Hi-End
Hi-End
Hi-End
Hi-End
Hi-End
Zespoły głośnikowe
Nowa seria nawiązuje do poprzedniej
sunąć całą prestiżową serię na wyższe
pułapy jakości i ceny. Jest to zrozumiałe -
oznaczeniami modeli i ogólnym układem
w ostatnich latach w ofercie pojawiła się
głośników w poszczególnych modelach. Również
seria CDM, która może spełniać rolę łącz-
dlatego do naszego testu zamówiliśmy konstrukcje
nika między popularną serią 600 a wyżej
ulokowaną serią Nautilus800, która z kolei
Nautilus 802 (a więc  vice flagowiec) i Nautilus
może sięgać do kieszeni bardziej zamoż-
805 (najmniejszy model serii), jako że właśnie
nych klientów...
modele Matrix 802 i Matrix 805 wcześniej
Ale dobrze, że widać, za co B&W każe
sobie płacić, bowiem bliższe oględziny
testowaliśmy na łamach Audio.
ujawniają tak duże inwestycje materiałowo
- technologiczne, tak wiele nowych rozwią-
ogłoby się wydawać, że te Wszystkie nowe konstrukcje są większe zań, że jakiekolwiek podobieństwa do sta-
same numerki, tylko z przed i droższe od swoich poprzedników, widać rej serii Matrix należy uznać za powierz-
rostkiem Nautilus zamiast więc wyraz
nie, że intencją firmy było  prze- chowne.
Matrix, po prostu wchodzą
Mna miejsce poprzednich.
Jednak nie jest tak do końca. Nowe kon-
Jakie rozwiązania upoważniają
strukcje są znacznie - średnio ok. dwukrot-
nowe konstrukcje do noszenie
nie - droższe od poprzednich, co jednak
dumnego imienia Nautilus?
staje się zrozumiałe już w trakcie zaznaja-
miania się z opakowaniem... Nautilus 802 Właśnie te, które spotykamy
jest nie tylko znacznie większy i ponad
w sposobie instalacji głośni-
dwukrotnie cięższy, niż Matrix 802 (70kg
ków: wysokotonowego
przeciwko 32kg), ale potężniejszy również
i średniotonowego.
od starego Matrixa 801! Nietrudno domyś-
lać się, że Nautilus 801 to już konstrukcja
kolosalna - ponad 100kg
masy netto.
Obudowa głośnika wysokotonowego
tworzy akustyczną linię transmisyjną, od-
prowadzającą ciśnienie od tylnej strony
membrany. 25-mm kopułka wysokotono-
wa jest wykonana z aluminium, opiera się
na płaskim, piankowym zawieszeniu, po-
łączona jest z cewką nawiniętą płaskim,
aluminiowym drutem, napędzana ukła-
dem magnetycznym zaprojektowanym
metodą elementów skończonych. Głośnik
średniotonowy pracuje w zamkniętej obu-
dowie, ale specjalnie ukształtowanej, wy-
korzystującej do pewnego stopnia ideę li-
nii transmisyjnej. Bezpośrednio za głośni-
kiem znajduje się kulista komora sprzęga-
jąca, z której wyprowadzono do tyłu zwę-
żający się kanał. Aby przepływ powietrza
był jak najmniej zaburzony, do magnesu
głośnika przymocowano opływowy, stoż-
kowy profil. Aby ułatwić przepływ przez
kosz, jego żebra są wyjątkowo cienkie.
Kosz jest oczywiście odlewem z metali
lekkich. Środkiem komory i tunelu biegnie
gruby gwintowany pręt, wkręcony jednym
końcem w zwężenie obudowy, a drugim
końcem w układ magnetyczny głośnika.
W ten sposób głośnik średniotonowy
jest... mocowany, bowiem od przodu nie
znajdziemy już żadnych śrub. Dotarliśmy
do jednej z najważniejszych idei nowych
konstrukcji - izolacji mechanicznej po-
szczególnych głośników i ich obudów.
Kosz głośnika średniotonowego opiera
się na tłumiącym drgania pierścieniu, i nie
ma żadnego sztywnego połączenia ze
swoją obudową. A wspomniany pręt? On
również, na swoim drugim końcu, moco-
wany jest za pośrednictwem grubych tłu-
miących podkładek. Sama obudowa głoś-
nika średniotonowego również jest izolo-
wana, w ten sam sposób, od wibracji obu-
dowy sekcji niskotonowej, a wyżej obudo-
wa głośnika wysokotonowego izolowana
Natomiast jest od obudowy średniotonowego. Nawet
tunel linii transmisyjnej głośnika wysoko-
z dziedzictwa konstrukcji
tnowego, stanowiący oddzielnie monto-
serii Matrix korzystają głośniki
wany element, łączy się z głośnikiem i z
niskotonowe. Promieniowanie
obudową za pośrednictwem izolatorów.
układu bass-reflex wyprowadzono
dołem obudowy.
64 AUDIO 10/98
Należy zauważyć, że głośnik średnioto-
nowy Nautilusa 802 (tak sam w Nautilusie
801), o średnicy membrany 15 cm, jest
znacznie większy od głośnika średniotono-
wego starych 801 i 802. Wytłumaczyć to
można wieloma czynnikami - znacznie
większa powierzchnia głośników niskoto-
 Głowa
nowych skłania do stosowania większego
w prze-
głośnika średniotonowego; doświadczenia
kroju
wielu konstruktorów w ciągu ostatnich lat
pokazują, że większe możliwości dyna-
miczne w zakresie  niższego środka du-
żych głośników średniotonowych są waż-
niejsze niż lepsze charakterystyki kierun-
kowe i inne zalety małych średniotono-
wców; wreszcie właśnie brak górnego za-
wieszenia, a więc niewątpliwie znaczące
ograniczenie dopuszczalnej amplitudy mem-
- na zielono brany, prowadzi do zastosowania większej
powierzchni drgającej, aby zapewnić odpo-
zaznaczono
wiedni poziom wypromieniowywanej mocy
elementy izolujące
akustycznej.
drgania
Po takim zmasowanym ataku innowacji
można spodziewać się, że widoczny na
czubku korektora fazy mały otwór jest ko-
lejnym groz
nym wynalazkiem akustycz-
kształt wewnętrznej komory i kanału, ale i
Marlanowa obudowa
doskonały, opływowy kształt zewnętrzny, w
głośnika średniotonowego
najmniejszym stopniu nie zaburzający roz-
przebija swoim  ogonem główną
praszania dz
więku; dla głośnika wysokoto-
bryłę obudowy; z pleców wystaje nowego przygotowano wgłębienie, aby
mógł znalez
ć się jak najbliżej średniotono-
sam jej koniec, z mocowaniem
wego. Wróćmy więc do średniotonowego,
prętu utrzymującego we właściwej
bo wcale nie powiedzieliśmy o nim jeszcze
pozycji sam głośnik średniotono-
wszystkiego. Wydaje się, że niewiele pozo-
wy. Widać też mały wylot linii stało do dodania - korektor fazy, kevlarowa
membrana - rzeczy znane już od dawna.
transmisyjnej głośnika
Oto jednak szczegół, który laikom może
wysokotonowego.
wydawać się bez znaczenia, ale znających
podstawy konstrukcji głośników chyba po-
ruszy - głośnik średniotonowy nie ma...
górnego zawieszenia! Jak to nie ma? Ja-
kieś musi być - mniej czy bardziej podatne,
z pianki, z gumy, z fałdy, z czegokolwiek...
Musi to na Rusi, a w B&W jak kto chce. Oto
głośnik FST (Fixed Suspension Transdu-
cer - przetwornik ze stałym zawieszeniem).
Krawędz
kevlarowej membrany jest oparta
- ale nie przyklejona - na piankowym pierś-
cieniu. Według badań B&W, jest to najlep-
Głośnik średniotonowy,
sze rozwiązanie dla głośników średnioto-
występujący w tej postaci we
nowych, gdzie nie jest wymagana duża
amplituda, wymuszająca stosowanie trady- wszystkich konstrukcjach serii
cyjnych zawieszeń. Zawieszenia mają
Nautilus800 - poza najmniejszymi
skłonności do własnych rezonansów, nie-
805, został pozbawiony górnego
synchronicznej fazowo pracy z samą mem-
zawieszenia - krawędz
membrany
braną, do poruszania się już po ustaniu
sygnału sterującego, co odbija się na cha- tylko opiera się na pierścieniu
rakterystyce częstotliwościowej w zakresie
z pianki tłumiącej.
średnich tonów. Nie ma zawieszenia - nie
ma problemów, a piankowy pierścień pod
krawędzią membrany doskonale tłumi nym. Tym razem jest to już jednak dro-
wszystkie fale stojące samej membrany. biazg, choć ponownie pomysłowy i poży-
Kevlarowa membrana ze stałym zawiesze- teczny - aby wyeliminować typowe kołki
niem zachowuje się jak doskonale sztywny maskownicy (gdzie je w ogóle zainstalo-
tłok do 2kHz. Powyżej tej częstotliwości wać ?), ramka maskownicy ma umieszczo-
powierzchnia efektywnie promieniująca ny centralnie cienki trzpień, który wsadza
Kolejna innowacja to materiał obudowy
zmniejsza się, ograniczając się do środko- się właśnie do otworu w korektorze fazy.
głośnika średniotonowego. Marlan - taka
wej części membrany, utrzymując stałe ciś- Jeśli kogokolwiek otwór ten razi, a kolumny
jego nazwa - wymyśliła firma Polylac z Ho-
nienie i kierunkowość. Jednakowe powierz- eksploatuje stale bez maskownicy, może
landii. Jest to syntetyczna żywica, twarda
chnie zewnętrznych obszarów membrany wymienić korektor fazy na inny, bez otwo-
jak granit, mająca doskonałe własności me-
poruszają się w przeciwnych fazach, zno- ru, będący na wyposażeniu. Korektor fazy
chaniczno-akustyczne, nie ujawniające
sząc wypromieniowywane ciśnienie i nie jest po prostu wkręcany w układ magne-
żadnych własnych rezonansów. Obudowa
pozwalając na podbarwianie dz
więku. tyczny.
średniotonowego, uformowana techniką
odlewania, gwarantuje nie tylko optymalny
AUDIO 10/98 65
Hi-End
Hi-End
Hi-End
Hi-End
Hi-End
Z e s p o ł y
głośnikowe
Przechodzimy do sekcji niskotonowej, która
nie będzie już tak nafaszerowana fajerwerkami.
Ale i tu nie zabraknie rozwiązań godnych pod-
kreślenia, z których według mnie najważniej-
szym jest nowy materiał membran
głośników niskotonowych, ....
Nowy ma-
teriał membran
... a dokładnie i szczerze mówiąc, naj-
głośników nisko-
ważniejsze według mnie jest to, że B&W
tonowych - celulo-
wreszcie zrezygnowało ze stosowania co-
bexu - materiału, który powstał w latach za wzmacniana
fascynacji polipropylenami i polimerami, i
włóknem kevlaro-
który został przez B&W szeroko wprowa-
wym - gwarantuje
dzony w konstrukcjach głośników niskoto-
dosko-nałą sztyw-
nowych. Niskotonowe głośniki cobexowe
nośćx. Duża na-
były stosowane chyba we wszystkich trój-
drożnych układach B&W w ciągu ostatnich kładka przeciwpy-
dziesięciu lat (oczywiście oprócz Nautilu-
łowa sztywność tę
sa), od popularnej serii 600 do serii Matrix.
jeszcze poprawia.
Niestety, nie był to materiał najszczęśliw-
Duży profil za-
szy; miał co prawda wysokie tłumienie we-
wnętrzne, ale to, co najważniejsze dla dy- wieszenia dopusz-
namicznego przetwarzania niskich czętotli- cza do bardzo dużych
wości - sztywność - nie była jego najmoc-
amplitud, do których
niejszą stroną. Pierwszą jutrzenką była no-
jest również
wa wersja CDM7 - CDM7SE, w której za-
przygotowany układ napędzający.
stąpiono właśnie głośnik niskotonowy z
mebraną cobexową nowym typem z mem-
braną papierowo-kevlarową. Nieśmiertelna stronie, co dawałoby temu głośnikowi bar- Kosze głośników niskotonowych wpusz-
celuloza z ulubionym przez nich kevlarem - dzo poważne możliwości - liniowej pracy czone są w wyfrezowania i przykryte ma-
na to konstruktorzy z Worthing mogli się na amplitudzie ponad półtora centymetra. sywnymi, oksydowanymi pierścieniami
zgodzić. Ale jest to potrzebne, gdy rezonans głośni- ozdobnymi. Zrezygnowano więc z trochę
Wziąłem membranę niskotonowca mię- ka leży bardzo nisko, a na to wskazuje od- niepoważnych (w tak drogich modelach)
dzy palce, i delikatnie próbowałem od- czuwalnie duża masa membrany i duża po- pierścieni gumowych, które zakładano w
kształcić. Delkatność nie była konieczna; datność zawieszeń. Matrixach.
membrana jest sztywna jak gruba blacha.
To lubię!
Piękny głośnik niskotonowy ma okaza-
Obudowa
Obudowa
Obudowa - danie specjalne w kuchni B&W
Obudowa
Obudowa
ły, 120-mm średnicy układ magnetyczny.
Parametry głośnika niskotonowego w lencyjne, rozszerzając liniową pracę
Aluminiowy, odlewany kosz ma prześwit
zamkniętej linii transmisyjnej Nautilusa po- układu bass-reflex do wyższych pozio-
pod dolnym zawieszeniem, służący jego
zwalały uzyskać ekstremalnie niską częs- mów natężenia dz
więku. Rowiązanie to
wentylowaniu i chłodzeniu cewki. Przez
totliwość graniczną, ale przy wspomaganiu zostało wprowadzone już nieco wcześ-
prześwit ten można zobaczyć cewkę; za-
elektroniczną korekcją aktywnej zwrotnicy. niej w konstrukcjach najnowszych sub-
uważyłem, że ponad szczelinę magnetycz-
Konwencjonalne zasilanie konstrukcji serii wooferów B&W. W 802 otwór znajduje się
ną wychodzi około 8 mm uzwojenia cewki;
Nautilus 800 wymaga, aby zespoły głośni- w dolnej ściance, ciśnienie swobodnie
tyle samo powinno oczywiście znajdować
kowe  radziły sobie same z efektywnym rozprzestrzenia się dzięki dużej szczeli-
się również po drugiej
przetwarzaniem basu - zastosowano więc nie między obudową a cokołem.
bass-reflex, ale i tutaj nie obeszło się bez Konstrukcja obudowy jest połączeniem
innowacji - przy wylocie otworu za- elegancji i akustycznych zalet. Całkowicie
stosowano nie tylko szerokie wy- wyeliminowano równoległe płaszczyzny, co
profilowanie, które staje się więcej, ściśle rzecz ujmując, wiele płasz-
standardem, ale coś więcej czyzn w ogóle wyeliminowano, co zarówno
- malutkie wgłębienia na zapobiega powstawaniu fal stojących we-
wylocie otworu, nazwa- wnątrz obudowy, jak i redukuje rezonanse
nego Flowport, opóz
- samych ścianek. Boczne ściany, przecho-
niają oddzielanie się dzące łagodnie w wąskie  plecy , wykonano
się warstw powietrza z giętej sklejki o grubości 35mm. Ale na tym
od powierzchni, do- nie koniec, bowiem oczywiście zastosowa-
datkowo zmniejsza- no wzmacniającą kratownicę Matrix, wyko-
jąc zjawiska turbu- naną z płyt MDF-u.
Głośnik niskotonowy
ma się czym pochwalić: odlewany
aluminiowy kosz i potężny układ magnetyczny
stanowią ważny fundament każdego dobrego przetwornika.
Pod układem magnetycznym widać szczeliny, którymi może
być odprowadzane ciśnienie spod dolnego zawieszenia.
 Zmarszczki na membranie ujawniają, że powstała
ona w procesie powolnego suszenia
i ma sporą grubość.
66 AUDIO 10/98
Hi-End
Hi-End
Hi-End
Hi-End
Hi-End
Z e s p o ł y
głośnikowe
Widząc po raz pierwszy nowe 802 tylko
na zdjęciu miałem obawy, czy całość nie jest
nieco nieproporcjonalna - czy  głowa nie jest
Największym obiektem
za duża i optycznie nie ciąży zbyt głównej
bryle. Być może wrażenie takie było skutkiem na przedniej ściance 805 jest
przyzwyczajenia - w starych Matrixach 802
oczywiście głośnik nisko-średnio-
moduł średniotonowy był znacznie mniejszy.
tonowy, ale uwagę zwraca duża
Ale kontakt z  żywym Nautilusem 802 roz-
obudowa tunelu bass-reflex. Nie
wiał te wątpliwości - proporcje są doskonałe,
sylwetką, kształtami i detalami można się za- jest to tylko zabieg wzorniczy -
chwycać obserwując konstrukcję ze wszyst-
wylot jest mocno wyprofilowany,
kich stron. Oryginalna budowa modułowa,
na jego powierzchni widać szereg
błyszcząca, czarna  głowa średniotonowego
drobnych wgłębień, które do-
i zakończona srebrną rurką  fajka wysokoto-
nowego dodają konstrukcji awangardowych
datkowo zmniejszają szumy
akcentów; ale Nautilusy 802 prezentują się
przepływu powietrza.
przede wszystkim luksusowo i dostojnie; wi-
doczne przekroje sklejki na przednich i gór-
nych krawędziach demostrują solidność kon-
Gniazda przyłączeniowe
strukcji, i wraz z naturalną okleiną wszystkich
Nautilusów serii 800 dostarczyła
ścianek dają swoiste poczucie bezpieczeńs-
firma WBT. Pamiętając, że obudo-
twa - Nautilus 802 nie jest kevlarowo-alumi-
niowo-marlanowym przybyszem z kosmosu, wy pochodzą z Niemiec i Danii,
ale, jak twierdzi producent, jednym z najlep-
a  głowa średniotonowego w
szych głośników, jakie dla człowieka stworzył
Nautilusach 801 i 802 z Holandii,
człowiek.
można powiedzieć, że nowe
kolumny firmowane przez B&W są
Po przedstawieniu
efektem europejskiego wysiłku.
wspaniałego Nautilusa 802
skromna na jego tle 805 nie daje
już wielkich możliwości pisarskiego wyżycia.
Gdyby była przedstawiana osobno, stanowiłaby
doskonały obiekt do długiego wypracowania; teraz
jednak często będzie wystarczało odniesienie do
odpowiednich fragmentów opisu 802.
805 to tradycyjnie najmniejsza, jedyna zawieszenie jest już tradycyjne, a więc gu- wygięte w łuk boczne ścianki zbiegają się z
podstawkowa i jedyna dwudrożna konstruk- mowe, dopuszczające do dużych amplitud tyłu. Warto zwrocić uwagę również na wy-
cja serii. Zgodnie ze zwyczajem B&W, jako w zakresie niskich częstotliwości. Mocowa- gięcie górnej ścianki, dzięki któremu nie
układ dwudrożny 805 wyposażona jest w nie głośnika do obudowy również jest kon- jest ona równoległa ze ścianką dolną. Po-
kevlarowy głośnik nisko-średniotonowy. wencjonalne. Taki sam głośnik wysokoto- nownie nie ma płaszczyzn równoległych
Jest on bardzo podobny do głośnika śred- nowy, jak w modelu 802, znajduje się w wy- i fale stojące nie powinny się zaznaczać.
niotnowego z 805, ale ze zrozumiałych po- żłobieniu górnej ścianki głównej skrzynki. Również wewnątrz małych 805 nie zabrak-
wodów jego Obudowa skonstruowana jest podobnie - ło wzmocnień Matrix, a na zewnątrz natu-
ralnych oklein.
Elementy zwrotnicy dokładnie selekcjo-
nowano - wybierano np. odpowiedni rodzaj
kondensatorów polipropylenowych, które
wg B&W, przy pracy w układzie z tak trans-
parentnymi przetwornikami, ujawniają
poważne różnice brzmieniowe.
Każdy egzemplarz każdego mode-
lu serii Nautilus 800 jest indywidualnie
mierzony, i wyniki tych pomiarów są
załącznikiem do instrukcji. Widać cha-
rakterystykę częstotliwościową w polu
swobodnym, i charakterystykę standa-
ryzowaną (odchyłkę od charakterysty-
ki przyjętej dla danego modelu). Od te-
go, aby charakterystyka częstotliwoś-
ciowa była doskonale liniowa nie mniej
ważne jest, aby charakterystyki dwóch
kolumn tej samej pary były jak najbar-
dziej zbliżone do siebie.
Od spraw zasadniczych do szczegó-
łów (zwłaszcza w pozornie nieistotnych
szczegółach konstrukcji urządzeń audio
lubi sobie diabeł posiedzieć) - następcy
Matrixów zostali przygotowani z wielką
pieczołowitością. Ile lat trwała kariera
poprzedniej serii? Wydaje się, że nowe
konstrukcje zostały przygotowane do co
najmniej równie długiego stażu.
AUDIO 10/98 67
s
Hi-End
Hi-End
Hi-End
Hi-End
Hi-End
Zespoły głośnikowe
Nautilus 802
Nowa wersja znanych od dawna kolumn serii Matrix to coś szkód, jakim było odgadywanie (raczej usłyszenie) potraw i napo-
więcej niż nowa wersja (świat pełen jest sprzeczności). jów, naczyń i sztućców serwowanych w klubie  Montmartre w Ko-
Wielość nowych rozwiązań konstrukcyjnych, często za- penhadze (miejsce dokonania nagrania).
czerpniętych z Superślimaków  Nautilusów i śmiałe wzornict- Muzykę fortepianową reprezentował recital Vladimira Horowitza
wo kazały spodziewać się, że nowe 802 zagrają zupełnie inaczej niż z 1968 roku, opracowany przez SONY w technice SBM (maksymal-
stare. I rzeczywiście, więcej było różnic w brzmieniu między nowymi nie bezstratny sposób przekodowania z 20-bitowego nośnika do
i dawnymi 802, niż podobieństw. standardowego 16-bitowego zapisu na płycie kompaktowej). Nagra-
Już pierwsze próby odsłuchowe pokazały, że 802 Nautilus mają nie to prezentuje prawdziwe tour de force sztuki pianistycznej. Horo-
oddziedziczoną po dawnych 802 pełnię brzmienia. Było ono jedno- witz znany był z tego, że grał tylko na fortepianie specjalnie przygo-
cześnie zdecydowanie bardziej selektywne, a przy tym jędrne, tj. towanym dla niego przez firmę Steinway. 802 Nautilus były w stanie
wyraziście nasycone bogatą tkanką harmoniczną. Wszystkie zakre- przekazać magię jego gry. Nie jest to jeszcze jedno, komplementu-
sy akustyczne były zespolone niezauważalnie (a przecież 802 Nau- jące nowe 802 określenie - za tym stwierdzeniem kryje się całkiem
tilus jest konstrukcją trójdrożną). Wyrównanie tonalne było doskona- konkretna treść. Fortepian zabrzmiał dz
więkiem masywnym, ale
łe, nie można było usłyszeć żadnych podbić bądz
osłabień dz
więku. dokładnym. Dobrze słyszalna była faktura harmoniczna poszczegól-
Osiągnięcie tego stanu rzeczy w żadnym razie nie odbyło się nych wybrzmień, i to tego stopnia, że niemal czuło się w
kosztem szybkości przekazu czy żywości dz
więku. Nie jest powietrzu znacznie silniejszy niż w zwykłych modelach
rzeczą dziwną, że wspomniane dobre cechy zaowocowały Steinwaya naciąg strun. Pedalizacja była podana bez za-
dz
więkiem wspaniale osadzonym w przestrzeni; głośniki rzutu. Nie było żadnych spowolnień czy snucia się nie-
odtwarzają akustykę studia w sposób wybitny. Gdy- kontrolowanych rezonansów. Dz
więki z wyższych
bym różnice między dawnymi a nowymi 802 oktaw zabrzmiały perliście, czyli twardo i połyskli-
określić miał obrazowo, to uciekłbym się do po- wie, ale też matowo i bez agresji (takie właśnie
równania: dawne 802 przypominały swoim są perły). Rozpisuję się na ten temat dość
brzmieniem nieco otępiałego od piwa, obszernie, gdyż skala dynamiczna forte-
przysadzistego celtyckiego woja, zaś no- pianu i jego bogactwo harmoniczne (czyli
we 802 przywodziły na myśl zwinnego barwowe) są bardzo trudne do satys-
helleńskiego zapaśnika. fakcjonującego odtworzenia. To, co w
Wybrzmienia skrzypiec oddane tym zakresie pokazały nowe 802 za-
zostały z przejmującą precyzją sługuje na oceny najwyższe.
(Sonata  Kreutzerowska Ludwiga W muzyce symfonicznej dobre
van Beethovena na skrzypce i cechy kolumn były równie widocz-
fortepian, grają Gidon Kremer i ne. Bas był szybki i soczysty,
Martha Argerich, DG 447058- średnie tony... Nie, nie będę tu
2). Odbicia od ścian Audyto- kolejno omawiał odtworzenia
rium Strawińskiego w Mont- każdego podzakresu pasma
reux, gdzie dokonano nagra- akustycznego, gdyż musiałbym
nia, słyszalne były bez jakie- bez przerwy powtarzać te sa-
gokolwiek nakierowania uwa- me entuzjastyczne określenia.
gi na ten właśnie aspekt To, co było najbardziej uderza-
brzmienia. Faktura harmo- jące w brzmieniu kolumn, to
niczna skrzypiec, szczegóły całkowita zgodność wszyst-
artykulacji Kremera, przeka- kich aspektów dz
więku: pas-
zane zostały w sposób nie mo przenoszenia - szerokie,
natrętny, bez nacisku na zrównoważenie tonalne - bez
prezentację szczegółów, bez zarzutu, zgodność czasowa
sztucznego przyciągania wszystkich wybrzmień - ideal-
uwagi słuchającego, jednak na, bogactwo harmoniczne
nie pozostawiąc żadnych wszystkich instrumentów - im-
wątpliwości co do obfitości ponujące. Ukoronowaniem
wybrzmień, szelestów itp. tych wspaniałych cech była ho-
dz
więków właściwych skrzyp- lograficzna właściwie prze-
com. Fortepian był wyjątkowo strzenność przekazu. Parę słow
szlachetny w brzmieniu; moż- należy się nagraniu, które umoż-
na je było właściwie nazwać na- liwiło wydanie takich entuzjas-
macalnym. Obydwa instrumen- tycznych ocen. Są to  Pinie Rzym-
ty, oprócz wspaniale oddanego skie Ottorina Respighiego w wy-
zespolenia z akustyką sali były konaniu Chicago Symphony Or-
bardzo stabilnie osadzone w prze- chestra pod batutą Fritza Reinera
strzeni. (RCA 09026 68079 2). Rejestracji
Małe grupy jazzowe (nagrania li- dokonano 24.10.1959 roku w sali Fil-
ve z pierwszej połowy lat 90.) potwier- harmonii Chicagowskiej. Nagranie to, mi-
dziły wszystkie dobre cechy nowych 802. mo upływu lat, jest również dzisiaj wzorcem
Kontrabas był mocny i wyrazisty. Dobrze roz- naturalnego zapisu dz
więku. Odpowiednio od-
różnialna była wysokość położenia w przestrzeni tworzone stwarza wrażenie, że jest się obecnym,
pozornych z
ródeł dz
więku. Dokładne wysokie tony po- ciałem i duchem, w hallu orkiestry. Nowe 802 przeniosły
zwalały muzyce  oddychać . Drżenie talerzy perkusji Elvina Jonesa mnie, niczym maszyna czasu, w paz
dziernikowy niedzielny poranek
było nierozerwalnie związane z powietrzem w tokijskim klubie, gdzie 1959.
dokonano nagrania, czy - mówiąc bardziej poglądowo - nie było to Słuchając tych kolumn zapomina się o zarzutach, jakie można
oderwane od rzeczywistości,  uogólnione brzmienie talerzy, lecz postawić sprzętowi na niższym poziomie cenowym - samo przez się
oddychało razem z muzyką, zespolone tysiącem więzów harmonicz- jest zrozumiałe, że zarzuty te nie mają racji bytu. Następstwem tego
nych, nie dawało się z niej wydzielić. Na następnej płycie tenorowy założenia (spełnionego) był fakt, że nie wspominałem bez przerwy,
saksofon Stana Getza miał właściwą temu instrumentowi chrypkę. że dz
więk jest całkowicie oderwany od kolumn, że nie jest podkolo-
Świetnie słyszalne były nie tylko niuanse artykulacji - również dyna- rowany czy spłaszczony dynamicznie. Tu dyskusja toczy się na
mika w dużej skali przekazana została bardzo przekonująco. zupełnie innym poziomie. Czy proporcje dynamiczne między po-
Wszyskie gwałtownie narastające zadęcia były dobrze zróżnicowa- szczególnymi instrumentami są rzeczywiście takie, jakie słyszymy
ne siłą dz
więku. Przy okazji trudno było nie zauważyć, że poziom na żywo? Czy barwa jest dokładnie taka, jak się spodziewamy? Czy
głośności, jaką głośniki mogły wytworzyć bez zniekształceń był bar- szybkość przetworników nie jest przeszkodą w oddaniu sygnałów
dzo wysoki. Nowe 802 dobrze spisały się w audiofilskim torze prze- impulsowych? Takich pytań można by mnożyć jeszcze wiele. 802
Nautilus wychodzą z tego starcia obronną ręką. Czyżbyśmy zatem
natrafili na kolumny idealne? Nie wiem, choć tego ideału jesteśmy
z pewnością bardzo bliscy.
68 AUDIO 10/98
Nautilus 805
Pierwszą, natychmiast zauważalną cechą tych kolumn, wcześniej miałem okazję słuchać rzeczonych  Preludiów na
jest ich bardzo dobre zrównoważenie tonalne. Żadna 802. Trzeba raz jeszcze stwierdzić, że omawiana ułomność zu-
część pasma akustycznego (ze zrozumiałym ogranicze- pełnie nie występowała na wielu innych nagraniach, również z
niem w zakresie basu) nie jest uprzywilejowana lub upo- udziałem fortepianu solo. Zagadka kevlaru?
śledzona. Potwierdza to dołączany do każdej kolumny wynik jej A co tam, panie, w dynamice?
pomiarów częstotliwościowych. Brzmienie jest szybkie, choć nie Dynamika tych kolumn jest dobra, zarówno na poziomie mik-
tak szybkie jaku w Nautilusach 802 - nie zawsze więc brzmienie ro-, jak i makro, choć może już nie na poziomie mega. Nie należy
 szybsze jest przypisane konstrukcjom mniejszym. zmuszać ich do ryku. Poza tym, o ile nowe 802 budowały duży
Pomimo małych rozmiarów bas tych kolumn odtwarzany jest obraz dz
więkowy (mam na myśli rozmiary instrumentów), to w
bardzo przekonująco. Co to znaczy przekonująco? Nowe 805 porównaniu z nimi nowe 805 grają znacznie mniejszym dz
wię-
potrafią zejść z basem dość nisko, ma on swoją wagę, a przy tym kiem. Wyrażając to innymi słowami - wydaje się, że zjawisko
jest wyraz
nie i szybko wyartykułowany. Czy znaczy to, że jest to dz
więkowe jest w przypadku nowych 805 mniejszych rozmiarów
bas na miarę basu z 802 Nautilus? Oczywiście nie. Tym nie- niż u 802 Nautilus.
mniej jest to bas na tyle prawdziwy, że daje nam poczucie obco- Nieustanne porównywanie możliwości brzmieniowych Nauti-
wania z naturalnym dz
więkiem. Konstruktorom udało się uniknąć lusów 805 z 802 stawia oczywiście te pierwsze na z góry prze-
męczącego podbicia basu związanego z działaniem bass-reflek- granej pozycji, co zrozumiałe w aspekcie 3,5-krotnej różnicy w
su. Podstawa basowa wszystkich właściwie instrumentów akus- cenie. Porównywanie Nautilus 805 do poprzedniego modelu Mat-
tycznych jest bardzo ładnie związana z resztą pasma rix 805 również nie ma pełnego sensu, ze względu
akustycznego - dz
więk jest pełny i nasycony. I na występującą i tutaj różnicę ceny. Ale dla
tak, np. fortepian ma ładną  mruczącą fakturę porządku, jako że pisałem o różnicach mię-
w niższych oktawach. dzy starymi a nowymi 802 - proszę bardzo.
Głośnik wysokotonowy jest chyba taki Okazuje się, że wprowadzone zmiany
sam, jak w 802 Nautilus, co nie oznacza zaowocowały brzmieniem pod każdym
jednak, że wysokie tony obydwu nowych względem lepszym. Przede wszystkim,
konstrukcji są takie same. Choć same z dzięki nowemu, dużo lepszemu głośni-
siebie bardzo wysokiej klasy, na pewno kowi wysokotonowemu znacznie
lepsze niż w poprzednim modelu 805, wzrosła dokładność przetwarzania.
to jednak trochę ustępują temu za- Jak wiadomo, dobry głośnik wyso-
kresowi w nowych 802. Bierze się kotonowy poprawia brzmienie
to, jak sądzę, z doskonalszego ze- wszystkich instrumentów, rów-
spolenia akustycznego głośników nież tych, które na pierwszy rzut
średniotonowego i wysokotono- oka nie mają z wysokimi tonami
wego w 802. Nałożenie na głoś- nic wspólnego (np. kontrabas).
nik kevlarowy obowiązku prze- Lepsze są nie tylko wysokie to-
twarzania najniższych częstotli- ny, ale też, dzięki precyzyjniej-
wości zaowocowało w Nautilu- szemu oddaniu wyższych har-
sach 805 lekkim osłabieniem monicznych, dz
więk jest czys-
oddania szybkich dynamicz- ty, dobrze zarysowany i pra-
nych transjentów w zakresie widłowo wybrzmiewający.
około kilku tysięcy Hz (np. bra- Również bas jest bogatszy
kuje trochę histerii, żądła rif- barwowo i potrafi zejść niżej
fom gitar elektrycznych). Ce- niż w poprzednim modelu.
cha ta jest jednak właściwie Często opisujemy urzą-
niezauważalna przy muzyce dzenia za pomocą zestawu
akustycznej.  Sonaty Klarneto- komplementów. Może za
we Johannesa Brahmsa od- często, gdyż nie popadając w
tworzone zostały z wielką do- patetyzm tak trudno jest teraz
kładnością. Dz
więk klarnetu słowem pisanym docenić i wy-
oddany był, nie waham się użyć różnić nowe konstrukcje B&W.
tego określenia, rewelacyjnie. To świetne konstrukcje, poka-
Być może spektrum harmonicz- zujące, że technika głośnikowa
ne tego dość trudnego do pra- jednak nie stoi w miejscu, ale
widłowej reprodukcji instrumentu daje nam coraz większe możli-
zgadza się z naturą brzmienia wości.
membrany kevlarowej głośnika Jurek Adamski
805. Cóż, wypada tylko życzyć so-
bie więcej takich zgodności.
Podobnie jak w 802, przestrzen-
ność przekazu stała na najwyższym po-
ziomie. Jak już to zauważyłem przy okazji
omawiania nowych 802, nietaktem byłoby wspominać, że dz
więk
Do prób użyto
był oderwany od kolumn. W rzeczywistości tworzył on bardzo
spójną i uporządkowaną scenę dz
więkową, zupełnie nie związa- następującego sprzętu:
ną z głośnikami. Wypada tu wspomnieć, że nowych 805 zupełnie
Wzmacniacz mocy:
niez
le słuchać można również z boku, np. w położeniu 30 stopni
Mark Levinson No332
od osi głównej. Za ten miły dla słuchacza stan rzeczy, odpowie-
Odtwarzacz/przedwzmacniacz:
dzialne zapewne są charakterystyki kierunkowe kolumn.
Mark Levinson No39
Fortepian (Vladimir Ashkenazy grający  Preludia Sergiusza
Kable głośnikowe:
Rachmaninowa, Decca 443 841-2) uchwycony został w pełnym
Van den Hul  Revelation
rozkwicie. Jedyną niedoskonałością, jaką można było zauważyć,
Kable sygnałowe:
było nie do końca wyraziste oddanie wyższych harmonicznych
Madrigal Audio Laboratories CZ Gel
instrumentu (odpowiadające wspomnianemu brakowi histerii w
dz
więku gitar elektrycznych). Ta jedyna, drobna w gruncie rzeczy
ułomność łatwo może zostać nie zauważona. Piszę o niej, gdyż
AUDIO 10/98 69
Hi-End
Hi-End
Hi-End
Hi-End
Hi-End
Zespoły głośnikowe
Nautilus 801 Nautilus 802 Nautilus 803
Głośniki:
Testowane kolumny dotarły do nas
wysokotonowy 25-mm 25-mm 25-mm
w ostatniej chwili (by zdążyć do numeru
aluminiowy aluminiowy aluminiowy
paz
dziernikowego). Dlatego nie było
średniotonowy 15-cm 15-cm 15-cm
dość czasu, aby prowadzić długotrwałe,
kevlarowy(FST) kevlarowy(FST) kevlarowy(FST)
wielodniowe wygrzewanie, na jakie kon-
niskotonowy 38-cm (PK*) 2x20-cm (PK*) 2x18-cm (PK*)
strukcje tej miary z pewnością zasługują,
Pasmo przenoszenia (+/-3dB) 29Hz-22kHz 34Hz-22kHz 35Hz - 22kHz
aby ujawnić pełnię swoich możliwości.
Efektywność (2,83V/1m) 91dB 91dB 90dB
Przeprowadziliśmy krótkie - 36-godzin-
Impedancja znamionowa [&!] 8 8 8
ne, ale niezwykle intensywne wygrze-
Rekomendowana moc
wanie białym szumem. Gdyby sąsiedzi
wzmacniacza [W] 50-1000 50 -500 50W-250
wiedzieli, jaki jest powód zaszumionych
Wymiary (W/S/G) [mm] 1111/522/690 1106/385/548 1064/285/431
dwóch dni i jednej nocy, z pewnością
bardzo by się zdziwili. Tym razem szu-
Nautilus 804 Nautilus 805 Nautilus HTM1 Nautilus HTM2
miały rury Nautilusów.
Głośniki:
Pokój odsłuchowy miał około 20 me-
wysokotonowy 25-mm 25-mm 25-mm 25-mm
trów kwadratowych powierzchni i był
aluminiowy aluminiowy aluminiowy aluminiowy
dość dobrze wytłumiony. Kolumny zo-
średniotonowy/ 15-cm 15-cm 15-cm 15-cm
stały, zgodnie z zaleceniami producen-
niskośredniotonowy kevlarowy (FST) kevlarowy kevlarowy (FST) kevlarowy
ta, odsłuchiwane w bliskim polu. Zostały
niskotonowy 2x16,5-cm(PK*) - 2x16,5-cm (PK*) -
one rozstawione w ten sposób, że od-
Pasmo
ległość między nimi wynosiła około 3 m;
przenoszenia (+/-3dB) 38Hz-22kHz 49Hz-22kHz 42Hz-22kHz 50Hz-22kHz
w tej samej odległości od każdej z nich
Efektywność (2,83V/1m) 89dB 88dB 90dB 88dB
znajdowało się miejsce od-
Rekomendowana
słuchowe. Odległość ko-
moc wzmacniacza [W] 50-200 50-120 50-250 50-120
lumn (środków głośni-
Wymiary (W/S/G) [mm] 1015/238/344 415/238/344 318/783/3162 77/486/287
ków niskotonowych)
od tylnej ściany wy-
(PK*) - papierowo-kevlarowy
nosiła około 2 m.
Nautilus 801
- już na wyposażeniu Abbey Road
Największy Nautilus
nowej serii - 801 - różni się od testo-
wanego 802 wielkością modułu niskoto-
nowego - o prawie dwukrotnie większej
kubaturze, z jednym 38-cm głośnikiem
niskotonowym. 801 i 802 to jedyne kons-
trukcje serii, zawierające komplet środ-
ków technicznych przedstawionych przy
opisie 802. Konstrukcje wolnostojących
803 i 804 zostały już nieco uproszczone -
głośnik średniotonowy został pozbawiony
własnej  głowy , i wprowadzony do głównej
bryły obudowy; oczywiście, dysponuje tam
własną wyodrębnioną komorą. Sam głoś-
nik jest ten sam, tak jak głośnik wysoko-
tonowy, który pozostaje w linii transmisyjnej,
osadzony na szczycie obudowy. Bass-reflex
wyprowadzono nie dołem, ale z przodu, po-
niżej głośników niskotonowych, które są
dwa - 18-cm w Nautilusie 803 i 16,5-cm
w Nautilusie 804. Obudowa zachowuje
opływowy kształt. Dodatkiem do podstawo-
wych modeli są dwa głośniki centralne -
HTM1 i HTM2. HTM1 to bardzo okazała
konstrukcja, zawierająca taki komplet
głośników, jak Nautilus 804, ze śred-
niotonowym pośrodku i niskotonowymi
po bokach. HTM2 to z kolei
układ głośników 805.
70 AUDIO 10/98