• wiedza praktyczna (pragmatyczna) tj. jak to wykorzystać. Co możemy zrobić z
danym przedmiotem, procesem. Np. danÄ… osobÄ™, nawet gdy o niej nic nie wiem -
mogę wykorzystać jako ilustrację. Możecie sobie pomyśleć jak np. wykorzystać
profesora, żeby egzamin przebiegł jak najłagodniej, jak można go użyć.
• wiedza afektywna (jak Ja reagujÄ™, czy jak powinno siÄ™ emocjonalnie reagować
np. na to o
czym teraz mówimy). Wracając do naszego przykładu: coś sobie myślici np.
możecie sobie
pomyśleć Jak ja tego Miki nie lubię", ale to nie jest takie ważne. Sprawy się
komplikujÄ…, gdy
zaczynamy myśleć przykładowo - o innych grupach narodowościowych, czyli tzw.
stereotypy
i gdy np. pojawia się hasło Cyganie (lub Żydzi) budzą się negatywne emocje,
reaguje siÄ™
emocjonalnie, oczywiście uzasadniając to sobie.
Należy pamiętać, że schemat poznawczy dotyczący przedmiotu lub jakiegoś
wydarzenia lub jakiegoÅ› procesu ma trzy aspekty: deskryptywny, pragmatyczny (co
ja z tym mogę zrobić} i afektywny (jak należy reagować emocjonalnie - jak
należy dodatnio, pozytywnie reagować lub jak reagujemy negatywnie. Zdarza się,
że ktoś o danym polityku ma taki schemat, że bez względu na to co on mówi
będzie zawsze na niego reagował pozytywnie).
Moje tendencje do robienia różnych dygresji podczas wykładu powodują, że czasem
macie wrażenie, że coś zostało nie dopowiedziane tak jak miało to miejsce w
przypadku, gdy wspomniałem o preferencjach (jak zwrócił mi uwagę wasz kolega).
Jest to właśnie dobry przykład pojawiania się u kolegi schematu, pewnego
kategoryzowania, z którego słusznie wynika pytanie. Ale moje dygresje i ich nie
dokańczanie są też spowodowane tym, że ja mam zły schemat dotyczący was -
jestem pewnie zapóźniony w stosunku do was, wobec czego muszę troszeczkę
skorygować swój schemat was, bo wy ciągle jesteście w fazie stawania się
psychologami.
Wyjaśniając kolegi wątpliwości: Preferencje nasze w stosunku do innych ludzi
(wychodzę tu znacznie na przód) - jest w psychologii społecznej ale i nie tylko
cała grupa teorii pod tytułem "teorie równowagi poznawczej". Teorie równowagi
poznawczej, których jest dużo zaczęły się od nazwiska człowieka, który był
związany z postaciowcami, gestaltystami niemieckimi. Wywodził się z Niemiec -
Fritz Heider, urodził się na początku naszego wieku, zmarł niedawno, nie
napisał dużo ale napisał parę ważnych rzeczy (pisał m.in. o problemie
przyczynowości tj. jak my spostrzegamy przyczynowość szczególnie ludzką).
S ą tu ważne dwie rzeczy:
Heider był pierwszym człowiekiem, który przedstawił teorię atrybucji, a więc
przejście od zachowania do cech ludzkich. Wprowadził on pojęcie równowagi
poznawczej.
Wyobraźmy to sobie na przykładzie:
Są dwie osoby - osoba A i osoba B. Strzałka może oznaczać np. ja wybieram, ja
lubię. Powiedzmy, że ja spostrzegam kolegę jako człowieka pozytywnego, jako
zainteresowanego itd i zwracam się do niego. W jakiś sposób ujawniam swoją
relację w kategoriach: lubię, nie lubię. W takiej sytuacji Heider będzie
oczekiwał równowago poznawczej, która polegałaby na tym, że osoba B odpowie
osobie A relacją, która będzie również opatrzona plusem.
Państwo wiecie, że tak właśnie się tworzą nasze związki międzyludzkie trwalsze,
że jedna osoba, wszystko jedno z jakiego powodu ujawnia drugiej osobie to, że
jÄ… np. lubi.
Jeżeli byłby tu jeden minus, wtedy będziemy mieli do czynienia z brakiem
równowagi poznawczej. Jest tak wtedy, gdy ja mówię do kolegi, że go lubię, a on
ujawnia do mnie negatywny stosunek.