Metadane obiektów
informacyjnych
Piotr Celiński
[e-mail]
Obiekt informacyjny
Każdy obiekt przenoszący informację.
Przykłady:
Tekst
Zdjęcie
Nagranie dz
więkowe
Film
Książka
Strona internetowa
Metadane obiektów informacyjnych 2
Co to jest metainformacja?
" Metadane lub metainformacje   dane o
danych .
" Informacje opisujące obiekt informacyjny.
Przykłady:
" Dane z katalogu bibliotecznego
" Nazwa, typ, data utworzenia pliku
" Tytuł, reżyser, scenarzysta filmu
Metadane obiektów informacyjnych 3
Po co nam metadane?
" Do opisu obiektów informacyjnych
" Umożliwiają przeszukiwanie obiektów
nietekstowych
" Do klasyfikacji
" Do definiowania relacji między obiektami
" Do zarządzania obiektami informacyjnymi
" Do dystrybucji informacji
" Do kojarzenia obiektów informacyjnych
posiadających wspólne cechy
" Do skutecznego sprzedawania informacji
Metadane obiektów informacyjnych 4
Jakie powinny być dobre metadane?
" Muszą mieć strukturę
" Czytelne dla maszyn (nie zawsze
spełnione)
" Czytelne dla ludzi (nie zawsze spełnione)
" Niezależne od języka (gdzie jest to
możliwe)
" Niezależne od form gramatycznych
" Wstawione automatycznie, gdzie to
możliwe
Metadane obiektów informacyjnych 5
Przykład - tekst
Tytuł
Kraj
Czas
Data
Miasto
y
ródło
Autorzy
Metadane obiektów informacyjnych 6
Struktura informacji
Nazwa Zawartość
Tytuł Ekolodzy organizują "Pociąg dla Rospudy"
Data 2006-11-08
Czas 14:43
y
ródło PAP
Kod autora row
Kod autora kow
Kod autora ls
Kod kraju POL
Metadane obiektów informacyjnych 7
Jak to się ma do wymagań?
Nazwa Zawartość Cz. cz. Cz. m. n. j.
Tytuł Ekolodzy organizują TAK NIE NIE
"Pociąg dla Rospudy"
Data 2006-11-08 TAK TAK TAK
Czas 14:43 TAK TAK TAK
y
ródło PAP TAK/REF TAK TAK
Kod autora row TAK/REF TAK -
Kod autora kow TAK/REF TAK -
Kod autora ls TAK/REF TAK -
Kod kraju POL TAK/REF TAK TAK
Metadane obiektów informacyjnych 8
Przykład spełnienia wszystkich kryteriów
Nadawca:
06004000
06  Problemy ochrony środowiska
004  Polityka ochrony środowiska
000 
Odbiorca:
06004000
06  Environmental Issues
004  Environmental Politics
000 
Metadane obiektów informacyjnych 9
Jak to osiągnięto?
" Wspólny, standardowy system
kategoryzacji
" Przekazywanie informacji w formie
czytelnej dla maszyny (kod kategorii)
" Przekazywania informacji w formie
czytelnej dla człowieka (nazwy kategorii w
języku nadawcy)
" System u odbiorcy pobiera nazwy
kategorii na podstawie kodu w języku
odbiorcy
Metadane obiektów informacyjnych 10
Przykłady standardów
" Kategoryzacja wg systemu Subject
Reference (liczbowy kod kategorii oraz
nazwa w języku dostawcy)
" Kody krajów wg ISO 3166  trzyliterowy
kod kraju
" Typ informacji
" Potencjalny odbiorca
" Scena na fotografii
Więcej: http://www.iptc.org
Metadane obiektów informacyjnych 11
Przykład  nagłówek witryny internetowej








Metadane obiektów informacyjnych 12
Obiekt nietekstowy
Metadane obiektów informacyjnych 13
Metadane zdjęcia
Metadane obiektów informacyjnych 14
Przykładowy zestaw metadanych
" Tytuł " Kategorie
" Nagłówek
" Priorytet
" Opis
" Słowa kluczowe
" Autorzy obiektu
" Identyfikator danych
" Status autorów
stałych
" Autorzy opisu
" y
ródło
" Data wydarzenia
" Dostarczyciel
" Czas wydarzenia
" Data i czas embarga
" Kraj
" Data i czas ważności
" Region
" Język metadanych
" Miasto
" Informacje o prawach
" Dzielnica
autorskich
Metadane obiektów informacyjnych 15
Pola powtarzalne i niepowtarzalne
" Przykłady pól powtarzalnych: autorzy
obiektu, kategorie, słowa kluczowe,
autorzy opisu
" Przykłady pól niepowtarzalnych: tytuł,
nagłówek, opis, data wydarzenia, czas
wydarzenia, priorytet,
Metadane obiektów informacyjnych 16
Metadane w wyszukiwaniu informacji
" Obiekty tekstowe
Możliwe przeszukiwanie pełnotekstowe
(typu  google ), w wielu wypadkach
wystarczające, zawężenie zakresu np.
poprzez podanie zakresu dat lub autora
" Obiekty nietekstowe
Przeszukiwanie na podstawie metadanych
lub pełnotekstowego przeszukania opisu
obiektu  jak w przypadku obiektów
tekstowych
Metadane obiektów informacyjnych 17
Metadane w automatycznym
konfekcjonowaniu i klasyfikowaniu
informacji
" Tworzenie specjalizowanych serwisów
dotyczących wybranych zagadnień np.
ekonomia, sport, pogoda, notowania
giełdowe, raporty emitentów papierów
wartościowych itp
Metadane obiektów informacyjnych 18
Jak doprecyzować opis obiektu?
" Może się zdarzyć, że użycie
standardowych wartości dla kategorii,
kraju itp. nie jest wystarczające
" Należy umiejętnie dobrać słowa kluczowe
opisujące obiekt  np. nazwę geograficzną
miejsca gdzie zostało wykonane zdjęcie
(jeżeli nie jest to miejscowość), nazwisko
osoby na zdjęciu itp.
" Użyć mianownika liczby pojedynczej
Metadane obiektów informacyjnych 19
Metadane do celów dziennikarskich i
innych
" To samo zdjęcie może być wykorzystane
jako wiadomość oraz ilustracja
" Zestaw metadanych służących informacji
dziennikarskiej nie nadaje się do zdjęć
ilustracyjnych
" Potrzebny jest inny zestaw kategorii, inne
słowa kluczowe, inny sposób myślenia
przy oznaczaniu zdjęcia metadanymi
Metadane obiektów informacyjnych 20
Kategorie dziennikarskie i ilustracyjne
Dziennikarskie Ilustracyjne
" Sztuka, kultura, rozrywka " Praca i biuro, biznes
" Prawo i wymiar sprawiedliwości " Dzieci i nastolatki
" Katastrofy i wypadki " Medycyna
" Ekonomia, biznes, finanse " Uroda i pielęgnacja
" Edukacja " Życie codzienne
" Ochrona środowiska " Nauka i przemysł
" Zdrowie " Historia i sztuka
" Zainteresowania " Rolnictwo i żywność
" Praca " Geografia i turystyka
" Styl życia i wypoczynek " Przedmioty
" Polityka
" Religie i wierzenia
" Nauka i technologia
" Zagadnienia społeczne
" Sport
" Niepokoje, konflikty, wojny
" Pogoda
Metadane obiektów informacyjnych 21
Przykłady słów kluczowych dla zdjęcia
informacyjnego i ilustracyjnego
Informacyjne Ilustracyjne
" Konferencja " Zachód słońca
" Iksiński " Nostalgia
" Manifestacja " Tęsknota
" Rospuda " Woda
" Góra
" Różowy
Metadane obiektów informacyjnych 22