P i ę k n y u m y s ł
(po czterdziestce)
" Kryzys wieku średniego
nie zagraża życiu,
lecz sprawia ból
i jeśli trwa dłużej,
może być wyczerpujący
" KAŻDY może się spodziewać kryzysu.
Kryzysy mogą się objawić w
życiu na cztery sposoby
" kryzysy utajone,
" kryzysy zaognione,
" kryzysy tłumione
" kryzysy zażegnane.
Kryzysy życiowe
" Zainteresowaniem filozofów i teologów
" Wyraz w legendach, mitach i bajkach
" Wyraz w twórczości artystycznej 
głównie literatura i film
Kiedy kryzys ulega zaognieniu,
są dwie możliwości:
" stłumić go (na przykład natychmiast po
rozwodzie umówić się na randkę)
" krok po kroku rozwiązać kryzys.
tłumienie kryzysu cechuje się jednym
bardzo znaczącym efektem ubocznym:
" ludzie tkwią wciąż w tych samych, powtarzających się
okolicznościach.
" ponieważ przyjmują postawę lękową i unikają
konfrontacji, nie posuwają się naprzód, lecz pozostają w
tym samym przykrym położeniu.
" tłumienie kryzysu pochłania mnóstwo energii.
" stopniowo wyczerpują się psychiczne zasoby i nie jesteś
w stanie się rozwijać, podejmować ryzyka ani podążać
naprzód.
Sytuacje trudne - z
ródła
" ubytek sił
" problemy zdrowotne,
" menopauza u kobiet,
" stagnacja w życiu małżeńskim,
" stagnacja w życiu zawodowym,
" utrata sensu życia.
" Kiedy pojawia się jakieś doświadczenie trudne np.
odejście z domu ostatniego dziecka, choroba lub śmierć
kogoś bliskiego, niewielu zdaje sobie sprawę, że jest to
początek nowej ery w ich życiu.
" Większość po prostu czuje, że czegoś im brakuje,
odczuwa niepewność, dezorientację, konflikt/ targanie
sprzecznymi emocjami.
" Czasem niestety rozwód lub też znaczący sukces
zawodowy czy niepowodzenie w tej dziedzinie stają się
przyczyną potrzeby ponownej oceny.
Kryzysy
" u kobiet kryzys wywołany przekroczeniem
40 roku życia i lękiem przed starością
" kryzys pustego gniazda
" kryzys związany z wypaleniem
zawodowym
" kryzys połowy życia
kryzys środka życia
" polega na tym, iż ludzie uświadamiają sobie
realność własnej śmierci
oraz następują zmiany w subiektywnej perspektywie
czasu
" tzn. czas przyszłości jest odczuwany jako krótszy w
zestawieniu z czasem z przeszłości.
Ucieczki
" Niektórzy ludzie zaczynają odczuwać,
że jest im z
le i próbują uciekać od danej sytuacji.
" Rodzaje ucieczek:
 dystansowanie się,
 ulga i poczucie, że jest się lepszym od tych, którzy
traktują wszystko serio
 szukanie nowości,
 zmiana pracy, miejsca zamieszkania, współmałżonka,
 próba grania danej roli życiowej w inny sposób,
 ucieczka w fantazję.
" Gdy następuje kryzys wieku średniego widoczne
są zwłaszcza zmiany psychiki.
"
" Jeżeli starsi ludzie nie przeszli kryzysu i żyją
według tych samych zasad, którymi kierowali się
w pierwszej połowie życia to:
 stają się hipochondrykami (wykazują nadmierne
zainteresowania swoim ciałem)
 mogą być entuzjastami przeszłości
 mogą także stać się wiecznymi młodzieńcami.
Wiek średni i starość to okres
nowych możliwości!
" Jeśli mózg jest intensywnie
wykorzystywany i stawia się go przed
trudnymi zadaniami, to z wiekiem działa
coraz lepiej.
- Przechodzisz na prawo?
- zażartował znajomy neurofizjolog
" Najnowsze badania neurofizjologiczne
wykazują, że mózg w podeszłym wieku jest
znacznie bardziej elastyczny,
niż się dotychczas wydawało.
" Z badań wynika, że obie półkule mózgowe
w średnim wieku mocniej się ze sobą
integrują, a to otwiera nowe możliwości
twórcze.
" Jeśli mózg jest intensywnie
wykorzystywany i stawia się go przed
trudnymi zadaniami,
to z wiekiem działa coraz lepiej.
" najważniejsza różnica między mózgiem
starszym a młodym:
starszy zgromadził więcej
wiedzy niż młody.
" Z wiekiem neurony tracą trochę na
szybkości w przetwarzaniu danych,
wzrasta za to liczba połączeń między nimi.
" Pod mikroskopem mózg aktywnego
umysłowo pięćdziesięciolatka wygląda jak
gęsty las splątanych gałęzi.
" Dlatego wiek jest niezwykle cenny w
takich dziedzinach, jak:
 redagowanie,
 prawo,
 medycyna,
 szkolenie innych,
 zarządzanie.
" Zdobyta wiedza jest czymś
niezastąpionym.
ALE &
" Wiedza i mądrość
" to nie jedyne korzyści
" przychodzące z wiekiem.
" Robert Cabeza, neurofizjolog z
Uniwersytetu Duke'a opisał zjawisko
HAROLD
" (ang. hemispheric asymmetry reduction
in older adults)
- zmniejszenie asymetrii półkul u osób
starszych
" Najnowsze badania wskazują,
" że im gęstsza sieć połączeń,
" tym mniej wyraz
ny jest podział mózgu na dwie
półkule.
" A
ączy je wiązka włókien nerwowych zwana
spoidłem wielkim (lub ciałem modzelowatym,
corpus callosum).
" U większości osób lewa półkula jest
wyspecjalizowana np. w mowie, myśleniu
logicznym,
" a prawa zajmuje się realizacją takich
zadań intuicyjnych, jak rozpoznawanie
twarzy czy odczytywanie stanów
emocjonalnych.
" Nowoczesne metody obrazowania mózgu,
m.in. rezonans magnetyczny czy
tomografia pozytonowa, dowodzą, że
wzorzec ten zmienia się z wiekiem.
W przeciwieństwie do ludzi
młodych, osoby starsze
używają obu półkul
równocześnie
" zdrowy mózg kompensuje sobie
straty sprawności,
wynikające z wieku,
tworzeniem rozleglejszej sieci
połączeń,
wykraczającej poza podział mózgu
na półkule.
" Taka integracja mózgu nie tylko
pozwala nam utrzymać poziom
inteligencji, lecz ułatwia też
pogodzenie myśli z uczuciami.
" Gdy ktoś mówi
" "rozum dyktuje mi co innego niż
serce",
" to tym kimś jest raczej
dwudziestolatek niż człowiek po
pięćdziesiątce.
" Po czterdziestce,
" a potem pięćdziesiątce okazało się,
" że łatwiej mu zaufać wewnętrznemu
przekonaniu.
" Badania z użyciem technik obrazowania
funkcji mózgu wykazują u osób starszych
mniej objawów strachu, gniewu czy
nienawiści niż u osób młodych.
" Testy psychologiczne to potwierdzają -
seniorzy są mniej impulsywni i rzadziej
dają upust uczuciom negatywnym.
" Widać więc, że mózg seniorów jest
sprawniejszy, elastyczniejszy i zdolniejszy
niż sądziliśmy.
" Nie oznacza to jednak, że wystarczy
czekać na złoty wiek.
" rodzaje aktywności, które - pod
warunkiem że wykonuje się je regularnie -
wzmacniają sprawność, jasność i
precyzję umysłu osób starszych.
" Trzeba ćwiczyć ciało.
" aktywność fizyczna wiąże się z lepszą sprawnością
umysłową.
" w szczególności ćwiczenia aerobowe, czyli stały,
rytmiczny wysiłek,
związany z używaniem
dużych grup mięśniowych.
"
" Korzystny wpływ tych ćwiczeń wynika ze:
 wzmożonego przepływu krwi przez mózg,
 wytwarzania endorfin,
 skuteczniejszego odprowadzania
odpadowych produktów przemiany materii z
mózgu
 poprawy natlenienia.
" Trzeba ćwiczyć umysł.
" W eksperymencie, którego wyniki ogłoszono w
2003 r., wyłoniono pięć sposobów spędzania
wolnego czasu, które obniżają zagrożenie
demencją starczą.
 Są to:
" taniec,
" gry planszowe,
" gra na instrumencie,
" rozwiązywanie krzyżówek
" czytanie.
Zmniejszenie zagrożeń wiąże się z częstością wykonywania
danego zajęcia.
Np. u osób w podeszłym wieku, które rozwiązują krzyżówki cztery
razy w tygodniu, ryzyko demencji jest o 47 proc. niższe niż u
tych, które rozwiązują je tylko raz w tygodniu.
" Trzeba starać się być dobrym w tym, co
się robi
 istotna cecha wpływająca na zdrowie
umysłowe - poczucie kontroli
 już osoby w wieku średnim,
mające poczucie mistrzostwa
w tym, co robią,
są zdrowsze od tych,
które są tego pozbawione.
" Gdy nasze mózgi dojrzewają,
wraz z nimi ewoluują
wiedza i emocje.
" To, jak wykorzystujemy te zdolności,
wpływa na mózg,
" skłaniając go do tworzenia nowych
połączeń i konfiguracji
" niezbędnych do dalszego rozwoju
psychicznego.
" Świadomość, że tak jest, powinna dodać
odwagi każdemu, kto wkracza w wiek
średni.
" Jeśli przełamiemy mity na temat starzenia
się mózgu, zyskamy szansę na robienie
rzeczy wielkich.
Czym jest kryzys połowy życia?
" Kryzys połowy życia to przełom rozwojowy
pojawiający się około 40 roku życia,
początek nadziei na nowe życie, który
obejmuje wszystkie obszary życia, by je
na nowo uporządkować i nadać im
głębszy sens.
Symptomy kryzysu - H.R. Figler
" Amerykański uczony H.R. Figler
podsumowując swe badania nad tym
przełomowym okresem,
wymienia 10 symptomów,
" które mogą się pojawić i być zaczynem
kryzysu połowy życia:
Symptomy kryzysu - H.R. Figler
1. ogólny stan niezadowolenia,
2. utrata poczucia bezpieczeństwa
3. depresja
4. niezdecydowanie
5. niepokój i niejasne poczucie przebijającego się do
świadomości lęku przed śmiercią;
6. konflikt między oczekiwaną a realną wizją samego siebie
7. narastająca nerwowość
8. rozproszenie
9. poczucie zatracania własnej indywidualności w pracy i
obniżenie satysfakcji z wykonywanego zawodu;
10. obsesja śmierci, choroby, starości.
Czy każdy przechodzi kryzys?
" TAK,
choć czas, przyczyny i formy jego obecności są różne.
" W odmienny sposób i w innej formie przeżywają go kobiety,
inaczej mężczyz
ni.
" Często chcemy od niego uciec. Szukamy rady i pomocy u
lekarzy, terapeutów, kierowników duchowych, modlimy się.
" Tymczasem kryzys dobrze przeżyty ma moc przemienić nasze
życie i nadać mu głębszy sens.
" Dlatego musimy mieć odwagę przeżyć go do końca.
" W nim jest sam Bóg  dokonujący głębokiej przemiany naszej
duszy (Carl Gustaw Jung).