Józef Ignacy Kraszewski pisarz kresowy
Wpisany przez KRESOWY SERWIS INFORMACYJNY
poniedziałek, 02 kwietnia 2012 09:40 -
"Niestety, zawsze szukamy obrazów daleko za sobą, przed sobą, nigdy koło siebie. Jest urok w
tej obcej stronie, a swoje tak się osłucha, opatrzy, spospolituje, że wreście stracim dla niego
uczucie podziwienia, jakieśmy mu winni, a nawet poznajomić się z nim bliżej zaniedbywamy
jedynie dlatego, że machinalnie, materialnie znamy je aż do znużenia. Dlatego też
cudzoziemiec nowo przybyły żywiej wszystko uczuje, więcej u nas zobaczy, lepiej opisze. (...)
Chciejmy się tylko zastanowić nad swoim krajem, a znajdziemy w nim tysiąc wdzięków, tysiąc
pamiątek, tysiąc godnych zastanowienia przedmiotów." - pisał we wstępie do pierwszego
wydania  Wspomnienia Wołynia, Polesia i Litwy z 1839 roku.
W tym roku przypada 125 rocznica śmierci i 200 narodzin piewcy naszych Kresów Wschodnich.
Józef Ignacy Kraszewski pisarz, publicysta, historyk, działacz społeczny, zgodnie z uchwała
Sejmu RP jest jednym z patronów bieżącego roku, obok Janusza Korczaka i Piotra Skargi.
Pochodził z rodziny szlacheckiej gospodarującej w Dołhem koło Prużany (dziś Białoruś) i za
swoją ojczyznę najbliższą uważał Wielkie Księstwo Litewskie, choć urodził się w Warszawie
(jego matka przyjechała tu w 1812 r., obawiając się działań wojennych na szlaku natarcia armii
Napoleońskiej na Moskwę). Od 1822 r. uczył się w szkołach w Białej Podlaskiej, Lublinie i
Świsłoczy, a od 1829 r. studiował w Wilnie: początkowo medycynę, potem mimo protestów ojca
- literaturę. Po wybuchu w Warszawie powstania listopadowego został wraz z grupą kolegów
aresztowany i ponad rok przebywał w rosyjskim więzieniu, a po uwolnieniu pozostawał w Wilnie
pod dozorem policyjnym. Gdy zezwolono mu na powrót do Dołhego, kontynuował rozpoczętą w
Wilnie twórczość literacką i dopełniał wykształcenia (bo władze carskie zlikwidowały
Uniwersytet w Wilnie. Pisarz w 1838 roku ożenił się z Zofią Woroniczówną i osiedlili się na
Wołyniu, we wsi Gródek koło A
ucka. Wspomnienia Wołynia, Polesia i Litwy z 1839 roku należą
do dojrzałego okresu twórczości Józefa Ignacego Kraszewskiego. Są pokłosiem paru podróży
rozpoczętych w 1834. Józef Ignacy Kraszewski przemierza ziemie, których oblicze było
kształtowane przez ludzi różnych wyznań, stanów, korzeni narodowościowych. Nie tylko
obserwuje miejsca historyczne z ciekawymi obiektami i ruinami, lecz zatrzymuje się w
austeriach, zajazdach, widzi mieszkańców miasteczek i wsi na jarmarkach, w ich codziennym
trudzie. Jest również gościem możnych obywateli, zwiedzając biblioteki domowe i prywatne
zbiory dokumentów, rzeczy mających wartość historyczną. Bywa wnikliwym i krytycznym
obserwatorem ziem kresowych, ceniąc to co dobre, pragnąc większego postępu. Nie omieszka
wykorzystać swej wiedzy historycznej, gdy obszernie pisze o rodach magnackich, w tym
Ostrogskich, Zasławskich, Radziwiłłach, a będąc o A
ucku, porusza sprawę stosunków Witolda i
Jagiełły. Jesteśmy z nim w Ossowie należącej kiedyś do Felińskiego, bliskiemu mu Horodcu,
Pińsku, Sławucie, Dubnie, spotykamy Żydów, chłopów, szlachtę, a nawet cudzoziemców
zamieszkujących małe majątki. Kraszewscy w 1853 roku przenieśli się do Żytomierza, gdzie ich
czwórka dzieci chodziła do szkół, a pisarz znalazł pracę jako kurator szkolny, pełnił także
funkcje dyrektora Teatru Żytomierskiego, dyrektora Klubu Szlacheckiego i prezesa
Towarzystwa Dobroczynności.
1 / 3
Józef Ignacy Kraszewski pisarz kresowy
Wpisany przez KRESOWY SERWIS INFORMACYJNY
poniedziałek, 02 kwietnia 2012 09:40 -
W 1851 roku cała rodzina Kraszewskich przeniosła się do Warszawy. Kraszewski został
redaktorem "Gazety Codziennej" Leopolda Kronenberga, podnosząc znaczenie pisma, co
wyraziło się m.in. kilkunastokrotnym wzrostem liczby prenumeratorów. Jednak jako
zdecydowany krytyk polityki margrabiego Wielopolskiego pod koniec stycznia 1863, po
wybuchu powstania styczniowego, został zmuszony do opuszczenia Warszawy i wyjechał do
Drezna, od czasów rozbiorowych jednego z głównych ośrodków polskiej emigracji. Kraszewski
zajął się tam pomocą dla szukających schronienia za granicą powstańców styczniowych. Od
roku 1873 Kraszewski poświęcił się wyłącznie pracy literackiej. Niezwykle płodny, zadziwiający
rozległością zainteresowań, wydał około 600 tomów, nie licząc prac redaktorskich, artykułów w
czasopismach i olbrzymiej korespondencji prywatnej. Najważniejszym działem twórczości
Kraszewskiego są powieści, w ciągu 57 lat napisał ich 232, w tym 144 powieści społecznych,
obyczajowych i ludowych i 88 historycznych. Zawarł w nich obraz współczesnego mu
społeczeństwa oraz polskiej narodowej przeszłości. W 1883 roku Kraszewski został
aresztowany w Berlinie pod zarzutem działalności wywiadowczej na rzecz Francji. Okazało się,
że pisarz w latach 1873 - 1881 współpracował z pobudek patriotycznych z wywiadem
francuskim, przeciw Prusakom. Sąd skazał go na 3,5 roku twierdzy, po 16 miesiącach jednak
ze względu na wiek i zły stan zdrowia wypuszczona go warunkowo. Wkrótce potem Kraszewski
wyjechał do Włoch, a potem Szwajcarii. Twórczości Kraszewskiego stale przyświecały intencje
patriotyczne, przybarwione niechęcią do arystokracji, sympatią do szlachty (której wady
chłostał, ale uważał ją za ostoję świadomości narodowej) i skłonnością do idealizowania ludu.
Stworzył własnymi siłami bibliotekę powieści, która cieszyła się w drugiej połowie XIX w.
powodzeniem nie tylko wśród czytelników polskich (w Polsce pozostał pisarzem poczytnym
także w XX w.), ale i większości krajów europejskich.
Kraszewski zmarł 19 marca 1887 roku w Genewie, został pochowany 18 kwietnia w
krypcie zasłużonych na Skałce w Krakowie.
y
ródła:
http://www.deon.pl/po-godzinach/kultura--sztuka/inne/art,898,125-lat-temu-zmarl-jozef-kraszew
ski.html
http://niecodziennikliteracki.blox.pl/2012/02/Z-Jozefem-Ignacym-Kraszewskim-odwiedzamy-Kr
esy.html
Józef Ignacy KRASZEWSKI - Prof. dr hab. Józef Bachórz http://literat.ug.edu.pl/autors/krasze
2 / 3
Józef Ignacy Kraszewski pisarz kresowy
Wpisany przez KRESOWY SERWIS INFORMACYJNY
poniedziałek, 02 kwietnia 2012 09:40 -
w.htm
3 / 3