Rozdział 1.
Zagadnienia podstawowe
Ćwiczenia zawarte w tym rozdziale pozwolą poznać zagadnienia związane z rozpoczęciem i zakończeniem
pracy w środowisku Windows XP. Omówiony zostanie równie\
nowy mechanizm mający ograniczyć skalę
piractwa komputerowego  aktywacja systemu.
Uruchamianie i zamykanie systemu
Je\
eli na komputerze został prawidłowo zainstalowany system Windows XP1 zostanie on automatycznie
uruchomiony po włączeniu komputera. Wyjątkiem od tej reguły jest sytuacja, gdy na komputerze
zainstalowanych jest kilka systemów operacyjnych  w takim przypadku podczas uruchamiania komputera
u\
ytkownik musi wybrać, który system zostanie uruchomiony.
Kolejność instalowania systemów operacyjnych nie jest obojętna. Nale\
y jako ostatni zainstalować ten
system, którego boot-menagera (programu sterującego uruchamianiem komputera) chcemy u\
ywać.
Ćwiczenie 1.1. Uruchamianie systemu Windows XP
1. Włącz komputer
2. Je\
eli proces uruchamiania został zatrzymany, a na ekranie została wyświetlona prośba o wybór
systemu operacyjnego, to:
a. Je\
eli pierwsza na liście jest nazwa Microsoft Windows XP Professional, naciśnij klawisz
Enter,
b. W przeciwnym przypadku za pomocą klawisza wybierz Microsoft Windows XP Professional
i naciśnij klawisz Enter
3. Po pewnym czasie (krótszym ni\
w przypadku systemu Windows 2000) albo zostanie wyświetlony
ekran przedstawiony na rys. 1.1, albo zostanie wyświetlona lista istniejących kont u\
ytkowników. W
drugim przypadku nale\
y za pomocą myszki wybrać odpowiednie konto u\
ytkownika.
Niektóre konta mogą być chronione hasłem  bez jego podania uruchomienia komputera i zalogowanie się
do systemu jako dany u\
ytkownik będzie niemo\
liwe.
1
Najprostszą metodą zainstalowania systemu jest uruchomienie komputera z płyty CD-ROM zawierającej system operacyjny
i postępowanie wg wskazówek programu instalacyjnego.
Rysunek 1.1. Zapoznanie z systemem XP
Je\
eli system się nie uruchamia, nale\
y  poprzez naciśnięcie klawisza F8 podczas początkowej fazy ładowania
systemu  wywołać ekran menu, z którego mo\
na wybrać specjalne tryby uruchomienia systemu. Lista
dostępnych trybów jest dość długa i przypomina listę trybów dostępnych w systemie Windows 2000. Specjalną
uwagę nale\
y poświęcić opcji Ostatnia dobra konfiguracja (ostatnie działające
ustawienia), dzięki której mo\
emy uruchomić system dokładnie w takim stanie, w jakim po raz ostatni
którykolwiek z u\
ytkowników pomyślnie się do niego zalogował.
Ćwiczenie 1.2. Poprawne zakończenie pracy z systemem Windows XP
1. Naciśnij przycisk Start.
2. W prawym, dolnym rogu znajduje się przycisk Wyłącz komputer  naciśnij go.
3. Zostanie wyświetlone okno dialogowe przedstawione na rysunku 1.2. W zale\
ności od tego, czy chcesz
wyłączyć komputer czy ponownie uruchomić system operacyjne, wybierz odpowiednie opcje.
4. Je\
eli wybrałeś opcję Wyłącz, a komputer nie został automatycznie wyłączony, poczekaj na pojawienie
się komunikatu Mo\
esz teraz bezpiecznie wyłączyć komputer, a następnie wyłącz go.
Rysunek 1.2. Wyłączanie komputera
Ćwiczenie 1.3. Przełączanie komputera w stan niskiego poboru energii (ale nie w stan
hibernacji)
1. Naciśnij przycisk Start.
2. W prawym, dolnym rogu znajduje się przycisk Wyłącz komputer  naciśnij go.
3. Zostanie wyświetlone okno dialogowe przedstawione na rysunku 1.2. Wybierz opcję Stan
wstrzymania. Komputer po chwili wyłączy dyski twarde oraz większość urządzeń zewnętrznych
(takich jak np. monitor).
4. Aby uaktywnić komputer, naciśnij dowolny klawisz  komputer po chwili będzie ponownie gotowy
do pracy (szybciej ni\
w przypadku poprzednich systemów firmy Microsoft).
a. Je\
eli w komputerze została utworzona większa liczba kont u\
ytkowników, pojawi się ich
lista. Za pomocą myszki nale\
y wybrać właściwe konto.
b. W przeciwnym razie komputer przywróci sesję u\
ytkownika.
Ćwiczenie 1.4. Przełączanie komputera w stan hibernacji
Je\
eli planujemy dłu\
szą przerwę w pracy z komputerem, ale nie chcemy tracić zbyt wiele czasu na
ponowne uruchomienie systemu operacyjnego i u\
ywanych aplikacji, mo\
emy przełączyć komputer w stan
hibernacji. System zapisze na dysku twardym dokładną kopię zawartości pamięci operacyjnej i wyłączy
komputer. Ponowne uruchomienie komputera będzie o wiele krótsze.
1. Naciśnij przycisk Start :&
2. W prawym, dolnym rogu znajduje się przycisk Wyłącz komputer  naciśnij go.
3. Pojawi się okno dialogowe przedstawione na rysunku 1.2. Naciśnij klawisz Shift i wybierz opcję
Stan wstrzymania (podpis pod klawiszem opcji po naciśnięciu klawisza Shift powinien zmienić się
na Hibernacja).
4. Aby uaktywnić komputer, włącz go  komputer po chwili będzie ponownie gotowy do pracy.
c. Je\
eli w komputerze została utworzona większa liczba kont u\
ytkowników, zostanie
wyświetlona ich lista. Za pomocą myszki nale\
y wybrać właściwe konto.
d. W przeciwnym przypadku komputer przywróci sesję u\
ytkownika.
Rysunek 1.3. Opcje zasilania
Ćwiczenie 1.5. Wyłączanie opcji hibernacji
Aby wyłączyć opcję hibernacji i usunąć plik hiberfile.sys z dysku (rozmiar pliku zale\
y od liczby
zainstalowanej w komputerze pamięci operacyjnej):
1. Kliknij prawym przyciskiem myszy dowolny, pusty punkt tapety.
2. Z wyświetlonego menu wybierz znajdującą się na dole opcję Właściwości.
3. Pojawi się okno Właściwości: Ekran. Wybierz opcję Wygaszacz ekranu, a następnie kliknij
przycisk Zasilanie.
4. Zostanie wyświetlone (pokazana na rysunku 1.3) menu Właściwości: Opcje zasilania. Wybierz
opcję Hibernacja, a następnie odznacz opcję Włącz hibernację.
5. Naciśnij przycisk OK.
Wylogowanie u\
ytkownika
System Windows XP ułatwia pracę wielu u\
ytkowników na jednym komputerze. Mo\
liwe jest zarówno
wylogowanie (system zakończy wszystkie uruchomione przez u\
ytkownika programy i umo\
liwi zalogowanie
innemu u\
ytkownikowi), jak i odłączanie u\
ytkownika (system umo\
liwi innemu u\
ytkownikowi zalogowanie
się, ale nie zakończy działania uruchomionych aplikacji. Dzięki temu mo\
emy po pewnym czasie zalogować się
do systemu i kontynuować rozpoczętą pracę).
Ćwiczenie 1.6. Odłączanie
Aby wylogować się, pozostawiając aktywne wszystkie uruchomione aplikacje:
1. Naciśnij przycisk Start.
2. Po lewej stronie przycisku Wyłącz komputer znajduje się przycisk Wyloguj  naciśnij go.
3. Zostanie wyświetlone okno dialogowe Wylogowywanie z systemu Windows. Wybierz opcję
Przełącz u\
ytkownika.
4. Pojawi się ekran umo\
liwiający zalogowanie się do systemu dowolnego u\
ytkownika.
Mened\
er zadań Windows
W przeciwieństwie do systemów Windows 9x równoczesne naciśnięcie klawiszy CTR+ALT+DEL nie spowoduje
restartu komputera, ale uruchomienie aplikacji Menad\
er zadań. Aplikacja ta mo\
e być u\
ywana do
monitorowania kluczowych wskaz
ników wydajności komputera. Dodatkowo mo\
na zapoznać się ze stanem
uruchomionych programów i zakończyć te programy, które przestały odpowiadać. Ćwiczenia dotyczących
wykorzystania tej aplikacji czytelnik znajdzie w równie\
w rozdziale 11.
Ćwiczenie 1.7. Uruchamianie programu Menad\
er zadań
1. Naciśnij kombinację klawiszy CTR+ALT+DEL.
2. Z menu wybierz opcję Zamknij.
3. Zostanie rozwinięte podmenu zawierające m.in. opcję Hibernuj, Wyłącz i Uruchom ponownie.
Wybierz właściwą opcję.
Aktywacja systemu Windows XP
Ka\
dy komputer, a właściwie prawie ka\
da jego ka\
da jego część, ma swój unikalny identyfikator (numer
seryjny). Wszystkie te numery mogą być wykorzystane do wygenerowania unikalnego numeru komputera.
Dodatkowo, system Windows tak\
e ma swój identyfikator (Product ID). Poprzez połączenie obu numerów
(komputera i oprogramowania) wygenerowany zostaje unikalny identyfikator wykorzystywany podczas
aktywacji.
Proces aktywacji sprowadza się do przesłania firmie Microsoft (poprzez Internet lub telefonicznie2)
wygenerowanego w powy\
ej opisany sposób numeru. W odpowiedzi otrzymamy składający się z 50 cyfr klucz
potwierdzający. Wprowadzenie go do komputera (automatyczne w przypadku aktywacji przez Internet) kończy
proces aktywacji.
System, który nie został aktywowany zostanie po pewnym czasie zablokowany!
Ćwiczenie 1.8. Aktywacja systemu Windows XP
1. Je\
eli system nie został jeszcze aktywowany, będzie przypominał o terminie, w którym nale\
y
przeprowadzić aktywację (poprzez wyświetlenie komunikatu w prawym rogu paska zadań).
2
Nale\
y zadzwonić pod czynny 5 dni w tygodniu, w godzinach 9:00-17:00 numer Centrum obsługi klienta firmy
Microsoft: 0801-308-801.
2. Kliknij na rozwijanym komunikacie przypominającym o obowiązku aktywacji  zostanie
uruchomiony Kreator aktywacji.
3. Wybierz metodę aktywacji (poprzez Internet lub telefonicznie)
4. Zdecyduj, czy jednocześnie z aktywacją chcesz zarejestrować się jako legalny u\
ytkownik systemu
(rejestracja jest dobrowolna).
5. W przypadku aktywacji poprzez Internet:
a. Wybierz połączenie.
b. Skonfiguruj połączenie z Internetem.
c. System wygeneruje klucz aktywacji, prześle go do Centrum aktywacji i odbierze klucz
potwierdzający. Proces aktywacji zostaje zakończony.
6. W przypadku aktywacji telefonicznej:
a. Wybierz nazwę kraju, z którego dzwonisz.
b. Zadzwoń pod podany numer i podaj wyświetlony na ekranie kod aktywacyjny.3
c. Wprowadz
podany przez pracownika Microsoftu klucz potwierdzający. Proces aktywacji
zostaje zakończony.
W jakich sytuacjach niezbędna będzie ponowna aktywacja
systemu?
Aktywacja produktu została wprowadzona po to, aby uniemo\
liwić instalowanie tego samego egzemplarza
systemu operacyjnego na dowolnej liczbie komputerów.
25 paz
dziernika 2001 r. zaledwie w tydzień po wprowadzeniu na rynek nowego systemu operacyjnego Windows XP
zostały złamane jego zabezpieczenia antypirackie. Jak podał brytyjski serwis BizArts Labs,  odbezpieczone wersje
pojawiły się ju\
na początku listopada w Azji (rynek piracki).
W rezultacie, po przeprowadzeniu pewnej liczby zmian w konfiguracji komputera w czasie krótszym ni\
około
120 dni, konieczna będzie ponowna aktywacja systemu. Jeśli nasz komputer nie wchodzi w skład lokalnej sieci
komputerowej, będzie mo\
na zmienić do 6 części bez aktywacji. Jeśli PC posiada kartę sieciową, ale została ona
zamieniona, będzie mo\
na dokonać jeszcze tylko 3 zmian (4 spowoduje konieczność aktywacji). System
sprawdza następujące elementy :
1. Numer seryjny wolumenu systemowego
2. Adres MAC karty sieciowej
3. Napęd CD-ROM oraz DVD-ROM
4. Numer seryjny karty graficznej
5. Numer seryjny procesora
6. Numer seryjny dysku twardego
7. Numer seryjny kontrolerów SCSI oraz IDE
8. Model procesora
9. Ilość pamięci RAM
3
To jedyny moment, w którym ten kod zostaje wyświetlony u\
ytkownikowi.