u
ża
i
pot
ej
ł
u/
łoj
agi
iar
dzielon
łowe uznajem
Uw
ł łojowy nawil
ą u
ą.
łosy
ę/w
Za nieprawid
odpowiedzi – gruczo
wydziela nadm
oraz gruczo
skór
a
a
NEGO I
łni poprawn
aln
ja z
m
łowych elementów odpowiedzi tac
2
1
łowania (poza odpowiedziam ź w pe
ksy
zadanie
mu
Ma
punk
sfor
, ile prawid
i).
ocenie podlega tyle kolejnych odpowiedzi nego zagadnienia i zaprzeczaj
), (chroni
awia
wzorcem
cznie za odpowiedłą
ściach tkank
łym
oczeniem
órkowa
ę tyle punktów
ienia om
ścis
łaściwo
ę punkt wy
jów).
iędzykom
ła przed zm
aje si
ja m
órkowej.
IANIA ARKUSZA EGZAMINACYJ
łne punkty.
ę cia
braku zrozum
ą). – 1 pkt
drobnoustro
stanc
łnym
ści i stanowi o w
nie 50 punktów.
cznie pe
kt, przyzn
ż wynika to z polecenia w zadaniu, ź
zczow
al
łą
ący.
drobnoustrojów).
ż jeden punkt, przyznaje si
) ni
ied
icie) sub
sę ko
ć na zero punktów.
ę tłus
iem
aksym
ię wy
ł zdaj
ą ma
erytoryczny, ale nie jest ą o zupe
ię skóry).
ęcej ni
).
ści, obf
HEMAT OCEN
ć m
aje s
stawi
łówn
C
ży oceni
przed wnikaniem
ć wi
ana odpow
).
ć tylko jeden pun
rzed
iu.
świadcz
żej ilo
substancji/istocie pozakom entów, cech itp.
ń przyzn
ą nale
ekiw
łój (substancj
anizm
owierzchn
acje
przed wnikan
żna uzyska
ętych
olecen
ź tak
Ocz
izm
EDZI I S
kni
wysuszeniem
łodzi p
ożna przyzna
ożna przyzna
w kluczu) p
ępuje (w du
a, wydala)
ędnia jej zakres m
ń zam
łosy (i w ten sposób chroni powierzchni iernym
a, wydziela) pot. – 1 pkt ot ch
i organ
żdej struktury i jej funkcji – po 1 pkt
:
:
órki zanurzone w
e, (p
i wyst
ń z arkusza I mo
za które m
órkam
i i do zada
ź – kom
ęcej odpowiedzi (argum ź ucznia
ę skóry i wni
ź ucznia
ójcze (chron
twarte, za które m
d pierwszej), ile jest w p łosy przed nadm
oregulacyjn
MODEL ODPOWI
órek.
ązanie zada
iędzy kom
iania:
łowej odpowiedzi, odpowied rę i w
ę odpowied
n
ę odpowied
łanie bakteriobójcze, co chroni org ę odpowied
ie bakteriob
si
rozwi
ł łojowy - wydziela (usuw ł potowy – wydala (usuw órkowa) istota podstawowa (która tworzy g żeli podano wi
żeli podane w odpowiedzi inform łowe podanie nazwy ka ład kom
łan
Model odpowiedzi uwzgl jednowyrazowym
Za odpowiedzi do poszczególnych zada Za zadania o
Za zadania otwarte,
(zgodnie z wyszczególnieniem (liczonych o
prawid
ż skó
a dzia
łady odpowiedzi:
aszcza powierzch
ład odpowiedzi:
- Za
-
-
-
-
- Je
- Je
tkance tej m
źny uk
asady oce
prawid
równie
ój m
Z
Ł
(pozakom
Przyk
A – Gruczo
Dopuszcza si
- Nam
-
B – Gruczo
Dopuszcza si
- Ma znaczenie term
- Ma dzia
Za poprawne podanie cechy tkanki – 1 pkt Przyk
- W
- Lu
- Dopuszcza
1. Za
2.
Numer
zadania
ę odpowiedzi z
łoń. d
iem
ślen
Nie uznaje si
okre
2
2
2
2
2
2
ni,
ienia). –
ięś
ączkach
t;
ęgowy.
u.
ii
ń kr
ie) jego niedobór
ęki/(wyprostowanie stawu ęglowodanów.
ć niedotlenienie m
w
y od
łup chroni rdze
ęki, uniesienie przedram żelaza do organizm
altaza jelitowa – 1 pk ęgos
ńczyny górnej /r
oże powodowa
ączkowego (przy obfitych miesi dukcji w organizm
tkowa, m
żnia enzym
cytów, co prowadzi do anem iesi
altoza, glukoza – 1 pkt ńczyny górnej (r
ń odró
łuca i serce, kr
ększonych dostaw
acie – po 1 pkt.
e ko
żelazo – 1 pkt
yny, m
ylaza trzus
ylaza trzustkowa
ęci
zwiść
, że ucze
ń – po 1 pkt
owa, am
eń.
ładów – po 1 pkt
) chroni p
ęż
śnie
niach) jego niedobór m ślin
st
żebra
ięś
żelaza – 1 pkt
ylaza
ienia). – 1 pkt
ących reakcje utleniania – re tąd konieczno
lukoza
– transport czynny (aktywny) – 1 pkt ienia powoduje zgi
ienia powoduje wyprostowanie ko żelaza podczas krwawienia m iersiowa (
ści
ów: am
altoza) + dekstryny am żdej z dwóch luk na schem ęc na zmniejszenie produkcji erytro leniania – redukcji.
ioglobinie w m
żnicy w zapotrzebowaniu na żelaza) – s
y, porodu (utrata krwi).
ęglowodanów: skrobia, dekstr a zapisu pod warunkiem łowo podanych przyk
ego ram
m
mów katalizuj
ąż
w
enzym
m
owa ( m
nia insuliny – 1 pkt łowego ram
ewne ilo
łow
ść
ść
ływa wi
:
łnienie ka
ózg, klatka p
ię.
at:
ślin
ia:
ępuje w
śnienie ró
ści).
ład enzy
altaza jelitowa g śnienia
ylaza
roni m
nia dwug
nia trójg
ą kolejno
ą kolejno
żelaza wp
ęczenie s
ja
bieta traci p
do niedoboru
y schem
:
ięś
ięś
ż wyst
ść
m
m
łow
łow
łowe uzupe
ła ko
żelaza w czasie ci
żdy z dwóch prawid
łady
żde z dwóch poprawnie podanych wyja łady odpowiedzi:
łady odpowiedzi:
altoza m
chodzi w sk
śledza przebieg reakcji ut ład wy
że doj
ty
ładow
ład uzasadnien
ka
ka
prawid
ymaga dodatkowej energii.
prawid
1 pkt
łokciowego), (opuszczenie przedram (niedokrwisto
szybkie m
(W
upo
mo
Przyk
- Czaszka ch
- Oko w oczodole.
Przyk
- Skurcz
- Skurcz
Za poprawnie podany skutek niedoboru Przyk
- Niedobór
- (Poniewa
-
Za poprawne wyja
Przyk
- Doros
- Stra
Za prawid
Przyk
skrobia am
m
Dopuszczalna jest inna for Za podanie nazwy rodzaju transportu Za poprawne uzasadnienie – 1 pkt Przyk
- Transport zachodzi niezgodnie z gradientem
- W
A - pobudzanie wydzielania glukagonu – 1 pkt B - pobudzanie wydziela 3. Za
4. Za
5.
6. Za
7.
8. Za
y argum
Nie uznajem
etycznych.
1
3
2
2
1
2
i
ływu
ych
ęcherzyk
am
łon
ch p
ch s
żelaza (w
ący
.
kanie ty
rzez owady.
taczaj
łaknienia /apetyt, (co ływu krwi przez te
ń utlenienia
ływu krwi (powoduje brak dop rzenoszony p
środowiskiem krwi i b łosowatych o
ę stopie
uchuje) do niej wydychane powietrze.
ie / przez doty
łan
niejsza uczucie
łosowatych tkanek/ – 1 pkt ienia si
ł). – 1 pkt
ces nazywamy utlenowaniem nia sercowego). – 1 pkt enie /utrudnienie przep erytorycznie - po 1 pkt dek) zm
nie zm
) .3
enia:
ięś
ę m
wirus nie jest p żołą
rąż
niejsz
zenie w nich przep
ą kichanie / kas
ę wprowadza (wdm
łoni /
łnia
je CaCO
ści k
granic
ących si
łucnych)/ w naczyniach w
[przy czym
żni
czasie.
owe.
u wype
oglobina - taki pro
łu serca:
artwicy tkanki (zawa ądach /w naczyniach w ie natlenienia m
ą kropelkow
podanie d
łci
ą i przez rurk
do m
oru) (powsta
ńcowych /o
entów ró
ętów /
ótkiego przebywania poza wilgotnym ęki czem
niejszen
u w narz
ę oksyhem
ącej niewydolno
ącej zawa
łonnika – 1 pkt
ęcherzykach p
ńcowych) powoduje zm zm
ń wie
HIV drog
żdego z procesów – po 1 pkt ę wapienn
śnienia – po 1 pkt
ych sprz
em ginie w krótkim
ę ka
ń (wie
am
uje nawet kr
łucach (p
ętnienie roztw
ie naczy
izm
ę (odwracalnie) z tlenem ci wyja
:
ę wirusem
ęś
śnienia dotycz
aczy
śnienia dotycz
śnienie roli b
śnienie – 1 pkt
u)] – tworzy si
ę (zm
ć si
czy si
iany – 1 pkt
ła n
entów:
łą
ian
anie tych s
żna przez krew /stosunki p ą lokalizacj
śnienia
nia sercowego) prowadzi arazi
ęcznieje w wodzie, dzi ci wyja
ci wyja
chudzanie).
ja
zm
ęś
świat
ęś
ięś
łow
ładu badawczego – 1 pkt żyw
ę mo
ożna z
ć si
ład odpowiedzi:
łady odpowiedzi:
ład wy
oglobina
ń wlewa do zlewki wod enie
żdą z dwóch cz
ład cz
ęż
ład cz
żdy z dwóch poprawnych argum łady argum
m
łonnik (p
prawid
ąsteczkach hem
ka
łkowite zaczopowan
ka
irus HIV nie wytrzym ułatwia od
Proces I zachodzi w p płucne/ - 1 pkt.
Proces II – w tkankach organizm cz
naczynia, (czego skutkiem jest krwi do m
rzeczy / u
W
śluzowych, poza organ Za poprawne wyja
Przyk
- B
Przyk
-
-
Za poprawne wyja
Przyk
- Hem
Za opis uk
- Ucze
Za obserwacje zm
- Obserwuje
Przyk
- Zw
Przyk
- Ca
C. – 1 pkt
Przyk
- Nie
- Zarazi
-
9.
10. Za
11.
12. Za
13.
14. Za
utrwalania ść
– 1 pkt
żdy poprawny
ład, który potwierdza Uwaga!
Za ka
przyk
konieczno
odruchu warunkowego
2
2
2
2
2
2
i; u
łowe ys
t).
ż /
ne
ęka dolna itp. cz
iltra
ą.
ćwiczenia um
ń, „jaskrawe”
łuszczowej / piers
- ciem
ć (odruchy wyuczone).
ęta sz
m
owy/ f
.
zk
łaby
bus
ła (jasny dzie
ę nauczy
łę
łek fizyczny / sen.
ry np. szachy, bryd
ięcej tkanki t
świat
ocniej rozwini
ącz k
ęzyków obcych /
świetle s
ii / g
ia
.
en
ć trzeba si
ści/ braku cechy
iki.
ę np. j
ęż
ą wykonywane, to zanikaj a” / m
aleje (w
– 1 pkt
sza talia / w
dam
otny/ przes
kt
ła m
tać i pisa
ącie, srom
ądra, jajn
ęż
ierw
żeli nie s
łka A
ększaniu nat
świat
śnieniem
ż czy
ącz p
nerwowe (wyuczona).
ń , je
enie
ń (hobby) / (codzienny) wysi ęż
ość
łciowych; pr
łciowych: j
tzw. „jab
t
sków / wydawanie opin ń – po 1 pkt
ćwicze
ść
ek, gazet itp. / uczenie si ieszczeniach) – 1 p
ę – po 1 pkt
ąż
resowa
ądkowa
ń – po 1 pkt
ępuje przy zwi
rządów p
rządów p
ładów – po 1 pkt
ainte
śnie
yższa czynn
iku tego typu odruchu – 1 pkt a drodze
ą cech
ąganie wnio
h na
h na
ie z
ętych pom
e n
zykład cechy lub wskazanie obecno iowa / obecno
ocz pierwotny (przes źrenicy – gdy nat
ienion
kni
ć pr
ętrznyc
ętrznyc
iejsca filtracji – 1 pk źrenicy nast
ła – u kobiet szersze biodra /w ie)
t
ź – jest to w
a piers
iejscu A.
ć utrwalan
latk
żówek / czytanie ksi łaściwych przyporz
tory- 1 pkt
ększenie)
łowej nazwy produktu – 1 pkt ięci / rozwijan
ło w zam
ą by
m
ślenie kategorii odruchu wraz z wyja usz
e podanie m
łań:
orecep
mniejszen
świat
ltracji powstaje m
ie (zwi
ę odpowied
łow
oreceptory – 1 pkt
ilne
ź powinna zawiera
echan
enie (z
ści te m
żdy z dwóch logicznych przyk łady dzia
ązywanie problemów / wyci ązywanie krzy
żde z dwóch w
żde z dwóch poprawnych wyja łady odpowiedzi:
ęż
ieszczenie) – 1 pk
ład odpowiedzi:
ład przyczyny:
żdą z dwóch dobrze wym łady odpowiedzi:
żnice w budowie zewn żnice w budowie wewn żnice w sylwetce cia czyzn szersza k
prawid
ka
ka
ka
ka
ęż
I b/ chem
II c/ m
słońce, s
pom
m
ą to odruchy warunkowe/ wyuczone/ nabyte, poniewa Filtracja zachodzi w m Za podanie prawid
W wyniku fi
Przyk
Rozwi
rozwi
np. liczenie w pa
-
-
Przyk
- Zw
- Rozszerzen
Za poprawne okre
Przyk
S
Dopuszcza si
Za podanie poprawnej przyczyny zan Przyk
Czynno
Odpowied
Przyk
- Ró
- Ró
- Ró
15. Za
16. Za
17. Za
18. Za
19.
20. Za
ź: Trisom
Odpowied
pary oceniana jest na 2 pkt.
2
2
1
1
2
ą
ć z
ulacji
ę i zapewni
ą kum
ęc w ostatnim
ściach).
ż substancja Bt, która że inne owady (inne
ę odpowiednim
ć chorob
ściach (larwy stonki), ła si
erii odpowiedzialny za ć tak
ków i zrezygnowa
tępuje wi
ie (w jej li
nia
ące na li
ślin
śnie wykry
y niszczy
żeruj
owego.
ę w ro
ędzie poddawa
ogłab
enie DDT wysęż
owa).
ła si
(opryskiwanie), poniewa ciej b
y z kolejnych poziomów troficznych pobieraj owa
ślin) m
ęś
zm
ę wyizolowany gen bakt ajd
ększe st
cznie na owady łą ści (ro łańcucha pokarm
u. Organi
ędzie zn
ła wy
że kobieta cz
ących poziomów troficznych) – co jest przyczyn ć odpowiedni gen do genomu ziem ammografia), co pozwoli wcze ż metoda tradycyjna
łów
owego. Najwi
osomów lub chromosom osomów w 21 parze z 2 do 3.
atu – 1 pkt
niaka wprowadza si
ersi, m
rybo
ubstancja ta b
ślinach) dzia
ę na powierzchni li
prowadzi
→
ej spowoduje,
u s
ąg
y z poprzedzaj
ąca si
iany) ziem
pstr
ąc przez kolejne ogniwa niaka (ro
łańcucha pokarm
→
ęki czem
najduj
genetyczn
ie.
organizm
ach
łowa.
iany liczby chrom
bardziej korzystna ni (
bo
utacji – 1 pkt
ętki
:
wpisania do schem
:
aśnienie – 1 pkt
ększeniu liczby chrom ść
em
śnienie – 1 pkt
ja ta z
śnienie – 1 pkt
śnienie – 1 pkt
ię i nie jest wydalany z organizm żerne) (wystarczy w
ę, przechodz
wyj
entu:
ściach ziem
śnienia
okontrola piersi, USG pi larwy j
śnienia
ja
bstanc
łada s
ślino
→
ja
jnych ogniw
łowe
u (uprawianej odm
ę w li
e na wyleczen
ą kolejno
ia (mutacja zm
(sam
łańcucha - u ry
ład wy
ę substancji Bt, dzi ład argum
iast su
ęta ro
ład odpowiedzi:
łaściw
ład wy
że szans
w
Za podanie rodzaju m
- Trisom
Za prawid
- Polega ona na zwi
Za poprawne wyja
Przyk
Do genom
syntez
Za poprawne uzasadnienie – 1 pkt Przyk
Metoda genetyczna jest znajduje si
natom
zwierz
powtarzanych oprysków).
C. – 1 pkt
Za poprawne wyja
Przyk
Wczesne wykrycie wady badaniom
du
fitoplankton
Za poprawne wyja
Przyk
DDT nie rozk
DDT wraz z pokarm
DDT w kole
ogniwie
DDT kumuluje si
21.
22.
23.
24.
25. Za
2
2
.
owej.
ż do
erów.
farm
równie
ść
icznego gleby,
gatunkom
chwastem
ykorzystanie
ojść
łowieka. W tym
ące kwiaty) –
ątków organicznych /
oźnym
niejszone przewietrzanie icznie (W
ę gr
łała na korzy
ń rodzimym
ładu szcz
ła si
i środowisku).
ływy w jego sieci pokarm oże przez to d
rzestrze
żonej chem
u / m
ącym
ę przep
ąsienica dzia
żaj
ącej p
niania i rozk
ą si
dowano zanieczyszczenia chem i zagra
ieni
ż inne owady (np. zapylaj zdrab
owadów szkodników na skutek braku wrogów ść tkowa konsekwencja – zm ilo
ie upraw prowadzonych przez cz łowieka (opuncja sta ąć
i uprawnej nie ska
, sprowadzona g
ęc nie spowo
ej z chwastam
e zniszczen
oże wzrosn
ć rozwój opuncji zabieraj łe – ograniczenie ro ę spod kontroli cz
żernych na skutek braku pokarm iologiczn
żnych.
cznej.
icznych, wi
że obszary ziem
ślin – brak owoców i nasion).
a si
m
raniczy
ineralizacji gleby / doda gatunkowa ekosystemu / zm knęł
ść
, który powoduj
ści – 1 pkt
zród ro
biocenoty
tereny uprawne, zatem ład walki b
izm
orzy
tecznie og
ptaków owado
środków che
żnorodno
ą nie tylko owady szkodniki, ale równie ą owady bezskrzyd
niejszenie m
ść
ia:
ującym
ści ssaków drapie
ład k
ła sku
ę ró
ści:
si
iu ulegnie ro
równowagi
wano tu
liczebno
m i zajm
pozwoli
ący
żdą z dwóch poprawnie przedstawionych konsekwencji – po 1 pkt łady skutków:
niejszy
średnio i wody. Odzyskano du ytępione zostan
ytępione zostan
ład uzasadnien
żaj
łady korzy
ka
(ograniczen
co spowoduje zm
gleby.
spadku liczebno
Po zaprzestaniu oprysków ponownie m naturalnych.
Nie zastoso
a po
gąsienicy stanowi przyk Przyk
- Zm
- W
- W
- Spadnie
-
- Zachwianie
Za poprawne uzasadnienie – 1 pkt Przyk
- Szkodnikiem jest organ wypadku uprawa opuncji wym zagra
Za poprawny przyk
Przyk
-
- Metoda
26. Za
27.