BEZPIECZEC
STWO PRACY 7-8/2004
mgr inż. PAWEA
GÓRSKI
dr inż. GRZEGORZ MAKAREWICZ
mgr inż. LESZEK MORZYC
SKI
Centralny Instytut Ochrony Pracy
 Państwowy Instytut Badawczy
Serwis internetowy
poświęcony aktywnym metodom zwalczania hałasu
W artykule przedstawiono opis serwisu internetowego (http://www.anc.pl) dotyczącego wowe i bardziej zaawansowane zagad-
aktywnych metod zwalczania hałasu. Serwis zawiera zarówno informacje teoretyczne jak i za- nienia związane z metodami aktywnymi.
stosowania praktyczne metod aktywnych. Przeznaczony jest dla szerokiego grona odbiorców
Zawarte w serwisie informacje dotyczą
zainteresowanych nowoczesnymi metodami zwalczania hałasu.
opracowań teoretycznych i praktycznego
Internet service dedicated to active noise reduction methods
ich wykorzystania.
An Internet service (http://www.anc.pl) dedicated to active noise reduction methods is described in this
Serwis podzielony jest na działy tema-
article. Theoretical information as well as practical implementations of active methods are included in
tyczne. W dziale Teoria zawarto podsta-
the website. It is intended for a wide group of users interested in novel methods of noise reduction.
wowe informacje dotyczące aktywnych
metod redukcji hałasu. Przedstawiono
uwagi na fakt, że hałas w zakresie Aktywnych Metod Redukcji Hałasu
w nim rys historyczny powstania i roz-
niskich częstotliwości akustycz- Zakładu Zagrożeń Akustycznych i Elek-
woju metod aktywnych, począwszy od
Znych jest szczególnie trudny do tromagnetycznych. Od kilku lat jest
pierwszych patentów pochodzących
ograniczenia przy zastosowaniu metod rozwijany uniwersalny system do badań
z 1936 r., do współczesnych zastosowań
klasycznych, do zwalczania tego typu nad aktywną kompensacją parametrów
praktycznych i nowych kierunków badań
hałasu coraz częściej wykorzystuje się pola akustycznego. Przyjęte pierwotnie
w tej dziedzinie. Przedstawiono i omó-
przeżywające dynamiczny rozwój metody założenia, zgodnie z którymi jak naj-
wiono podstawowe algorytmy sterowania
aktywne redukcji hałasu. Polegają one na więcej funkcji systemu realizowanych
wykorzystywane w metodach aktywnych.
zastosowaniu dodatkowych z
ródeł ener- jest na drodze programowej, sprawdziły
Są to między innymi: algorytm średnich
gii akustycznej (głośników), za pomocą się już w badaniach laboratoryjnych
najmniejszych kwadratów (LMS  Least
których wytwarzane są fale akustyczne i rozwiązaniach prototypowych. Wyko-
Mean Squares) używany do adaptacji
spełniające odpowiednie warunki. rzystując uniwersalny system, zostały
filtrów liniowych o skończonej odpowie-
W wyniku nałożenia się tych fal na fale opracowane układy do aktywnej redukcji
dzi impulsowej oraz algorytm wstecznej
akustyczne pochodzące od z
ródła hałasu hałasu pochodzącego od przewodów
propagacji błędów stosowany do uczenia
dochodzi do ich wzajemnej kompensacji, wentylacyjnych oraz transformatorów
sieci neuronowych.
w rezultacie czego hałas zostaje zreduko- energetycznych. Prowadzone są także
W serwisie znalazły się opisy układów
wany, a skuteczność takiej metody jest badania nad układami do realizacji stref
pomiarowych i wykonawczych, niezwy-
nieporównywalnie większa od uzyskiwa- ciszy (obszarów przestrzeni o obniżonym
kle ważnych elementów stosowanych
nej metodami klasycznymi. Praktyczna poziomie hałasu) i aktywnymi zagłówka-
w układach aktywnej redukcji hałasu.
realizacja układu aktywnej redukcji hałasu mi foteli, które planuje się wykorzystać,
Obok powszechnie używanych mikrofo-
jest  ze względu na zachodzące zjawiska m.in. do redukcji hałasu niskoczęstotli-
nów czy głośników, opisano m.in. akce-
fizyczne  zagadnieniem skomplikowa- wościowego w przemysłowych kabinach
lerometry, tachometry czy mechaniczne
nym, wymagającym odpowiednich metod dz
więkoizolacyjnych. Opracowywane
z
ródła dz
więku. Idealnym dopełnieniem
i opracowań teoretycznych oraz środków układy do aktywnej redukcji hałasu
opisów teoretycznych jest przedstawienie
technicznych do ich realizacji. Z tego działają również dzięki takim najnowo-
przykładowych praktycznych zastosowań
powodu rozwiązania wykorzystujące cześniejszym opracowaniom teoretycz-
aktywnej redukcji, np. układu aktywnego
metody aktywne są w dużej mierze na nym, jak sieci neuronowe czy algorytmy
do redukcji hałasu w falowodzie aku-
etapie badań laboratoryjnych. Jednak genetyczne.
stycznym.
na rynku są już dostępne opracowania W celu upowszechniania wiedzy doty- Dla początkujących użytkowników
komercyjne wykorzystujące metody czącej metod aktywnych redukcji hałasu
(i nie tylko) opracowano słowniczek (De-
aktywne, np. aktywne ochronniki słuchu, został opracowany serwis internetowy
finicje), w którym znajdują się definicje
aktywne zagłówki foteli, czy układy do poświęcony tym metodom, który można
i określenia związane z zagadnieniami
redukcji hałasu pochodzącego z systemów znalez
ć pod adresem internetowym:
zwalczania hałasu, ze szczególnym
wentylacyjnych. http://www.anc.pl
uwzględnieniem metod aktywnych.
Wśród ośrodków naukowych, w któ- Serwis ten jest adresowany do sze- Zdefiniowane pojęcia są uszeregowane
rych prowadzi się badania dotyczące rokiego grona odbiorców, zarówno do
alfabetycznie. Każde z nich opatrzone
wykorzystania aktywnych metod redukcji przedstawicieli świata nauki zaintereso- jest krótką definicją bądz
 jeśli jest to
hałasu jest Centralny Instytut Ochrony wanych zagadnieniami teoretycznymi, jak
wymagane  szerszym opisem na od-
Pracy  Państwowy Instytut Badaw- i do osób zainteresowanych praktycznymi
dzielnej stronie.
czy. Prace nad zastosowaniem metod zastosowaniami tej nowoczesnej metody.
Obszerny dział serwisu został poświę-
aktywnych są prowadzone w Pracowni W serwisie tym prezentowane są podsta- cony algorytmom genetycznym (AG),
26
BEZPIECZEC
STWO PRACY 7-8/2004
Witryna internetowa www.anc.pl - dział teorii dotyczącej metod aktywnych
Witryna internetowa www.anc.pl  strona główna
Winieta programu przedstawiającego charakterystyki ampli-
tudowo-częstotliwościowe zmierzonego sygnalizatora ostrze-
gawczego
Struktura serwisu poświęconego metodom aktywnym
czyli algorytmom poszukiwania najlep- wilejowanych oraz możliwościom jego dowolnie i prosto przeszukiwać. W ser-
szego rozwiązania wykorzystującego zwalczania za pomocą metod aktywnych. wisie przedstawione zostały także wyniki
znane z przyrody mechanizmy doboru Interesujące dane, dotyczące hałasu prac badawczych prowadzonych w CIOP-
transformatorów i hałasu na wybranych -PIB.
naturalnego. W tym dziale omówiono
stanowiskach pracy maszyn i pojazdów Serwis internetowy poświęcony aktyw-
zasadę działania algorytmu genetycznego,
zwracając szczególną uwagę na możli- umieszczono w przystępnych bazach nym metodom redukcji hałasu jest stale
danych (Bazy danych) ułatwiających zna- rozwijany i aktualizowany. Na bieżąco są
wość zastosowania go w układach ak-
lezienie potrzebnych informacji. wprowadzane nowe informacje dotyczące
tywnej redukcji hałasu. Zaprezentowano
Mocną stroną serwisu jest niezwykle prowadzonych prac i ich wyników, udo-
również system do badań symulacyjnych
obszerna baza literaturowa (Bibliografia) stępniane są nowe opracowania dotyczące
nad algorytmami genetycznymi oraz
tematycznie związana z metodami aktyw- metod aktywnych oraz ukazującej się na
wiele przykładowych układów symula-
nymi. Znajdują się w niej szczegółowe świecie literatury z tej dziedziny. Autorzy
cyjnych.
opisy książek, pełne teksty wybranych serwisu są otwarci na wszelkie sugestie
W serwisie znalazł się także dział
artykułów oraz ogromna baza artykułów i propozycje dotyczące witryny, które moż-
(Nasze prace) poświęcony zagadnieniom
z czasopism polskich i zagranicznych, na zgłaszać na adres e-mail udostępniony
hałasu wytwarzanego przez sygnalizatory
licząca ponad 700 pozycji, którą można na stronie głównej serwisu.
akustyczne stosowane w pojazdach uprzy-
27