PASTERELOZA
PASTERELOZA
Avian pasteurellosis
Avian pasteurellosis
Fowl cholera
Fowl cholera
Cholera ptaków
Cholera ptaków
Alina Wieliczko, 2014-2015
Etiologia chorób bakteryjnych
Etiologia chorób bakteryjnych
górnych dróg oddechowych
górnych dróg oddechowych
Pasteurella multocida  cholera drobiu
Pasteurella multocida  cholera drobiu
Gallibacterium anatis (dawniej Pasteurella haemolytica)
Gallibacterium anatis (dawniej Pasteurella haemolytica)
Ornithobacterium rhinotracheale
Ornithobacterium rhinotracheale
Bordetella avium
Bordetella avium
Bordetella avium
Bordetella avium
Avibacterium paragallinarum (dawniej Haemophilus
Avibacterium paragallinarum (dawniej Haemophilus
paragallinarum)  zakaz
ny katar nosa
paragallinarum)  zakaz
ny katar nosa
Rimerella anatipestifer -
Rimerella anatipestifer -
Mycoplasma (MG,MS, MM,MI,& .) -
Mycoplasma (MG,MS, MM,MI,& .) -
Klasyfikacja
Rodzina: Pasteurellaceae - zawiera 11
Rodzina: Pasteurellaceae - zawiera 11
rodzajów, w tym
rodzajów, w tym
Pasteurella
Pasteurella
Pasteurella
Pasteurella
Avibacterium
Avibacterium
Gallibacterium
Gallibacterium
Klasyfikacja
Klasyfikacja
.
.
Rodzaj: Pasteurella
Rodzaj: Pasteurella
Obejmuje obecnie 4 gatunki
Najczęściej izolowany od drobiu:
Najczęściej izolowany od drobiu:
Pasteurella multocida
Pasteurella multocida
Pasteurella multocida
Pasteurella multocida
obejmuje - 3 podgatunki:
obejmuje - 3 podgatunki:
P. multocida subsp. multocida
P. multocida subsp. multocida
P. multocida subsp. septica
P. multocida subsp. septica
P. multocida subsp. gallicida
P. multocida subsp. gallicida
Antygen otoczkowy - 5 serogrup A, B, D, E, F
Antygen otoczkowy - 5 serogrup A, B, D, E, F
Antygen somatyczny - 16 serotypów (1  16)
Antygen somatyczny - 16 serotypów (1  16)
Etiologia: P. multocida
 pałeczka posocznicy krwotocznej
Gram-ujemna, nieruchoma pałeczka
Występuje jako komensal na błonach śluzowych
Występuje jako komensal na błonach śluzowych
Duża wrażliwość na na czynniki środowiska zewnętrznego
Duża wrażliwość na na czynniki środowiska zewnętrznego
P. multocida subsp. multocida serotyp 1
Dominujące szczepy w stadach gęsi, kur i indyków
posiadajÄ… antygen otoczkowy A
PASTERELOZA
PASTERELOZA
WRAŻLIWY GATUNEK, WIEK:
chorują wszystkie gatunki drobiu, gołębie, ptaki
Å‚owne, dzikie, w ogrodach zoologicznych oraz ptaki
ozdobne
u kur choroba występuje najczęściej powyżej
u kur choroba występuje najczęściej powyżej
12 tyg. /obecnie b. rzadko/
u kurczÄ…t rzez
nych w 4-6 tyg. życia /może/
u indyków - powyżej 8 tyg.
u gęsi powyżej 6 tyg. (w okresie tuczu i w
czasie intensywnej produkcji nieśnej)
y
RÓDA
A INFEKCJI, droga zakażenia i
y
RÓDA
A INFEKCJI, droga zakażenia i
czynniki usposabiajÄ…ce
czynniki usposabiajÄ…ce
y
ródła: ptaki chore i nosiciele, pasza, woda, środki
transportu
najwięcej zarazków jest w wydzielinie z jamy
dziobowej, nosa, w kale, otwartych ropniach
Drogi zakażenia:
U& & & & .
U& & & & & & & & & & & & & & & & .
Czynniki predysponujÄ…ce:
& & & & & & & & & & & & & .
Okres inkubacji:
Okres inkubacji: krótki, 1 -2 dni (rzadziej 4 - 9)
Przebieg kliniczny choroby zależy od:
zjadliwości zarazka
wieku ptaków i ich kondycji (odporność)
POSTAĆ NADOSTRA
POSTAĆ OSTRA (6 - 10 dni)
POSTAĆ PRZEWLEKA
A (2 - 3 tyg.)
POSTAĆ DZWONKOWA (2 - 3 tyg.)
Obraz sekcyjny
Obraz sekcyjny
Pastereloza ma charakter posocznicy
Pastereloza ma charakter posocznicy
Na sekcji stwierdza siÄ™:
Na sekcji stwierdza siÄ™:
przekrwienie narządów wewnętrznych
przekrwienie narządów wewnętrznych
przekrwienie narządów wewnętrznych
przekrwienie narządów wewnętrznych
liczne wybroczyny na błonach surowiczych, szczególnie
liczne wybroczyny na błonach surowiczych, szczególnie
na nasierdziu
na nasierdziu
Obraz sekcyjny c.d.
Obraz sekcyjny c.d.
drobne ogniska martwicze w & & & & & ..
drobne ogniska martwicze w & & & & & ..
śledziona & & & & & ..
śledziona & & & & & ..
& & & & & & & & & & & & & ..
& & & & & & & & & & & & & ..
w płucach ogniska krupowego zapalenia
w płucach ogniska krupowego zapalenia
obrzęki stawów i & & & & & & & &
obrzęki stawów i & & & & & & & &
obrzęki stawów i & & & & & & & &
obrzęki stawów i & & & & & & & &
dzwonki obrzękłe i zasinione
dzwonki obrzękłe i zasinione
wychudzenie
wychudzenie
Pastereloza kaczek i gęsi
Pastereloza kaczek i gęsi
Oprócz powyżej opisanych - obserwuje
siÄ™:
objawy nerwowe (tzw.  wiosłowanie )
& & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & &
wypływ śluzowy lub serowaty z nosa,
jamy dziobowej i worka spojówkowego
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
Pastereloza u indyków
Pastereloza u indyków
Zmiany zapalne w płucach mocniej
Zmiany zapalne w płucach mocniej
zaakcentowane
zaakcentowane
krupowe zapalenie płuc - płaty płucne
krupowe zapalenie płuc - płaty płucne
zwątrobiałe, szare, bezpowietrzne
zwątrobiałe, szare, bezpowietrzne
DIAGNOSTYKA
DIAGNOSTYKA
analiza zmian anatomo-patologicznych
rozmaz z krwi (barwienie metodÄ… Löfflera)
badanie bakteriologiczne narządów wewnętrznych
monitoringowe badania bakteriologiczne błon
monitoringowe badania bakteriologiczne błon
śluzowych - wykrywanie nosicieli w stadzie
PCR  wykrywanie patogenu i jego typizacja/serotyp
Diagnoza różnicowa
Diagnoza różnicowa
zatrucia
zatrucia
postać nadostra
rzekomy pomór drobiu
rzekomy pomór drobiu
postać ostra
Influenza
Influenza
gruz
lica rzekoma
gruz
lica rzekoma
gruz
lica rzekoma
gruz
lica rzekoma
postać przewlekła
zakaz
ny nieżyt nosa
zakaz
ny nieżyt nosa
mykoplazmoza
mykoplazmoza
niedobór wit. A
niedobór wit. A
skaza moczanowa
skaza moczanowa
u gęsi i kaczek
chlamydofiloza
chlamydofiloza
LECZENIE
LECZENIE
*
*Chemioterapeutyki
- wg. antybiogramu
* SULFONAMIDY
* SULFONAMIDY
Wrażliwość na wybrane chemioterapeutyki
szczepów Pasteurella sp. (n=43)
100%
90%
80%
70%
60%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
AMX AMC AR NOR ENR S N GM T DK KS
+++ ++ +, 0
Zapobieganie
Zapobieganie
Eliminacja z
ródeł zakażenia
Zapobieganie penetracji P. multocida do stad
drobiu
Odchów ptaków w jednej grupie wiekowej
Właściwa dezynfekcja obiektów hodowlanych i
Właściwa dezynfekcja obiektów hodowlanych i
środowiska wokół fermy
Dzikie ptaki - zabezpieczenie fermy
Immunoprofilaktyka wg. wymogów dla danego
typu stada
Immunoprofilaktyka pasterelozy
w stadach gęsi
Szczepimy ptaki zdrowe w wieku powyżej 8 tyg.
Szczepimy ptaki zdrowe w wieku powyżej 8 tyg.
Szczepienie i.m.
Szczepienie i.m.
Gęsi hodowlane
Gęsi hodowlane
Gęsi hodowlane
Gęsi hodowlane
co 6 miesięcy (2 tygodnie przed nieśnością)
co 6 miesięcy (2 tygodnie przed nieśnością)
Gęsi na tucz
Gęsi na tucz
2 tygodnie przed transportem, 1 -krotnie
2 tygodnie przed transportem, 1 -krotnie
Odporność po 7 dniach, utrzymuje się przez
Odporność po 7 dniach, utrzymuje się przez
6 miesięcy
6 miesięcy
RIMERELlOZA PTAKÓW
RIMERELlOZA PTAKÓW
(Rimerellosis, Riemerella anatipestifer infection,
(Rimerellosis, Riemerella anatipestifer infection,
duck septicemia, posocznica wysiękowa
duck septicemia, posocznica wysiękowa
kaczek)
kaczek)
Etiologia: Riemerella (1993) anatipestifer
Etiologia: Riemerella (1993) anatipestifer
(Pasteurella, Moraxella)
(Pasteurella, Moraxella)
(Pasteurella, Moraxella)
(Pasteurella, Moraxella)
Rodzina: Flavobacteriaceae
Rodzina: Flavobacteriaceae
Septicemia anserum exudativa
Septicemia anserum exudativa
Najczęściej chorują
1-8 tyg. Kaczki /3-4 tyg.
najwyższa wrażliwość na
zakażenie i zachorowanie/
Wrażliwe na
Wrażliwe na
zakażenie:
Kaczki (rzez
ne),
indyki, gęsi, dzikie
kaczki i gęsi
" Droga zakażenia:
pozioma ale też możliwa pionowa
W Polsce opisana w 1974 u kaczek - jako
morakseloza (Podlewska i Wachnik)
Choroba ta w dużym nasileniu występuje w krajach
Choroba ta w dużym nasileniu występuje w krajach
azjatyckich, tam też stosowane są szczepionki (żywe
z wodÄ… do picia lub w formie aerozolu)
Objawy kliniczne /ostra posocznica/, inkubacja
2-5 dni
" zaburzenia ze stron układu oddechowego- wilgotny kaszel o
różnym nasileniu, wypływ z otworów nosowych i worków
spojówkowych, kichanie;
" objawy nerwowe - kręcze głowy, wyraz
ne drżenia, trudności
w poruszaniu;
w poruszaniu;
" obrzęki stawów kończyn
Zmiany patologiczne
Włóknikowe, wysiękowe zapalenie błon surowiczych
(pericarditis, perihepatitis, aerosacculitis, fibrinous meningitis,
arthritis)
Profilaktyka i zwalczanie
Profilaktyka i zwalczanie
optymalne warunki zoohigieniczne /wentylacja,
optymalne warunki zoohigieniczne /wentylacja,
dezynfekcja, ograniczać nadmierne zagęszczenie
dezynfekcja, ograniczać nadmierne zagęszczenie
ptaków;
ptaków;
szczepienia ochronne/ przy endemicznym
szczepienia ochronne/ przy endemicznym
występowaniu/,
występowaniu/,
występowaniu/,
występowaniu/,
autoszczepionki
autoszczepionki
Leczenie
Leczenie
BORDETELOZA
BORDETELOZA
BORDETELOZA - Bordetellosis
BORDETELOZA - Bordetellosis
(koryza indyków, katar indyków)
(koryza indyków, katar indyków)
Etiologia: Bordetella avium (rodzina
Etiologia: Bordetella avium (rodzina
Flavobacteriaceae)
Flavobacteriaceae)
Tropizm do nabłonka oddechowego
Tropizm do nabłonka oddechowego
Dobrze przeżywa w wilgotnej ściółce (problem  wilgotnej
ściółki istnieje b. często)
BORDETELLOZA
BORDETELLOZA
Drogi zakażenia:
Drogi zakażenia:
pozioma- poprzez układ oddechowy
pozioma- poprzez układ oddechowy
(uszkodzenie nabłonka rzęskowego)
(uszkodzenie nabłonka rzęskowego)
Wrażliwy gatunek i wiek:
Wrażliwy gatunek i wiek:
najbardziej wrażliwe - indyki 2-6 tyg.
najbardziej wrażliwe - indyki 2-6 tyg.
najbardziej wrażliwe - indyki 2-6 tyg. (patogen
najbardziej wrażliwe - indyki 2-6 tyg. (patogen
pierwotny dla pisklÄ…t indyczych),
pierwotny dla pisklÄ…t indyczych),
B. avium - pierwotny patogen dla kaczek
B. avium - pierwotny patogen dla kaczek
piżmowych, piskląt przepiórczych i piskląt nimf
piżmowych, piskląt przepiórczych i piskląt nimf
Oportunistyczny patogen dla kur
Oportunistyczny patogen dla kur
Bordetelloza
Inkubacja krótka ok. 4 dni lub wydłużona do 10 dni i więcej)
Objawy kliniczne:
" wycieki z nosa, początkowo wodnisty, póz
niej śluzowy i
śluzowo-włóknikowy, trudności w oddychaniu.
Choroba w stadzie ma zazwyczaj przebieg powikłany
dodatkowymi zakażeniami: E. coli, Mycoplasma,
Pasteurella, ORT, Chlamydophila
W tej postaci może trwać w stadzie kilka miesięcy.
Zmiany anat-pat: zwężenie/deformacja pierścieni tchawicy 
duszność (działanie osteotoksyny), obrzęk błony śluzowej
Bordetelloza
Śmiertelność: najwyższa u 2-6 tyg. indyków
Odporność błon śluzowych b. istotna
Rozpoznanie:
- klinika i przebieg choroby,
- badanie bakteriologiczne  przy braku powikłań
- badanie bakteriologiczne  przy braku powikłań
innymi drobnoustrojami,
- histopatologiczne ( choroba spłaszczonej,
jajowatej tchawicy ),
- serologiczne: dostępne zestawy ELISA (miana
wysokie 9-25 tys., po przebyciu choroby)
Bordetelloza
Zapobieganie:
" Generalnie: warunki środowiskowe, dezynfekcja po
cyklu produkcyjnym -bioasekuracja
" Immunoprofilaktyka nie jest stosowana (w obiegu sÄ…
 autoszczepionki /atenuowane termicznie szczepy),
" Antybiotykoterapia ograniczona
" izolacja zarazka możliwa w początkowym okresie
choroby, trudna
" szczepy Ba oporne na wiele stosowanych leków
Zakaz
ny katar nosa
Zakaz
ny katar nosa
(Coryza contagiosa gallinarum, infectious
coryza)
Etiologia: Avibacterium paragallinarum (dawniej
Haemophilus paragallinarum) z rodzaju
Avibacterium.
Avibacterium.
Obecnie należą też gatunki: Av. gallinarum (dawniej Pasteurella
gallinarum), Av. avium i Av. volantinum (należące wcześniej
do rodzaju Pasteurella)
Zakaz
ny katar nosa
Zakaz
ny katar nosa
Drobnoustrój słabo patogenny  istotne czynniki
Drobnoustrój słabo patogenny  istotne czynniki
usposabiajÄ…ce.
usposabiajÄ…ce.
Zakażenie : droga pozioma (pasza, sprzęt,&
Zakażenie : droga pozioma (pasza, sprzęt,&
Choroba charakteryzuje się wysoką zachorowalnością i
Choroba charakteryzuje się wysoką zachorowalnością i
niską śmiertelnością.
niską śmiertelnością.
niską śmiertelnością.
niską śmiertelnością.
ChorujÄ… ptaki starsze.
ChorujÄ… ptaki starsze.
Zmiany patologiczne lokalizują się głównie w
Zmiany patologiczne lokalizują się głównie w
przewodach nosowych i zatokach podoczodołowych.
przewodach nosowych i zatokach podoczodołowych.
Zakażenia Gallibacterium
Pałeczki rodzaju Gallibacterium 
Pałeczki rodzaju Gallibacterium 
powszechne bakterie oportunistyczne bytujÄ…ce w
powszechne bakterie oportunistyczne bytujÄ…ce w
górnych drogach oddechowych i końcowym
górnych drogach oddechowych i końcowym
odcinku układu rozrodczego ptaków.
odcinku układu rozrodczego ptaków.
Izolowane zarówno od zdrowych oraz chorych ptaków
Izolowane zarówno od zdrowych oraz chorych ptaków
Izolowane zarówno od zdrowych oraz chorych ptaków
Izolowane zarówno od zdrowych oraz chorych ptaków
różnych
różnych
Zakażenia prowadzą do zmniejszenia produkcji
Zakażenia prowadzą do zmniejszenia produkcji
nieśnej oraz wzrostu śmiertelności.
nieśnej oraz wzrostu śmiertelności.
Zakażenia Gallibacterium
Etiologia
Etiologia
Rodzina: Pasteurellaceae
Rodzina: Pasteurellaceae
Rodzaj: Gallibacterium
Rodzaj: Gallibacterium
Gatunek: Gallibacterium anatis (G. anatis):
Gatunek: Gallibacterium anatis (G. anatis):
Generalnie straty ekonomiczne notowane sÄ… na tle
Generalnie straty ekonomiczne notowane sÄ… na tle
zakażeń G. anatis biovar haemolytica.
zakażeń G. anatis biovar haemolytica.
Zakażenia Gallibacterium
Najczęściej chorują kury.
Najczęściej chorują kury.
Objawy kliniczne  brak charakterystycznych objawów.
Przeważnie: biegunka, osłabienie, zapalenie górnych dróg
oddechowych oraz zmniejszona produkcja nieśna
(zaznaczona wyraz
nie w okresie szczytu nieśności).
(zaznaczona wyraz
nie w okresie szczytu nieśności).
U kur niosek- możliwa ostra posocznica.
Zakażeniom przewlekłym towarzyszy zazwyczaj E. coli.
Zakażenia Gallibacterium
Zmiany patologiczne:
Zmiany patologiczne:
Z& & & & & & & & & & & & ..
Z& & & & & & & & & & & & ..
w tchawicy obecna jest śluzowo-ropna wydzielina
w tchawicy obecna jest śluzowo-ropna wydzielina
& & & & & & & & & & & & & & & & & .
& & & & & & & & & & & & & & & & & .
Zapobieganie i leczenie.
Zapobieganie i leczenie.
Prawidłowe warunki środowiskowe.
Prawidłowe warunki środowiskowe.
Chemioterapeutyki /wrażliwość in vitro/.
Chemioterapeutyki /wrażliwość in vitro/.
Gruz
lica ptaków
Gruz
lica ptaków
Występuje najczęściej u kur oraz u bażantów, u ptaków
Występuje najczęściej u kur oraz u bażantów, u ptaków
w ZOO
w ZOO
Obecna w przyzagrodowych gospodarstwach
Obecna w przyzagrodowych gospodarstwach
W znacznym nasileniu może występować u drobiu
W znacznym nasileniu może występować u drobiu
W znacznym nasileniu może występować u drobiu
W znacznym nasileniu może występować u drobiu
wodnego
wodnego
U człowieka notowano formę płucną i poza płucną (6 -
U człowieka notowano formę płucną i poza płucną (6 -
16%), zakażenia u osób z AIDS i w trakcie terapii lekami
16%), zakażenia u osób z AIDS i w trakcie terapii lekami
immunosupresyjnymi  uwaga lekooporność!
immunosupresyjnymi  uwaga lekooporność!
Etiologia
Etiologia
Mycobacterium avium complex (serotyp 1, 2 i 3)
kwasooporny prÄ…tek gruz
licy ptasiej
" Wydalany w dużej ilości z kałem
" Obecny w około 10% jaj stada zakażonego
" Obecny w około 10% jaj stada zakażonego
PrÄ…tek gruz
licy -duża oporność na czynniki
środowiska zewnętrznego:
" w wodzie może przeżyć & & & & & & & .
" w ściółce - & & & & & & & & & & & & & ..
Zakażenie: per os
Inkubacja  kilka tyg./miesięcy
Inkubacja  kilka tyg./miesięcy
Przebieg kliniczny:
Przebieg kliniczny:
Objawy chorobowe stwierdza się u ptaków
Objawy chorobowe stwierdza się u ptaków
starszych
starszych
& & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & &
& & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & ..
& & & & & & & & & & ..
Badanie sekcyjne/ptaki
Ogniska gruz
licze
& & & & & & & & & & & .
& & & & & & & & & & .
& & & & & & & & & & & & &
Gruz
lica u innych gatunków ptaków
" Papugi  postać skórna & & & & & & & &
" Gołębie - & & & & & & & & & & & & & & & & & .
" Indyki - & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
" Bażanty - & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
" Gęsi i kaczki - & & & & & & & & & & & & & & & & & .
" Zoonoza
DIAGNOSTYKA
DIAGNOSTYKA
Objawy kliniczne choroby i zmiany
Objawy kliniczne choroby i zmiany
" patologiczne
" patologiczne
Badania: mikroskopowe - preparaty barwione
Badania: mikroskopowe - preparaty barwione
metodÄ… Ziehl  Nielsena
metodÄ… Ziehl  Nielsena
Badanie mikrobiologiczne:
 Hodowla w temp. 37 - 42oC, w warunkach
 Hodowla w temp. 37 - 42oC, w warunkach
tlenowych, na podłożach używanych do
hodowli prątków
Badanie histopatologiczne
PCR
Próba alergiczna- avituberculin/interpretacja
Badania serologiczne/ dostępność antygenów
Diagnostyka różnicowa
" białaczka, koligranulomatoza
" aspergiloza, choroby nowotworowe
" gruz
lica rzekoma
" histomonoza, listerioza
histomonoza, listerioza
Leczenie - brak
Zapobieganie
Zapobieganie
odchów młodzieży osobno od ptaków starszych
krótki okres użytkowania (u ptaków 2 letnich 8%
przypadków gruz
licy, 3 letnich 45%, powyżej 3 lat
75%)
75%)
po zakończonym cyklu produkcyjnym:
dokładne oczyszczenie i dezynfekcja
(skuteczne środki - roztwory 3-5% formaliny,
wapno chlorowane)
GRUy
LICA RZEKOMA
GRUy
LICA RZEKOMA
Pseudotuberculosis avium,
Pseudotuberculosis avium,
yersiniosis avium,
yersiniosis avium,
avian pseudotuberculosis
avian pseudotuberculosis
avian pseudotuberculosis
avian pseudotuberculosis
2014
2014
WYST
POWANIE
Yersinia psedotuberculosis
indyki, gołębie, ptaki ozdobne i śpiewające, ptaki
indyki, gołębie, ptaki ozdobne i śpiewające, ptaki
łowne i dzikie, rzadziej kury, kaczki i gęsi
łowne i dzikie, rzadziej kury, kaczki i gęsi
łowne i dzikie, rzadziej kury, kaczki i gęsi
łowne i dzikie, rzadziej kury, kaczki i gęsi
Generalnie  rozpowszechniona u drobnych
Generalnie  rozpowszechniona u drobnych
ssaków i zwierząt laboratoryjnych
ssaków i zwierząt laboratoryjnych
CZA
OWIEK - ZOONOZA
ROZPRZESTRZENIANIE
Drogi zakażenia:
droga pozioma: zakażenia per os
Czynniki sprzyjające: zarobaczenie ptaków,
wyniszczenie, złe warunki utrzymania,
przeziębienie, długotrwałe transporty, niedobory
witamin
PRZEBIEG CHOROBY
Okres inkubacji: 2-6 dni
Okres inkubacji: 2-6 dni
Obraz kliniczny:
Obraz kliniczny:
a) postać ostra  (ostra septicemia) osłabienie,
a) postać ostra  (ostra septicemia) osłabienie,
apatia, duszność, utrata apetytu, biegunka
apatia, duszność, utrata apetytu, biegunka
apatia, duszność, utrata apetytu, biegunka
apatia, duszność, utrata apetytu, biegunka
b) postać podostra i przewlekła - brak apetytu,
b) postać podostra i przewlekła - brak apetytu,
duszność, obrzęki podskórne, biegunka,
duszność, obrzęki podskórne, biegunka,
niedowłady skrzydeł i kulawizny
niedowłady skrzydeł i kulawizny
OBRAZ SEKCYJNY
postać ostra - obrzęk wątroby i śledziony,
postać ostra - obrzęk wątroby i śledziony,
nieżytowe zapalenie jelit (aż do krwotocznego)
nieżytowe zapalenie jelit (aż do krwotocznego)
postać przewlekła:
postać przewlekła:
 wychudzenie, obrzęk wątroby i śledziony oraz
 wychudzenie, obrzęk wątroby i śledziony oraz
nerek
nerek
szarożółte guzki w narządach wewnętrznych
szarożółte guzki w narządach wewnętrznych
(pseudogruz
licze)
(pseudogruz
licze)
& & & & & & & & & & .
& & & & & & & & & & .
& & & & & & & & & .
& & & & & & & & & .
DIAGNOSTYKA
badanie bakteriologiczne
obraz anatomo-patologiczny
rozmazy barwione Z-N
Diagnostyka różnicowa:
gruz
lica, koligranulomatoza, pastereloza,
aspergiloza, salmonelloza, choroby
nowotworowe