PRAWO
RODZINNE I
OPIEKUŃCZE
W POLSCE
Podstawowe pojęcia prawne:
Osoba fizyczna - jednostka ludzka rozpoczynająca swój byt w momencie urodzenia, a kończąca w chwili śmierci; każda os. fiz. posiada zdolność prawną, ale nie każda
ma zdolność do czynności prawnych.
Zdolność prawna - zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków np. zd. do
nabycia spadku; os. fiz. uzyskuje ją w momencie urodzenia, a traci w momencie
śmierci, tak więc raz nabyta zd. prawną człowiek zachowuje przez całe życie.
Zdolność do czynności prawnych - zdolność do nabywania praw i zaciągania
zobowiązań za pomocą własnych działań czyli czynności prawnych;
3 kategorie zdolności do czynności prawnych:
- brak zdolności do cz. p.: od urodzenia do 13r.ż.; wszelkie czynności prawne za te osoby, ale na ich rzecz dokonują przedstawiciele ustawowi.
- ograniczona zdolność do cz. p.: posiadają ją os. od momentu ukończenia 13r.ż do 18
lat; os. te mogą dokonywać tylko niektórych czynności prawnych wyraźnie
wskazanych w kodeksie cywilnym; pozostałe czynności za te os. ale na ich rzecz
dokonują przedstawiciele ustawowi.
- pełna zdolność do cz. p.: posiada ją os. od momentu ukończenia 18r.ż; os. taka
może dokonywać wszelkich czynności prawnych prawem niezabronionym.
Osoba prawna - to grupa os. fizycznych (bądź jedna os. fiz.) i wydzielonych
środków majątkowych do prowadzenia określonej działalności tzn. działalności
gospodarczej, ekon., oświat., kulturowej itd.(są to przedsiębiorstwa, spółdzielnie, spółki i inne podmioty gospodarcze). os. prawna rozpoczyna swój byt w momencie
wpisania jej do rejestru osób prawnych i z tą chwilą nabywa osobowość prawną; os.
prawna posiada zawsze pełną zdolność do czynności prawnych, ale tylko w zakresie
prowadzonej działalności; os. prawna działa poprzez swoje organy tj. dyrektora,
prezesa, kierownika, zarząd itd.; os. prawna kończy swój byt z momentem
wykreślenia jej z rejestru os. prawnych.
Czynność prawna - zachowanie os. fiz. i prawnych, które zmierza do wywołania określonych skutków prawnych. np. zawarcie umowy, małżeństwa, wniesienie
pozwu o rozwód, adoptowanie dziecka.
Stosunek społeczny - to wzajemne powiązanie co najmniej dwóch podmiotów
nieuregulowanych przepisami prawa.
Stosunek prawny - to wzajemne powiązanie co najmniej dwóch podmiotów
uredulowanych przepisami prawa np. cywilnego, rodzinnego, administr.,
finansowego itd.
3 rodzaje stosunków prawnych:
- cywilno-prawny (podmioty są równorzędne, a spory rozstrzyga sąd)
- administracyjno-prawny (podmioty nierównorzędne, obywatel jest
podporządkowany Organowi administracji)
- pracy (2 fazy do i po zawarciu umowy o pracę)
Norma postępowania - to wypowiedź językowa nakazująca lub zakazująca
określony sposób zachowania się w pewnych okolicznościach lub stale.
Norma prawna - to norma postępowania ustanowiona bądź uznana przez państwo
skierowana do ogółu adresatów i zapisana w jakimś akcie normatywnym (ustawa,
rozporządzenia statut); przestrzeganie tych norm zagwarantowane jest możliwością
użycia przymusu państwowego czyli zastosowania sankcji.
Rodzina i powiązania rodzinne.
Rodzina nie jest w naszym systemie prawnym osobą prawną, stanowi jednak
ugrupowanie tzw. grupę rodzinną. - którą ustawodawca traktuje jako pewną całość.
Rodzina stanowi grupę w pełni zintegrowaną co znajduje szczególności wyraz we
wspólnym zamieszkiwaniu i w jednakowej stopie życiowej wszystkich jej członków.
Spoiwem łączącym tę grupę powinno być silne wzajemne uczucie, takie jakie nie
występuje w żadnym innym organizmie społecznym.
Rodzina z jednej strony zaspakaja potrzeby, chroni interesy jej członków, z drugiej zaś istnieje i działa w interesie społecznym.
Jest ona najmniejszą komórką społeczną o zupełnie wyjątkowym znaczeniu.
Do najważniejszych celów rodziny należą:
- zaspakajanie naturalnej potrzeby spędzania codziennego życia w atmosferze
codziennego niczym nieograniczonego uczucia,
- wychowywanie dzieci,
- prokreacja,
- zapewnienie należytych warunków materialnych.
Związki przetofaktyczne (konkubinaty) nie stanowią rodziny w rozumieniu
kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Konkubenci mogą jednak wspólnie
wykonywać władzę rodzicielską nad wspólnymi małoletnimi dziećmi, ale każdy z
rodziców pozostaje w odrębnym stosunku władzy rodzicielskiej i między
konkubentami z racji wspólnie wykonywanej władzy rodzicielskiej nie powstaje
żaden stosunek rodzinno-prawny.
Pojęcie rodziny na podst. unormowań kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oparty jest na więzach małżeństwa, pokrewieństwa, powinowactwa i przysposobienia.
Jednak w rozumieniu ustawy „o pomocy społecznej” rodzinę tworzą osoby
spokrewnione lub niespokrewnione pozostające w faktycznym związku, wspólnie
zamieszkujące i gospodarujące.
Powiązanie rodzinne.
Z pojęciem rodziny łączą się związki, które ze względu na ich źródło możemy
nazwać powiązaniami rodzinnymi, należą do nich:
1) pokrewieństwo
powiązanie wynikające z więzów krwi, jest to więc pojęcie o charakterze
biologicznym, w ramach pokrewieństwa występują dwie linie: prosta i boczna.
Krewni w liniej prostej to osoby, z których jedna pochodzi od drugiej; tak tak
spokrewniony jest np. ojciec z synem, czy wnuk z dziadkiem. W linii tej rozróżniamy wstępnych - ojciec dziadek oraz zstępnych - syn, wnuk.
Krewnymi w linii bocznej są os., które pochodzą od wspólnego przodka, nie będąc
ze sobą spokrewnione w linii prostej np. brat, siostra, wuj, siostrzeniec.
Stopień pokrewieństwa oznacza się wg liczby urodzeń w skutek, których powstało
pokrewieństwo np. syn z ojcem spokrewnieni są w pierwszym stopniu, a dziadek z
wnukiem w stopniu drugim w linii prostej.
W linii bocznej nie ma krewnych w stopniu pierwszym. Potrzebne są przynajmniej 2
urodzenia, wyłączając wspólnego przodka, aby powstało pokrewieństwo w linii
bocznej. Najbliżej - w stopniu drugim w linii bocznej spokrewnione jest rodzeństwo, natomiast wuj i siostrzenica to stopień 3 pokrewieństwa.
Pokrewieństwo, a stosunki prawne (instytucje):
- przeszkoda pokrewieństwa wyłączająca możliwość zawarcia związku
małżeńskiego,
- obowiązek alimentacyjny między krewnymi,
- dziedziczenie krewnych,
- możliwość odmowy zeznań w charakterze świadka (przed sądem, prokuratorem itd.)
2) stan cywilny
Odmiana tzw. stanu prawnego, czyli sytuacji prawnej każdego człowieka.
Na stan prawny w takim znaczeniu składają się:
A)Przynależność do określonego państwa - stan polityczny.
B)Przynależność do określonej rodziny - stan cywilny lub rodzinny.
C)Cechy jednostki ściśle osobiste - stan osobisty.
Kategoria prawa A-państwowego, B-rodzinnego, C-cywilno-osobowego.
Stan cywilny człowieka oznacza jego sytuację prawną w rodzinie, sytuację na
którąskładają się więzy wynikające z najbliższego pokrewieństwa to jest między
rodzicami i dziećmi oraz z małżeństwa. Jest to portret prawny jednostki, ze względu na jej przynależność do rodziny tj. aby uchodzić za małżonka określonej osoby,
dziecko określonych rodziców.
Prawa stanu cywilnego mogą przysługiwać tylko osobom fizycznym.
3) powinowactwo
W odróżnieniu od pokrewieństwa jest to tylko węzeł prawny, niebiologiczny. Jest
węzłem rodzinnym łączącym jednego małżonka z krewnymi drugiego małżonka.
Powinowatym męża jest więc dziecko, brat czy ojciec żony. W ramach
powinowactwa wyróżnia się także linie i stopnie. Określa się je wg pokrewieństwa
łączącego krewnych jednego z małżonków z drugim małżonkiem np. teść jest
powinowatym małżonka w linii prostej w stopniu pierwszym.
Powinowactwo trwa mimo ustania małżeństwa, rodzi ono także określone stosunki
prawne, np. jest przeszkodą do zawarcia związku małżeńskiego, wynika z niego
obowiązek alimentacyjny. Nie daje tytułu do dziedziczenia.
4) stosunek bliskości
Nie jest stosunkiem prawnym lecz pewnym stanem faktycznym. Prawo jednak łączy
często z tym stanem bardzo poważne skutki prawne np. kodeks cywilny przyznaje
osobom bliskim prawo do odszkodowania w formie renty w przypadku śmierci ich
faktycznego żywiciela, przepisy prawa zapewniają osobom bliskim, prawa do
mieszkania pozostawionego przez osobę z którą pozostają w takim stosunku,
przyznają osobom bliskim spadkodawcy prawo do korzystania przez okres 3m-cy z
pozostawionego prze zeń mieszkania i z przedmiotów urządzenia domowego.
Wśród os. bliskich można wyróżnić 2 kategorie:
- os. pozostające ze sobą w bliskim stosunku prawno-rodzinnym.
- os. obce. np. jako osobę bliską traktuje się zawsze małżonka oraz najbliższych
krewnych niezależnie od istniejących między nimi rzeczywistych więzów
uczuciowych i faktycznych.
5) status domownika
Pokrywa się częściowo z pojęciem osoby bliskiej, domownikiem jest ten, kto zostaje
faktycznie przyjętym do wspólnoty domowej. Najczęściej jest to bliski krewny, ale
może to być też osoba zupełnie obca i nawet niezaprzyjaźniona np. pomoc domowa.
Domownikiem jest także dziecko umieszczone w rodzinie zastępczej.
Domownik ma prawo do wspólnego zamieszkiwania z osobą u której przebywa jest to tzw. tytuł zależny. Tytuł ten może mieć różny charakter najczęściej jest to tzw.
tytuł prawno-rodzinny, tytułem tym może być także stosunek pracy czy użyczenia.
Stosunek bliskości i domownik - nie znajdują poza art. 149 paragraf 2 kodeksu
rodzinnego i opiekuńczego bezpośredniej regulacji w prawie rodzinnym.
Źródła prawa rodzinnego:
1) kodeks rodzinny i opiekuńczy - obejmuje swą regulacjom całość stosunków
rodzinnych i składa się z 3 tytułów: małżeństwo (art1-61) pokrewieństwo
(art62-144) opieka i kuratela (art145-184)
2) przepisy wprowadzające kodeks rodzinny i opiekuńczy z dnia 25 luty 1964r.
3) kodeks cywilny
4) ustawy szczególne (prawo o aktach stanu cywilnego, ustawa o spółdzielniach
mieszkaniowych, ust o ochronie praw lokatorów zamieszkujących mieszkania
z zasobów gminy, ust o pomocy społecznej i inne akty normatywne)
5) prawo prywatne międzynarodowe - ustawa ta określa prawo właściwe dla
kwalifikacji prawnej stosunków osobistych i majątkowych w zakresie prawa
cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy w których występuje
element obcy.
6) umowy międzynarodowe ratyfikowane np. konkordat
Podst. zasady prawa rodzinnego.
Wyróżniamy 2 kategorie:
1 - te co mają charakter ogólny i dotyczą wszystkich stosunków rodzinnych;
2 - te co odnoszą się do stosunków określonego rodzaju.
Do zasad ogólnych zaliczamy zasadę:
a) dobra dziecka - interes dziecka to czynnik nadrzędny w kształtowaniu
stosunków rodzinnych.
b) szczególnej ochrony rodziny - głównie ochrona rodziny przez państwo,
państwo zobowiązane jest do niesienia pomocy rodzinie w każdej sytuacji.
c) uniezależniania osobistych stosunków rodzinnych od wpływu majątkowych -
wpływy takie wypaczają sens powiązań rodzinnych, powinniśmy kierować
się uczuciem, a nie zyskiem.
Pozostałe zasady odnoszą się do poszczególnych stosunków rodzinnych i tak
wyróżnić tu możemy takie zasady jak, zasada:
- równouprawnienia małżonków
- trwałości zw. małżeńskiego
- świeckości małżeństwa
- równouprawnienia dzieci pochodzących z małżeństwa z dziećmi pozamałżeńskimi
- powszechności opieki
- państwowego nadzoru opiekuńczego.
3 grupy praw rodzinnych:
1) Rodzinne prawa stanu cywilnego: w znaczeniu statusu rodzinnego to sytuacja
rodzinna człowieka wyznaczona przez pokrewieństwo w linii prostej pierwszego
stopnia lub małżeństwo.
2) Rodzinne prawa niemajątkowe: prawa podmiotowe wynikające ze stosunku
małżeństwa władzy rodzicielskiej i opieki nad małoletnim. Zasadą jest równość praw
i obowiązków małżonków w sferze niemajątkowej, a więc utrzymanie wspólnoty
duchowej i fizycznej, udzielania sobie wzajemnej pomocy dochowywania wierności,
współdecydowania o istotnych sprawach rodziny.
3) Rodzinne prawa majątkowe: należą tu w szczególności prawa wynikające ze
stosunku małżeńskiej spójności majątkowej, obowiązku współdziałania dla dobra
rodziny i zaspakajanie potrzeb rodziny, roszczenia alimentacyjne, roszczenia dziecka względem rodziców, aby podjęli osobiste starania o jego utrzymanie i wychowanie.
Rodzaje i kierunki ochrony praw rodzinnych:
- międzynarodowe: wynikający z prawa międzynarodowego w szczególności przed
Trybunałem Europejskim Praw Człowieka,
- wewnętrzne: na gruncie prawa państwowego wynikające z ustawy zasadniczej
(konstytucji RP); poza tym także prawo cywilne, karne, ustawa o planowaniu
rodziny, o ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania
ciąży. Ponad to funkcjonuje sądowa ochrona w szcze gólności małoletnich.
Zawarcie małżeństwa i skutki tego zdarzenia.
Małżeństwo - nie jest wyłącznie instytucją prawną, jest bowiem zjawiskiem, którym zajmują się: etyka, religia, socjologia, psychologia, a także wiele innych dziedzin myśli i działalności ludzkiej.
Małżeństwo to związek kobiety i mężczyzny powstały z woli małżonków,
sformalizowany i trwały. Zw. ten polega na maksymalnym zespoleniu małżonków
w sferze ich osobistych stosunków osobistych oraz powiązaniu w sferze stosunków
majątkowych średnich oboje partnerzy w związku mają równorzędną pozycję.
Podst. zasady prawa rodzinne odnoszące się do małżeństwa:
- zasada monogamii,
- świeckości małżeństwa: małżeństwem jest tylko zw. zawarty w formie określonym
w prawie cywilnym i tylko takie małżeństwo wywołuje skutki przewidziane w
prawie polskim; orzecznictwo w sprawach małżeńskich należy do organów
państwowych, a nie do sądów wyznaniowych.
- trwałości małżeństwa
- równości małżonków - wyraz konstytucyjnej zasady zrównania kobiety z
mężczyzną.
Konkubinat- nieformalny zw. kobiety i mężczyzny, którzy nie zawarli ze sobą małżeństwa w formie określonej przez prawo rodzinne. Jest on zw. faktycznym,
gdzie małżeństwo jest zw. prawnym.
Małżeństwa wyłącznie wyznaniowe są traktowane jako konkubinaty.
Konkubenci w rozumieniu kodeksu rodzinnego i opiek. nie tworzą rodziny. Obojgu
konkubentom może natomiast przysługiwać władza rodzicielska nad ich wspólnymi
małoletnimi dziećmi. Jeżeli ojcostwo faktycznego partnera matki dziecka zostało
ustalone w sposób prawem przewidziane sąd opiek. może powierzyć wykonanie
władzy rodzicielskiej jednemu z konkubentów, ograniczyć władzę rodzicielską
drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka.
Do konkubinatu nie można stosować przepisów o małżeństwie i stosunkach
majątkowych między małżonkami.
Zawarcie małżeństwa.
Obecnie w Polsce można zawrzeć małżeństwo na 2 sposoby:
- w formie cywilnej przed kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego
- w formie wyznaniowej w obecności duchownego.
W świetle kodeksu rodz. i opiek. szczególna forma zawarcie małżeństwa polega na
złożeniu przez osoby chcące zawrzeć zw. stosownych oświadczeń woli w obecności
kompetentnej osoby - kierownik USC lub duchowny.
3 przesłanki istnienia małżeństwa:
- różność płci osób zawierających związek
- jednoczesna obecność kobiety i mężczyzny w chwili składania oświadczeń
wyrażających wolę zawarcia małżeństwa
- zgodność oświadczeń wyrażających wolę zawarcia małżeństwa.
Przeszkody do zawarcia zw. małżeńskiego, przeszkoda:
- wieku
- ubezwłasnowolnienia
- choroby psychicznej lub niedorozwojem umysłowym
- bigami
- pokrewieństwa: krewni w linii prostej oraz rodzeństwo
- powinowactwa: w linii prostej
- przysposobienia.
Przeszkody można podzielić na:
- bezwzględnie wiążące: ubezwłasnowolnienia całkowitego, bigami, pokrewieństwa.
- usuwalne: wieku, choroby psychicznej, powinowactwa, przysposobienia.
Prawa i obowiązki małżonków:
Kodeks rodz. i opiek. ustala równe prawa i obowiązki dla małżonków. Wymienia
fundamentalne obowiązki:
1.Wspólnego pożycia: polega na łączności psychicznej, fizycznej i gospodarczej.
2.Wierności: łączy i umacnia więź między małżonkami.
3.Wzajemnej pomocy: pomoc materialna, wsparcie moralne i psychiczne.
4.Współdzielenia dla dobra rodziny: wysiłki zaspakajające potrzeby rodziny.
5.Ponoszenie solidarnej odpowiedzialności za zobowiązania zaciągnięte dla
zaspakajania zwykłych potrzeb rodzinnych.
Do podst. uprawnień należy uprawnienie do wzajemnej reprezentacji.
Separacja małżeńska to rodzaj uchylenia wspólnoty małżeńskiej.
Separacja faktyczna: bezpośrednie następstwo zachowań małżonków. Ustanie,
rozkład pożycia małżonków, co przejawia wygaśnięcie między nimi więzi fiz,
duchowej i gospod. Nie jest ona skutkiem rozstrzygnięcia sądu.
Separacja sądowa: usankcjonowanie orzeczeniem sądowym stanu separacji
faktycznej ze skutkami typowymi dla rozwodu zawsze jednak z wyjątkiem
zniesienia więzi małżeńskiej. Ich stan cywilny nie ulega zmianie.
Pozytywna przesłanka do orzeczenia separacji - zupełny rozkład pożycia
małżeńskiego.
Negatywna - w skutek miałoby ucierpieć wspólne małoletnie dziecko lub sprzeczne
z zasadami współżycia społecznego.
Sprawy o separację i rozwód orzeka sąd okręgowy.
Stosunki majątkowe między małżonkami.
1. Ustawowy ustrój majątkowy.
Istnieją 3 masy majątkowe:
- majątek wspólny (wspólność ustawowa) jej podmiotami mogą być tylko
małżonkowie , obejmuje ona dorobek małżonków - przedmioty majątkowe nabyte w
czasie trwania małżeństwa przez jednego lub obojga małżonków. W zarządzaniu
majątkiem wspólnym zobowiązani są współdziałać małżonkowie. Ustaje ona z mocy
samego prawa w razie ustania małżeństwa lub unieważnienia małżeństwa.
- majątek odrębny może być odrębnym majątkiem męża albo żony. Należą do niego
przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności majątkowej lub przez
dziedziczenie, zapis lub darowiznę, przedmioty służące wyłącznie do zaspakajaniia
osobistych potrzeb jednego z małżonków, przedmioty służące do wykonywania
zawodu, jeżeli zostały nabyte ze środków należących do odrębnego majątku
małżonka wykonującego ten zawód; prawa niezbywalne, autorskie oraz
wykonawcze.
2. Ustrój umowny.
Z woli małżonków majątkowy ustrój małżeński można ukształtować - przez umowę
można ją rozszerzyć, ograniczyć lub wyłączyć. Musi być to w formie aktu
notarialnego.
Powstaje w 4 wypadkach:
- ustanawia sąd na żądanie jednego z małżonków z ważnych powodów,
- z powodu ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków,
- ogłoszenia upadłości jednego z małżonków,
- orzeczenia separacji.
Ustanie małżeństwa.
Unieważnienie małżeństwa
Małżeństwo ulega unieważnieniu, gdy już w chwili jego zawarcia istniał stan, który
kodeks rodzinny uważa za podstawę do unieważnienia małżeństwa. Małżeństwo
może być unieważnione tylko z przyczyn wyraźnie wymienionych w kodeksie:
- brak przypisanego wieku po stronie choćby jednej z osób, które zawarły
małżeństwo, ale jeżeli żona zaszła już w ciążę to tylko ona może żądać
unieważnienia.
- ubezwłasnowolnienie całkowite
- choroba psychiczna
- pozostawanie juz w ważnym związku małżeńskim
- pokrewieństwo, powinowactwo, stosunek przysposobienie
- brak odpowiedniego pełnomocnictwa do zawarcia zw. mał.- jeżeli brak było
zezwolenia sądu.
Unieważnienie działa z mocą wsteczną - mał. unieważnione uznaje się za
niezawarte.
O unieważnieniu orzeka sąd okręgowy w I instancji, każdy z małżonków może
wystąpić o unieważnienie.
Ustanie małżeństwa, 3 przyczyny:
- śmierć jednego z małżonków
- uznanie jednego z małżonków za zmarłego
- rozwód: orzeka sąd rejonowy, o powództwo może wystąpić tylko jeden z
małżonków.
Przesłanki do orzeczenia o rozwodzie:
A) pozytywne: zupełny rozkład pożycia między małżonkami oraz trwały rozkład
pożycia.
B) negatywne: mimo zupełnego i trwałego rozkładu pożycia nie można orzec
rozwodu:
- rozwód nie jest dopuszczalny jeżeli miałoby ucierpieć dobro wspólnych
małoletnich dzieci małżonków
- byłoby to sprzeczne z zasadami współżycia społecznego
- żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu małżeństwa.
Sąd orzeka o winie rozkładu pożycia, jednakże może od tego odstąpić przez
obustronne żądanie małżonków. Rozstrzyga o władzy rodzicielskiej, a także o
wysokości jaką każdy z małżonków zobowiązany jest do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka.
Macierzyństwo i ojcostwo.
Macierzyństwo: matką jest kobieta, która urodziła dziecko zazwyczaj przy
świadkach; droga powództwa określona w kodeksie postępowania cywilnego.
Ojcostwo: kodeks rodz. i opiek. 3 sposoby ustalenia ojcostwa:
- ustalenie ojcostwa dziecka poza małżeńskiego: jeżeli dziecko urodzi się w trakcie trwania małżeństwa lub 300 dni po jego ustaniu lub unieważnieniu uznaje się za ojca męża matki, aby usunąć to domniemanie należy wystąpić na drodze powództwa o
zaprzeczenie ojcostwa
- uznanie dziecka przed kierownikiem USC lub przed sądem opiek.
- sądowe ustalenie ojcostwa: gdy ojciec zaprzecza, może żądać tego dziecko, matka
lub prokurator.
Stosunki między rodzicami a dziećmi.
Stosunki prawne między rodzicami a dziećmi opierają się na 3 podst. zasadach:
1. Równouprawnienia ojca i matki,
2. Równouprawnienia dzieci pochodzących z małżeństwa z pozamałżeńskimi,
jednakowe kształtowanie tych stosunków niezależnie od tego czy rodzice
pozostają czy nie pozostają w zw. małżeńskim,
3. Rodzice i dzieci zobowiązani są wspierać się wzajemnie.
Władza rodzicielska to zespół uprawnień i obowiązków rodziców względem dzieci związane ze sprawowaniem pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz jego
reprezentowaniem wobec osób trzecich. Na władzę rodzicielską składają się: piecza
nad os. dziecka, zarządzanie majątkiem dziecka oraz reprezentowanie dziecka
wobec os. 3 (to obowiązek i uprawnienie).
Wykonywanie władzy rodzicielskiej - powinna być tak wykonywana jak tego
dobro i interes dziecka wymaga.
Sąd opiekuńczy może, gdy wymaga tego dobro dziecka:
- ograniczyć władzę rodzicielską jednego z rodziców nie pozostających w zw.
małżeńskim.
- ograniczyć władzę rodz. obojga rodziców poprzez wydanie odpowiednich
zarządzeń
- zawiesić władze rodzicielską gdy zachodzą przeszkody w jej sprawowaniu
- pozbawić władzy rodzicielskiej - trwała przeszkoda lub naruszenie obowiązków rodzicielskich.
Przysposobienie.
Przysposobienie w świetle kodeksu rodz. i opiek:
1.Przyspasabiający musi mieć pełną zdolność do czynności prawnych. Może być nią
os. samotna, pozostająca w zw. małżeńskim lub oboje małżonkowie.
2.Przysposobionym może być jedynie osoba małoletnia (nie ukończyła 18). Po 13
zgoda dziecka i jego rodziców chyba, że są pozbawieni lub nieznani.
3.Przysposobienie musi być podyktowane dobrem dziecka.
4.Między przysposabiającym, a przysposabianym musi istnieć odpowiednia różnica
wieku, taka jaka istnieje normalnie między rodzicami i dziećmi.
Dokonywanie przysposobienia.
Następuje poprzez orzeczenie sądu opiekuńczego na żądanie przysposabiającego,
lub obojga małżonków. Orzeczenie jest skuteczny po uprawomocnieniu się.
Celem adopcji jest stworzenie takiej więzi rodzinnej, która mimo braku
pokrewieństwa biologicznego dałoby takie same prawa jakie normalnie wynikają z
pokrewieństwa i stworzyłyby na zew. taką sytuację jaka istnieje między rodzicami
naturalnymi, a dziećmi.