Wojskowy Instytut Łączności
.class0 A:link {font-family: tahoma, sans-serif; font-size: 11px; font-weight: bold; text-decoration: none; color: FFFFFF;}
.class0 A:visited {font-family: tahoma, sans-serif; font-size: 11px; font-weight: bold; text-decoration: none; color: FFFFFF;}
.class0 A:active {font-family: tahoma, sans-serif; font-size: 11px; font-weight: bold; text-decoration: none; color: FFFFFF;}
.class0 A:hover {font-family: tahoma, sans-serif; font-size: 11px; font-weight: bold; text-decoration: none; color: FFFFFF;}
.class1 A:link {font-family: tahoma, sans-serif; font-size: 11px; font-weight: bold; text-decoration: none; color: bac195;}
.class1 A:visited {font-family: tahoma, sans-serif; font-size: 11px; font-weight: bold; text-decoration: none; color: bac195;}
.class1 A:active {font-family: tahoma, sans-serif; font-size: 11px; font-weight: bold; text-decoration: none; color: FFFFFF;}
.class1 A:hover {font-family: tahoma, sans-serif; font-size: 11px; font-weight: bold; text-decoration: none; color: d8c32e;}
.class2 A:link {font-family: tahoma, sans-serif; font-size: 11px; font-weight: normal; text-decoration: none; color: d8c32e;}
.class2 A:visited {font-family: tahoma, sans-serif; font-size: 11px; font-weight: normal; text-decoration: none; color: d8c32e;}
.class2 A:active {font-family: tahoma, sans-serif; font-size: 11px; font-weight: normal; text-decoration: none; color: FFFFFF;}
.class2 A:hover {font-family: tahoma, sans-serif; font-size: 11px; font-weight: normal; text-decoration: none; color: FFFFFF;}
.class3 A:link {font-family: tahoma, sans-serif; font-size: 11px; font-weight: normal; text-decoration: none; color: 848077;}
.class3 A:visited {font-family: tahoma, sans-serif; font-size: 11px; font-weight: normal; text-decoration: none; color: 848077;}
.class3 A:active {font-family: tahoma, sans-serif; font-size: 11px; font-weight: normal; text-decoration: none; color: 000000;}
.class3 A:hover {font-family: tahoma, sans-serif; font-size: 11px; font-weight: normal; text-decoration: none; color: 000000;}
.class4 A:link {font-family: tahoma, sans-serif; font-size: 10px; font-weight: normal; text-decoration: none; color: 291d12;}
.class4 A:visited {font-family: tahoma, sans-serif; font-size: 10px; font-weight: normal; text-decoration: none; color: 291d12;}
.class4 A:active {font-family: tahoma, sans-serif; font-size: 10px; font-weight: normal; text-decoration: none; color: 848077;}
.class4 A:hover {font-family: tahoma, sans-serif; font-size: 10px; font-weight: normal; text-decoration: none; color: 848077;}
.style1 {
font-family: Tahoma;
color: #000000;
font-size: 10px;
}
.style2 {
font-family: Tahoma;
color: #6e863e;
font-size: 10pt;
font-weight: bold;
}
.style8 {font-family: Tahoma; color: #000000; font-size: 11px; }
.style9 {color: #003300}
.style10 {font-family: Tahoma; color: #003300; font-size: 10pt; font-weight: bold; }
.style24 {font-size: 9px; font-family: Tahoma; }
.style27 {font-size: 9pt}
.style3 {font-family: Arial, Helvetica, sans-serif}
.style50 { font-size: 11px;
color: #000000;
}
.style53 {font-family: Tahoma}
.style59 {font-size: 12px; color: #000000; }
.style61 {font-weight: bold; font-size: 12px; font-family: Tahoma; color: #000000; }
.style71 {
font-size: 12px;
font-weight: bold;
font-family: Tahoma;
}
.style74 {font-family: Tahoma; color: #000066; font-size: 10px; }
.style75 {color: #000000}
.style79 {
color: #333333;
font-style: italic;
font-size: 8pt;
}
.style80 {
color: #333333;
font-size: 8pt;
}
O INSTYTUCIE
OFERTA
AKTUALNOŚCI
Wydarzenia
Seminaria i publikacje
Napisali o nas
LABORATORIA
7. PR - PUNKT KONTAKTOWY
ZAMÓWIENIA PUBLICZNE
KONTAKT
PARTNERZY
KONFERENCJA MCC 2007
ŁĄCZNOŚĆ MULTIMEDIALNA
Błąd! Twoja przeglądarka nie wyświetla iFRAMEs
Napisali o nas
NOWA TECHNIKA WOJSKOWA Nr 3/2007 r.
KROKUS zakwita (str. 26-29)
Technika ATM i technika IP: podobieństwa i różnice (str. 30-32)
Strona internetowa Wydawnictwa Magnum-X z dn. 21.03.2007 r.
KROKUS zakwita
PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH Nr 1/2007 r. (str. 58-59) - wersja elektroniczna czasopisma (pdf)
KROKUS pokazuje kierunek
PRZEGLĄD TELEKOMUNIKACYJNY Nr 12/2006 r. - WIADOMOŚCI TELEKOMUNIKACYJNE
*** Numer w całości poświęcony dorobkowi naukowo-badawczemu WIŁ w Zegrzu ***
"WOJSKOWY INSTYTUT WOJSKOWY Historia, obszary badawcze i osiągnięcia "
--- Marek Suchański (str. 351-353)
Publikacje pracowników naukowo-badawczych WIŁ (str. 353-386)
POLSKA ZBROJNA Nr 45/2006 r.
KROKUS zakwita powoli
RAPORT Nr 11/2006 r.
KROKUS 2000 w pole
RZECZPOSPOLITA z dn. 17.11.2006 r.
Wywiad dyrektora WIŁ - dr. inż. Marka Suchańskiego
RZECZPOSPOLITA Nr 250 z dn. 25.10.2006 r.
Multimedialna rewolucja w armii - Zbigniew Lentowicz
Polscy konstruktorzy z Wojskowego Instytutu Łączności i krajowe firmy, m.in. gdyński Radmor, warszawski Transbit, zbudowały dla armii szerokopasmowy system łączności Krokus, który wykorzystuje najnowocześniejsze techniki internetowe, transmisji danych i przekazów wideo. Prace nad systemem trwały sześć lat. Po czekających go teraz finalnych próbach Krokus, który potrafi wykorzystywać starsze urządzenia i łączyć je z możliwościami najnowszego sprzętu, trafi do armii - zapewnił w Zegrzu Marek Suchański, dyrektor WIŁ
Strona internetowa PAP FOTO z dn. 25.10.2006 r.
Zdjęcia fotoreportera PAP - Jacka Turczyka zamieszczone 25.10.2006 r. na stronie internetowej PAP FOTO
ŻYCIE WARSZAWY z dn. 09.02.2006 r.
Satelity będą pomagać ratownikom
W Zegrzu zaprezentowano możliwości wykorzystania satelitów w akcjach ratunkowych. W 2008 r. będzie to standardem w całej Europie.
W Wojskowym Instytucie Łączności w Zegrzu zaaranżowano wczoraj trzęsienie ziemi o sile 7,4 w skali Richtera. Oprócz wielu ofiar spowodowało ono uszkodzenie tamy na Zalewie Zegrzyńskim. Jej przerwanie zagroziło życiu tysięcy mieszkańców rejonu położonego wokół zalewu.
Taki był scenariusz przeprowadzonych wczoraj ćwiczeń. Sztab organizujący akcję ratunkową otrzymał dodatkową pomoc - dostęp do satelitarnych zdjęć rejonu katastrofy i najnowszych środków łączności.
Ta możliwość to efekt finansowanego przez UE programu ASTRO+. Uczestniczy w nim dziewięć państw UE. Polskę reprezentuje Centrum Badań Kosmicznych. Według dyrektora CBK prof. Zbigniewa Kłosa, system osiągnie gotowość operacyjną w 2008 r.
- Na razie to tylko demonstracja. Taki system będzie przydatny przy powodziach, pożarach lasów czy nawet obsunięciach ziemi. Dostęp do technologii satelitarnych pozwoli na precyzyjną ocenę zagrożeń i lepsze zaplanowanie działań ratowniczych - mówi dyrektor Krajowego Centrum Koordynacji Ratownictwa i Ochrony Ludności Andrzej Sztarbała.
Dzięki satelitom Unia Europejska zyska lepszą możliwość prowadzenia akcji ratowniczych i humanitarnych także poza Europą.
Niektóre kraje UE już wykorzystują dane satelitarne do operacji ratowniczych na lądzie i morzu. W tej dziedzinie przodują Wielka Brytania i Włochy. Satelity zostały także wykorzystane w Niemczech podczas ogromnej powodzi w 2002r.
Na opracowanie programu ASTRO+ UE przeznaczyła do tej pory 2,1 mln euro. W marcu Komisja Europejska ma zatwierdzić przygotowany projekt.
Według prof. Zbigniewa Kłosa, kilka polskich firm ma szansę włączyć się do programu ASTRO+. Wojskowy Instytut Łączności w Zegrzu zaproponował swój system łączności naziemnej Krokus. Satelitarne centrum Obserwacji, firma Geo - System i Politechnika Warszawska pracują nad oprogramowaniem umożliwiającym wykorzystanie danych satelitarnych do operacji ratowniczych.
INFOTEL Nr 11/2005
Technologiczne przemiany militarnej teleinformatyki
Centrum Konferencyjno-Szkoleniowe Wojskowego Instytutu Łączności w Zegrzu gościło w dniach 4 i 5 października 2005 roku międzynarodowe grono naukowców oraz producentów sprzętu teleinformatycznego. Przybyli oni do tej podwarszawskiej miejscowości na 7th NATO REGIONAL CONFERENCE ON MILITARY COMUNICATIONS AND INFORMATION SYSTEMS, organizowaną od 1999 roku pod patronatem sekretarza stanu - I zastępcy ministra obrony narodowej RP oraz zastępcy sekretarza generalnego NATO ds. wsparcia obronnego.
Ta coroczna konferencja - organizowana przez WIŁ, natowską agencję NC3, Wojskową Akademię Techniczną oraz polski oddział AFCEA - jest ważnym wydarzeniem, zmierzającym do integracji środowisk pracujących nad wdrożeniem do eksploatacji nowych militarnych systemów łączności i informatyki. Dyskusjom tradycyjnie towarzyszyła wystawa najnowszego sprzętu teleinformatycznego, prezentowanego przez liczne firmy krajowe i zagraniczne.
Rodowód zegrzyńskich obrad
Zegrze od dawien dawna słynęło wojskowymi łącznościowcami. Nic dziwnego, że właśnie tam zrodziła się idea zorganizowania konferencji naukowej, umożliwiającej prezentację najważniejszych problemów dotyczących nowo opracowywanych wojskowych systemów łączności. We wrześniu 1992 roku w zegrzyńskiej Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Łączności odbyło się pierwsze takie spotkanie, poświęcone: "Systemom łączności i informatyki (pracującym) na potrzeby obrony i bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej". Od początku naukowym dysputom towarzyszyła wystawa sprzętu, oczywiście o wiele uboższa od tegorocznej.
Restrukturyzujące się Siły Zbrojne RP uznały WSOWŁ za zbędną, więc została ona ostatecznie zlikwidowana w 1997 roku. Organizację Wojskowej Konferencji Telekomunikacji i Informatyki przejął wówczas, istniejący również w Zegrzu i to dosłownie po sąsiedzku, Wojskowy Instytut Łączności, a wsparła go w tej pracy stołeczna Wojskowa Akademia Techniczna.
W 1998 roku Konferencja uzyskała rangę międzynarodową, a to za sprawą ogromnego zaangażowania NATO Consultation, Command and Control Agency. Szczególną życzliwość okazał zegrzyńskiej inicjatywie ówczesny dyrektor generalny tej agencji Loren Diedrichsen. Ogromne znaczenie miała też wielka aktywność agencyjnego szefa oddziału systemów łączności Daga Wilhelmsena, obecnego dyrektora generalnego NC3A. Podwyższenie rangi Konferencji sprawiło, iż do Zegrza przyjechało 200 naukowców, w tym 23 z zagranicy.
Od 1999 roku Regional Conference on Military Communications and Information Systems (RCMCIS) pełni ważną rolę regionalnej konferencji NATO. Patronują jej teraz: sekretarz stanu - I zastępca ministra obrony narodowej RP oraz zastępca sekretarza generalnego NATO do spraw inwestycji obronnych. Poszerzyła się przy tym gama prezentowanego sprzętu teleinformatycznego. Firmy, nie tylko polskie, chcą zaprezentować swoje najnowsze produkty. Współpraca z armią jest przecież ze wszech miar korzystna.
Do trójki organizatorów konferencji dołączył polski oddział AFCEA, natomiast patronat medialny nad przedsięwzięciem od lat niezmiennie sprawuje redakcja miesięcznika "INFOTEL". Głównym celem zegrzyńskiego spotkania jest tworzenie szerokiego forum wymiany nowych idei oraz doświadczeń pomiędzy pracownikami ośrodków naukowo-badawczych, a użytkownikami systemów łączności i informatyki. W ten sposób rozpoznaje się potrzeby wprowadzania nowych technik i usług do systemów wojskowych.
Co roku odbywa się w Zegrzu ważna prezentacja dokonań międzynarodowych środowisk naukowych, biorących udział w tworzeniu nowych militarnych systemów łączności, spełniających specyficzne wymagania współczesnego pola walki. Szerokie uczestnictwo w RCMCIS przedstawicieli ośrodków naukowo-badawczych, przemysłu oraz jednostek wojskowych jest najlepszym dowodem nie tylko celowości, a wręcz konieczności organizowania tych spotkań. Aktywny udział gości zagranicznych, w tym licznych przedstawicieli NATO, zapewnia bezpośredni kontakt z osiągnięciami światowej teleinformatyki. Umożliwia też dokonywanie porównań wzajemnych osiągnięć, pozwalając tym samym na określenie wspólnych celów dalszej współpracy.
Dostojni goście...
Odzwierciedleniem rosnącego znaczenia RCMCIS jest żywe zainteresowanie ze strony Ministerstwa Obrony Narodowej RP oraz Sztabu Generalnego WP, a także uczestnictwo licznych ważnych osobistości. W tym roku nie mógł przybyć osobiście do Zegrza jeden z ojców tej Konferencji, dyrektor generalny NC3A Dag Wilhelmsen. Od czegóż jednak są prezentowane na terenie WIŁ najnowsze urządzenia teleinformatyczne. Dyrektor Wilhelmsen przemówił do uczestników spotkania z Brukseli, za pomocą telemostu.
Przybyli natomiast tak znakomici goście zagraniczni jak: Director of Communications and Information Systems Division Luigi Bella, a także John S. Collura - Principal IAD Scientist. Wśród krajowych uczestników otwarcia konferencji byli m.in.: szef sztabu, zastępca dowódcy wojsk lądowych gen dyw. Zbigniew Cieślik, szef Generalnego Zarządu Dowodzenia i Łączności gen dyw. Stanisław Krysiński, komendant WAT gen. bryg. Bogusław Smólski oraz gen. bryg. Janusz Bojarski - zastępca szefa Wojskowych Służb Informacyjnych. Wszystkich znakomitych gości powitał dyrektor WIŁ dr inż. Marek Suchański, życząc owocnych obrad. Wyraził przy tym pragnienie, aby wymiana poglądów stała się ważnym ogniwem w procesie modernizacji Sił Zbrojnych, a co za tym idzie - w procesie tworzenia i umacniania bezpieczeństwa międzynarodowego.
Nikogo z uczestników Konferencji nie trzeba było przekonywać o tym, że systemy łączności i informatyki mają ogromny wpływ na efektywność działań armii zarówno w wymiarze narodowym, jak i koalicyjnym. Stąd aktualnym wyzwaniem dla konstruktorów i producentów staje się interoperacyjność tych urządzeń, a także ich przystosowanie do wymagań niesionych przez filozofię Network Enabled Capability. Dlatego tej właśnie problematyce była poświęcona część wygłaszanych w Zegrzu referatów.
Obradom towarzyszyła, tak jak co roku, wystawa systemów i urządzeń telekomunikacyjno-informatycznych. Kilkanaście firm krajowych i zagranicznych zaprezentowało na niej swoje najwyższej jakości usługi i rozwiązania techniczne. O tym, że było na co popatrzeć i czym się zachwycić - myślę, że zaraz dowiodę.
... i wspaniali gospodarze
Organizatorów Konferencji chciałbym tym razem zaprezentować nie na mównicach, ale w hali wystawienniczej. Przecież zarówno WAT , jak i WIŁ mają swoje prototypowe urządzenia, którymi pragną pochwalić się przed międzynarodowym gronem naukowców.
Wojskowy Instytut Łączności został powołany w 1951 roku. Wynika stąd, że już ponad pół wieku prowadzi prace badawczo-rozwojowe i wdrożeniowe dla wojska oraz przemysłu obronnego. Zajmuje się m.in.: projektowaniem sieci telekomunikacyjnych, systemów i obiektów łączności radiowej, elementów ochrony informacji w systemach teleinformatycznych, a także testowaniem systemów i urządzeń oraz standaryzacją i certyfikacją. Tym razem zaprezentował na wystawie: stanowisko komputerowe o obniżonym poziomie emisji elektromagnetycznych, komputer pokładowy KP 2500, barierę mikrofalową X-01 oraz cyfrowy terminal abonencki ISDN:TAI-S. To ostatnie urządzenie jest przeznaczone do realizacji utajnionych rozmów telefonicznych oraz niejawnej transmisji danych o klauzuli do TAJNE włącznie, prowadzonej w publicznych i resortowych sieciach ISDN.
Instytut Telekomunikacji Wydziału Elektroniki Wojskowej Akademii Technicznej jest nieco młodszy od WIŁ. Nieco ponad 35 lat kształci kadrę techniczną dla potrzeb wojsk łączności. Prace naukowo-badawcze i projektowo-wdrożeniowe realizuje obok działalności dydaktycznej, a także stara się je włączać w proces nauczania. W Zegrzu naukowcy z WAT zaprezentowali m.in.: system znakowania cyfrowych sygnałów akustycznych, zestaw do wykrywania sygnałów szerokopasmowych oraz programowalny wzbudnik sygnałów radiowych, przeznaczony do generowania różnych sygnałów zakłócających i degradujących sygnał systemów radiokomunikacyjnych.
Techniki pomiarowe
Co naukowcy cenią najbardziej? Wydaje się, że dokładność pomiarów oraz precyzję technik pomiarowych. Na wystawie, towarzyszącej tegorocznej VII RCMCIS w Zegrzu, tymi zagadnieniami zajmowały się trzy firmy.
Zaraz przy wejściu do hali wystawienniczej swoje wyroby prezentowała firma AM Technologies Polska. Spółka ta wyodrębniła się ze struktur Działu Aparatury Pomiarowej Hewlett-Packard w 1999 roku, co samo w sobie wydaje się najlepszą rekomendacją. Prowadzi autoryzowaną sprzedaż i serwis urządzeń światowych liderów branży pomiarowej, takich jak: Agilent Technologies, FLUKE i Hart Scientific oraz Grinek and Sysdel. Buduje również komory bezechowe do pomiarów anten i kompatybilności elektromagnetycznej w oparciu o materiały firmy TDK.
Firma posiada Wewnętrzny System Kontroli WSK, a także certyfikaty jakości ISO 9001:2001 oraz AQAP 2110:2003. W tym roku jej stoisko zdominowały oscyloskopy Agilent serii 3000. Zaprezentowano cztery modele, pracujące w paśmie częstotliwości od 60 do 200 MHz. Wyposażone w duży kolorowy ekran LCD, wszystkie posiadają zaawansowane opcje wyzwalania, pomiary automatyczne, filtrację cyfrową, sekwencyjny tryb akwizycji danych, funkcje matematyczne (z FFT), funkcje zapisywania nastaw i przebiegów, testowania masek oraz wiele innych, mogących wzbudzić pożądanie niejednego wyrobnika nauki.
Podobną ofertę prezentowała firma National Instruments Poland, której stoisko znajdowało się dosłownie naprzeciwko pierwszej. To wiodący na rynku dostawca sprzętu i oprogramowania systemów kontrolno-pomiarowych, komputerów przemysłowych, sprzętu i oprogramowania sterowania napędem oraz akwizycji obrazu. Dostarczając łatwe w integracji oprogramowanie i modułowy sprzęt, ułatwia pracę inżynierów i naukowców na całym świecie. Niestety w naszych warunkach, gdzie znaczącym czynnikiem jest cena urządzeń, większe zainteresowanie wzbudzały tańsze rozwiązania AM Technologies.
Trzecią firmą tej branży, ale również dość drogą, była Rohde and Schwarz Osterreich, której polskie przedstawicielstwo zaprezentowało propozycję handlową dwa stoiska dalej. Oprócz instrumentów pomiarowych wysokiej częstotliwości, kuszono możliwościami monitorowania sygnałów i radiolokacją, łącznością radiową i ruchomą. A wszystko to w oparciu o wyroby japońskiej firmy Advantest.
Łączność
To dział najobszerniej prezentowany na tej wystawie. Bo też jest ona słusznie nazywana "nerwem armii". Trudno wyobrazić sobie bez niej współczesne dowodzenie czy prowadzenie działań bojowych. Po co jednak daleko szukać? Załatwienie codziennych, zwykłych spraw ułatwia nam właśnie łączność.
Jedno z obszerniejszych stoisk i również przy wejściu do hali wystawienniczej zajęła grupa MAW Telcom, będąca integratorem systemów teleinformatycznych i radiokomunikacyjnych oraz dostawcą rozwiązań z zakresu łączności bezprzewodowej, techniki lotniczej, dowodzenia, rozpoznania, wojny elektronicznej oraz inżynierii i logistyki. Od przeszło 14 lat zapewnia profesjonalną łączność sektorom obrony narodowej, bezpieczeństwa publicznego, a także ratownictwa. Zaprezentowała całą serię radiotelefonów firmy Motorola, a wśród nich radiotelefon cyfrowy XTS 5000 - najsolidniejszy i najlepiej nadający się do współdziałania interoperacyjnego w różnych systemach.
Naprzeciwko swoje stoisko ustawiła firma DGT, współpracująca z wojskiem od wielu lat, będąca członkiem Polskiej Izby Producentów na Rzecz Obronności Kraju. MON był jednym z pierwszych jej klientów, kupując centrale cyfrowe DGT 3450. Firma dostarcza kompleksowe rozwiązania telekomunikacyjne i teleinformatyczne. Opracowuje oraz integruje innowacyjne techniki szybkiego przesyłania głosu, obrazu czy danych, dostępu do szerokopasmowych usług multimedialnych z wykorzystaniem mediów tradycyjnych, a także sieci konwergencyjnych. Posiada certyfikaty: ISO 9001:2000, AQAP-2110 oraz Natowski Kod Podmiotu Gospodarki Narodowej NCAGE:0267H. Tym razem zaprezentowała m.in. polowy system telekomunikacyjny najnowszej generacji DGT 3450-1WW, stworzony specjalnie na potrzeby rynku wojskowego, spełniający wymagania norm NATO.
Dwa stoiska dalej prezentuje swoje wyroby gdyński RADMOR. I on ma wspaniałe tradycje współpracy z wojskiem. Nasi żołnierze używają aktualnie radiostacje tej firmy w Iraku. Gdynianie zawsze starają się przedstawić w Zegrzu jakieś nowości. Tym razem były to najnowsze plecakowe i pokładowe radiostacje wojskowe "F@stnet", których produkcja rozpocznie się w 2006 roku. Oferta Radmoru objęła też m.in. nową stację bazowo-retransmisyjną ZAK 3801, przeznaczoną dla organizacji resortowych sieci łączności.
Obok swoje dokonania prezentuje Radiotechnika Marketing Sp. z o.o. Przede wszystkim szczyci się uzyskanymi w ostatnim roku certyfikatami : ISO 9001:2001 i AQAP 2110:2003 oraz NCAGE:0897H. Wśród prezentowanych urządzeń uwagę zwracają: inwerter DC/AC typu INVB2000-24-230, ragidyzowane stanowisko komputerowe RSK-1, polowy system komputerowej łączności bezprzewodowej WALANBOX-BRIDGE 1-2.4 oraz rozbudowany system SERWER-BOX przydatny na różnych szczeblach stanowisk dowodzenia.
Co roku jest obecne w Zegrzu gdyńskie Centrum Techniki Morskiej, które prowadzi badania, opracowuje i wdraża nowoczesne rozwiązania techniczne w Siłach Zbrojnych, a głównie w Marynarce Wojennej RP. CTM jest ośrodkiem badawczo-rozwojowym podległym Ministerstwu Gospodarki i Pracy. Aktywnie uczestniczy w międzynarodowej wymianie wiedzy, szczególnie w aspekcie adaptacji polskich sił morskich do struktur NATO. Jedną z prezentowanych przez CTM nowości była radiostacja krótkofalowa średniej mocy typu RKS-8000, przeznaczona do wykorzystania w stacjonarnych oraz mobilnych systemach radiokomunikacyjnych, spełniająca normy STANAG 4203 i STANAG 5511.
Jednym z najstarszych wystawców (bo istniejącym od 60 lat) był koncern Molex, a właściwie jego przedstawiciel Molex Polska. Koncern jest drugim co do wielkości światowym producentem złączy elektrycznych, elektronicznych i światłowodowych, a także wiązek kablowych. Posiada ponad 50 fabryk, a wśród nich Moltech w Polsce.
Natomiast najmłodszą wśród wystawców była firma EXATEL, powstała w 2004 roku z połączenia Tel-Energo i Telbanku. Powołując się na wieloletnie doświadczenie swoich protoplastów oferowała drugą co do wielkości w Polsce platformę telekomunikacyjną, obejmującą ponad 15 tysięcy kilometrów długości i pokrywającą swoim zasięgiem cały kraj. Ta jednorodna platforma zapewnia jednoczesną transmisję danych, obrazu oraz głosu w czasie rzeczywistym. Przepustowość sieci szkieletowej sięga 320 Gb/s i jest stale rozbudowywana.
Utajnione rozmowy
Łączność wojskowa od zawsze była szyfrowana. Tym razem w Zegrzu zaprezentowały swoje wyroby dwie firmy specjalizujące się w utajnianiu rozmów i przesyłanych danych. Obie doskonale znane łącznościowcom, nie tylko w naszym kraju.
Pierwsza, której stoisko znajdowało się tuż przy wejściu do hali, to firma COMP S.A. Przedstawiała się jako czołowy polski dostawca kompleksowych systemów teleinformatycznych, specjalizujący się w złożonych projektach systemów bezpieczeństwa. Kilka lat temu wchodziła nieśmiało na zegrzyńską wystawę, opracowując wspólnie z firmą DGT system szyfrujący ALFA. Obecnie spółka ta jest jedną z nielicznych polskich firm produkujących od podstaw zaawansowane wyroby elektroniczne w pełnym cyklu technologicznym.
W ciągu 14 lat działalności spółka wdrożyła ponad 3 tys. dedykowanych rozwiązań IT dla klientów branży telekomunikacyjnej, finansowej, administracji publicznej i przemysłu. Dziś jest wiodącym polskim producentem urządzeń kryptograficznej ochrony informacji, właścicielem technologii CompCrypt. Dzięki państwowym certyfikatom bezpieczeństwa rozwiązania te są wykorzystywane przez administrację publiczną i organy bezpieczeństwa publicznego w systemach IT, przetwarzających informacje tajne o szczególnym znaczeniu dla bezpieczeństwa narodowego.
Prezentowany na stoisku szyfrator ETA-VPN to jeden z elementów systemu kryptograficznej ochrony informacji CompCrypt. Realizuje on funkcje integralności i ochrony poufności przesyłanych informacji. Uwierzytelnianie w systemie zostało oparte o rozwiązanie infrastruktury klucza publicznego (PKI).
Obok znalazła się cała seria nowoczesnych rozwiązań typu Delta, przeznaczonych do wykorzystania w sieciach rozległych typu Klient - Serwer, pracujących w infrastrukturze klucza publicznego (PKI). Urządzenia te są elementem produkowanego i oferowanego przez spółkę, kompleksowego systemu ochrony informacji CompCrypt. Urządzenia tej serii mogą być wykorzystywane do realizacji podpisu cyfrowego oraz jako niezależne szyfratory i deszyfratory informacji przesyłanych w sieciach rozległych.
Na przeciwko swoje stoisko rozstawił UNITRONEX POLAND, firma prowadząca działalność na rynku polskim od 1974 roku. Specjalizuje się w dostawach sprzętu łączności, walki elektronicznej, systemów wieżowych do transporterów, sprzętu klasy TEMPEST oraz ochrony przed ulotem elektromagnetycznym, aparatury kontrolno-pomiarowej oraz podzespołów elektronicznych dla polskich agend rządowych. Tym razem zaprezentowano m.in.: AAI - bezpilotowe samoloty rozpoznawcze, wojskowe systemy ładowania BRENTRONICS oraz wzmacniacze zakłóceń i sprzęt SATCOM.
Radiolokacja
Osiągnięcia z tej dziedziny prezentowały również dwie firmy, a właściwie ośrodek badawczo-rozwojowy i centrum naukowo-produkcyjne.
Pierwszy to Przemysłowy Instytut Telekomunikacji, ważny producent i dostawca radarów dalekiego oraz średniego zasięgu. To on dostarcza systemy dowodzenia dla Wojsk Lądowych i Sił Powietrznych, a także radarowe systemy obserwacyjne dla Marynarki Wojennej RP. Działalność PIT obejmuje kompleksowy cykl dostawy produktów: od koncepcji, przez produkcję, aż po obsługę logistyczną.
Instytut prezentował same schematy, więc zmieścił się w hali wystawowej. Natomiast wystawiający gotowe urządzenia RADWAR musiał wyjść na zewnątrz budynku. To centrum naukowo-produkcyjne elektroniki profesjonalnej od pewnego czasu jest już spółką akcyjną. Proponuje nowoczesne wyroby elektroniki profesjonalnej dla wojska i odbiorców cywilnych. W trakcie zegrzyńskiej konferencji pokazał m.in.: zautomatyzowany system obrony powietrznej i przeciwlotniczej, zestaw kierowania ogniem artyleryjskim, system identyfikacji "swój-obcy", radary policyjne, oraz kabinę ekranującą promieniowanie elektromagnetyczne i kontenerową kancelarię polową.
Zakończenie
Dotyczy tyleż wystawy, co i mojej relacji z 7 RCMCIS 2005. Otóż ostatnim stanowiskiem wystawowym, znajdującym się również poza halą wystawienniczą, była prezentacja dokonań Wojskowych Zakładów Łączności Nr 1. Właściwie można by zaliczyć je do gospodarzy spotkania, bowiem miejscem ich stacjonowania jest Zegrze. Działają niewiele krócej od WIŁ, bo zostały powołane w 1955 roku. Zajmują się produkcją i remontują sprzęt łączności dla Sił Zbrojnych RP oraz telekomunikacji. W ich ofercie znajdują się m.in.: ruchome węzły łączności cyfrowej, mobilne aparatownie radioodbiorcze, anteny kierunkowe na pasmo od 1 do 5 GHz, a także mobilne kancelarie kryptograficzne.
I w ten sposób wyszliśmy z arcyciekawej wystawy, a zarazem doszliśmy do końca dwudniowego spotkania łącznościowców. 7 RCMCIS 2005 przeszły już do historii, pozostawiając po sobie teksty licznych referatów oraz wiele nowych informacji. Posłużą wytyczeniu dalszych perspektyw rozwoju i zastosowania technik telekomunikacyjnych, zarówno w natowskich jak i narodowych wojskowych systemach teleinformatycznych.
Pozostanie też niezapomniana atmosfera zegrzyńskiego spotkania. To ona sprawia, że łącznościowcy nie tylko wojskowi i nie jedynie krajowi chcą tu powracać. Będziemy ich oczekiwali za rok.
Mieczysław Borkowski
INFOTEL Nr 11/2005
Bezpieczny eterOpracował Grzegorz Kantowicz na postawie materiałów WIŁ
EMC lub KEM - co to jest?
Razem dla obronności, październik 2005 (nr 1)
Praktyczne aspekty wykorzystania infrastruktury teleinformatycznej oraz potencjału usługowego Szerokopasmowego Systemu Łączności Wojsk Lądowych w sytuacjach kryzysowych ( zagrożenia bezpieczeństwa państwa)
Rafał Bryś, Jacek Pszczółkowski, Marek Różycki, Krzysztof Zubel
Państwo jest złożoną organizacją, na której funkcjonowanie wpływa szereg czynników...
Świat Radio (grudzień 2004) - Andrzej Janeczek
Nowości RCMCIS 2004
W dniach od 6 do 8 października br. w Centrum Szkoleniowo-Konferencyjnym Wojskowego Instytutu Łączności w Zegrzu k. Warszawy już po raz szósty odbyła się pod auspicjami NATO Międzynarodowa Wojskowa Konferencja Telekomunikacji i Informatyki: 6th NATO Regional Conference on Military Communications and Information System - RCMCIS 2004.
Idea zorganizowania konferencji naukowej, która umożliwiałaby prezentację najważniejszych problemów dotyczących nowo opracowywanych wojskowych systemów łączności, powstała w Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Łączności.
I Konferencja Naukowa wraz z wystawą, poświęcona "Systemom łączności i informatyki na potrzeby obrony i bezpieczeństwa RP", miała miejsce w 1992 roku w WSOWŁ w Zegrzu. W 1997 roku, po zakończeniu działalności WSOWŁ, organizację Wojskowej Konferencji Telekomunikacji i Informatyki przejął Wojskowy Instytut Łączności i Wojskowa Akademia Techniczna. Do organizacji WKTiI w 1998 roku aktywnie włączyła się natowska agencja NC3A. Od 1999 roku RCMCIS pełni ważną rolę regionalnej konferencji NATO, organizowanej pod patronatem sekretarza stanu - pierwszego zastępcy obrony narodowej RP oraz zastępcy sekretarza generalnego NATO ds. wsparcia obronnego.
Organizatorem RCMCIS 2004 był Wojskowy Instytut Łączności, NATO C3 Agency oraz Wojskowa Akademia Techniczna.
Wszystkich uczestników konferencji powitał dyrektor Wojskowego Instytutu Łączności - dr inż. Marek Suchański. W obradach oraz sesjach plenarnych wzięło udział wielu wojskowych oraz cywilnych przedstawicieli producentów sprzętu łączności i informatyki z kraju oraz zagranicy.
Podobnie jak w ubiegłym roku, konferencji towarzyszyła wystawa systemów i urządzeń telekomunikacyjno-informatycznych.
W wystawie wzięło udział 28 firm prezentujących nowoczesne systemy łączności i informatyki (radiostacje, urządzenia oraz systemy teletransmisyjne i komutacyjne transmisji danych, światłowodowe i radiokomunikacyjne systemy satelitarne, sieci komputerowe, systemy multimedialne w zastosowaniach militarnych oraz komputerowe systemy wspomagania dowodzenia).
Prezentujemy kilka nowości z dziedziny radiokomunikacji, które mogą zaciekawić naszych Czytelników.
Radiostacja R-3505
Firma Radmor zaprezentowała kilka radiostacji wojskowych, znajdujących się już na wyposażeniu sił zbrojnych RP, a także nowo opracowaną radiostację osobistą R3505.
Radiostacja ta jest przeznaczona do łączności taktycznej bliskiego zasięgu HFNHF/UKF dla wojsk lądowych oraz do współdziałania z wojskami lotniczymi, morskimi i ze służbami cywilnymi, w tym z cywilną kontrolą lotów. Mogą z niej korzystać również służby ratownictwa (lądowego, morskiego i lotniczego) oraz służby publiczne, biorące udział w zdarzeniach o charakterze kryzysowym i koordynujące takie działania. To urządzenie jest przeznaczone do pracy w zakresie częstotliwości 20...520MHz. Za jego pomocą można nawiązać łączność foniczną analogową (zwykłą i maskowaną) i cyfrową (zwykłą i szyfrowaną) oraz przeprowadzić transmisję danych. Radiostacja współpracuje z zewnętrznymi urządzeniami analogowymi i cyfrowymi, takimi jak modemy czy komputery PC. Jest też możliwy odbiór informacji z systemu GPS o pozycji geograficznej.
Radiostacja R-3505 należy do urządzeń radiowych określanych jako radiostacje programowalne (Software Defined Radio). Ich podstawowa idea polega na możliwości pracy radiostacji w różnych systemach radiowych wyłącznie poprzez zmianę oprogramowania urządzenia, czyli bez potrzeby wprowadzania modyfikacji w jego konstrukcję i technologię produkcji. Radiostacja integruje istniejące standardy radiokomunikacyjne, umożliwiając transmisję mowy, danych, obrazów wideo, pozycji (GPS) oraz retransmisję sygnału pomiędzy sieciami. Jest to inteligentny terminal i interfejs pomiędzy sieciami radiowymi a sieciami przewodowymi.
Dzięki tej radiostacji na współczesnym polu walki, a szczególnie w działaniach antyterrorystycznych, gdzie jest wymagana współpraca nie tylko różnych rodzajów wojsk (jednostki lądowe, lotnictwo, marynarka wojenna), ale również służb cywilnych (policja, straż pożarna, zespoły ratowników), będzie możliwe przeprowadzenie wspólnej operacji, zapewniając łączność między różnymi służbami. Z radiostacji tej mogą korzystać również służby ratownictwa lądowego, morskiego i lotniczego, a także służby publiczne koordynujące działania podczas likwidacji zagrożeń.
Immobilizer ITK - 02P
Wojskowy Instytut Łączności w Zegrzu przedstawił na wystawie m.in. immobilizer telefonów komórkowych ITK-02P. Urządzenie to służy do miejscowego blokowania telefonów komórkowych w ściśle określonych częstotliwościach wykorzystywanych przez sieci GSM i NMT.
Ze względu na małą moc promieniowaną immobilizer nie stanowi zagrożenia dla zdrowia i nie wpływa na elektroniczne układy blokowanych przez siebie telefonów.
Jest przeznaczony do stosowania w bankach, szpitalach, salach konferencyjnych, teatrach, kinach, stacjach benzynowych, podczas tajnych narad i spotkań itp., czyli wszędzie tam, gdzie obowiązuje zakaz używania telefonów komórkowych ze względów użytkowania lub względów bezpieczeństwa.
Podstawowe właściwości i parametry ITK-02P:
- zakresy częstotliwości GSM: 900MHz, 1800MHz;
- skuteczny promień działania: 8- 15m;
- maksymalny promień działania: 16-30m;
- zasilacz zewnętrzny: 16-18V;
- czas pracy z naładowanym akumulatorem: 8h;
- wymiary zewnętrzne: 124 x 50 x128mm.
Na zewnątrz obudowy znajdują się anteny nadawcze, gniazdo zasilacza sieciowego oraz trzy sygnalizacyjne diody LED.
Antena ARL - 09/20/M
Wojskowe Zakłady Łączności nr 1 w Zegrzu oferowały m.in. ruchome węzły łączności cyfrowej, mobilne aparatownie (komutacyjne, transmisyjne, radioodbiorcze), a także anteny kierunkowe na pasmo 1-5GHz.
Na zdjęciu jest widoczna antena reflektorowa logarytmiczna ARL09l20/M. Antena ta jest przeznaczona do pracy w mobilnych radioliniach cyfrowych w paśmie III. Jest wykonana zgodnie z wymaganiami norm dla sprzętu wojskowego.
Podstawowe parametry anteny ARL-09120M:
- zakres częstotliwości: 1300 - 2700MHz;
- impedancja wejściowa: 50?;
- współczynnik fali stojącej (WFS): wieksze od 2;
- maksymalna moc wejściowa: 50W;
- zysk anteny: > 2OdB;
- polaryzacja: E, H;
- szerokość wiązki promieniowania w płaszczyznach: 121E, 1Oo/H;
- typ złącza: N;
- maksymalna prędkość wiatru: wieksze od 130 km/h;
- wymiary: 970x870x755mm;
- waga: 8kg.
Analizator MS2721S
Firma Elsinco Polska z Warszawy zaoferowała nowość - ręczny analizator widma o paśmie 7GHz firmy Anritsu. Jest to pierwszy na rynku ręczny analizator widma o paśmie 7GHz i zarazem kolejny przyrząd z rodziny Spectrum Master, przeznaczony do analizy sygnałów w sieciach bezprzewodowych, takich jak 802.11a, 3G czy WiMAX.
Wykorzystując ten analizator można zbadać integralność przekazu głosu i danych z równoczesną identyfikacją sygnałów zakłócających. Wraz z pojawianiem się kolejnych odmian systemów bezprzewodowej transmisji danych staje się to coraz bardziej istotne.
MS2721A umożliwia wykonanie szeregu złożonych pomiarów poprzez proste wciśnięcie pojedynczego przycisku, m.in. natężenia pola, mocy w kanale, pasma, mocy w kanale przylegającym (ACPR) czy stosunku nośnej do interferencji (C/I). Charakteryzuje się małymi szumami fazowymi, szerokością pasma pomiarowego od 10Hz do 3MHz i bardzo dużą szybkością przemiatania, niedostępną w żadnym innym analizatorze tej klasy.
Dodatkowe zalety MS2721A to kolorowy wyświetlacz TFT o przekątnej 8,4" i dużej jasności, wielojęzyczny interfejs użytkownika, porty Ethernet 10/100 i USB 2.0 oraz sloty na karty pamięci Flash.
Analizator FSU50
Firma Rohde and Schwarz Osterreich z Warszawy oferowała wiele nowości w dziedzinie łączności radiowej oraz sprzętu pomiarowego w.cz., w tym wysokiej klasy analizator widma o oznaczeniu FSU50. Ten nowoczesny instrument pomiarowy charakteryzuje się pasmem od 20Hz do 50GHz i szerokim zakresem dynamicznym. Jest przeznaczony do najbardziej wymagających zastosowań w zakresie techniki mikrofalowej, systemów wojskowych i kosmicznych. FSU50 jest w obecnej chwili analizatorem o najszerszym zakresie dynamicznym, posiadającym szerokość pasma pomiarowego do 50MHz, wiele rodzajów filtrów i rozbudowane funkcje pomiarowe, umożliwiające m.in. precyzyjny pomiar mocy sygnałów szeroko pasmowych.
Przy l-decybelowej kompresji wzmocnienie wewnętrznego mieszacza wynosi 22dB, ( IP3 13dBm) przy paśmie pomiarowym 10Hz przez sieć LAN lub modem bez jakiegokolwiek dodatkowego oprogramowania.
Oscyloskopy Infiniium
Firma AM Technologies Polska z Warszawy zaprezentowała całą gamę nowoczesnych przyrządów w.cz., w tym oscyloskopy Infiniium.
Są to nowe wersje oscyloskopów cyfrowych Agilent Technologies, charakteryzujące się częstotliwością pracy 60MHz...1GHz. Infiniium z serii 54830 są wyposażone w wewnętrzną pamięć o pojemności rozszerzonej do 128M punktów. W obecnej chwili nie ma na rynku oscyloskopu o większej wewnętrznej pamięci. Opatentowana technologia MegaZoom wraz z tak dużą pojemnością pamięci umożliwiają rejestrację szybkozmiennych, złożonych sygnałów przy maksymalnej szybkości próbkowania w przeciągu dziesiątek milisekund. Ponadto specjalny tryb pracy z segmentowaną pamięcią jest przydatny przy analizie sygnałów radarowych, umożliwiając zapis sygnału tylko w okresach aktywności radaru. Pomiędzy kolejnymi paczkami danych pamięć nie jest w ogóle wykorzystywana. Oscyloskopy Infiniium 54830 zawierają interfejs użytkownika oparty na systemie Windows XP Pro. Pakiet My Infiniium pozwala na integrację takich narzędzi programowych, jak VEE Pro lub Matlab.
Radiolinia DGT 4408M
Firma DGT ze Straszyna obok wielu kompleksowych rozwiązań telekomunikacyjnych i teleinformatycznych zaoferowała radiolinię z rozproszonym widmem DGT 4408M. Radiolinia ta jest przeznaczona do realizacji łączności radiowej w paśmie IV o zakresie częstotliwości 4499...5000MHz. Nowoczesna konstrukcja oraz otwarta architektura pozwala na zastosowanie radiolinii do budowy nowoczesnych, szerokopasmowych sieci szczebla operacyjno - taktycznego. Pozwala na współpracę zarówno ze sprzętem telekomunikacyjnym pracującym w technologii TDM, jak i późniejszą rozbudowę o moduły przeznaczone do bezpośredniej współpracy z urządzeniami opartymi o technikę IP oraz ATM.
Podstawowe cechy OGT 4408M:
- otwarta architektura;
- dwublokowa konstrukcja;
- interfejsy: G.703, Stanag 4210, Eurocom D/1;
- maksymalna szybkość transmisji: 8448 kbit/s;
- polaryzacja anteny: pozioma i pionowa;
- modulacja: 16?Am;
- szerokość pasma: 25MHz;
- odstęp między kanałowy: 250kHz.
Radiostacja RKS-8000
Centrum Techniki Morskiej w Gdyni - Ośrodek Badawczo-Rozwojowy przedstawił radiostacje krótkofalowe średniej mocy RKS8000.
Widoczny na zdjęciu transceiver RKS-8000 stanowi podstawowy element stacjonarnych węzłów łączności oraz mobilnych, instalowanych na podwoziach kołowych systemów radiokomunikacyjnych.
Podstawowe parametry radiostacji:
- zakres częstotliwości: od 1,5 do 30MHz;
- rodzaje modulacji: A1A, A3A, F3E, I3E, B8E;
- czułość odbiornika: 1?V (S/N 10dB/SSB);
- moc wyjściowa nadajnika: 350W;
- wymiary urządzenia: 160 x 146 x 320 mm;
- waga: 4,7 kg.
W skład ukompletowania radiostacji RKS - 8000, oprócz transceivera (zespołu nadawczo - odbiorczego), wchodzi:
- pulpit sterujący RKS - 8000PS;
- wzmacniacz mocy RKS - 8000WM;
- zespół zasilacza AC RKS - 800ZA;
- układ sprzęgacza antenowego RKS - 8000SA;
- programator RKS - 8000PG.
Radiostacja R - 5800H - MP
Firma Unitronex z Warszawy zaprezentowała taktyczne systemy łączności radiowej, w tym wojskowe radiostacje krótkofalowe SSB amerykańskiej firmy Harris R-58000-MP. Widoczna na zdjęciu stoiska firmy radiostacja RKS-8000 jest jednowstęgowym urządzeniem nadawczo - odbiorczym, przystosowanym także do transmisji danych.
Parametry ogólne radiostacji:
. zakres częstotliwości: 1,6-60MHz;
. rodzaje modulacji: J3E, A1A, J2A;
. czułość odbiornika: 0,5?V (S/N 10dB/SSB);
. moc wyjściowa nadajnika: 1, 5, 20W;
. wymiary: 267x8lx343mm;
. waga: 4,5kg.
Na zdjęciu jest widoczna także radiostacja doręczna UHF RF-5800U - HH. Jest to radiostacja zbudowana w oparciu o architekturę radiostacji rodziny FALCON i jest przeznaczona do zastosowania w działaniach z wykorzystaniem sił powietrznych w operacjach antyterrorystycznych, wszelkich przedsięwzięciach w terenie zurbanizowanym. Moc wyjściowa radiostacji SW, zakres częstotliwości 225...450MHz. Utajnioną łączność foniczną zapewnia wbudowany mikrofonogłośnik lub mikrotelefon. Jest możliwa praca z wykorzystaniem modulacji FM AM oraz CVSD.
Standardowa konfiguracja radiostacji zapewnia transmisje danych, w tym niejawną, z szybkością do l6kbps, z wykorzystaniem modulacji FSK lub ASK.
Ze względu na ograniczoną ilość miejsca nie sposób opisać wszystkich nowości RCMCIS, ale warto w tym miejscu choćby wspomnieć jeszcze o radioliniach R-450C (pasmo 220...450MHz) oferowanych przez firmę Transbit, systemach radiowych punkt-wielopunkt oferowanych przez firmę Nera Networks Polska, czy firmie MAW Telecom prezentującej radiotelefony przenośne CP140, CP160, CP180.
Wszystkie wymienione firmy (przedstawicielstwa firm zagranicznych) stanowią podstawę krajowego zaopatrzenia Sił Zbrojnych RP w sprzęt łączności wojskowej.
Ponadto w tegorocznej wystawie wzięły udział dwie firmy zagraniczne: LERC S.A. z Francji i SES ASTRA z Luksemburga.
Już teraz w imieniu organizatorów zapraszamy na RCMCIS 2005 w dniach 4-5 października 2005 roku.
© 2006 Wojskowy Instytut Łączności
O INSTYTUCIE
|
OFERTA
|
AKTUALNOŚCI
|
LABORATORIA
|
7. PR - PUNKT KONTAKTOWY
|
ZAMÓWIENIA PUBLICZNE
KONTAKT
|
PARTNERZY
|
KONFERENCJA MCC 2007
|
ŁĄCZNOŚĆ MULTIMEDIALNA
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
wil pl aktual seminpubtempest wil pl aktual newswil pl aktual news komp poklwil pl aktual wydarzwil pl aktual news prost ?wil pl aktual sempb pracownwil en aktual wydarzwil pl inne 05wil pl inst bibl publpracwil pl nowosciwil pl ksiazkiNT 04wil pl pr7 poszpartnerwil en aktual news prost ?wil pl inst hist zaslkonstrwil pl pr7 szkolimprezwięcej podobnych podstron