PYTANIA i ODPOWIEDZI do PARSZY WAJISZLACH (1 Moj. 32;3-36;43)
Pytania Ogólne:
I. Jaki jest tytuł czytania z Tory na ten tydzień?
II. Co oznacza hebrajski tytuł?
III. Które rozdziały Tory są ujęte w czytaniach?
IV. Jakie są wybrane główne wydarzenia?
Odpowiedzi:
I. Wajiszlach חלשׁיו
II. “Posłał”, “Posyłać”
III. Bereszit 32:3-36:43
IV. Jakub wysyła posłów do Ezawa; Ezaw mobilizuje armię na spotkanie z Jakubem; Jakub zmaga
się/walczy z aniołem i otrzymuje nowe imię Izrael, Jakub spotyka się z Ezawem, Dina zostaje
zhańbiona/skalana/zbezczeszczona, bracia Diny Symeon i Levi dokonują zemsty na mieszkańcach
miasta Sychem, Jakub powraca do Betelu, Rachela umiera podczas porodu, Jakub powraca do
domu, Izaak umiera.
PYTANIA SZCZEGÓŁOWE:
1. Dlaczego Jakub bał się Ezawa?
2. Do kogo Jakub wysłał posłów w celach pokojowych?
3. Co powiedzieli posłańcy Jakubowi kiedy wrócili?
4. Jakie trzy czynności wykonał Jakub żeby się przygotować na to spotkanie?
5. Z kim walczył Jakub podczas przeprawiania się przez bród Jabboku, kto zwyciężył?
6. Czego nie wolno nam [żydom] jeść w związku z tym wydarzeniem?
7. Jakim nowym imieniem nazwał Anioł Jakuba?
8. Dlaczego Anioł nie wyznał swojego imienia przed Jakubem?
9. Co zrobił Ezaw gdy w końcu spotkał się z Jakubem?
10. Co i dlaczego Symeon i Lewi uczynili w mieście Sychema?
11. W jaki sposób Jakub skomentował ich czyny?
12. Kogo urodziła Rachela w tej części Tory?
13. Jak Rachela nazwała swojego drugiego syna?
14. Kto został pochowany na drodze do Betlejem I dlaczego?
15. Dlaczego Rachela umarła w tak młodym wieku?
16. Co uczynił Ruben po tym jak Rachela umarła?
17. W jakim wieku był Izaak kiedy zmarł?
Pytanie bonusowe: Kiedy zmarła Rebeka?
1. Dlatego, że Jakub ukradł mu pierworództwo i błogosławieństwo.
2. Do Ezawa
3. Powiedzieli, że Ezaw idzie naprzeciw z czterystoma zbrojnymi mężami
4. Przygotował podarunki dla Ezawa, Modlił się o wybawienie oraz rozdzielił swój obóz na dwie
grupy, tak aby chociaż jedna z nich mogła się uratować
5. Mocował się z Aniołem Boga; Jakub zwyciężył walkę ale został zraniony w staw biodrowy
6. Gid hanaszeh: ścięgno, które jest w stawie biodrowym
7. Izrael, co oznacza „ten który walczy/ zmaga się z Bogiem”
8. Niektórzy twierdzą, że było to niewymawialne Hameforasz – JHWH [tetragram] inni twierdzą,
że Anioł nie podał mu swojego imienia, ponieważ anioł istnieje tylko po to, aby wykonywać wolę
Boga, a jego „imię” jest odbiciem jego misji . Pytając o imię Jakub chciał poznać naturę misji
anioła, ale anioł odparł, że nie ma żadnego ustalonego imienia, gdyż zmieniają się zależnie od
zadania, jakie Bóg wyznacza aniołowi.(Raszi) „Znajomość mojego imienia jest dla ciebie
bezużyteczna. Bez Haszem jestem bezsilny. Jeśli mnie wezwiesz, nie mogę ci odpowiedzieć, ani
pomóc w twoim zmartwieniu”. Anioł pobłogosławił go, gdyż zostało mu to nakazane, a nie dlatego,
że ma jakąś moc niezależną od Boga. (Ramban; Tur)
9. Ucałował go, aczkolwiek w zwoju Tory wyrażenie „i ucałował go” ( vayisza-kehu) jest
naznaczone kropką nad każdą literą . (1 Mojż 33,4)
10. Zamordowali mieszkańców miasta Sychem, ponieważ książę miasta (Hamor) zhańbił Dinę
11. „ Sprowadziliście na mnie nieszczęście i hańbę w oczach mieszkańców tej ziemi” (1. Moj. 34,30)
12. Drugiego syna Benjamina
13. Ben-Oni, „syn mojego utrapienia/smutku”, aczkolwiek Jakub nazwał go Ben-Jamin „syn mojej
prawicy”.
14. Rachela, ażeby Izraelici którzy zostaną wygnani, przechodzili obok jej grobu, ona zaś mogła
będzie wołać o ich powrót.
15. Ponieważ Jakub wypowiedział przekleństwo nad tym, kto skradł bożki Labana
16. Ruben spał/obcował z Bilhą, nałożnicą ojca swego, podobno Ruben zrobił tak by uczcić swoją
matkę, ( tekście hebr. jest słowo wajiszkab co oznacza „ położył się” jest to eufemizm określający odbycie stosunku seksualnego)
17. 180 lat
Pytanie bonusowe: Kiedy zmarła Rebeka?
WYBRANE TEMATY do DYSKUSJI:
■ Dlaczego Jakub był w trwodze przed Ezawem jeżeli wcześniej otrzymał obietnicę od Boga
że będzie go strzegł (Księga Rodzaju 28:12-19)
■ Czy przysięga/złożenie ślubu Jakuba (“JEŚLI Bóg będzie ze mną… TO Pan będzie Bogiem
moim”) sugeruje, że poddawał w wątpliwość/warunkował Bożą zdolność do wykonania
obiecanego słowa? (Księga Rodzaju 28:20-22)
■ Jakub przygotował “I wysłał” ( wajiszlach) podarunki dla Ezawa w nadziei, że to złagodzi
jego gniew, znajdzie łaskę u Ezawa. Zauważ, iż wyrażenie złagodzi pochodzi od czasownika
kafar, od którego wywodzi się słowo przebłaganie/ofiara ( kippur) Czy to oznacza, że Jakub
potrzebował przebłagania za swoje grzechy popełnione przeciwko swojemu bratu?
■ Po tym jak Jakub spotkał się z Ezawem i byli najwyraźniej pogodzeni, dlaczego Jakub powiedział bratu, że dołączy później do niego w Seir, kiedy w rzeczywistości udał się i
osiedlił w Sychem? (Księga Rodzaju 33:1-17)? Czy Jakub był nieszczery? Jeśli tak, czy
wobec tego bracia byli ostatecznie pogodzeni?
■ Na łożu śmierci Jakub wyraził wstręt/przerażenie/zgrozę nad gniewem Symeona i Lewiego,
który dotyczył mordu nad mieszkańcami Sychem i prorokował, że „zostaną rozproszeni w
Izraelu” (Księga Rodzaju 49:5-7). Aczkolwiek Mojżesz i Aron wywodzili się później od
Lewiego oraz Lewici zostali honorowymi/zaszczytnymi nauczycielami Tory w Izraelu. Co
się stało z proroctwem Jakuba „ Nie bierz udziału, duszo moja w radzie ich”?
■ Po ciężkiej próbie zhańbienia Diny, Bóg nakazał Jakubowi opuścić Sychem i udać się do
Betelu, aby dotrzymać wcześniej danej obietnicy. Jednakże, przed odejściem Jakub rozkazał
wszystkim członkom rodziny i tym którzy z nimi byli, żeby usunęli obcych bożków spośród
siebie. Dlaczego obóz Jakuba miał pośród siebie bożków? Ponadto, dlaczego nie zniszczyli
tych bożków, a jedynie zakopali je pod dębem koło Sychemu? (Księga Rodzaju 35:1-5).
■ Po tym jak Jakub zbudował ołtarz w Bethel, mamka Rebeki Debora zmarła i została
pochowana poniżej Betelu pod dębem. Dlaczego Debora towarzyszyła Jakubowi podczas
powrotu do Betelu? (Księga Rodzaju 35:6-8).
■ W Betel, Bóg po raz drugi potwierdził Jakubowi swoją przysięgę złożoną Abrahamowi i
nazwał go nowym imieniem „Izrael” (Księga Rodzaju 35:9-15). Jakie jest powiązanie
pomiędzy tym wydarzeniem oraz Aniołem Bożym, który zmienia wcześniej imię Jakuba
(Księga Rodzaju 32:27-28)?
■ Po tym jak opuścili Betel, Rachela zmarłą podczas porodu w drodze do Betlejem. Dlaczego
Jakub zdecydował się pochować ją tam, zamiast zabrać ją i pochować z innymi
patryjarchami w Jaskini Machpelah? (Księga Rodzaju 35:16-21)
■ Niezwłocznie po śmierci Racheli, „Ruben poszedł i spał (hebr. wajiszkab co oznacza
„ położył się” jest to eufemizm na określenie stosunku seksualnego) z Bilhą, nałożnicą ojca
swego” (Księga Rodzaju 35:22). Midrasz opowiada, że to oznacza, że po śmierci Racheli,
Jakub „przeniósł swoje łoże” z namiotu Racheli do namiotu Bilhy, a to tak zasmuciło
Rubena, że wziął łoże swego ojca i przeniósł je do namiotu Lei. Jaki jest motyw ukryty w
midraszu?
■ Czytanie kończy się drzewem genealogicznym Ezawa, znanego również jako Edom, którego
potomkowie stali się wiecznymi wrogami Izraelitów (Księga Rodzaju 36). Żydowska
tradycja kojarzy czasami Edom z Cesarstwem Rzymskim i wobec tego uznaje/uważa
Hitlera jako „dziecko Rzymu”. W rzeczy samej teologia poholokaustowa jest często
wyrażana jako „teologia protestu”. Dlaczego Hitler otrzymał moc i prawo do
wymordowania tak wiele Żydowskich istnień, włączając w to życie ponad miliona dzieci?
Dlaczego Bóg zezwala niegodziwcom trzymać władzę na tym świecie, zwłaszcza że naucza
się nas modlić, „Bądź wola Twoja, jako w niebie tak i na ziemi”?
PYTANIA I ODPOWIEDZI DO PARSZAT WAIJSZLACH
(ujęcie judaizmu ortodoksyjnego wg. Pardes Lauder)
PYTANIA:
1. Jakiego rodzaju posłańców Jaakow wysłał do Ezawa ?
2. Dlaczego Jaakow zarówno "obawiał się", jak i "był zatroskany" ?
3. Na jakie trzy sposoby Jaakow przygotowywał się na spotkanie z Ezawem ?
4. Gdzie i dlaczego schowana była Dina ?
5. Dlaczego Jaakow - pomogłszy swojej rodzinie przeprawić się przez rzekę - pozostał sam po
drugiej stronie rzeki ?
6. Co musiał zrobić anioł zanim Jaakow zgodził się puścić go wolno ?
7. Co uleczyło nogę Jaakowa ?
8. Dlaczego Ezaw uściskał Jaakowa ?
9. Dlaczego Josef stanął pomiędzy Ezawem a Rachelą ?
10. Co stało się z 400 ludźmi, którzy towarzyszyli Ezawowi ?
11. W jakim dniu tygodnia Jaakow rozbił obóz w pobliżu Szechem ?
12. Co złego zrobili Szimon i Lewi, kiedy zabili mieszkańców miasta Szechem ?
13. Co oznacza imię " Beniamin?" Dlaczego Jaakow tak właśnie go nazwał ?
14. Kto urodził się razem z Beniaminem ?
15. Dlaczego w 35 wierszu 22 rozdziału Księgo rodzaju Tora stwierdza "Synów Jaakowa było
dwunastu" ?
16. Ile lat miał Jaakow kiedy bracia sprzedali Josefa ?
17. Ezaw zmienił imię swojej żony z Ahaliwama na Jehudis. Dlaczego to uczynił ?
18. Jakim trzem kategoriom ludzi przebacza się grzechy ?
19. Dlaczego Ezaw opuścił Kraj Kanaan ?
20. Pod jakim jeszcze imieniem znany jest Magdiel ?
ODPOWIEDZI:
1. 32,4 - Aniołów.
2. 32,8 - Obawiał się, że może zostać zabity. Zatroskany był z powodu tego, że być może będzie
musiał zabić. 32,9 - Przesłał dary, modlił się i przygotowywał się do wojny.
3. 32,9 - Przesłał dary, modlił się i przygotowywał się do wojny.
4. 32,23 - Jaakow ukrył ją w skrzyni, tak aby Ezaw aby nie mógł jej zobaczyć i nie zapragnął
ożenić się z nią.
5. 32,25 - Wrócił tam dlatego, aby zabrać jakieś małe skrzynki, które pozostawił.
6. 32,27 - Musiał przyznać, że błogosławieństwo udzielone przez Jicchaka sprawiedliwie
przypadło Jaakowowi.
7. 32,32 - Promienie słoneczne.
8. 33,4 - Dlatego, że kiedy zobaczył, jak wiele razy Jaakow mu się kłania, zrobiło mu się go żal.
9. 34,7 - Aby nie pozwolić Ezawowi na wpatrywanie się w nią.
10. 34,16 - Odchodzili po cichu jeden po drugim.
11. 34,18 - W piątek po południu.
12. 34,25 - Działali samowolne, bez poradzenia się swojego ojca Jaakowa.
13. 35,18 - Ben-Jemin oznacza " Syn południa". Jaakow tak go nazwał, ponieważ był on jedynym jego synem urodzonym w Kraju Izraela, a więc na południe od Aram Naharaim.
14. 35,17 - Jego dwie siostry - bliźniaczki.
15. 35,22 - Aby podkreślić, ze wszyscy oni - wliczając w to Reuwena -byli sprawiedliwymi ludźmi.
16. 35,29 - Sto osiem lat (108).
17. 35,2 - Aby oszukać swojego ojca Jicchaka, tak aby ten uwierzył, że Ezaw przestał być
bałwochwalcą.
18. 36,3 - Tym, którzy przechodzą na judaizm, którzy obejmują stanowisko przywódcy i którzy
pobierają się.
19. 36,7 - Wstydził się bowiem tego, że sprzedał swoje prawo pierworództwa.
20. 36,43 - Pod imieniem Romi (Rzym).