Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
Anatomia miednicy
W 9 1
Opracowanie: mgr R. Wilk, mgr W.Likus
Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
Miednica kostna
" Kość miedniczna = kość biodrowa, kość łonowa,
kość kulszowa
" Kość krzyżowa
" Kość guziczna
W 9 2
Opracowanie: mgr R. Wilk, mgr W.Likus
Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
W 9 3
Opracowanie: mgr R. Wilk, mgr W.Likus
Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
Miednica większa i mniejsza
Granica między nimi biegnie wzdłuż kresy granicznej, wyznaczonej
przez:
" górny brzeg spojenia łonowego,
" grzebień kości łonowej,
" kresÄ™ Å‚ukowatÄ…,
" linię pomiędzy powierzchnią miedniczną a podstawą kości
krzyżowej i wzgórek (promontorium)  utworzony przez przedni
brzeg krążka miedzykręgowego, między L-5 a kością krzyżową.
W 9 4
Opracowanie: mgr R. Wilk, mgr W.Likus
Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
Jama miednicy
" Przestrzeń ograniczona ścianami kostnymi.
" Początek jamy miednicy  płaszczyzna wchodu.
" Koniec jamy miednicy  płaszczyzna wyjścia
" Podział (rozdzielone przeponą miednicy):
vð krocze (przestrzeÅ„ pod przeponÄ…)
vð jama wÅ‚aÅ›ciwa miednicy (przestrzeÅ„ nad przeponÄ…)
W 9 5
Opracowanie: mgr R. Wilk, mgr W.Likus
Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
Miednica mniejsza c.d.
" Narządy miednicy mniejszej są pokryte od góry otrzewną, która
wyściela zagłębienia pomiędzy nimi.
Szczelinowate zagłębienie odbytniczo  maciczne (jama Douglasa)
" sięga do poziomu S  1
" zwykle zawiera pętle jelita biodrowego i czasem także końcową część okrężnicy esowatej po
stronie lewej. Może tam sięgać także wyrostek robaczkowy po stronie prawej.
" Zagłębienie pęcherzowo  maciczne (znacznie płytsze)
" przy prawidłowym położeniu macicy (w przodozgięciu i przodopochyleniu), nie zawiera jelit
a trzon macicy przylega do pęcherza moczowego.
" narządy jamy brzusznej mogą być wyparte z miednicy ku górze np. przez ciężarną macicę.
W 9 6
Opracowanie: mgr R. Wilk, mgr W.Likus
Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
Zagłębienie odbytniczo - maciczne
Zagłębienie pęcherzowo - maciczne
W 9 7
Opracowanie: mgr R. Wilk, mgr W.Likus
Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
Wyczuwalność palpacyjna części kostnych 
przez pochwÄ™ lub odbytnicÄ™
" Kolce kulszowe
" Przez pochwÄ™:
- dolny brzeg spojenia Å‚onowego,
- wzgórek (promontorium) kości krzyżowej,
- kość guziczną.
Badaniem palpacyjnym kości miednicy ocenia się:
kąt podłonowy,
kolce kulszowe w obrębie kanału rodnego,
kość krzyżową,
kość guziczną
W 9 8
Opracowanie: mgr R. Wilk, mgr W.Likus
Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
Miednica żeńska i męska
Miednica żeńska: Miednica męska:
w całości niższa (płytsza) wyższa, węższa i mniejsza
szersza i obszerniejsza (większa)
większy kanał miednicy o kształcie prawie mniejszy kanał miednicy o kształcie lejkowatym
cylindrycznym (stożkowato-cylindrycznym)
talerze kości biodrowych bardziej płaskie i talerze kości biodrowych wyższe,
bardziej bocznie rozstawione (rozchylone) skierowane bardziej stromo
wzgórek (promontorium) bardziej płaski, mniej wzgórek bardziej wypukły do przodu,
wypukły i większy kąt lędz
wiowo-krzyżowy mniejszy kąt lędz
wiowo-krzyżowy
niższe spojenie łonowe wyższe spojenie łonowe
płaszczyzna wchodu ma kształt poprzecznego płaszczyzna wchodu kształtem
owalu, lub prawie okrągły przypomina serce karciane
kąt podłonowy większy (bardziej rozwarty) kąt podłonowy bardziej ostry, mniejszy od kąta
i zaokrąglony (około 90-100 stopni) prostego (około 75 stopni)
większa odległość pomiędzy guzami mniejsza odległość pomiędzy guzami kulszowymi,
kulszowymi, które są bardziej rozstawione które są wgięte
do wewnÄ…trz
kość krzyżowa szersza, krótsza, bardziej płaska, kość krzyżowa węższa, dłuższa,
bardziej wygięta ku tyłowi, o mniej zaznaczonej mniej wygięta ku tyłowi,
i równomiernie rozłożonej wzdłuż kości krzywizna bardziej widoczna
krzywiz
nie
większy kąt pochylenia miednicy mniejszy kąt pochylenia miednicy
W 9 9
Opracowanie: mgr R. Wilk, mgr W.Likus
Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
Wymiary wewnętrzne miednicy
Sprzężna anatomiczna - od brzegu górnego
spojenia łonowego do wzgórka, przeciętnie
11cm.
Sprzężna prawdziwa (sprzężna wejścia) - od
punktu leżącego nieco poniżej górnego
brzegu spojenia łonowego do wzgórka,
przeciętnie 11,5 cm.
Sprzężna przekątna - od dolnego brzegu
spojenia łonowego do wzgórka, przeciętnie
12 - 13 cm. Ustalana podczas badania
ginekologicznego.
Sprzężna przekątna - 1 do 3 cm = sprzężna prawdziwa (położnicza)
W 9 10
Opracowanie: mgr R. Wilk, mgr W.Likus
Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
Wymiary wewnętrzne miednicy
Wymiar strzałkowy płaszczyzny próżni -
pomiędzy środkową częścią spojenia
łonowego a granicą pomiędzy kręgiem
L2 - L3 przeciętnie 12,0 - 12,5 cm.
Wymiar strzałkowy płaszczyzny cieśni -
pomiędzy dolnym brzegiem spojenia
łonowego a końcem kości krzyżowej.
Wymiar strzałkowy płaszczyzny wyjścia
pomiędzy dolnym brzegiem spojenia
łonowego a końcem kości guzicznej.
Oś miednicy - łączy środki wszystkich
wymiarów strzałkowych miednicy.
W 9 11
Opracowanie: mgr R. Wilk, mgr W.Likus
Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
Miednica mniejsza
" Åšciana miednicy:
1. Więzadło krzyżowo  kolcowe
2. Więzadło krzyżowo  guzowe
3. Otwór kulszowy większy
4. Otwór kulszowy mniejszy
Funkcja :
stabilizacja kości krzyżowej
w stosunku do kości miedniczej.
W 9 12
Opracowanie: mgr R. Wilk, mgr W.Likus
Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
Miednica mniejsza  MI
ÅšNIE ÅšCIANY
MI
SIEC
ZASA
ONOWY WEWN
TRZNY i MI
SIEC
GRUSZKOWATY
W 9 13
Opracowanie: mgr R. Wilk, mgr W.Likus
Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
Mięśnie miednicy
Rozwór moczowo - płciowy
Mięśnie ścian kanału miednicy:
M. Å‚onowo - guziczny
Spojenie Å‚onowe
Kanał zasłonowy
M. zasłaniacz wewnętrzny
" mięsień zasłaniacz
Ciało kroczowe
wewnętrzny,
M. biodrowo - guziczny
Odbytnica
M. Å‚onowo - odbytniczy
" mięsień gruszkowaty.
Ciało odbytniczo -
guziczne M. kulszowo - guziczny
Otwór kulszowy
Mięśnie przepony miednicy:
większy
" mięsień dz
wigacz odbytu:
Dół biodrowy Kość krzyżowa
Grzebień biodrowy
 mięsień łonowo  guziczny,
Spojenie Å‚onowe
 mięsień łonowo 
Rozwór moczowo - płciowy
odbytniczy,
M. Å‚onowo - odbytniczy
M. Å‚onowo - guziczny
 mięsień biodrowo 
Ciało kroczowe
Guz kulszowy
M. zwieracz
guziczny,
M. biodrowo -
zewnętrzny odbytu
guziczny
Więzadło odbytniczo -
" mięsień kulszowo  guziczny.
Więzadło krzyżowo -
guziczne
kolcowe
M. kulszowo - guziczny
W 9 14
Opracowanie: mgr R. Wilk, mgr W.Likus
Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
POA

CZENIA JAMY MIEDNICY
1. Rozwór moczowo  płciowy
2. Otwór kulszowy większy: otwór nadgruszkowy
i podgruszkowy
3. Otwór kulszowy mniejszy
4. Kanał zasłonowy
5. Otwory krzyżowe przednie
W 9 15
Opracowanie: mgr R. Wilk, mgr W.Likus
Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
Naczynia miednicy żeńskiej
Tętnica biodrowa wspólna
Tętnica biodrowa wewnętrzna
Tętnica biodrowa
wwspólna
Pień przedni tętnicy biodrowej
T. biodrowo -
wewnętrznej:
Tętnica biodrowa
lędz
wiowa
wewnętrzna
 tętnica pępkowa,
T. krzyżowa
Tętnica biodrowa
 tętnica zasłonowa,
zewnętrzna
Tt. pośladkowe
Tętnica
 tętnica pęcherzowa górną,
górna i dolna
zasłonowa
 tętnica pęcherzowa dolna,
T. okalajÄ…ca
biodro głęboka
Nerw sromowy
 tętnica odbytnicza środkowa,
T. maciczna
t. sromowa
 tętnica sromowa wewnętrzna,
wewnętrzna
T. nabrzuszna
 tętnica maciczna,
dolna
" tętnica pochwowa,
T. odbytnicza
T. pępkowa
środkowa  tętnica jajnikowa.
Pień tylny tętnicy biodrowej
T. pochwowa
Tt. pęcherzowe
wewnętrznej:
Odbytnica
górne
 tętnica biodrowo  lędz
wiowa,
Pęcherz moczowy
 tętnice krzyżowe boczne (górna i dolna).
Tętnica jajnikowa (od A .brzusnej)
Pochwa
W 9 16
Opracowanie: mgr R. Wilk, mgr W.Likus
Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
Naczynia miednicy męskiej
Tętnica biodrowa wspólna
Tętnica biodrowa wewnętrzna
Tętnica biodrowa
wwspólna
Pień przedni tętnicy biodrowej
Tętnica biodrowo -
Tętnica biodrowa
lędz
wiowa
wewnętrznej:
wewnętrzna
T. krzyżowa
 tętnica pępkowa,
Tętnica biodrowa
boczna
Tętnica
zewnętrzna
 tętnica zasłonowa,
zasłonowa
Tt. pośladkowe
 tętnica pęcherzowa górna,
T. okalajÄ…ca
górna i dolna
biodro głęboka
" tętnica nasieniowodu,
 tętnica pęcherzowa dolna,
T. pęcherzowa
T. nabrzuszna
dolna
 tętnica odbytnicza środkowa,
dolna
 tętnica sromowa wewnętrzna.
Nerw sromowy
Pień tylny tętnicy biodrowej
T. sromowa
T. pępkowa
wewnętrznej:
wewnętrzna
 tętnica biodrowo  lędz
wiowa,
Tt. pęcherzowe T. odbytnicza
 tętnice krzyżowe boczne (górna i
górne środkowa
dolna).
Tętnica jądrowa
Pęcherz moczowy
G. gruczołu krokowego tętnicy
Gruczoł krokowy
pęcherzowej dolnej
W 9 17
Opracowanie: mgr R. Wilk, mgr W.Likus
Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
Nerwy miednicy żeńskiej
Splot podbrzuszny dolny  włókna współczulne
i przywspółczulne:
Pień współczulny
- do splotu pęcherzowego (pęcherz moczowy),
Nerwy trzewne lędz
wiowe
- do splotu odbytniczego środkowego
Splot podbrzuszny górny
(odbytnica),
N. podbrzuszny prawy
- do splotu maciczno  pochwowego (macica,
Nerwy trzewne krzyżowe
N. trzewne miedniczne
jajowody, pochwa, cewka moczowa, gruczoły
Splot podbrzuszny dolny
Splot pęcherzowy
przedsionkowe większe).
Nerwy trzewne miedniczne  przywspółczulne
(okrężnica zstępująca, okrężnica esowata,
Pień współczulny
odbytnica, włókna do opuszki przedsionka i
Nerwy trzewne lędz
wiowe Splot międzykrezkowy
Å‚echtaczki).
Splot podbrzuszny górny
Nerwy trzewne krzyżowe  współczulne
N. podbrzuszny prawy
Splot jajnikowy
(narządy płciowe).
Nerwy trzewne krzyżowe
N. trzewne miedniczne
Nerw sromowy - ze splotu krzyżowego (okolica
Splot podbrzuszny dolny
krocza, wargi sromowe większe, łechtaczka).
Splot maciczny
Splot pochwowy
W 9 18
Opracowanie: mgr R. Wilk, mgr W.Likus
Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
Nerwy miednicy męskiej
Splot podbrzuszny dolny  włókna współczulne i
przywspółczulne:
Tętnica nerkowa
prawa
T. nerkowa lewa - do splotu pęcherzowego (pęcherz moczowy,
Pień współczulny
Aorta pęcherzyki nasienne, nasieniowód),
Tętnica biodrowa wspólna
- do splotu odbytniczego środkowego (odbytnica),
Splot podbrzuszny górny
Nerw podbrzuszny prawy
Nerw podbrzuszny
- do splotu sterczowego (gruczoł krokowy,
Splot
lewy
podbrzuszny pęcherzyki nasienne, ciało gąbczaste i ciała
Pień lędz
wiowo -
dolny
krzyżowy jamiste prącia, cewka moczowa).
Nerwy trzewne Nerwy trzewne miedniczne  przywspółczulne
Nerwy trzewne
miedniczne
krzyżowe
(okrężnica zstępująca, okrężnica esowata,
Nerw kulszowy
odbytnica, narzÄ…dy miednicy).
Odbytnica
Splot
pęcherzowy
splot odbytniczy
Nerwy trzewne krzyżowe  współczulne
Splot gruczołu Nerw
krokowego sromowy
(narządy płciowe).
Nerw odbytniczy
Nerw sromowy - ze splotu krzyżowego (okolica
dolny
Nerwy
krocza, moszna, prÄ…cie).
kroczowe
Nerw
grzbietowy
prÄ…cia
W 9 19
Opracowanie: mgr R. Wilk, mgr W.Likus
Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
Topografia miednicy męskiej
Przestrzeń
podpajęczynówkowa
Nić końcowa
Zagłębienie odbytniczo-
pęcherzowe
Otrzewna
Przestrzeń załonowa
Powięz
odbytniczo-sterczowa
Część sterczowa cewki moczowej
m. dz
wigacz odbytu
Więzadło łonowo - sterczowe
M. Å‚onowo - odbytniczy
Część pośrednia cewki moczowej
Opuszka cewki moczowej
M. zwieracz wewnętrzny odbytu
Część gąbczasta cewki moczowej
SÅ‚upy odbytu
Napletek prÄ…cia
Żołądz
prÄ…cia
Dół łódkowaty
Osłonka pochwowa jądra
Mięsień zwieracz zewnętrzny odbytu
M. opuszkowo-gÄ…bczasty
W 9 20
Opracowanie: mgr R. Wilk, mgr W.Likus
Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
Topografia miednicy żeńskiej
Wyrostek robaczkowy
Więzadło wieszadłowe jajnika,
Tętnica nabrzuszna dolna
Fałd pępkowy pośrodkowy
Więzadło szerokie macicy
Więzadło obłe macicy
Szyjka macicy
Fałd odbytniczo  maciczny
Zagłębienie pęcherzowo -
Sklepienie pochwy
maciczne
Ciało odbytniczo - guziczne
Przestrzeń załonowa
Mięsień dz
wigacz odbytu
Cewka moczowa
Więzadło łonowe dolne
Bańka odbytu
Warga sromowa mniejsza
Kanał odbytu
Warga sromowa większa
W 9 21
Opracowanie: mgr R. Wilk, mgr W.Likus
Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
Krocze
1. Cewka moczowa
2. Rozwór moczowo  płciowy
1
2
3. Pochwa
3
4
4. Odbytnica
5
6 5. Mięsień dz
wigacz odbytu
7
8
6. Mięsień łonowo  guziczny
7
7. Mięsień biodrowo  guziczny
8. Mięsień kulszowo  guziczny
9. Mięsień zwieracz cewki zewnętrzny
9
10. Mięsień zaciskający cewkę moczową
10
11. Gruczoł opuszkowo  cewkowy
11
12. Mięsień poprzeczny krocza głęboki
12
13. Mięsień zwieracz cewkowo -
13 pochwowy
W 9 22
Opracowanie: mgr R. Wilk, mgr W.Likus
Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
Krocze
1. Tętnica i żyła grzbietowa prącia,
nerw grzbietowy prÄ…cia
2. Tętnica i żyła grzbietowa łechtaczki,
1
nerw grzbietowy Å‚echtaczki
2
3. Tętnica i żyła kroczowa
4. Trzon Å‚echtaczki
3
5. Cewka moczowa
6. Ciało jamiste prącia
4
5
7. Ciało gąbczaste prącia
6
8. Odnoga Å‚echtaczki / prÄ…cia
7
8
9. Opuszka Å‚echtaczki / prÄ…cia
9
10. Gruczoł przedsionkowy większy
10
W 9 23
Opracowanie: mgr R. Wilk, mgr W.Likus
Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
Krocze
W 9 24
Opracowanie: mgr R. Wilk, mgr W.Likus
Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
Mięśnie krocza
1
Mięsień zwieracz odbytu
2
3
zewnętrzny (9)
4
5
Mięsień opuszkowo  gąbczasty
6
7
(5)
8
9
Mięsień kulszowo  jamisty (4)
Mięsień poprzeczny
1. Cewka moczowa
2. Ujście zewnętrzne cewki moczowej powierzchowny krocza (6)
3. Ujście pochwy
Mięsień poprzeczny głęboki
7. Ciało kroczowe
krocza
8. Odbyt
Mięsień zwieracz zewnętrzny
cewki moczowej
W 9 25
Opracowanie: mgr R. Wilk, mgr W.Likus