Dekoder CLIP współpracującyRz centralami DTMF
P O J E K T Y
Dekoder CLIP
współpracujący
z centralami DTMF
AVT-5024
Opisany w EP3/2001
dekoder CLIP cieszy siÍ -
z oczywistych powodÛw -
ogromnym zainteresowaniem
naszych CzytelnikÛw.
Nie wszyscy majÄ… szczÍÅ›cie
mieĘ telefon podłączony do
Wraz z wypieraniem starych, Aby uruchomiĘ usÅ‚ugÍ CLIP,
centrali obsługującej
analogowych central telefonicz- naleÅ‚y skontaktowaĘ siÍ z Biurem
ìprawdziwyî CLIP. Znaczna
nych, w ktÛrych pola komutacyj- ObsÅ‚ugi Klienta i dowiedzieĘ siÍ
liczba obecnie stosowanych
ne byÅ‚y wykonane z elementÛw w jakim standardzie wysyÅ‚a iden-
central telefonicznych wysyła
mechanicznych (przekaüniki, wy- tyfikacje centrala telefoniczna, do
informacje o abonencie
bieraki), przez nowoczesne cent- ktÛrej jesteÅ›my podÅ‚Ä…czeni. W za-
dzwoniÄ…cym za pomocÄ… kodu
rale cyfrowe, abonenci mają do- lełności od rodzaju transmisji na-
DTMF, identycznego
stÍp do coraz to nowych usÅ‚ug: leÅ‚y wybraĘ odpowiedni dekoder.
z powszechnie stosowanÄ…
poczta głosowa, wysyłanie do abo-
sygnalizacją słułącą m.in. do
nenta impulsÛw zaliczania, wysy- Opis ukÅ‚adu
tonowego wybierania numerÛw. Å‚anie numeru abonenta dzwoniÄ…- Standardy wysyÅ‚ania danych
cego oraz wiele innych. Prezen- o numerze osoby dzwoniÄ…cej rÛÅ‚-
UrzÄ…dzenie prezentowane
towany dekoder umoÅ‚liwia iden- niÄ… siÍ znacznie. Transmisja z mo-
w artykule zapewnia dostÍp
tyfikacjÍ numeru telefonu osoby dulacjÄ… FSK jest transmisjÄ… sze-
do informacji CLIP takłe tym
dzwoniącej do nas. Podobny układ regową o szybkości 1200bd.
abonentom.
był juł opisywany w EP3/2001, ze W sygnale zawarte są informacje
wzglÍdu jednak na brak Å›cisÅ‚ego o aktualnej dacie, godzinie i nu-
standardu transmisji danych iden- merze telefonu osoby dzwoniÄ…cej
tyfikacyjnych, mogą byĘ one wy- oraz suma kontrolna wskazująca
syÅ‚ane w rÛÅ‚ny sposÛb, w zaleÅ‚- czy caÅ‚y pakiet danych zostaÅ‚
ności od rodzaju centrali. W Pol- odebrany prawidłowo.
sce przyjÍÅ‚y siÍ dwa sposoby Transmisja w standardzie DTMF
transmisji: transmisja szeregowa jest uproszczona do niezbÍdnego
z modulacjÄ… FSK (ang. Frequency minimum, tzn. zawiera tylko nu-
Shift Keying) oraz DTMF (ang. mer abonenta dzwoniÄ…cego, bez
Dual Tone Multi Frequency). Pier- daty i godziny. Ma to jednak zalety,
UWAGA!
wszy z nich został opisany w EP. poniewał do odebrania numeru nie
Prezentowany dekoder bÍdzie
Drugi sposÛb transmisji - trans- trzeba stosowaĘ specjalizowanych
funkcjonował wyłącznie pod wa-
misja DTMF - jest taki sam jak ukÅ‚adÛw, a wystarczy dowolny de-
runkiem udostÍpnienia przez
wykorzystywany do wybierania koder DTMF. W standardzie FSK,
operatora usługi CLIP w stan-
ìtonowegoî numeru z klawiatury przed wysÅ‚aniem danych o nume-
dardzie DTMF.
telefonu. rze, centrala telefoniczna wysyła
Elektronika Praktyczna 7/2001
17
Dekoder CLIP współpracujący z centralami DTMF
Rys. 1. Schemat elektryczny dekodera CLIP.
pierwszy ìkrÛtkiî dzwonek infor- Pojawienie siÍ w linii telefo- wadzeniach ukÅ‚adu US2 podczas
mujÄ…cy urzÄ…dzenie odbiorcze o tym, nicznej znaku ìDî informuje od- dekodowania sygnaÅ‚u przedstawio-
Å‚e bÍdzie nadany numer abonenta. biornik, Å‚e kolejnymi danymi bÍ- no na rys. 3.
DziÍki temu odbiornik moÅ‚e w cza- dzie numer telefonu osoby dzwo- Jak widaĘ, po odebraniu pra-
sie oczekiwania byĘ przełączany niącej do nas. Po wysłaniu wszys- widłowego sygnału DTMF na wyj-
w tryb bezczynnoÅ›ci i pobieraĘ mi- tkich cyfr centrala telefoniczna Å›ciu StD pojawia siÍ poziom
nimalny prÄ…d z ukÅ‚adu zasilania, wysyÅ‚a literÍ ìCî. Jest to znak wysoki informujÄ…cy ukÅ‚ad wyko-
a po pierwszym dzwonku przeÅ‚Ä…- koÒca transmisji numeru. Numer nawczy, np. procesor, Å‚e zdeko-
czyĘ siÍ w stan gotowoÅ›ci i odebraĘ moÅ‚e skÅ‚adaĘ siÍ maksymalnie dowany sygnaÅ‚ DTMF jest gotowy
informacjÍ o numerze telefonu z 18 cyfr, wliczajÄ…c w to numer do odebrania. Aby sygnaÅ‚ zostaÅ‚
dzwoniącego. W przypadku odbior- kierunkowy. uznany za prawidłowy, musi
nika DTMF numer jest wysyÅ‚any JeÅ‚eli osoba dzwoniÄ…ca do nas trwaĘ minimum 40ms (krÛtsze
przed pierwszym dzwonkiem, nie ma numer zastrzełony lub jest tony są ignorowane). Dane wyj-
ma wcześniej ładnej informacji, łe podłączona do centrali analogo- ściowe mogą byĘ odczytane tylko
nastąpi transmisja danych. Dlatego wej, numer nie zostanie wyświet- wtedy, gdy na wejściu sterującym
dekoder przez cały czas musi byĘ lony. W tej sytuacji meldunek
przygotowany na ich odbiÛr. Wy- identyfikacji bÍdzie miaÅ‚ postaĘ:
Tab. 1. Zestawienie wartości binarnych
klucza to przełączenie odbiornika D 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 C
odpowiadających poszczególnym
w stan ograniczonego poboru mocy. Znaczniki poczÄ…tku i koÒca mel-
kodom DTMF.
Struktura pakietu danych dunku zostaną normalnie wysłane
Lp. Wartości Lp. Wartości
DTMF wyglÄ…da nastÍpujÄ…co: przez centralÍ, ale zamiast numeru
DTMF binarne HEX binarne
D NUMER C zostanie wysłane 10 zer. Taka
kodu DTMF kodu HEX
RozpoczÍcie transmisji numeru postaĘ meldunku jednoznacznie in-
1 0001 1 0001
zaczyna siÍ od wysÅ‚ania przez formuje odbiornik, Å‚e wyÅ›wietlenie
2 0010 2 0010
centralÍ sygnaÅ‚u ìDî - binarnie numeru jest niemoÅ‚liwe.
3 0011 3 0011
ì0000î. W normalnych warunkach
4 0100 4 0100
pracy na linii telefonicznej taki Budowa układu
5 0101 5 0101
kod jest niedostÍpny, poniewaÅ‚ Na rys. 1 przedstawiono sche-
6 0110 6 0110
z klawiatury telefonu mołemy wy- mat elektryczny dekodera. Jako
7 0111 7 0111
braĘ cyfry 0-9 oraz * i #. Wartości odbiornik DTMF zastosowano
8 1000 8 1000
binarne sygnaÅ‚Ûw kodu DTMF sÄ… ukÅ‚ad firmy Mitel MT8870. Jest to
9 1001 9 1001
inne niÅ‚ wartoÅ›ci typowego kodu scalony dekoder tonÛw DTMF.
0 1010 0 0000
szesnastkowego. W tab. 1 przed- Jego budowÍ wewnÍtrznÄ… przed-
* 1011 A 1010
stawiono wartości binarne odpo- stawiono na rys. 2.
# 1100 B 1011
wiadajÄ…ce poszczegÛlnym kodom. Informacje o odebranym tonie
Jak widaĘ, cyfrze ìDî w kodzie DTMF sÄ… wysyÅ‚ane w postaci rÛw- A 1101 C 1100
DTMF odpowiada wartośĘ binarna noległej poprzez wyprowadzenia B 1110 D 1101
ì0000î, a nie jak w kodzie HEX Q1..Q4. Przebiegi czasowe wystÍ- C 1111 E 1110
wartośĘ ì1101î. pujÄ…ce na poszczegÛlnych wypro-
D 0000 F 1111
Elektronika Praktyczna 7/2001
18
Dekoder CLIP współpracujący z centralami DTMF
SPIS ELEMENTÓW
Rezystory
R1..R9: 100k&!
R10: 300k&!
R11: 10k&!
P1: potencjometr 10k&!
Kondensatory
C1, C2: 100µF/25V
C3, C4, C9: 100nF
C5, C6: 30pF
C7, C8: 10nF/250V
C10: 10µF/16V
Półprzewodniki
D1, D2, D3: Dioda Zenera 12V
US1: AT89C2051 zaprogramowany
Rys. 2. Budowa wewnętrzna układu MT8870.
US2: MT8870
US3: 78L05
TOE jest poziom wysoki. Jełeli na Lcd   ; Chr(0);  CZEKAM
Różne
wejściu TOE jest poziom niski,  ; Chr(0)
Q1: kwarc 3,579MHz
bufory wyjściowe Q1..Q4 ustawio- Exit Do
CON1, CON2: ARK2(3,5mm)
ne sÄ… w stan wysokiej impedancji. End If
JP1: gniazdo GOLDPIN 14*1
Taki sposÛb sterowania pozwala Loop
LCD: wyświetlacz alfanumeryczny
na poÅ‚Ä…czenie rÛwnolegÅ‚e wyjśĘ End If
16*1
Q1..Q4 dwÛch ukÅ‚adÛw. Odczyt Loop
odpowiedniego ukÅ‚adu odbywa siÍ End
za pomocÄ… wejśĘ ìTOEî, nie W tej pÍtli jest sprawdzany
powodujÄ…c zakÅ‚ÛceÒ w pracy Å‚ad- stan wyjÅ›cia ìStdî odbiornika 'C
nego z ukÅ‚adÛw. i jeÅ›li jest na nim poziom wysoki, Elseif Dtmf_buf = &B00111110
Elementy R1..R9 dopasowujÄ… to nastÍpuje skok do podprogra- Then
poziomy sygnaÅ‚Ûw wystÍpujÄ…cych mu DTMF: Dtmf_buf = &H42
w linii telefonicznej do poziomÛw Dtmf: 'B
potrzebnych do pracy układu US2. $asm Elseif Dtmf_buf = &B00111101
Kondensatory C7, C8 oddzielajÄ… mov acc,p3 Then
składową stałą, diody D1..D3 za- clr acc.7 Dtmf_buf = &H41
bezpieczają wzmacniacz wejścio- clr acc.6 'A
wy układu US2 przed wysokimi setb acc.5 Lcd Dtmf_buf
napiÍciami mogÄ…cymi siÍ poja- setb acc.4 Elseif Dtmf_buf = &B00110000
wiaĘ w linii telefonicznej. Układ Mov {dtmf_buf},Acc Then
zasilania zbudowany jest z układu $end Asm Dtmf_buf = &H44
US3 oraz elementÛw C1..C4. End If
If Dtmf_buf = &B00111010 Then  D
Działanie dekodera Dtmf_buf = &H30 If Dtmf_buf = &H44 Then
PracÄ… dekodera steruje mikro- Elseif Dtmf_buf = &H3F Then Flag_d = 1
kontroler US1. Elementy C10 i R11 Dtmf_buf = &H43 K = 1
tworzÄ… obwÛd zerowania i umoÅ‚-
liwiają prawidłowy start proceso-
ra po włączeniu zasilania. Pro-
gram sterujący został napisany
w Basicu i skÅ‚ada siÍ z kilku blo-
kÛw:
'Pętla główna
Do
Debounce Std,1,Dtmf,Sub
If Flag_read = 1 Then
Do
Incr Z
Waitms 10
Debounce Std,1,Dtmf,Sub
If Z = 4000 Then
Z = 0
Flag_read = 0
Rys. 3. Przebiegi czasowe występujące na poszczególnych wyprowadze-
Cls
niach układu US2 podczas dekodowania sygnału.
Elektronika Praktyczna 7/2001
19
Dekoder CLIP współpracujący z centralami DTMF
End If Deflcdchar 1,228,255,226,228, End If
232,240,255,224 Z = 0
If Flag_d = 1 Then Cls Set Flag_read
Numer(k) = Dtmf_buf U = 0 Return
Incr K K = 2
If Dtmf_buf = &H43 Then Do Numer jest zawsze wyświetla-
Flag_d = 0 Dtmf_buf = Numer(k) ny od prawej strony wyświetla-
Gosub Read_r Incr K cza, poniewał liczba cyfr jest
End If If Dtmf_buf = &H30 Then zmienna podprogram ìRead_rî
End If Incr U oblicza liczbÍ bajtÛw pomiÍdzy
Return End If literami ìDî i ìCî znajdujÄ…cymi
If Dtmf_buf = &H43 Then siÍ w buforze ìNumerî i na tej
Podprogram DTMF odbiera da- Exit Do podstawie decyduje, od ktÛrej
ne z dekodera DTMF i oczekuje End If pozycji ma zacząĘ wpisywanie
na pojawienie siÍ kodu litery ìDî, Loop cyfr na wyÅ›wietlaczu LCD. JeÅ‚eli
jeÅ‚eli siÍ nie pojawi, to powraca If U > 7 Then pomiÍdzy tymi literami znajduje
do programu gÅ‚Ûwnego. Pojawie- Lcd  ZASTRZE ; Chr(1); siÍ dziesiÍĘ zer, oznacza to, Å‚e
nie siÍ kodu litery ìDî na wyjÅ›ciu  ONY numer abonenta dzwoniÄ…cego jest
US2 oznacza, Å‚e nastÍpnymi da- Else zastrzeÅ‚ony i na wyÅ›wietlaczu po-
nymi sÄ… cyfry numeru telefonu K = 2 jawia siÍ napis ìZASTRZEØO-
osoby dzwoniÄ…cej do nas. Po- NYî. W przeciwnym przypadku
szczegÛlne cyfry sÄ… odbierane do Do numer zostaje wyÅ›wietlony przez
momentu pojawienia siÍ kodu Dtmf_buf = Numer(k) 30 sekund. Po tym czasie deko-
litery ìCî, oznaczajÄ…cej koniec If Dtmf_buf = &H43 Then der oczekuje na odbiÛr kolejnej
pakietu danych. Po tej operacji Exit Do transmisji danych DTMF.
nastÍpuje skok do podprogramu End If
Read_r: Incr K Montał i uruchomienie
Loop Dekoder zmontowano na płytce
K = K - 3 dwustronnej o wymiarach wy-
K1 = 16 - K świetlacza LCD. Jej schemat mon-
K = 2 tałowy pokazano na rys. 4.
Locate 1 , K1 MontaÅ‚ elementÛw zaczynamy
Do od rezystorÛw, nastÍpnie wluto-
Dtmf_buf = Numer(k) wujemy podstawki pod układy
If Dtmf_buf = &H43 Then scalone i kondensatory. ZÅ‚Ä…cze
Exit Do wyświetlacza zostało wlutowane
End If od strony elementÛw, dziÍki te-
Lcd Chr(dtmf_buf) mu po zmontowaniu dekoder sta-
Incr K nowi zwarty moduł. Po wlutowa-
Loop niu wszystkich elementÛw naleÅ‚y
do złącza CON1 doprowadziĘ
przewody zasilające, a do złącza
CON2 liniÍ telefonicznÄ…. NastÍp-
nie montujemy wyświetlacz (po-
tencjometrem P1 regulujemy jego
kontrast). Układ po zmontowaniu
ze sprawnych elementÛw jest go-
towy do pracy. Jełeli dekoder
dziaÅ‚a poprawnie, moÅ‚emy skrÍ-
ciĘ wyÅ›wietlacz i pÅ‚ytkÍ ze sobÄ…
Å›rubami. NaleÅ‚y pamiÍtaĘ, Å‚e po
skrÍceniu pÅ‚ytki i wyÅ›wietlacza
nie bÍdzie juÅ‚ dostÍpu do zÅ‚Ä…cz
CON1 i CON2, a tym samym do
przewodÛw zasilania i linii tele-
fonicznej.
Krzysztof PÅ‚awsiuk, AVT
[e-mail]
Wzory płytek drukowanych w for-
macie PDF sÄ… dostÍpne w Internecie
pod adresem: http://www.ep.com.pl/
?pdf/lipiec01.htm oraz na płycie
Rys. 4. Rozmieszczenie elementów
CD-EP07/2001B w katalogu PCB.
na płytce drukowanej.
Elektronika Praktyczna 7/2001
20