W pewnych wypadkach powodowi przysługuje wybór między sądami. Nie chodzi tutaj o
właściwość przemienną.
Art. 43.
§1. Jeżeli uzasadniona jest właściwość kilku sądów albo jeżeli powództwo wytacza się przeciwko kilku osobom, dla których według przepisów o właściwości ogólnej właściwe są różne sądy, wybór między tymi sądami należy do powoda.
§2. To samo dotyczy wypadku, gdy nieruchomość, której położenie jest podstawą oznaczenia właściwości sądu, jest położona w kilku okręgach sądowych.
Rodzaje właściwości ze względu na jej źródło:
- właściwość ustawowa
- umowna
- delegacyjna
Właściwość rzeczowa i właściwość miejscowa, to właściwość ustawowa, bo wynika ona z przepisów
ustawy.
Właściwość umowna jest to właściwość określona umową stron. KPC przyznaje stronom możliwość
zawarcia umowy o właściwość. Możliwość ta jest przewidziana w art. 46.
Art.46. §1. Strony mogą umówić się na piśmie o poddanie sądowi pierwszej instancji, który według ustawy nie jest miejscowo właściwy, sporu już wynikłego lub sporów mogących w przyszłości wyniknąć z oznaczonego stosunku prawnego. Sąd ten będzie wówczas wyłącznie właściwy, jeżeli strony nie postanowiły inaczej lub jeżeli powód nie złożył pozwu w elektronicznym
postępowaniu upominawczym. Strony mogą również ograniczyć umową pisemną prawo wyboru powoda pomiędzy kilku sądami
właściwymi dla takich sporów.
Wykładnia tego przepisu prowadzi do następujących wniosków:
1. Umową o właściwość strony mogą tylko zmienić właściwość miejscową o charakterze ogólnym
lub przemiennym. Nie mogą zmienić właściwości wyłącznej.
2. Art. 46, który analizujemy, zamieszczony jest w przepisach o właściwości miejscowej. Umową o
właściwość nie można zmienić właściwości rzeczowej.
3. Umowa ta nazywana jest również prorogacyjną ( prorogacio fori). Ona wymaga dla swego bytu
sporządzenia jej w formie pisemnej.
4. Umowa ta musi zawierać 2 zasadnicze elementy:
- należy podać spór lub stosunek prawny, z którego spór może wyniknąć w przyszłości
- należy podać sąd, który będzie właściwy do rozpoznania tych sporów
Jeżeli chodzi o praktykę zawierania umów prorgacyjnych, to są one bardzo często zawierane.
Najczęściej w tych umowach, które wiążą się ze świadczeniem usług masowych,
telekomunikacyjnych, gry liczbowe – bardzo często w ostatnim punkcie jest powiedziane, że
wszelkie spory wynikające z użytkowania telefonii, z wygranej w totolotka, właściwy do ich
rozpoznania będzie sąd w warszawie (siedziby operatora).
Umowa o właściwość w najczęściej spotykanych wypadkach stanowi pewną klauzulę umowy
cywilno prawnej. W takim wypadku ta umowa musi wskazywać stosunek prawny, z którego w
przyszłości spory mogą wynikać.
Umowa o właściwość może być również zawarta jako umowa odrębna, samodzielna. Wtedy kiedy
strony nie wprowadziły do umowy cywilno prawnej klauzuli, albo mają jakieś roszczenia, które nie
mają charakteru umownego, wówczas mogą zawrzeć odrębną umowę o właściwość.
Umowa taka służy najczęściej przełamaniu właściwości ogólnej.
Jeżeli wytoczymy powództwo przed sąd inny, niż wynika to z przepisów ustawy, to należy sądowi
wskazać na tę umowę o właściwość. Wystarczy spojrzeć do art. 187 kpc, który dotyczy elementów,
z jakich powinien składać się pozew.
Art. 187.
§1.Pozew powinien czynić zadość warunkom pisma procesowego, a nadto zawierać:
1) dokładnie określone żądanie, a w sprawach o prawa majątkowe także oznaczenie wartości przedmiotu sporu, chyba że
przedmiotem sprawy jest oznaczona kwota pieniężna;
2) przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie, a w miarę potrzeby uzasadniających również właściwość sądu.
§2.Pozew może zawierać wnioski o zabezpieczenie powództwa, nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności i
przeprowadzenie rozprawy w nieobecności powoda oraz wnioski służące do przygotowania rozprawy, a w szczególności wnioski o: 1) wezwanie na rozprawę wskazanych przez powoda świadków i biegłych;
2) dokonanie oględzin;
3) polecenie pozwanemu dostarczenia na rozprawę dokumentu będącego w jego posiadaniu, a potrzebnego do przeprowadzenia
dowodu, lub przedmiotu oględzin;
4) zażądanie na rozprawę dowodów znajdujących się w sądach, urzędach lub u osób trzecich.
Właściwość delegacyjna, to właściwość, której podstawą jest orzeczenie sądowe. Tę właściwość
przewidują 3 przepisy kpc.
Art. 44. Jeżeli sąd właściwy nie może z powodu przeszkody rozpoznać sprawy lub podjąć innej czynności, sąd nad nim przełożony wyznaczy na posiedzeniu niejawnym inny sąd.
Art. 45. Jeżeli w myśl przepisów kodeksu nie można na podstawie okoliczności sprawy ustalić właściwości miejscowej, Sąd Najwyższy na posiedzeniu niejawnym oznaczy sąd, przed który należy wytoczyć powództw.
Art. 461.
§1. Powództwo w sprawach z zakresu prawa pracy może być wytoczone bądź przed sąd właściwości ogólnej pozwanego, bądź przed sąd, w którego okręgu praca jest, była lub miała być wykonywana, bądź też przed sąd, w którego okręgu znajduje się zakład pracy.
§1(1). Do właściwości sądów rejonowych, bez względu na wartość przedmiotu sporu, należą sprawy z zakresu prawa pracy o
ustalenie istnienia stosunku pracy, o uznanie bezskuteczności wypowiedzenia stosunku pracy, o przywrócenie do pracy i
przywrócenie poprzednich warunków pracy lub płacy oraz łącznie z nimi dochodzone roszczenia i o odszkodowanie w przypadku nieuzasadnionego lub naruszającego przepisy wypowiedzenia oraz rozwiązania stosunku pracy, a także sprawy dotyczące kar
porządkowych i świadectwa pracy oraz roszczenia z tym związane.
§2. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych właściwy do rozpoznania sprawy jest sąd, w którego okręgu ma miejsce
zamieszkania strona odwołująca się od decyzji wydanej przez organ rentowy, chyba że przepis odrębny stanowi inaczej.
§2(1). W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, w których wniesiono odwołanie od decyzji organu emerytalnego określonego przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, wojskowego organu emerytalnego albo organu emerytalnego
właściwego w stosunku do funkcjonariuszy Służby Więziennej, właściwy jest sąd, w którego okręgu ma siedzibę ten organ.
§2(2). W sprawach, w których nie można określić właściwości sądu według przepisów paragrafów poprzedzających, jak również w sprawach, w których ubezpieczony zamieszkały na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej otrzymuje świadczenie wypłacane przez wyznaczoną przez Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jednostkę organizacyjną tego Zakładu, właściwy jest sąd, w którego okręgu ma siedzibę organ rentowy.
§3. Sąd właściwy może na zgodny wniosek stron przekazać sprawę do rozpoznania innemu sądowi równorzędnemu,
rozpoznającemu sprawy z zakresu prawa pracy lub ubezpieczeń społecznych, jeżeli przemawiają za tym względy celowości.
Postanowienie w tym przedmiocie może zapaść na posiedzeniu niejawnym. Sąd, któremu sprawa została przekazana, jest
związany postanowieniem sądu przekazującego.
Pomijamy zagadnienie właściwości funkcyjnej. Oznacza ona zakres czynności pełnionych przez dany
sąd. Przepisy określające tę właściwość znajdują się nie tylko w kpc, ale również w prawie o ustroju
sądów powszechnych. Ponieważ to są zagadnienia z zakresu prawa o ustroju sądów powszechnych
(ale mocno wzbogacone przepisami kpc), tymi zagadnieniami nie będziemy się zajmować bliżej.
Niewłaściwość sądu i skutki tej niewłaściwości
Jakie konsekwencje spowoduje wniesienie sprawy do sądu niewłaściwego (miejscowo lub
rzeczowo)?
Wniesienie sprawy do sądu niewłaściwego oznacza niewłaściwość sądu. Ta niewłaściwość sądu
może mieć wyłącznie charakter pierwotny, tzn. może powstać tylko w chwili wszczęcia
postępowania. Niewłaściwość nie może powstać w toku postępowania.
Art. 15.
§1.Sąd właściwy w chwili wniesienia pozwu pozostaje właściwy aż do ukończenia postępowania, choćby podstawy właściwości
zmieniły się w toku sprawy.
§2.Sąd nie może uznać, że jest niewłaściwy, jeżeli w toku postępowania stał się właściwy.
Wniesiono sprawę do sądu rejonowego, według właściwości ogólnej miejsca zamieszkania
pozwanego. Po wniesieniu tego pozwu, pozwany zmienia miejsce zamieszkania, przeprowadza się
do innego okręgu sądowego. Odpadła dotychczasowa właściwość sądu rejonowego w Łodzi.
Zmiana miejsca zamieszkania pozwanego nie ma wpływu na właściwość sądu, sąd w Łodzi nadal
jest właściwy do rozpoznania sprawy. Jest to wyraz zasady utrwalenia właściwości sądu
( perpetuatio fori).
Zasada ta nie obowiązuje w jednym wypadku – jeżeli w trakcie postępowania powód zmienił
powództwo.
Sąd zawsze po wpłynięciu sprawy bada właściwość.
Art. 202. Niewłaściwość sądu dającą się usunąć za pomocą umowy stron sąd bierze pod rozwagę tylko na zarzut pozwanego, zgłoszony i należycie uzasadniony przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy. Sąd nie bada z urzędu tej niewłaściwości również przed doręczeniem pozwu. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, okoliczności, które uzasadniają odrzucenie pozwu, jak również niewłaściwy tryb postępowania, brak należytego umocowania pełnomocnika, brak zdolności procesowej pozwanego, brak w składzie jego organów lub niedziałanie jego przedstawiciela ustawowego sąd bierze pod rozwagę z urzędu w każdym stanie sprawy.
Przepis ten stanowi o niewłaściwości sądu, którą da się usunąć przez umowę stron. Zakładamy, że
mamy sprawę, gdzie powództwo należy wytoczyć według właściwości ogólnej. Powód może
wytoczyć to powództwo tylko przed tym sądem pozwanego. Powód natomiast wytacza natomiast
powództwo przed swoim sądem, naruszając przepisy o właściwości miejscowej. Sąd, do którego
sprawa wpłynęła widzi tę niewłaściwość, ale nie może nic zrobić. Musi czekać na stanowisko
pozwanego. Jeżeli pozwany nie podniesie zarzutu niewłaściwości sądu do chwili wdania się w spór
co do istoty sprawy, to sąd powoda będzie właściwy do rozpoznania tej sprawy. Jeżeli natomiast
pozwany podniesie taki zarzut i sąd stwierdzi, że jego zarzut jest prawdziwy, to sąd przekaże sprawę
sądowi właściwemu.
W tym przepisie jest wyraźnie napisane, że sąd nie bada z urzędu niewłaściwości również przed
doręczeniem pozwu.
Mamy tu do czynienia z przyznaniem, wprowadzeniem pewnej fikcji umowy o właściwość. Ale
ustawodawca uznaje, że jeśli powód wytoczył powództwo przed sądem niewłaściwym a pozwany
godzi się na to, to uznaje się, że zgodził się on na rozpoznanie sprawy przez sąd inny.
Przepis ten mówi o niewłaściwości sądu dającą się usunąć za pomocą umowy stron. Z tego
wywodzimy, że niewłaściwość sądu, która nie może być usunięta za pomocą umowy stron
(rzeczowa albo miejscowa wyłączna), wówczas ten przepis nie ma zastosowania i sąd bada z urzędu
właściwość.
Stwierdziwszy swoją niewłaściwość, co może nastąpić z urzędu w tych 2 wypadkach, albo na zarzut
pozwanego, sąd przekaże sprawę sądowi właściwemu. Przekazanie sprawy to rozstrzygnięcie o
charakterze proceduralnym, następuje zatem mocą postanowienia, które może zapaść na
postanowieniu niejawnym.
Art. 200.
§1.Sąd, który stwierdzi swą niewłaściwość, przekaże sprawę sądowi właściwemu. Postanowienie sądu może zapaść na posiedzeniu niejawnym.
§2.Sąd, któremu sprawa została przekazana, jest związany postanowieniem o przekazaniu sprawy. Nie dotyczy to wypadku
przekazania sprawy sądowi wyższego rzędu. Sąd ten w razie stwierdzenia swej niewłaściwości przekaże sprawę innemu sądowi, który uzna za właściwy, nie wyłączając sądu przekazującego.
§3.Czynności dokonane w sądzie niewłaściwym pozostają w mocy.
Przekazanie sprawy ze względu na niewłaściwość może w toku postępowania wystąpić jeden raz.
Zasada ta nie dotyczy wypadku, kiedy sąd niższego rzędu przekazuje sprawę sądowi wyższego
rzędu. Wówczas ten sąd nie jest związany postanowieniem o przekazaniu i może zwrócić tą sprawę
sądowi, który ją przekazał, do rozpoznania, albo przekazać ją innemu sądowi. I to postanowienie
sądu o przekazaniu sprawy innemu sądowi jest ostateczne.
Powstaje pytanie – jakie skutki wywołuje rozpoznanie sprawy przez sąd niewłaściwy?
Otóż, jeżeli sąd I instancji wyda jakieś orzeczenie (wyrok, postanowienie), a był do tego
niewłaściwy, wówczas ten wyrok jest oczywiście skuteczny, istnieje tylko możliwość zaskarżenia
tego wyroku w drodze apelacji, a w przypadku postanowienia – zażalenie.
Jeżeli sąd rejonowy orzekł w sprawie, w której sąd okręgowy jest właściwy, bez względu na wartość
przedmiotu sporu – zachodzi nieważność postępowania. Czyli niewłaściwość sądu jest uchybieniem
procesowym, niewątpliwie.
Art. 379. Nieważność postępowania zachodzi:
1) jeżeli droga sądowa była niedopuszczalna,
2) jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej, organu powołanego do jej reprezentowania lub przedstawiciela ustawowego, albo gdy pełnomocnik strony nie był należycie umocowany,
3) jeżeli o to samo roszczenie między tymi samymi stronami toczy się sprawa wcześniej wszczęta albo jeżeli sprawa taka została już prawomocnie osądzona,
4) jeżeli skład sądu orzekającego był sprzeczny z przepisami prawa albo jeżeli w rozpoznaniu sprawy brał udział sędzia wyłączony z mocy ustawy,
5) jeżeli strona została pozbawiona możności obrony swych praw,
6) jeżeli sąd rejonowy orzekł w sprawie, w której sąd okręgowy jest właściwy bez względu na wartość przedmiotu sporu.
Przykładowo – sąd rejonowy orzekł w sprawie o rozwód – nieważność postępowania.
Ale jeśli sąd rejonowy orzekł w sprawie, w której wartość sporu wynosiła 100 tysięcy złotych – nie
zachodzi nieważność.
Jeżeli sąd II instancji stwierdzi, że mamy do czynienia z nieważnością postępowania spowodowaną
niewłaściwością sądu, to wówczas sąd II instancji uchyli zaskarżony wyrok, zniesie postępowanie
dotknięte nieważnością i przekaże sprawę sądowi właściwemu do ponownego rozpoznania.
Jeżeli sąd II instancji nie uchylił wyroku z powodu nieważności postępowania spowodowanej
niewłaściwością sądu, wydał wyrok i wyrok taki się uprawomocnił, to od takiego wyroku można
wnieść skargę kasacyjną. Sąd Najwyższy, jeżeli stwierdzi, że zachodziła nieważność postępowania
przed sądem I instancji a sąd II instancji nie uchylił tego wyroku, wówczas SN uchyla wyroki sądu I i
II instancji i przekazuje do ponownego rozpoznania właściwemu sądowi.
Niewłaściwość sądu może być zawsze usunięta, są instrumenty do usunięcia tej niewłaściwości.
Podstawowym instrumentem jest przekazanie sprawy sądowi właściwemu mocą postanowienia.
Poza tym usunięcie tej niewłaściwości może nastąpić również w inny sposób:
1. Jeżeli pozwany wda się w spór co do istoty sprawy i nie podniesie zarzutu niewłaściwości –
wówczas zostanie usunięta niewłaściwość
2. Jeżeli wydano wyrok lub postanowienie kończące postępowanie w sprawie (sąd niewłaściwy), to
również ulega usunięciu niewłaściwość inna, czyli niewłaściwość miejscowa wyłączna i rzeczowa,
poza przypadkami kiedy mogą stanowić one podstawę środka zaskarżenia.
3. Jeżeli uprawomocnił się wyrok sądu II instancji, to usunięta zostanie każda niewłaściwość, poza
przypadkami, które mogą stanowić podstawę do wniesienia skargi kasacyjnej do SN.
Na zakończenie uwag dotyczących niewłaściwości sądu --> orzeczenie SN zamieszczone w zielonym
orzecznictwie numer 7/8/2012 (?).
Stan faktyczny - w pozwie wniesionym do SR w Puławach, powód Roman S domagał się ustalenia,
że jest wyłącznym właścicielem i dysponentem grobu położonego na cmentarzu w miejscowości W,
w którym są pochowani jego rodzice. Postanowieniem z 5.10.2009 roku stwierdził swoją
niewłaściwość rzeczową i przekazał sprawę SO w Lublinie jako wyłącznie właściwemu.
SO postanowieniem z dnia 25.11.2009 stwierdził, że nie jest właściwy rzeczowo i zwrócił sprawę SR
w Puławach. SR związany tym postanowieniem SO przystąpił do rozpoznania tej sprawy i wyrokiem
z dnia 29.03.2011 roku SR w Puławach oddalił powództwo Romana S (nie wiadomo z jakich
powodów). Pan Roman S od tego wyroku wniósł apelację do SO w Lublinie. SO miał następujący
problem – czy zachodzi nieważność postępowania. Odpowiedź SN --> nieważność postępowania w
sprawie, w której SR orzekł mimo właściwości SO bez względu na wartość przedmiotu sporu
zachodzi także wtedy, gdy sprawa została mu przekazana przez SO.
Skład sądu w procesie cywilnym
Art. 47.
§1. W pierwszej instancji sąd rozpoznaje sprawy w składzie jednego sędziego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
§2. W pierwszej instancji sąd w składzie jednego sędziego jako przewodniczącego i dwóch ławników rozpoznaje sprawy:
1) z zakresu prawa pracy o:
a) ustalenie istnienia, nawiązanie lub wygaśnięcie stosunku pracy, o uznanie bezskuteczności wypowiedzenia stosunku pracy, o przywrócenie do pracy i przywrócenie poprzednich warunków pracy lub płacy oraz łącznie z nimi dochodzone roszczenia i o
odszkodowanie w przypadku nieuzasadnionego lub naruszającego przepisy wypowiedzenia oraz rozwiązania stosunku pracy,
b) naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu i o roszczenia z tym związane,
c) odszkodowanie lub zadośćuczynienie w wyniku stosowania mobbingu;
2) ze stosunków rodzinnych o:
a) rozwód,
b) separację,
c) ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa,
d) rozwiązanie przysposobienia.
§3. Postanowienia poza rozprawą oraz zarządzenia wydaje przewodniczący.
§4.Prezes sądu może zarządzić rozpoznanie sprawy w składzie trzech sędziów zawodowych, jeżeli uzna to za wskazane ze względu na szczególną zawiłość lub precedensowy charakter sprawy.
Zatem w I instancji:
- sędzia
- sędzia + 2 ławników
- 3 sędziów
Art. 52.
§1.O wyłączeniu sędziego rozstrzyga sąd, w którym sprawa się toczy, a gdyby sąd ten nie mógł wydać postanowienia z powodu braku dostatecznej liczby sędziów - sąd nad nim przełożony.
§2.Postanowienie wydaje sąd w składzie trzech sędziów zawodowych po złożeniu wyjaśnienia przez sędziego, którego wniosek dotyczy. Postanowienie może być wydane na posiedzeniu niejawnym.
II instancja:
- 3 sędziów zawodowych
§1 Od wyroku sądu pierwszej instancji przysługuje apelacja do sądu drugiej instancji.
§2. Apelację od wyroku sądu rejonowego rozpoznaje sąd okręgowy, a od wyroku sądu okręgowego jako pierwszej instancji - sąd apelacyjny.
§3. Rozpoznanie sprawy następuje w składzie trzech sędziów zawodowych. Postanowienia dotyczące postępowania dowodowego na posiedzeniu niejawnym wydaje sąd w składzie jednego sędziego.
§4. Postanowienie o przyznaniu i cofnięciu zwolnienia od kosztów sądowych, o odmowie zwolnienia, o odrzuceniu wniosku o
zwolnienie oraz o nałożeniu na stronę obowiązku uiszczenia kosztów i skazaniu na grzywnę, jak również postanowienie o
ustanowieniu, cofnięciu ustanowienia, o odrzuceniu wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego oraz o skazaniu na grzywnę i nałożeniu na stronę obowiązku uiszczenia ich wynagrodzenia sąd może wydać na posiedzeniu niejawnym w składzie
jednego sędziego.
Apelacja postępowanie uproszczone:
Art. 505(10).
§1.Sąd rozpoznaje apelację w składzie jednego sędziego.
§2.Sąd może rozpoznać apelację na posiedzeniu niejawnym, chyba że strona w apelacji lub w odpowiedzi na apelację zażądała przeprowadzenia rozprawy.
SN:
- 3 sędziów
Art. 379. Nieważność postępowania zachodzi:
1) jeżeli droga sądowa była niedopuszczalna,
2) jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej, organu powołanego do jej reprezentowania lub przedstawiciela ustawowego, albo gdy pełnomocnik strony nie był należycie umocowany,
3) jeżeli o to samo roszczenie między tymi samymi stronami toczy się sprawa wcześniej wszczęta albo jeżeli sprawa taka została już prawomocnie osądzona,
4) jeżeli skład sądu orzekającego był sprzeczny z przepisami prawa albo jeżeli w rozpoznaniu sprawy brał udział sędzia wyłączony z mocy ustawy,
5) jeżeli strona została pozbawiona możności obrony swych praw,
6) jeżeli sąd rejonowy orzekł w sprawie, w której sąd okręgowy jest właściwy bez względu na wartość przedmiotu sporu.
Sędzia jako organ
Sędzia występuje w postępowaniu cywilnym bądź jako przewodniczący, bądź jako członek składu
kolegialnego. W tym wypadku nie występuje jako samodzielny organ procesowy. Sędzia jako
samodzielny organ postępowania występuje w dwóch wypadkach:
- jako sędzia sprawozdawca
- jako sędzia wyznaczony
Sędzią sprawozdawcą jest sędzia, któremu sprawa została przekazana do referatu przez
przewodniczącego wydziału – sędzia, któremu sprawa została przekazana do rozpoznania.
Ten sędzia sprawozdawca pełni wszystkie funkcje przewodniczącego, tzn bada sprawę czy pozew
jest napisany prawidłowo pod względem formalnym, ewentualnie wzywa do uzupełnienia braków,
a potem jest przewodniczącym posiedzenia, jeżeli sprawa rozpoznawana jest w składzie jednego
sędziego.
W II instancji oraz przed SN, sędzią sprawozdawcą jest ten sędzia, któremu przekazano do referatu
tą sprawę, ale ten sędzia, jest sędzią sprawozdawcą, który ustnie przedstawia stan sprawy.
Art. 377. Po wywołaniu sprawy rozprawa rozpoczyna się od sprawozdania sędziego, który zwięźle przedstawia stan sprawy ze szczególnym uwzględnieniem zarzutów i wniosków apelacyjnych.
Jakie znaczenie ma ten referat? Przede wszystkim informacyjne. Chodzi o to by poinformować
sędziów o tym, o co w tej sprawie chodzi. W II instancji oni mają w trójkę orzekać, więc powinni
sprawę znać i dzięki temu sprawozdaniu oni tę sprawę poznają.
W SN rozprawa także rozpoczyna się od sprawozdania sędziego.
Art. 39811.
§1. Sąd Najwyższy rozpoznaje skargę kasacyjną na posiedzeniu niejawnym, chyba że w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, a skarżący złożył w skardze kasacyjnej wniosek o jej rozpoznanie na rozprawie. Sąd Najwyższy może także rozpoznać skargę kasacyjną na rozprawie, jeżeli przemawiają za tym inne względy.
§2. Sędzia sprawozdawca przedstawia na rozprawie zwięźle stan sprawy, ze szczególnym uwzględnieniem podstaw i wniosków kasacyjnych.
§3. Udzielając głosu stronom, przewodniczący może ograniczyć czas wystąpienia, stosownie do wagi i zawiłości sprawy.
§4. Jeżeli w rozprawie bierze udział Prokurator Generalny lub upoważniony przez niego prokurator, przewodniczący udziela mu głosu po wysłuchaniu stron.
I instancja:
Art. 211. W razie nieobecności strony na rozprawie przewodniczący lub wyznaczony przez niego sędzia sprawozdawca przedstawia jej wnioski, twierdzenia i dowody znajdujące się w aktach sprawy.