MATERIAA
Y EDUKACYJNE
WYKRESY ŚWIECOWE  FORMACJE ODWRÓCENIA c.d.
Trzech białych żołnierzy
Formacja trzech białych żołnierzy przedstawia serię wysokich białych świec, które stopniowo
zamykają się na coraz wyższych poziomach. Najkorzystniej jest, gdy kursy otwarcia kolejnych świec
znajdują się na poziomie środka korpusu świecy z dnia poprzedniego. Taki schodkowy układ świec ma
jednoznaczną wzrostową wymowę i wskazuje, że trend spadkowy zdecydowanie się zakończył.
Blok
Formacja bloku jest pochodną formacji trzech białych żołnierzy. Jednakże musi się ona pojawić
w trendzie wzrostowym, podczas gdy formacja trzech białych żołnierzy występuje jedynie w trendzie
spadkowym. W przeciwieństwie do formacji trzech białych żołnierzy, druga i trzecia świeca formacji
bloku wskazują na słabość rynku. Długie górne cienie sugerują, że kursy maksymalne osiągnięte
podczas tych sesji nie mogą zostać utrzymane. Wystąpienie takiej sytuacji w trendzie wzrostowym, a w
szczególności w ciągu dwóch kolejnych sesji, powinno spowodować pewną nerwowość wśród
wzrostowo nastawionych uczestników rynku, zwłaszcza w sytuacji, gdy trend wzrostowy trwa już od
dłuższego czasu.
Istotne jest to, że formacja bloku pojawia się w trendzie wzrostowym. Większość formacji
składających się z kilku świec rozpoczyna się od wysokiej świecy, która podtrzymuje dotychczasowy
trend. Dwie świece z długimi górnymi cieniami wskazują, że ma miejsce realizacja zysków, gdyż siła
trendu wzrostowego słabnie.
ZESPÓA
REKOMENDACJI I ANALIZ GIEA
DOWYCH DEPARTAMENT KLIENTÓW DETALICZNYCH 1
MATERIAA
Y EDUKACYJNE
Narada
Formacja narady jest również pochodną formacji trzech białych żołnierzy. Po utworzeniu się
dwóch pierwszych wysokich białych świec, które osiągają nowe poziomy maksymalne, pojawia się
niewielka biała świeca lub gwiazda. W niektórych z
ródłach formacja ta nosi nazwę przegrody.
Najkorzystniej jest, jeśli ostatnia świeca oddzielona jest od świecy drugiej luką cenową. Jej mały
korpus wskazuje na niezdecydowanie rynku, niezbędne dla zatrzymania wzrostów. To
niezdecydowanie jest okresem naradzania się. Potwierdzenie tej formacji może łatwo spowodować jej
przekształcenie w formację gwiazdy wieczornej.
Trzy czarne kruki
Formacja trzech czarnych kruków jest przeciwieństwem formacji trzech białych żołnierzy. W
trendzie wzrostowym pojawiają się trzy wysokie czarne świece, które schodzą schodkami w dół. Stare
japońskie powiedzenie  złe wieści mają skrzydła doskonale pasuje do tej formacji. Każda kolejna
świeca otwiera się na poziomie nieco wyższym od poziomu zamknięcia poprzedniej sesji, lecz kurs
następnie spada i zamknięcie ma miejsce na nowym poziomie minimalnym. Kiedy taka sytuacja
powtarza się trzykrotnie, generowana jest czytelna informacja o odwróceniu trendu.
Wyłamanie
Formacja wyłamania z bessy tworzy się w trendzie spadkowym i ilustruje zwiększoną sprzedaż,
aż do osiągnięcia przez rynek pozycji wyprzedania. Formacja ta rozpoczyna się wysoką czarną świecą,
a po niej pojawia się kolejna czarna świeca, której korpus oddzielony jest od poprzedniej świecy luką
cenową w dół. Po utworzeniu się luki cenowej trzy kolejne sesje osiągają coraz niższe poziomy
ZESPÓA
REKOMENDACJI I ANALIZ GIEA
DOWYCH DEPARTAMENT KLIENTÓW DETALICZNYCH 2
MATERIAA
Y EDUKACYJNE
cenowe. Wszystkie świece w tej formacji mają kolor czarny, z wyjątkiem świecy trzeciej, której korpus
może mieć zarówno kolor czarny, jak i biały. Te trzy świece występujące po luce cenowej podobne są
do formacji trzech czarnych kruków, z tym że zarówno wartości maksymalne, jak i minimalne przez
nie osiągane znajdują się na coraz niższych poziomach. Ostatnia świeca w formacji wyłamania z bessy
całkowicie zmienia wydz
więk poprzednich niewielkich czarnych świec, a jej zamknięcie następuje na
poziomie luki cenowej występującej pomiędzy pierwszą a drugą świecą formacji.
W formacji wyłamania z hossy pojawia się luka cenowa w kierunku dotychczasowego trendu, po
której tworzą się trzy kolejne świece osiągające coraz wyższe poziomy cenowe. W trendzie
wzrostowym utworzona zostaje wysoka biała świeca. W czasie następnej sesji tworzy się kolejna biała
świeca, oddzielona od poprzedniej luką cenową. Pojawiają się następnie dwie kolejne świece, które
osiągają coraz wyższe poziomy cenowe. Korpusy tych świec powinny być w kolorze białym, z jednym
tylko wyjątkiem: trzecia świeca tej formacji, czyli druga po luce cenowej, może być zarówno w
kolorze białym, jak i czarnym, jeśli tylko osiąga ona nowe maksimum cenowe. Kurs minimalny
osiągany przez każdą z trzech kolejnych świec utworzonych po luce cenowej powinien znajdować się
na wyższym poziomie niż kurs minimalny świecy ją poprzedzającej. Ideą tej formacji jest
przedstawienie sytuacji, w której kurs wzrasta w kierunku dotychczasowego trendu, aż do osiągnięcia
przez rynek poziomu wykupienia. Ostatnia świeca w tej formacji, zamykając się na poziomie luki
cenowej występującej pomiędzy pierwszą a drugą świecą, dokonuje odwrócenia trendu.
Dwa kruki
Formacja dwóch kruków powyżej luki cenowej występuje tylko w trendzie wzrostowym.
Podobnie jak większość formacji odwrócenia hossy, rozpoczyna się ona świecą o białym korpusie.
Luka cenowa zawarta w nazwie tej formacji to luka pomiędzy nie tylko pierwszą a drugą świecą, lecz
także pomiędzy świecą pierwszą a trzecią. Korpusy świecy drugiej i trzeciej mają kolor czarny, stąd
więc pochodzi nazwa  dwa kruki".
Otwarcie trzeciej świecy (drugiej świecy czarnej) powinno nastąpić na wyższym poziomie, a
zamknięcie na niższym, niż miało to miejsce w przypadku świecy drugiej. Pomimo że zamknięcie
trzeciej świecy następuje na niższym poziomie niż w przypadku drugiej świecy, nadal zachowana jest
luka cenowa powyżej świecy pierwszej. Upraszczając, druga czarna świeca obejmuje pierwszą czarną
świecę.
ZESPÓA
REKOMENDACJI I ANALIZ GIEA
DOWYCH DEPARTAMENT KLIENTÓW DETALICZNYCH 3
MATERIAA
Y EDUKACYJNE
Wewnętrzna trójka wzrostowa / spadkowa
Formacje wewnętrznej trójki wzrostowej oraz wewnętrznej trójki spadkowej stanowią
potwierdzenie dla klasycznej formacji harami. Dwie pierwsze świece są dokładnie takie same, jak w
przypadku formacji harami. Świeca trzecia jest świecą potwierdzającą wzrostowy lub spadkowy
przypadek tej formacji. Formacja harami wzrostowego, po której pojawia się trzecia świeca i której
zamknięcie następuje na wyższym poziomie, spowoduje utworzenie się formacji wewnętrznej trójki
wzrostowej. Podobnie, formacja harami spadkowego z trzecią świecą, której zamknięcie nastąpiło na
niższym poziomie, spowoduje pojawienie się formacji wewnętrznej trójki spadkowej.
Zewnętrzna trójka wzrostowa / spadkowa
Formacje zewnętrznej trójki wzrostowej oraz zewnętrznej trójki spadkowej stanowią
potwierdzenie formacji objęcia. Zasada ich działania jest identyczna jak w przypadku formacji
wewnętrznej trójki wzrostowej i wewnętrznej trójki spadkowej w stosunku do formacji harami. W tym
przypadku po utworzeniu się formacji objęcia pojawia się trzecia świeca z kursem zamknięcia na
wyższym lub niższym poziomie, w zależności od tego, czy formacja ma charakter wzrostowy, czy
spadkowy.
Trzy gwiazdy południa
Formacja trzech gwiazd południa, składająca się z coraz krótszych świec, osiągających coraz
niższe poziomy minimalne, ilustruje stopniowe słabnięcie trendu spadkowego. Długi cień pierwszej
świecy stanowi element krytyczny tej formacji, gdyż jest pierwszym sygnałem aktywności strony
popytowej rynku. Kolejna sesja otwiera się na wyższym poziomie. Co prawda kurs następnie spada,
lecz nie osiąga już tak niskich poziomów cenowych, jak miało to miejsce podczas poprzedniej sesji.
Zamknięcie tej drugiej świecy również następuje znacznie powyżej wartości minimalnych z danego
ZESPÓA
REKOMENDACJI I ANALIZ GIEA
DOWYCH DEPARTAMENT KLIENTÓW DETALICZNYCH 4
MATERIAA
Y EDUKACYJNE
dnia. Trzecią świecą jest czarne marubozu, które zostaje objęte przez zasięg zmian kursu z sesji
poprzedniej.
Ukryta jaskółka wzrostu
Formacja ukrytej jaskółki wzrostu stanowi układ świadczący o dużym pesymiz
mie rynku i
najczęściej zwiastuje odreagowanie cen w górę, które może przerodzić się w kształtowanie istotniejszej
tendencji wzrostowej. O nasilającej pewności pesymistów świadczą kolejne czarne korpusy.
Jednocześnie podpowiedzią może być fakt słabnącego, a nawet zanikającego wolumenu obrotów.
Sygnałem do odwrócenia nastrojów na pozytywne, będzie wzrost rynku po pełnym ukształtowaniu
czterech świec ukrytej jaskółki wzrostu. Najczęściej ostatnia znacząca czarna świeca kształtuje się przy
nieco wyższym wolumenie niż poprzednie, natomiast pierwsza sesja wzrostowa przynosi dość
znaczący wzrost kursu, co może świadczyć, że rynek zbytnio zagalopował się w swojej negatywnej
ocenie sytuacji.
Kanapka
Formacja ta występuje jako układ odwrócenia trendu ze spadkowego na wzrostowy. Najczęściej
w końcowej fazie nastroje ulegają częstej zmianie, co obrazują występujące na przemian korpusy
czarne i białe. Mimo obowiązującego trendu spadkowego i dużych czarnych korpusów, stronie
podażowej nie udaje się zdobyć kolejnych niższych poziomów. Biały dość duży korpus, pomiędzy
wspomnianymi czarnymi, może świadczyć o rosnącej polaryzacji oczekiwań i rosnącej silne strony
popytowej na obecnych poziomach cenowych.
Wybicie
ZESPÓA
REKOMENDACJI I ANALIZ GIEA
DOWYCH DEPARTAMENT KLIENTÓW DETALICZNYCH 5
MATERIAA
Y EDUKACYJNE
Formacja ta obrazuje gwałtowną zmianę nastrojów i znaczący wzrost / spadek kursu. Znaczenie
tego układu wzmacnia powstała luka cenowe, która wyznacza kluczowy poziom wsparcia / oporu.
Dodatkowo ważna może okazać się obserwacja wolumenu obrotów. W przypadku wybicia w górę,
sesja poprzedzająca kończy się czarną świecą przy niższym wolumenie obrotów, natomiast sesja
podczas, której następuje wybicie w górę potwierdzona jest wyższą aktywnością inwestorów. Podobnie
sytuacja przedstawia się przy przypadku wybicia w dół. Sesja poprzedzająca kończy się białym
korpusem przy niższym wolumenie obrotów, natomiast sesja, podczas, której następuje wybicie w dół
potwierdzona jest najczęściej wyższą aktywnością inwestorów.
Powracający gołąb
Formacja ta jest pokrewnym układem do formacji harami niskiej ceny. Różnica polega na tym,
że dwie świece tworzące ten układ mają czarny kolor. Ważnym elementem są cienie po obu stronach,
które występują zarówno przy pierwszej większej świecy, jak i przy drugim mniejszym korpusie. O
możliwości wyhamowania tendencji spadkowej świadczy spadek zakresu wahań (druga świeca
całkowicie, tzw. wraz z cieniami zawarta jest w zakresie różnicy cen otwarcia i zamknięcia świecy
pierwszej). Siła formacji potwierdziłoby otwarcie kolejnej sesji z luką cenową w górę.
Najniższy szczeble drabiny
Formacja ta występuje na zakończenie silnego trendu spadkowego. Większa część tej formacji
ma negatywny wydz
więk. Pierwsze trzy czarne korpusy konsekwentnie pogłębiają spadek.
Przedostatnia świeca obrazuje nieudaną próbę odreagowania w górę (czarny korpus z niższym
zamknięciem z cieniem z góry). Ostatecznie jednak, ku zaskoczeniu pesymistów kolejna sesja otwiera
się luką w górę i w trakcie dnia kształtowany jest znaczącej wielkości biały korpus. Siłę formacji i
odwrócenia trendu na wzrostowy stanowi fakt prawie całkowitego zniesienia czterodniowego spadku,
przez jedną białą świecę kończącą układ najniższego szczebla drabiny.
ZESPÓA
REKOMENDACJI I ANALIZ GIEA
DOWYCH DEPARTAMENT KLIENTÓW DETALICZNYCH 6
MATERIAA
Y EDUKACYJNE
Równe dno
Formacja ta jest układem pokrewnym harami niskiej ceny. Dwie świece tworzące ten układ mają
czarny kolor. Ponadto zarówno pierwszy znaczącej wielkości czarny korpus, jaki i druga czarna świeca
zawierają górne cienie. Nazwa formacji wskazuje, na taką samą zamknięcia dla obu czarnych
korpusów. W przypadku układu równego dna prawdopodobieństwo odwrócenia trendu na wzrostowy
zdecydowanie zwiększyłoby otwarcie kolejnej sesji z luka wzrostową w górę.
ZESPÓA
REKOMENDACJI I ANALIZ GIEA
DOWYCH DEPARTAMENT KLIENTÓW DETALICZNYCH 7
MATERIAA
Y EDUKACYJNE
ZESTAWIENIE FORMACJI ODWRÓCENIA TRENDU cz.2
Literatura :
Gregory L. Morris  Wykresy świecowe
ZESPÓA
REKOMENDACJI I ANALIZ GIEA
DOWYCH DEPARTAMENT KLIENTÓW DETALICZNYCH 8