacza, że rozliczanie tych transakcji ma charakter
wyłącznie pieniężny i odbywa się poprzez przelewanie odpowiednich kwot pomiędzy uczestnikami
tego rynku.
Swap - jest to umowa w której dwie strony uzgadniają że będą w ustalonych terminach w przyszłości
przez określony czas umowy dokonywały rozliczeń netto odsetek liczonych od uzgodnionej kwoty
hipotetycznego kapitału według dwóch stóp procentowych: 1 stałej przez cały okres obowiązywania
umowy, 2 zmiennej w tej samej walucie lub w dwóch różnych.
4. Obowiązki informacyjne emitentów akcji na zorganizowanym rynku giełdowym:
- raporty bieżące (dotyczą wszystkich istotnych wydarzeń w firmie, np. zmian w składzie akcjonariatu,
kierownictwie, emisji akcji, decyzji walnych zgromadzeń). Szczegółową listę informacji, które należy
publikować w raportach bieżących określa rozporządzenie rządu.
- nieaudytowane raporty kwartalne zgodnie z międzynarodowymi standardami rachunkowości,
- zaudytowane raporty półroczne i roczne zgodne z międzynarodowymi standardami rachunkowości.
Poza tym: Przed wprowadzeniem akcji na rynek udzielenie rzetelnych, prawdziwych i kompletnych
informacji na temat stanu spółki, wyceny, sytuacji finansowej itp. Po wprowadzeniu akcji udzielanie
akcjonariuszowi raportów bieżących, kwartalnych i rocznych.
5. Cechy rynku giełdowego:
Rynek giełdowy charakteryzuje się typowymi cechami rynku regulowanego, takimi jak:
Centralizacja zleceń - do ustalenia ceny transakcji dochodzi na podstawie ofert kupna i sprzedaży
napływających z całego rynku. Transakcje papierami wartościowymi nie mogą być zawierane na
przykład w poszczególnych biurach maklerskich czy na ulicy. Od listopada 2000 r. wszystkie
transakcje są realizowane w systemie informatycznym WARSET. Zapewnia on pełną automatyzację
przekazywania zleceń, zawierania transakcji, sprawny dostęp uczestników rynku do systemu obrotu
papierami wartościowymi.
Równość traktowania zleceń - każdy może uczestniczyć w transakcjach giełdowych, bez względu na
to, czy jest osobą fizyczną, czy prawną, jest dużym inwestorem, czy też obraca tylko jedną akcją -
czyli bez względu na wielkość kapitału, którym dysponuje. Równość traktowania zleceń polega też na
tym, że niezależnie od tego, w którym domu maklerskim składamy zlecenie kupna czy sprzedaży, jest
ono traktowane tak samo jak pozostałe.
Bezpieczeństwo obrotu - uczestnicy obrotu giełdowego mają zagwarantowane, że transakcje zostaną
prawidłowo rozliczone i zaksięgowane. Giełda oraz Komisja PWiG sprawują kontrolę nad tym, czy
uczestnicy rynku: pośrednicy (domy maklerskie) i emitenci (spółki giełdowe), przestrzegają zasad
zawartych w regulacjach.
Dostępność informacji - uczestnicy rynku mają dostęp zarówno do informacji o stanie rynku (kursach
transakcji oraz ofertach kupna i sprzedaży), jak i o sytuacji notowanych spółek.
Płynność - posiadacze papierów wartościowych mają możliwość dokonywania transakcji codziennie
w określonych godzinach. Odpowiednia koncentracja kupujących i sprzedających, osiągnięta między
innymi dzięki centralizacji zleceń, umożliwia płynny obrót papierami wartościowymi.
Papiery wartościowe: bony skarbowe i pieniężne, comercial papers, weksle, czeki, krótkoterminowe
papiery bankowe
Przydatne wzory:
Procent prosty:
t
Kn = K0 (1+ r × )
360
Procent składany:
Kn = K0 (1+ r)n
Kn  wartość kapitału po n latach
K0  wartość początkowa
n  liczba lat
r  roczna stopa nominalna
t  liczba dni
Roczna stopa efektywna:
r r
ref = (1+ )m -1 Kn,m = K0 (1+ )m×n
m m
m  liczba kapitalizacji w roku
Roczna stopa przy kapitalizacji ciągłej:
ref = e -1 Kn,Ä… = K0 × er×n
Reguła 70  określa po jakim czasie (latach) zainwestowany kapitał podwoi się. (prawdziwa
dla n <= 10%)
70
n =
r
n  ilość lat
r  oprocentowanie
Realna stopa procentowa (uwzględnia inflacje):
rn - i
rreal =
1 + i
i  stopa inflacji
Stopa zwrotu inwestycji (rentowność) 
D
R =
CZ
D  dyskonto
CZ - Cena zakupu
Stopa dyskonta  (stopa o jaką pomniejszana jest wartość nominalna)
D
d =
N
D  dyskonto
N  wartość nominalna
Weksel  wzory:
dt
W = N × (1- )
360
N -W 360
d = ×
W t
N -W 360
r = ×
W t
W  wartość weksla po zdyskontowaniu
N  nominał weksla
d  stopa dyskonta
t  czas pozostający do momentu płatności weksla
r  roczna stopa zwrotu z inwestycji w weksel
6. Zdefiniuj i podaj sposoby rozliczania podstawowych grup instrumentów pochodnych
Instrumenty pochodne, derywaty - rodzaj papierów wartościowych, instrumenty finansowe, których
wartość uzależniona jest od wartości innych instrumentów finansowych, zwanych instrumentami
bazowymi.
Rynek instrumentów pochodnych powstał w wyniku konieczności zabezpieczenia się uczestników
transakcji finansowych przed ryzykiem wystÄ…pienia sytuacji przeciwnej do przewidywanej przez nich.
Obok transakcji zabezpieczających (ang. hedging) zawierane są również transakcje o charakterze
spekulacyjnym, związane z przejmowaniem ryzyka. Tworzeniem nowych instrumentów finansowych i
strategii zawierania transakcji z ich zastosowaniem zajmuje się dziedzina finansów nazywana
inżynierią finansową. Podstawowe grupy instrumentów pochodnych to  opcje, kontrakty terminowe i
swapy.
Opcje - instrument finansowy o niesymetrycznym profilu wypłaty. Może być przedmiotem obrotu na
giełdzie.
Opcja (w klasycznym rozumieniu) daje jej posiadaczowi ("nabywcy") prawo (lecz nie obowiÄ…zek) do
nabycia (w przypadku opcji kupna - ang. call) lub sprzedaży (w przypadku opcji sprzedaży - ang. put)
danego dobra po z góry określonej cenie. Prawo to może być zrealizowane w dniu wygaśnięcia opcji
(opcja europejska) lub w dowolnym dniu od daty zawarcia kontraktu opcyjnego do daty wygaśnięcia
włącznie (opcja amerykańska), ew. w kilku ściśle określonych datach (opcja bermudzka).
W przeciwieństwie do nabywcy, sprzedający opcję ("wystawca") jest zobowiązany do sprzedania lub
zakupu danego dobra od nabywcy opcji, jeżeli ten uzna, że zechce z posiadanego prawa skorzystać
(czyli uzna wykonanie opcji za opłacalne). W praktyce opcja zostaje zrealizowana, jeśli przewidywana
przez nią cena jest lepsza niż cena oferowana na wolnym rynku w danym czasie. Zysk nabywcy opcji
jest wówczas równy różnicy między ceną rynkową, a ceną realizacji opcji.
Z tego względu w wielu wypadkach rozliczenie opcji odbywa się nie poprzez zawarcie faktycznej
transakcji do której opcja uprawnia (rozliczenie rzeczywiste), lecz jedynie przez wypłatę posiadaczowi
opcji przez wystawcę sumy pieniężnej, odpowiadającej w/w różnicy cen (rozliczenie nierzeczywiste).
Z reguły rozliczenie rzeczywiste stosuje się w przypadku towarów oraz obligacji. W przypadku innych
aktywów, częściej spotykane jest rozliczenie nierzeczywiste.
W zamian za nabycie opcji nabywca płaci wystawcy cenę, zwaną premią opcyjną. Wartość opcji silnie
zależy nawet od niewielkich wahań notowań przedmiotu transakcji, ponadto zależy ona od różnych
innych czynników, dlatego wartość opcji trudno jest wyceniać. Istnieją różne metody i modele
określania ceny opcji.
7. ZADANIE:
Przedstawione poniżej na zdjęciu, zawsze wprawia wszystkich w osłupienie i długo trzeba nad nim
główkować. Chodzi o WIBID I WIBOR. UWAGA: wymagane stopy procentowe, którymi trzeba
uzupełnić tabelkę należy ZMYŚLIĆ. Jednakże trzeba pamiętać o kilku zasadach:
1) WIBOR zawsze musi być większy od WIBID, najwyżej o 0,2 punkty procentowe.
2) Pozycja WIBID T/N jest ograniczona z dołu przez poziom stopy lokat dobowych (musi być
odrobinę od niej większa)
3) Pozycja WIBOR jest ograniczona z góry przez poziom stopy lombardowej (12M musi być mniejszy
od tej stopy).
4) WIBID T/N musi się znajdować na poziomie pomiędzy stopą referencyjną a jakąś tam(?). W
każdym razie wychodzi na to chyba, że większy od 3,5.
Jak już ustalimy te skrajne wartości, to resztę tabelki uzupełniamy zmyślonymi wartościami, które
cały czas odrobinę rosną (wedle uznania), ale tak, żeby WIBOR był większy od WIBID.
8. ZADANKO ZE STOPAMI LIBOR
Na międzynarodowym rynku londyńskim stopy LIBOR
(1W) kształtowały się jak w tabeli. Na tej podstawi określ podstawową stopę procentową banków
centralnych emitujących poszczególne waluty
Waluta LIBOR
USD 5,3075 =>5,25
EUR 3,5929 =>3,50
GPB 5,3625 =>5,25
CHF 2,0500 =>2.00
JPY 0,3903 =>0,25
CAD 4,2516 =>4,25
Ani w książce, ani nigdzie w necie nie ma podane jak wylicza się stopy LIBOR, dlatego
prawdopodobnie tutaj te stopy także należy zmyślić, pamiętając jedynie by były odrobinę mniejsze od
pierwotnych.
9. Zadanie obliczeniowe 1
Kwota pożyczki wynosi 1000zł. Bank zatrzymuje 50zł na koszty administracyjne. Pożyczka została
zaciągnięta 01.12.2006r. na 456dni, po których ma nastąpić jej pełna spłata w wysokości 1200zł.
Oblicz rzeczywista, realnÄ… stopÄ™ procentowÄ….
Po kolei:
1000  50= 950
Kwota końcowa = 1200
Kwota końcowa : kwota początkowa = 1200 : 950 = 1,263157 (jak odejmiemy od tego 1 to
będziemy mieć poziom stopy jakiejś tam, w każdym razie niepotrzebnej teraz)
Dalej:
(1 + r) do potęgi (456 : 365) = 1,263157
1, 263157 = (1+r)
Wynik - 1 = r
0,2056 = r
20,56% = ref
Liczymy rzeczywistÄ…:
rreal =
W zadaniu jest podane, ile wynosi inflacja, ja tutaj zakładam, że 4,6%
rreal = (0,2056  0,046) : (1 +0,046) = 0,15258 = 15,26%
10. Zadanie obliczeniowe 2
 Obligacje o stałym oprocentowaniu z terminem wykupu za 5 lat. Wartość nominalna 1000zł,
oprocentowanie 6% w skali roku, odsetki płacone co rok. Odsetki w każdym z pięciu okresów
odsetkowych wynoszą 60zł. Ile wynosi rentowność obligacji w skali rocznej (YTM  field to
maturity) trzymanej do zapadnięcia (rząd wielkości)? Podać sposób wyliczenia i nazwę funkcji Excela
służącej do precyzyjnego rozwiązania zadania.
YTM =[C+(M- Po)/n]/[(M+ Po)/2]
C - odsetki roczne (60 zł)
M - cena nominalna (1000 zł)
Po - cena zakupu (700 zł, bo 1000zł minus odsetki z całego okresu)
n - liczba lat
wiec otrzymujemy:
YTM =[60+(1000-700)/5]/[(1000+700)/ 2]
YTM =14,12%
A funkcja jaką trzeba zastosować w Excelu to YIELD.
11. Zadanie obliczeniowe 3
a) Firma X zdyskontowała w banku weksel opiewający na 10 000 zł na 30 dni prze terminem jego
zapadalności. Otrzymała w zamian 9800 zł. Jaka była stopa dyskonta w skali rocznej, którą zastosował
bank?
b) Firma X zdecydowała się następnie wpłacać do banku po 9800 zł co roku przez okres kolejnych 3
lat. Jaki kapitał uzbiera na koniec tego okresu, jeśli roczna stopa procentowa wynosi 7%?
a)
9800 = 10 000 (1 - 30rd/360)
9800 = 10 000 (1 - rd/12) / *12
rd = 0,24 = 24%
lub inaczej:
x ść
czyli [(10000  9800) : 9800 ] x (360:30) = 24,44%
b) wpłaty z dołu
cena x
9800 x , , = 31506,02
Dziękuję za uwagę. M.L.S.