Rdza kory So
Patogen Endocronartium pini, Cronartium flacidium
podgromada basidiomycotina

1. Znaczenie gosp.
Laczy sie ta chorobe z So zw. a tak naprawde
poraza takze inne So
dwuiglowe. Zupelnie odporna wydaje sie So banksa.
Choroba ta wyst.
na calym nizu Europejskim, zw. takze obwar So.
Porazeniu ulegaja glownie d-st.
20-50 letnie a czesto mlodsze. Jej znaczenie moze
byc duze gdzy wyst zaniedbana'
pielegnacja tzn gdy nie usuwa sie chorych drzew.
Wiecej niz 50% d-st
starszych wykazuje porazenie ta choroba wykazujaca
zamarciem znacznej czesci korony
a takze zwieksza prawdopodobienstwo na inne choroby np. opienke.

2. Objawy.
Sa latwo zauwazalne gdyz na mlodych czesciach pni
w okolicy okulkach lub na galeziach pojawiaja
sie lokalne nabrzmienia, w ktorych w okresie od maja
do lipca ukazuja sie pecherzyki
(ecja) koloru zoltawo - pomaranczowego wielkosci 1,5mm.
Z czasem pekaja i -wysypuje sie z nich proszek (ecjospory)
a sciany przez jakis czas pozostaja w postaci bialych strzepkow
Po zamknieciu ecjow porazone partie pedow sa
szosrstkie gdyz kora jest pokryta licznymi rankami
spowodowane przebiciem sie ecjow przez nie.
Na zewnatrz z tych ranek wycieka zywica.
Jezeli ten proces powtarza sie co rok to
kora staje sie bardziej spekana, wykrusza sie
co prowadzi do powstania rakowatych ran.
Powierzchnia tych ran z czasem zrobi sie czarna
na skutek utlenienia sie zywicy.
Przeciwlegla do rany strona pnia
coraz bardziej nabrzmiewa
a jego przekroj staje sie bardziej
mimosrodowy rdzen. Czesc korony znajdujacy sie powyzej
miejsca porazenia w koncu zamiera a
wierzcholkowa zamarla czesc jest nazywana suchoczubem.

3. Pzrebieg choroby
Przyczyna moze byc jeden z 2 grzybow.
Pierwszy z nich czyli endocronartium pini tworzy
na nabrzmialych partiach pni lub galezi ecja,
przyczym ecjospory zachowuja sie jak teliospory
czyli zarodniki zimowe rdzy zakazaja
bezposrednio tzn z pominieciem 2 gosp.
So. Drugi z nich wytwarza na So stadium 0
czyli niepozorne trudno zauwazalne pyknia, a nasteonie
utwory stadia pierwszego, czyli ecja,
ale w tym przypadku ecjospory nie sa zdolne
do zakazania bezposrednio So, a tylko 2 gosp.
ktorymi sa np. piwonie. Na lisciach tych
roslin mozna zauwazyc jasniejsze badz
ciemniejsze brunatne plamki skupienia u rediow
i teliow. Teliospory juz we wrzesniu
kielkujaw nietypowe podstawki w ktorym powstaja
4 zarodniki podstawkowe za ich pomoca patogen
powraca na So. Zakazenie jest nast.
przez igly jednoroczne lu 2-roczne z ktorych
grzyb przenika w ciagu kilku m-sc do pedow
i pnia po ok 2 latach od infekcji. Grzyb wytwarza
pierwsze pyknia a po nastepnym roku
pierwsze ecja. W drewnie niszcze przede wszystkim
kanaly zywiczne i promienie rdzeniowe.
A patogen zimuje w postaci tej grzybni,
ktorej obecnosc ecjow warunkuje sie obecnosc ecjow
na porazonych pniach i pedach w nastepnych latach.

3. Ochrona
Usuwaniu z d-st porazonych drzew lub samych
porazonych pedow, szczegonie pomiedzy 15-40 rokiem
zycia drzew. Najlepiej zabieg wykonywac wiosna
kiedy ecja sa widoczne i przed wysypaniem
sie zarodnikow. Zapobiegawczo mozna wprowadzac
inne domieszki drzew zwlaszcza lisciaste.