PRAKTYKA NA BUDOWIE
JeĘli przy wylewaniu podk"adu betonowego wykorzystujemy
Powsta"e szczeliny wype"niamy masą betonową i wyrównu-
metod´ z uÅ»yciem prowadnic naleÅ»y pami´taç o ich wyciÄ…-
jemy tak, aby uzyskaç jednolitÄ… powierzchni´.
gni´ciu przed zaschni´ciem masy.
PODK¸AD POD OGRZE-
WANIE POD¸OGOWE
W niektórych pomieszczeniach zastosowa-
liĘmy wodne ogrzewanie pod"ogowe firmy
Aquatherm. Po roz"oŻeniu rur grzejnych za-
lewamy je betonową zaprawą wyrównują-
cÄ… ze specjalnymi dodatkami.
80
PRZEWODNIK BUDOWLANY LIPIEC 2002
naszym budynku za-
stosowaliĘmy i wyko-
naliĘmy system ogrze-
W
wania pod"ogowego firmy
 Aquatherm . Instalacje od ko-
t"owni do rozdzielacza wykonali-
Ęmy z rur Fusiotherm  Stabi
Glass. W"aĘciwe ogrzewanie od
rozdzielacza wykonaliĘmy z rur
polibutylenowych 16x2 mm po-
krytych warstwÄ… antydyfuzyjnÄ….
Rury te uk"adaliĘmy na p"ytach
ze spienionego polistyrenu gru-
boĘci 30 mm, na polistyren u"o-
ŻyliĘmy dodatkowo aluminiową
taĘm´ rastrowÄ… w celu zabezpie-
czenia izolacji przed zawilgoce-
niem i dla u"atwienia uk"adania
p´tli ze wzgl´du na rysunek li-
nii. Cz´Ä˜ç rur ogrzewania pod-
"ogowego przechodzÄ…cych przez
korytarz zaizolowaliĘmy dodat-
kowo termicznie.
PRZED WYLEWANIEM P¸YTY
PierwszÄ… czynnoĘciÄ… jest przygotowanie CzyĘcimy równieÅ» powierzchni´ pod za-
GRZEJNEJ
pod"oŻa. Usuwamy zanieczyszczenia k"adem folii, przy Ęcianie. Na takie zanie-
i odkurzamy foli´, na której u"oÅ»one sÄ… czyszczenia wystarcza domowy odkurzacz
Zanim przystąpiliĘmy do wyle-
przewody ogrzewania pod"ogowego. wi´kszej mocy.
wania p"yty grzejnej musieliĘmy
wykonaç prób´ ciĘnieniowÄ… in-
stalacji ogrzewania pod"ogowe-
go. Przed nape"nieniem instala-
cji wszystkie obwody grzejne
musimy starannie wyp"ukaç, od-
powietrzyç a nast´pnie nape"niç
wodÄ… i odciÄ…ç zaworami. Gdy ob-
wody sÄ… nape"nione i odpowie-
trzone naleÅ»y otworzyç zawory
p´tli grzejnych i instalacja jest
gotowa do pracy.
W trakcie wylewania p"yty ce-
mentowej naleÅ»y utrzymywaç ci-
Ęnienie w instalacji 1.0 MPa.
W celu unikni´cia p´kania wy-
lewki cementowej naleŻy wyko-
naç dylatacje. Polega to na od-
dzieleniu stref ogrzewania pod-
"ogowego od elementów kon-
strukcyjnych budynku. Granice
dylatacji wyznaczają Ęciany po-
mieszczeł
lub elementy sta"ej
zabudowy. Do wykonania takiej
Uk"adamy dodatkowÄ… warstw´ ocie- Przy pomocy styropianu wykonujemy do-
dylatacji s"uŻy taĘma izolacji
plenia za stelaÅ»ami instalacyjnymi fir- datkowÄ… dylatacj´ mi´dzy ĘcianÄ… a insta-
pod"ogowej, która wygląda jak
my Geberit. lacjÄ… ogrzewania pod"ogowego.
gi´tki styropian.
LIPIEC 2002 PRZEWODNIK BUDOWLANY 81
PRAKTYKA NA BUDOWIE
Mocujemy przewody wodnego ogrzewa- Pos"ugujemy si´ specjalnymi zaczepami, W pobliÅ»u odp"ywów zalepiamy zak"ad-
nia pod"ogowego do u"oÅ»onych jako dostarczanymi wraz z przewodami k´ folii dodatkowo samoprzylepnÄ… ta-
warstwa izolacyjna twardych p"yt grzewczymi. Ęmą klejącą.
spienionego polistyrenu.
Sprawdzamy czy wymiary sauny zmieszczÄ… si´ w pozostawionym fragmencie, bez Na dystansach uk"adamy prowadnice
u"oÅ»onych przewodów grzejnych. i sprawdzamy prawid"owoĘç ich u"oÅ»e-
nia za pomocÄ… poziomnicy.
82
PRZEWODNIK BUDOWLANY LIPIEC 2002
TaĘma ta posiada dodatkowo sa- Żwirowego = 26-28 szufli, 16-
moprzylepne brzegi u"atwiające 18 litrów wody, 0.5 litra dodat-
mocowanie jej do folii ogrzewa- ku).
nia pod"ogowego. KolejnoĘç dozowania:
Przygotowanie instalacji do wy- 6 szufli piasku Żwirowego
lania p"yty cementowej trwa je- 1 worek cementu ( 50 kg)
den dzieł
. Ekipa firmy Cedat  10 litrów wody
producenta Cekolu  sprawdzi"a 0.5 litra dodatku firmy Aqu-
czy nie ma uszkodzeł
mecha- atherm
nicznych oraz pozakleja"a miej- 20-22 szufle piasku Żwirowego
sca gdzie folia pod przewodami 6-8 litrów wody wodociągowej
si´ rozdar"a w trakcie wykony- Zapraw´ naleÅ»y mieszaç w beto-
wania innych prac w "azienkach. niarce oko"o 3-5 minut.
W naszym budynku ca"kowita
powierzchnia instalacji pod"ogo- WYLEWANIE ZAPRAWY
2
wej to 60 m . Instalacja zosta"a
zaprojektowana na maksymalną UruchomiliĘmy nasze stanowi-
temperatur´ pracy 50ºC. Po- sko do przygotowywania zaprawy
mieszczenia, w których zaplano- i w takim samym sk"adzie jak
waliĘmy ogrzewanie pod"ogowe przy wylewaniu pozosta"ych po-
wodne to: sadzek (2 osoby przy betoniar-
kuchnia, w której nie ma moŻ- ce, dwie przy transporcie tacz-
liwoĘci powieszenia grzejnika kami i dwie rozprowadzające
wiatro"ap (z powodu jak wy- i kontrolujÄ…ce poziom wykony-
Odmierzanie dylatacji pod saun´, która
Żej) wanej posadzki). Praca ruszy"a
znajdzie si´ w salonie "azienkowym. Pod
dwie "azienki i toaleta przy w szybkim tempie  w ciÄ…gu jed-
planowanÄ… zabudowÄ… (m.in. sauna) nie
salonie. nego dnia wylaliĘmy kuchni´
wolno uk"adaç przewodów grzewczych.
oraz "azienk´. W sumie ca"y
PRZYGOTOWANIE ZAPRAWY
proces zalewania instalacji
Po pracach przygotowawczych ogrzewania pod"ogowego trwa"
przyst´pujemy do wykonania za- dwa dni.
prawy cementowej. WczeĘniej Praca wygląda bardzo podobnie
oczywiĘcie oczyszczamy pod"oŻe. jak w przypadku wylewania za-
Producent instalacji wodnego prawy wyrównującej. Bardzo
ogrzewania pod"ogowego  fir- waÅ»na jest koniecznoĘç zwraca-
ma Aquatherm  wraz z ele- nia uwagi na przewody grzejne -
mentami instalacji przekaza"a tak aby nie zosta"y one uszko-
nam równieŻ p"yn, który naleŻy dzone w trakcie rozprowadzania
dodawaç do przygotowywanej zaprawy. Miejsca, na których
mieszanki cementowej. P"yn ten po"oŻone są przewody, oddziela-
posiada w"aĘciwoĘci poprawiają- my dylatacjami od powierzchni
ce przenikanie ciep"a, dzi´ki pustych. Tylko tam, gdzie sÄ…
czemu p"yta b´dzie si´ szybciej przewody grzejne stosujemy za-
nagrzewaç. praw´ z dodatkiem poprawiajÄ…-
Sk"adniki zaprawy cementowej: cym jej w"aĘciwoĘci przenikania
cement  32,5 ciep"a  powstaje w ten sposób
kruszywo - piasek Żwirowy - tzw. p"yta grzewcza.
0.8 mm Dosyç waÅ»nym elementem jest
woda wodociÄ…gowa kontrola instalacji w trakcie wy-
dodatek uplastyczniajÄ…cy lewania  istnieje moÅ»liwoĘç na-
Aquatherm  Estrichtfest jechania ko"em taczki pe"nej za-
Jako dystanse pos"uŻą nam kawa"ki sty-
Proporcje zaprawy: prawy na rur´ i awaria gotowa 
ropianu, na którym u"oŻone są przewo-
cement  kruszywo 1:4,5 w tym celu ca"y czas jest w in-
dy ogrzewania pod"ogowego.
(50 kg cementu, 225 kg piasku stalacji ciĘnienie.
LIPIEC 2002 PRZEWODNIK BUDOWLANY 83
PRAKTYKA NA BUDOWIE
Tak wyglÄ…da przygotowane miejsce przy Problemem okaza"o si´ umieszczenie
Sprawdzamy równieŻ czy prowadnice
stelaÅ»ach przed wylewaniem zaprawy. w pionie styropianu, który b´dzie s"uÅ»y"
u"oÅ»one sÄ… prawid"owo wzgl´dem siebie
Pomi´dzy dylatacjÄ… ogrzewania pod"ogo- jako dylatacja powierzchni pod saun´.
 jeĘli nie, wyrównujemy nierównoĘci
wego a dylatacjÄ… Ęciany b´dziemy wle- Jako podpórki pos"uÅ»y"y nam ceg"y, któ-
zmieniajÄ…c wysokoĘç dystansów.
waç zapraw´, aby unieruchomiç stelaÅ»e. re musieliĘmy póęniej usunÄ…ç.
Na powierzchniach bez przewodów Zaczynamy od u"oŻenia zaprawy na Pacą stalową delikatnie rozprowadzamy
grzejnych uk"adamy siatk´ zbrojeniowÄ…. przewodach, tak aby je unieruchomiç zapraw´ po powierzchni z przewodami
i zapobiec ich przemieszczaniu w trakcie grzejnymi.
dalszego wyrównywania.
84
PRZEWODNIK BUDOWLANY LIPIEC 2002
PRAKTYKA NA BUDOWIE
W taczce dowozimy zapraw´  aby nie Rozprowadzamy mas´ betonowÄ… Aby unieruchomiç prowadnice zatapia-
jeÄ™dziç bezpoĘrednio po przewodach pos"ugujÄ…c si´ "opatÄ…. my je w dwóch miejscach  na poczÄ…tku
uk"adamy drewniane deski. i na koł
cu. Usuwamy zapraw´, która
wystaje ponad prowadnic´.
Przy wyrównywaniu zaprawy najwygod- W g"´bi widaç dylatacj´ oddzielajÄ…cÄ… W miejscu pod saun´ zosta"a juÅ» wylana
niej pracowaç w dwie osoby. powierzchni´ wylewanej p"yty grzewczej zaprawa, teraz rozprowadzamy jÄ…
od Ęciany pomieszczenia. w reszcie pomieszczenia.
86
PRZEWODNIK BUDOWLANY LIPIEC 2002
Rozprowadzanie i wst´pne wyrównywa- RozgarniajÄ…c zapraw´ "opatÄ… musimy Teraz moÅ»emy przystÄ…piç do wyrówny-
nie masy betonowej. zachowaç szczególnÄ… uwag´ aby nie wania powierzchni za pomocÄ… "aty
uszkodziç przewodów. aluminiowej.
Musimy pami´taç o tym, Å»e do zaprawy Tak wyglÄ…da wylana powierzchnia za- Po ok. 10 godz. od wylania zaprawy
musimy dodawaç, w odpowiednich pro- prawy, w chwil´ po wyciÄ…gni´ciu szyn rozpoczynamy piel´gnacj´ posadzki
porcjach, p"yn poprawiajÄ…cy przenikanie wyznaczajÄ…cych poziom wylewki. przez polewanie wodÄ….
ciep"a zaprawy.
LIPIEC 2002 PRZEWODNIK BUDOWLANY 87
PRAKTYKA NA BUDOWIE
Polewanie wodÄ… zmniejsza ryzyko po- Musimy uwaÅ»aç z iloĘciÄ… uÅ»ytej wody tak Przez ok. 1,5 tygodnia, w zaleÅ»noĘci od
aby nie zawilgoç elementów konstruk- warunków atmosferycznych, musimy
wstawania p´kni´ç.
cyjnych budynku. piel´gnowaç posadzk´.
Docinamy izolacj´, która b´dzie nam Zamaczamy pustaki ze Ęciany funda- Wype"niamy zaprawÄ… cementowÄ… prze-
póęniej potrzebna pod próg drzwiowy. mentowej, aby poprawiç przyczepnoĘç strzeÅ‚
pod próg drzwiowy.
do betonu.
88
PRZEWODNIK BUDOWLANY LIPIEC 2002
Dodatkowo rury wype"nione wo-
dÄ… nie b´dÄ… nam wyp"ywaç w be-
tonie.
Po wykonaniu posadzki musimy
zapewniç wentylacj´ pomiesz-
czeł
i zachowaç w"aĘciwÄ… wilgot-
noĘç. Nie wskazany jest przeciÄ…g
gdyÅ» zbyt szybko b´dzie nam
osusza" powierzchnie betonu
i moÅ»e dochodziç do powstawa-
nia mikrop´kni´ç - a co za tym
idzie os"abienia jej parametrów
odpornoĘci na Ęciskanie. Wy-
starczy zapewniç sta"y dost´p
ĘwieŻego powietrza. OczywiĘcie
nie naleÅ»y wykonywaç tych prac
w temperaturach poniÅ»ej 5ºC.
Co jakiĘ czas polewamy po-
wierzchnie betonu wodÄ… tak aby
ca"y czas by" wilgotny. Cz´stotli-
woĘç polewania musimy dopaso-
waç do temperatury i czasu wy-
sychania.
Po wykonaniu tych prac przez 21
dni nie moÅ»emy wykonywaç Å»ad-
Osobnym etapem jest przygotowanie Nacinanie fragmentów betonu za
nych prac wykoł
czeniowych. Po
progu pod drzwi wejĘciowe. MusieliĘmy pomocÄ… tarczy do ci´cia.
tym czasie naleÅ»y uruchomiç
skuç nadwyÅ»k´ betonu.
ogrzewanie pod"ogowe.
Pierwsze nagrzewanie cemento-
wej posadzki powinno si´ zaczÄ…ç
przy temperaturze czynnika
grzewczego o 15ºC wyÅ»szej od
temperatury pomieszczenia i nie
niÅ»szej niÅ» 20ºC. Nie wczeĘniej
niÅ» po 3 dniach moÅ»e nastÄ…piç
dalsze podniesienie temperatury
czynnika o 15ºC. Nie wolno wy-
"Ä…czaç w tym czasie ogrzewania
w nocy.
Uwaga ! Nie wolno wykonywaç
prac wykoł
czeniowych (wylewek
czy teÅ» uk"adania terakoty) bez
uruchomienia ogrzewania pod"o-
gowego. Przy rozgrzewaniu p"yta
zwi´ksza swojÄ… obj´toĘç.
PRÓG DRZWIOWY
W wiatro"apie, w którym równieŻ
zastosowaliĘmy ogrzewanie pod-
"ogowe, okaza"o si´, Å»e wylewka
zosta"a wylana zbyt wysoko
w miejscu progu drzwiowego.
Przy nak"adaniu zaprawy musimy kon- Za pomocÄ… styropianowej pacy wyrów- MusieliĘmy skuç wykonane pod-
trolowaç wysokoĘç, którÄ… chcemy osiÄ…- nujemy powierzchni´ na"oÅ»onej zapra-
"oÅ»e i wykonaç je jeszcze raz, juÅ»
gnÄ…ç. wy.
na odpowiedniÄ… wysokoĘç.
LIPIEC 2002 PRZEWODNIK BUDOWLANY 89