I Liceu lnokształcące w
um Ogól w Rzeszowie
im sława Konarskiego
m. ks. Stanis
Od c
czego się zaczęło?
o, wstania ązku cznego tępującego w żywym
Jeszcze w XVIII wieku uważano że do pow zwią chemic wyst w
organizm ny jest pewnien dodatkowy, nadprzy ciowa  czyli tzw.  vis
mie potrzebn yrodzony czynnik, siła życ
vitalis . Naukę zajm się badaniem wł kich ów o
mująca b łaściwości i struktur tak związkó nazwano chemią
organicz edrich Wohle w y związek org
zną. Dopiero w 1828 Frie er otrzymał w laboratorium pierwszy ganiczny.
Był to mocznik. W XI począł się ro mii organiczne zisiejszym
IX wieku rozp ozwój nowoczesnej chem ej, czyli w dz
rozumieniu chemii związków węgla czterow ego wiście, ęgla
w wartościowe (oczyw poza tlenkiem wę (IV),
kwasem węglowym i jego sola węglika kwasem cyjanowy cyjanow
ami, ami, m ym, wodorowym oraz ich
solami).
Liczność organicznych na  chemicy 2 milionów z
ć związków o h jest ogromn y znają obecnie ponad 12 związków
organicz organicznych ł miliona. Lic h związków o h rocznie
znych, a nieo h  tylko pół czba znanych organicznych
się powiększ, gdyż w tetyzuje się nowe związk
w laboratorium wciąż synt ki.
Dlaczego istnieje tak wie w węgla?
ele związków
A
ączenie w tego same stka ze sobą (np. atomów ęglowym)
e się atomów ego pierwias w węgla w łłańcuchu wę
nazwano katenacją To zjawisk oraz mo orzenia norodnych s artych
o ą. ko ożliwość two różn struktur opa na
szkielecie węglowy (łańcuchy proste, rozgałęzio struktu cykliczn jest przyczyną
ym one, ury ne) p
owania ogrom wiązków organicznych.
występo mnej ilości zw
Przyczyn norodności związków org est zdolność atomów wę
ną dużej różn ganicznych je ęgla do łączenia się ze
sobą. Mo orzyć łańcuch oste lub rozg
ogą one two hy o różnej długości  pro gałęzione:
Mogą także tworzyć pierścienie o
o różnej wielkości:
Materiały w wszystkie prawa za a
wewnątrzszkolne  w astrzeżone || autorzy: Aleksandra Kopacz i Agnieszka Ciąpała || Strona 1 z 3
I Liceu lnokształcące w
um Ogól w Rzeszowie
im sława Konarskiego
m. ks. Stanis
Atomy w łączyć się ze sobą wiązan wielokrotnym
węgla mogą ł niami pojedynczymi lub w mi:
Pomiędz atomami węgla mogą występować wiązania pojedyncze lub wielokr (podw lub
zy ą rotne wójne
potrójne Związki, w których cząsteczkach pomiędzy atomami węgla wystę tylko wiązania
e). h w ępują
pojedync nazywa związka nasyco Zwią w któr pomięd atomam węgla
cze amy ami onymi. ązki, rych dzy mi
występu chociaż jedno wiąza wielokr nazyw związ niena S
uje j anie rotne, wamy zkami asyconymi. Specjalną
grupę zw nowią te, w których cząs ązania mogą
wiązków stan k steczkach wią ą jednocześnie obejmować więcej
niż dwa atomy węgla (tzw. wiązania zdelokaliz akie ki
a w zowane). Ta związk nazwane zostały
aromaty
ycznymi.
Rzędow w węgla
wość atomów
Atom wę est połączony a innymi atom tomem
ęgla, który je y z czterema mami węgla, nazwano at
czwartor oznaczanym 4, IV rzędow
rzędowym (o wym), np.:
Atom wę est połączony nnymi atoma azwano atom
ęgla, który je y z trzema in ami węgla, na mem
trzeciorz , III rzędowym), np.:
zędowym (3,
Materiały w wszystkie prawa za a
wewnątrzszkolne  w astrzeżone || autorzy: Aleksandra Kopacz i Agnieszka Ciąpała || Strona 2 z 3
I Liceu lnokształcące w
um Ogól w Rzeszowie
im sława Konarskiego
m. ks. Stanis
Atom wę est połączony nnymi atoma mem
ęgla, który je y z dwoma in ami węgla, nazwano atom
drugorzę m), np.:
ędowym (2, II rzędowym
Atom wę est połączony nym atomem em
ęgla, który je y z tylko jedn m węgla, nazwano atome
pierwszo ym), np.:
orzędowym (1, I rzędowy
Materiały w wszystkie prawa za a
wewnątrzszkolne  w astrzeżone || autorzy: Aleksandra Kopacz i Agnieszka Ciąpała || Strona 3 z 3