Tajniki BIOS-u
Tajniki BIOS-u
Określenie BIOS to skrót od angielskiej nazwy Basic Input and Output System, co oznacza: podstawowy
system wejścia i wyjścia. Najczęściej termin ten kojarzy nam się z płytą główną. Jednak własny BIOS mają także
kontrolery dysków twardych i karty graficzne. BIOS jest pierwszym programem, jaki uruchamia się po włączeniu
komputera. Do podstawowych zadań BIOS-u należą: inicjowanie działania urządzeń zainstalowanych w komputerze,
ich wstępne przetestowanie, uruchomienie systemu operacyjnego oraz zawiadywanie zmianami w konfiguracji
sprzętowej komputera. Wyjątkowość BIOS-u polega na tym, że programu nie instalujemy na dysku twardym, jak
typowej aplikacji. Jest on zapisany w specjalnej pamięci, która znajduje się na płycie głównej. Zawartość tej pamięci
(a więc również konfiguracja BIOS-u) nie znika po wyłączeniu zasilania, tak jak ma to miejsce w wypadku pamięci
RAM. Oczywiście BIOS można wymienić na nowy, stosując procedurę uaktualnienia, ale ważne jest, aby zastosować
uaktualnienie przeznaczone do danego typu płyty głównej. Jak jednak zmieniać poszczególne ustawienia w BIOS-ie?
Robi się to z poziomu programu SETUP, który ma formę interaktywnego menu. W najpopularniejszej obecnie na
wersji BIOS-u firmy Award do programu SETUP dostajemy siÄ™, wciskajÄ…c klawisz Delete, gdy podczas startu
Delete
komputera na ekranie pojawia się następujący komunikat:
Press DEL to enter SETUP
Press DEL to enter SETUP
Uwaga! Wiele z ustawień BIOS-u, dostępnych do modyfikacji w programie SETUP, określa parametry istotne
dla poprawnej pracy płyty głównej i zainstalowanych w komputerze komponentów. Wybranie niewłaściwych
ustawień może spowodować, że któryś z komponentów nie będzie działał poprawnie. Mogą się wówczas pojawić
błędy w pracy kart rozszerzeń czy pamięci RAM, ale przekroczenie dopuszczalnych ustawień może też spowodować
całkowite zablokowanie i unieruchomienie komputera. Tak więc pamiętajmy: nie powinniśmy dokonywać zmian, gdy
nie jesteśmy, pewni, co one powodują, czego dotyczą i czy nasz sprzęt podoła nowym wyzwaniom. Starajmy się nie
dokonywać wielu zmian jednocześnie (utrudnia to póz
niej odnalezienie ustawienia, które powoduje kłopoty).
Najlepiej zanotować sobie wyjściowe ustawienia BIOS-u i wprowadzane zmiany. Aby przedstawić poszczególne
funkcje BIOS-u, jako przykład dość rozbudowany program SETUP, pochodzący z płyty ABIT SA6R przeznaczonej
do procesorów Intel Pentium III i Intel Celeron. Płyta ta ma dość bogate wyposażenie: dodatkowy kontroler dysków
twardych oraz zintegrowanÄ… kartÄ™ graficznÄ… i dz
więkową, co zwiększa liczbę dostępnych opcji. Niestety, nie ma
jednego schematu programu SETP. Na różnych płytach może on wyglądać nieco inaczej. Wynika to stąd, że każdy
producent płyt głównych przystosowuje uniwersalne jądro BIOS-u do potrzeb swojej płyty i daje użytkownikowi
wgląd jedynie do wybranych ustawień (możemy więc w naszym BIOS-ie nie odnalez
ć pewnych przedstawionych tu
ustawień lub zauważyć inne, nie opisane tutaj. Po wejściu do programu SETUP widzimy menu, zawierające kilka
podstawowych kategorii. Po programie SETUP poruszamy się w sposób następujący: przyciskami kursora
przesuwamy czerwone zaznaczenie na kolejne pozycje, a przyciskami PageUp i PageDown zmieniamy ustawienia.
PageUp PageDown
W wypadku obecności podmenu i funkcji aktywnej trzeba użyć także klawisza Enter. Tak właśnie wchodzimy do
Enter
poszczególnych kategorii.
›ð SoftMenu III Setup
›ð SoftMenu III Setup
Jest to kategoria, umożliwiająca konfigurację procesora. Co prawda płyta zwykle automatycznie prawidłowo
rozpoznaje zainstalowany procesor, ale to miejsce jest często odwiedzanie przez overclockerów (czyli zwolenników
przetaktowywania procesora).
CPU Name Is  w opcję tę nie możemy ingerować, odpowiednia nazwa zainstalowanego procesora pojawia się
CPU Name Is
automatycznie.
CPU Operating Speed  ustawia szybkość zainstalowanego procesora. W nawiasie podawana jest szybkość
CPU Operating Speed
magistrali systemowej. Jeżeli w tej opcji wybierzemy predefiniowaną szybkość procesora, cztery z pięciu poniższych
kategorii pozostaną nieaktywne. Jeżeli jednak wybierzemy opcję User Define (ustawienia użytkownika), możemy
dowolnie ustawiać parametry pracy procesora. Pamiętajmy tylko, że korzystanie z tej opcji nie jest zalecane i
powstała ona wyłącznie na wypadek pojawienia się nowych, jeszcze nie znanych typów procesorów.
External Clock  ustawia częstotliwość magistrali systemowej. Możemy ją ustawiać w zakresie od 50 do 250 MHz
External Clock
ze skokiem co 1 MHz.
FSB Rate  ustawia proporcje częstotliwości pracy magistrali PCI i pamięci RAM względem magistrali pracy
FSB Rate
procesora (magistrali systemowej). Kolejność cyfr w ustawieniu to CPU:SDRAM:PCI. Dla przykładu. Jeżeli mamy
procesor Celeron, który pracuje z magistralą 66 MHz i wybieramy ustawienie 2:3:1, to częstotliwość magistrali
pamiÄ™ci bÄ™dzie wynosić 3/2 ´ð 66 MHz, czyli 100 MHz, a czÄ™stotliwość magistrali PCI 1/2 ´ð 66 MHz, czyli 33 MHz.
Multiplier Factor  ustawia mnożnik procesora. Współczesne procesory uzyskują swoją dużą szybkość pracy dzięki
Multiplier Factor
zwielokrotnieniu częstotliwości magistrali systemowej. Właśnie to zwielokrotnienie jest określane jako mnożnik.
Uwaga! Procesory maja obecnie zablokowaną możliwość zmiany mnożnika. Dlatego opcja ta może być nieaktywna
lub jej zmiany mogą być przez system ignorowane.
System Memory Frequency  ustawia częstotliwość pracy pamięci operacyjnej. Oczywiście ustawienie to musi być
System Memory Frequency
dobrane do typu zainstalowanej pamięci.
Speed Error Hold  włącza i wyłącza opcję zatrzymania systemu w momencie wykrycia niewłaściwych ustawień
Speed Error Hold
pracy procesora. Domyślne ustawienie to Enabled (włączone).
Enabled
CPU Power Supply  pozwala na ustawienie napięcia zasilania, za jakim pracuje procesor. Domyślne ustawienie to
CPU Power Supply
CPU Default, które ustawia napięcie automatycznie dla danego typu procesora. Ustawienie User Define pozwala na
CPU Default User Define
zmianę napięcia zasilania rdzenia procesora. Uwaga! Ustawienie napięcia niezgodnego ze specyfiką procesora może
spowodować jego nieprawidłową pracę, a nawet uszkodzenie.
Core Voltage  możemy ustawić konkretną wartość napięcia zasilania rdzenia procesora. Pozycja jest aktywna
Core Voltage
wyłącznie wówczas, gdy CPU Power Supply jest w ustawieniu User Define.
CPU Power Supply User Define
In-Order Queue Depth  domyśle i zalecane ustawienia to 4. ustawia wielkość bufora przetwarzania danych dla
In-Order Queue Depth
procesora.
›ð Standard CMOS Features
›ð Standard CMOS Features
To centrum zarządzania podstawowymi parametrami, takimi jak: data systemowa, godzina systemowa, napędy
podłączone do płyty głównej, a także z
ródło informacji o zainstalowanej w komputerze pamięci operacyjnej.
Date (mm:dd:yy)  pozycja pozwala na ustawienie daty systemowej. Podajemy ją w formacie amerykańskim 
Date (mm:dd:yy)
mm:dd:yy, czyli miesiąc, dzień i rok (ostatnie dwie cyfry).
Time (hh:mm:ss)  pozycja pozwala na ustawienie godziny systemowej. Podajemy jÄ… w formacie hh:mm:ss, czyli
Time (hh:mm:ss)
godzina, minuty, sekundy.
IDE Primary Master, IDE Primary Slave, IDE Secondary Master, IDE Secondary Slave  sÄ… to cztery pozycje
IDE Primary Master, IDE Primary Slave, IDE Secondary Master, IDE Secondary Slave
umożliwiające konfigurację podłączonych do płyty głównej urządzeń IDE, na przykład dysków twardych czy
napędów CD-ROM. Wciśnięcie klawisza Enter na którejkolwiek z tych pozycji spowoduje otworzenie się nowego
Enter
okna konfiguracyjnego, w którym możemy ustawić parametry dla poszczególnych napędów.
IDE HDD Auto-Detection  naciśnięcie klawisza Enter na tej pozycji spowoduje automatyczne wykrycie
IDE HDD Auto-Detection Enter
parametrów dysku twardego podłączonego do danego kanału kontrolera IDE.
IDE Primary Master  domyślą opcją jest Auto, która sprawia, że BIOS sam rozpoznaje zainstalowany dysk.
IDE Primary Master Auto
Niestety, zajmuje to nieco czasu podczas startu komputera. Ustawienie Manual (ręczne) pozwala samemu ustawić
Manual
parametry dysku. Zwykle są one opisane na tabliczce znamionowej dysku twardego. Uwaga! Jeżeli nie jesteśmy
pewni, pozostawmy ustawienie Auto. Opcja None informuje BIOS o tym, że nie został podłączony żaden dysk i nie
Auto None
chcemy, aby komputer tracił czas na jego poszukiwanie.
Access Mode  starsze komputery potrafiły obsłużyć jedynie dyski twarde o pojemności do 528 MB (dla tych modeli
Access Mode
pozostało ustawienie Normal). Tymczasem postęp techniczny idzie do przodu i pojawiła się konieczność zmiany
Normal
trybu obsługi większych dysków. Obecnie produkowane duże dyski twarde potrafią pracować w trybie LBA (Logical
LBA
Block Addressing). Jeżeli jednak nie jesteśmy parametrów naszego dysku, pozostawmy ten parametr w ustawieniu
Auto.
Auto
Drive A, Drive B  ustawienie definiuje typ podłączonych stacji dyskietek. Obecnie praktycznie spotykane są na
Drive A, Drive B
rynku jedynie urządzenie typu 1,44M, 3,5in. W wypadku braku danego napędu dyskietek (A i/lub B) wybieramy
1,44M, 3,5in
opcjÄ™ None.
None
Floppy 3 Mode Support  ustawienie domyśle to Disabled. Opcja Enabled umożliwia aktywowanie obsługi
Floppy 3 Mode Support Disabled Enabled
dyskietek 3,5 cala o pojemności 1,2 MB (standard popularny w Japonii).
Video  ustawienie trybu pracy zainstalowanej karty graficznej. Obecnie dla wszystkich kart graficznych wybieramy
Video
ustawienie EGA/VGA.
Halt On  ustawiamy tu, jaki typ wykrytego przez BIOS błędu ma spowodować zatrzymanie startu komputera.
Halt On
Na samym dole okna odnajdziemy informacje o ilości zainstalowanej w komputerze pamięci operacyjnej.
›ð Advanced BIOS Features
›ð Advanced BIOS Features
W kategorii tej odnajdziemy zaawansowane ustawienia parametrów pracy podstawowych komponentów
komputera, na przykład: procesora, stacji dyskietek, klawiatury. Tutaj znajdują się także opcje zabezpieczenia
systemu.
Virus Warning  domyślne ustawienie to Disabled. Jeżeli wybierzemy Enabled, wówczas BIOS będzie nas
Virus Warning Disabled Enabled
ostrzegał o każdorazowej próbie zapisu danych sektorze startowym (boot sektorze) lub tablicy partycji dysku
twardego. Niestety, niektóre programy wykorzystują zapis do sektora startowego lub tablicy partycji i w ich wypadku
mogą występować nieuzasadnione alarmy. Uwaga! W wypadku instalacji niektórych programów, na przykład
Windows 98 lub pakietu MS Office, wyłączenie tej opcji może być konieczne.
CPU Level 1 Cache  włącza i wyłącza pamięć podręczną pierwszego poziomu w procesorze. Opcja Enabled
CPU Level 1 Cache Enabled
zwiększa wydajność. Jednak niektóre stare lub z
le napisane aplikacje mogą nie działać poprawnie, gdy system
pracuje zbyt szybko, i wówczas można ustawić tę pozycję na Disabled.
Disabled
CPU Level 2 Cache  włącza i wyłącza pamięć podręczną drugiego poziomu w procesorze. Ustawienie Enabled
CPU Level 2 Cache Enabled
zwiększa szybkość systemu.
CPU L2 Cache ECC Checking  włącza i wyłącza mechanizm korekcji błędów dla pamięci podręcznej poziomu
CPU L2 Cache ECC Checking
drugiego w procesorze. Domyśle ustawienie to Enabled. W tym ustawieniu system pracuje stabilniej, lecz niestety
Enabled
nie tak wydajnie, jak przy ustawieniu Disabled.
Disabled
Processor Number Feature  procesory Intel Pentium III mają wbudowany indywidualny numer, który może być
Processor Number Feature
przesyłany przez aplikację, na przykład w celu uwierzytelnienia transakcji internetowych. Ustawienie domyślne to
Dsabled  czyli numer nie jest udostępniany.
Dsabled
Quick Power On Self Test  po włączeniu zasilania BIOS wykonuje szereg testów, z których najłatwiejszym do
Quick Power On Self Test
zauważenia jest test pamięci. Ustawienie tej opcji na Enabled spowoduje szybsze, ale jednocześnie mniej dokładne
Enabled
sprawdzanie sprzętu. Warto ustawić Disabled po wymianie jakiegoś komponentu lub po przetaktowaniu systemu.
Disabled
Gdy po kilku pełnych testach okaże się, że komputer pracuje stabilnie możemy ponownie powrócić do szybkiego
testu poprzez ustawienie tej opcji jako Enabled.
Enabled
Third Boot Device, Boot Other Device, Swap Floppy Device  te trzy pozycje ustalają urządzenia, które będą
Third Boot Device, Boot Other Device, Swap Floppy Device
sprawdzane podczas startu komputera w poszukiwaniu systemu operacyjnego. Przykładowa kolejność może
wyglądać następująco: pierwsze urządzenie  stacja dyskietek (Floppy) , drugie urządzenie  dysk twardy primary
Floppy
master (HDD-0), trzecie urządzenie  napęd CD-ROM (CD-ROM).
HDD-0 CD-ROM
Boot Other Device  włącza lub wyłącza poszukiwanie systemu operacyjnego na wszystkich wybranych w
Boot Other Device
poprzednich trzech pozycjach urządzeniach. Domyśle ustawienie to Enabled.
Enabled
Swap Floppy Device  domyśle ustawienie to Disabled. Ustawienie Enabled zmienia litery przypisane do stacji
Swap Floppy Device Disabled Enabled
dyskietek, a więc stacja o literze A będzie teraz miała oznaczenie B i odwrotnie.
Boot Up Floppy Seek  włącza i wyłącza sprawdzanie przez BIOS obecności I typu stacji dyskietek. W wypadku
Boot Up Floppy Seek
wykrycia braku napędu BIOS wyświetli odpowiedni komunikat. Domyślne ustawienie to Disabled.
Disabled
Boot Up NumLock Status  włącza lub nie klawiaturę numeryczną podczas startu systemu.
Boot Up NumLock Status
Typematic Rate Setting  włącza lub wyłącza kontrolę użytkownika nad liczbą znaków wpisywanych w ciągu
Typematic Rate Setting
sekundy podczas przytrzymywania klawisza. Jeżeli opcja ta jest ustawiona na Enabled, to możemy modyfikować
Enabled
dwie dodatkowe opcje opisane poniżej. Ustawienie domyślne to Disabled. W tym ustawieniu opcje dodatkowe są
Disabled
nieaktywne.
Typematic Rate (Chars/Sec)  usatwia liczbę znaków wpisywanych w ciągu sekundy podczas przytrzymywania
Typematic Rate (Chars/Sec)
klawisza.
Typematic Delay (Msec)  ustawia opóz
nienie, wyrażone w milisekundach, po którym nastąpi automatyczne
Typematic Delay (Msec)
powtarzanie wpisywania znaku.
Security Option  ustawia zabezpieczenie hasłem. W ustawieniu Setup będzie wymagane hasło, aby wejść do
Security Option
programu SETUP. W ustawieniu System hasło trzeba podać każdorazowo, aby uruchomić komputer. Uwaga! Hasło
System
ustawiamy w kategorii Set Password.
OS Select For DRAM > 64MB  różne systemy operacyjne różnie zarządzają pamięcią systemową. Jeżeli w
OS Select For DRAM > 64MB
komputerze mamy zainstalowane powyżej 64MB i używamy systemu operacyjnego OS/2, ustawmy opcję OS2. we
OS/2 OS2
wszystkich innych wypadkach ustawiamy domyślną wartość Non-OS2.
Non-OS2
Report No FDD For WIN 95  domyślne ustawienie to No. Jeżeli używamy systemu Windows, a w komputerze nie
Report No FDD For WIN 95 No
mamy stacji dyskietek, to ustawiamy tÄ™ opcjÄ™ na Yes.
Yes
Delay IDE Initial(Secs)  wyrażone w sekundach opóz
nienie inicjalizacji urządzeń IDE, które może być wymagane
Delay IDE Initial(Secs)
do prawidłowej pracy niektórych starszych dysków twardych i napędów CD-ROM. Im wyższa wartość, tym wolniej
będzie startował komputer. Minimalne ustawienie to 0 i można je stosować, jeżeli nasze napędy prawidłowo działają
0
przy każdorazowym starcie komputera. Jeżeli pojawiają się jakieś problemy, stopniowo zwiększamy wartość.
Domyślne ustawienie dla tej pozycji to 5.
5
›ð Advanced Chipset Features
›ð Advanced Chipset Features
Uwaga! Ta kategoria zawiera zaawansowane ustawienia konfigurujące pracę chipsetu i sprzętu. Nieumiejętne
modyfikacje mogą sprawić, że system stanie się niestabilny lub nawet komputer nie będzie w stanie wystartować.
Jeżeli nie rozumiemy znaczenia tych ustawień, lepiej pozostać przy ustawieniach domyślnych.
SDRAM CAS Latency Time  ustawienie domyślne to 3. ustawia parametr czasu latencji sygnału CAS (Column
SDRAM CAS Latency Time 3
Address Strobe) dla pamięci SDRAM. Należy ustawić wartość 2 dla pamięci o czasie latencji CAS równym 3 może
2
spowodować niestabilność pracy systemu.
SDRAM Cycle Time Tras/Trc  stawienie domyślne to 7/9. ustawienie 5/7 zwiększa wydajność pamięci SDRAM.
SDRAM Cycle Time Tras/Trc 7/9 5/7
SDRAM RAS-to-CAS Delay  ustawienie domyślne to 3. parametr ten pozwala modyfikować długość czasów
SDRAM RAS-to-CAS Delay 3
oczekiwania pomiędzy sygnałami RAS (Row Address Strobe) i Cas dla pamięci SDRAM. Ustawienie 2 zwiększa
2
wydajność, ale może powodować niewłaściwą pracę niektórych modułów pamięci. Ustawienie 3 zwiększa stabilność
3
systemu, ale zmniejsza nieco wydajność systemu. Ustawienie to musi być dobrane do możliwości zainstalowanej w
komputerze pamięci operacyjnej.
SDRAM RAS Precharge Time  ustawienie domyślne to 3. określa liczbę cykli niezbędnych do zgromadzenia
SDRAM RAS Precharge Time 3
ładunku potrzebnego do odświeżenia pamięci. Ustawienie 2 zwiększa wydajność, ale ustawienie 3 poprawia
2 3
stabilność systemu.
System BIOS Cacheable  domyślne ustawienie do Enabled. System wykonuje kopię BIOS-u w pamięci
System BIOS Cacheable Enabled
systemowej, co zwiększa szybkość dostępu do BIOS-u. W praktyce jednak nowoczesne systemy operacyjne coraz
bardziej korzystajÄ… z pomocy BIOS-u.
Video BIOS Cacheable  domyślne ustawienie do Enabled. System wykonuje kopię BIOS-u wideo w pamięci
Video BIOS Cacheable Enabled
systemowej. W praktyce jednak niewiele aplikacji korzysta dziś z BIOS-u wideo, więc śmiało można tę opcję ustawić
na Disabled.
Disabled
Memory Hole At 15M-16M  ustawienie domyślne Disabled. Niektóre urządzenia ISA potrzebują do poprawnej
Memory Hole At 15M-16M Disabled
pracy obszaru pamięci między 15 a 16 MB. Jeżeli nie mamy takiej karty, opcja ta powinna być ustawiona na
Disabled.
Disabled
CPU Latency Timer  ustawienie domyślne Enabled zwiększa stabilność systemu, ale zmniejsza jego wydajność.
CPU Latency Timer Enabled
Delayed Transaction  ustawienie domyślne to Disabled. Opcja włącza i wyłącza zgodność (realizację dodatkowych
Delayed Transaction Disabled
funkcji) ze specyfikacją PCI 2.1. Uwaga! Niektóre karty mogą nie pracować poprawnie, gdy ta opcja jest ustawiona
na Enabled.
Enabled
AGP Graphics Aperture Size  ustawienie domyślne to 64 MB. Określa ilość pamięci systemowej, jaka może
AGP Graphics Aperture Size 64 MB
zostać wykorzystana przez urządzenie AGP. W zasadzie nie ustawia się tu wartości większej niż połowa
zainstalowanego w komputerze RAM-u.
AGP Data Transfer Rate  ustawienie domyślne to 4x. Określa tryb pracy magistrali AGP. Praktycznie wszystkie
AGP Data Transfer Rate 4x
nowe karty graficzne pracujÄ… w trybie AGPx4.
›ð Integrated Peripherals
›ð Integrated Peripherals
Kategoria ta pozwala na konfigurowanie zintegrowanych z płytą komponentów, jak karta dz
więkowa, karta
graficzna, kontroler IDE, porty szeregowe czy równoległe.
Onboard IDE-1 Controller, Onboard IDE-2 Controller  ustawienie domyślne to Enabled. Pozycja ta umożliwia
Onboard IDE-1 Controller, Onboard IDE-2 Controller Enabled
włączenie i wyłączenie pierwszego/drugiego kanału zintegrowanego z płytą kontrolera IDE.
Master Drive PIO Mode, Slave Drive PIO Mode  ustawienie domyślne Auto. Ustawia tryb pracy dysku twardego
Master Drive PIO Mode, Slave Drive PIO Mode Auto
i kontrolera IDE. Wydajność pracy dysku rośnie ze wzrostem cyfry w oznaczeniu trybu PIO (Programmed
Input/Output). Zalecamy jednak pozostawienie ustawienia domyślnego Auto. Ustawienie konkretnego trybu jest
Auto
konieczne w wypadku starszych urządzeń.
Master Drive Ultra DMA, Slave Drive Ultra DMA  ustawienie domyślne Auto. Włącza lub wyłącza obsługę
Master Drive Ultra DMA, Slave Drive Ultra DMA Auto
trybu DMA (Direct Memory Access) dla napędów podłączonych do kontrolera IDE. Praktycznie wszystkie nowe
dyski twarde i napędy CD-ROM potrafią pracować w trybie Ultra DMA, więc warto pozostawić tę opcję ustawioną
na Auto. Opcja Disabled może się przydać użytkownikom, którzy obserwują, że urządzenia nie pracują poprawnie w
Auto Disabled
trybie Ultra DMA.
USB Controller  domyślne ustawienie do Enabled. Włącza i wyłącza kontroler USB, znajdujący się płycie
USB Controller Enabled
głównej. Jeżeli nie używamy żadnego urządzenia typu USB, możemy włączyć ustawienie Disabled.
Disabled
USB Keyboard Support Via  ustawienie domyślne to OS. Określa sposób kontroli nad podłączoną klawiaturą USB
USB Keyboard Support Via OS
 przez BIOS albo system operacyjny. Opcja BIOS jest zalecana, jeżeli chcemy wykorzystywać klawiaturę USB
BIOS
podczas pracy w systemie DOS.
USB Mouse Support - ustawienie domyślne to OS. Określa sposób kontroli nad podłączoną myszką USB  przez
USB Mouse Support OS
BIOS albo system operacyjny. Opcja BIOS jest zalecana, jeżeli chcemy wykorzystywać mysz USB podczas pracy w
BIOS
systemie DOS.
Init Display First  umożliwia wybór karty graficznej, która zostanie zainstalowana przez BIOS i z pomocą której
Init Display First
zostanie wyświetlony ekran startowy po uruchomieniu komputera.
Onboard AC97 Codec  włącza lub wyłącza obsługę wbudowanych w płytę opcjonalnych komponentów.
Onboard AC97 Codec
AC97 Audio  włącza i wyłącza zintegrowanego z płytą główną kartę dz
więkową. Jeżeli chcemy używać dodatkowej
AC97 Audio
karty dz
więkowej, najlepiej ustawić opcję Disabled.
Disabled
AC97 Modem  włącza i wyłącza kontroler modemu na płycie głównej. Jeżeli używamy dodatkowej karty
AC97 Modem
modemowej PCI, warto tę opcję ustawić na Disabled.
Disabled
IDE HDD Block Mode  ustawienie domyślne Enabled. Włącza lub wyłącza obsługę trybu pakietowego zapisu i
IDE HDD Block Mode Enabled
odczytu dla dysku twardego. Większość nowych dysków wspiera ten tryb, a poprawia on wydajność zapisu i odczytu
danych.
ATA100RAID IDE Controller  prezentowana płyta ma wbudowany dodatkowy kontroler dysków twardych. Opcja
ATA100RAID IDE Controller
ta aktywuje go lub wyłącza.
POWER ON Function  funkcja ta określa, w jaki sposób możliwe będzie włączenie zasilania w komputerze.
POWER ON Function
Domyślne ustawione jest wykorzystywanie przycisku na obudowie (Button Only), ale może to być również
Button Only
kombinacja klawiszy na klawiaturze (Hot Key) lub przycisk myszki (Mouse Left, Mose Right). Uwaga!
Hot Key Mouse Left Mose Right
Wykorzystanie myszki jest możliwe jedynie w wypadku urządzeń typu PS/2, ale i tu mogą pojawić się problemy z
kompatybilnością. Może się także zdarzyć, że część klawiatur nie będzie poprawnie pracować z tą opcją. W
ustawieniu Mouse Left i Mouse Right wymagane jest podwójne kliknięcie.
Mouse Left Mouse Right
KB Power ON Password  ta opcja pozwala na wpisanie hasła, które będzie wymagane do włączenia komputera.
KB Power ON Password
Pozycja aktywna, gdy w pozycji POWER ON Function wybraliśmy opcję Password.
Hot Key Power ON  możemy wybrać tu kombinację klawiszy, która włączać komputer. Do wyboru są kombinacje
Hot Key Power ON
klawisza CTRL i jednego z dwunastu klawiszy funkcyjnych F1-F12. pozycja aktywna, gdy w pozycji POWER ON
F1-F12
Function wybraliśmy ustawienie Hot Key.
Onboard FDD Controller  ustawienie domyślne Enabled. Włącza i wyłącza kontroler stacji dyskietek
Onboard FDD Controller Enabled
zintegrowany z płytą główną.
Onboard Serial Port 1, Onboard Serial Port 2  ustawienie domyślne dla portu COM 1 to 3F8/IRQ4, a dla portu
Onboard Serial Port 1, Onboard Serial Port 2 3F8/IRQ4
COM 2 to 2F8/IRQ3. ustawia adres I/O i przerwanie dla portów szeregowych zintegrowanych z płytą główną lub je
2F8/IRQ3
wyłącza. Zalecane są ustawienia domyślne. Porty można wyłączyć, jeżeli ich nie używamy, a zaczyna nam brakować
wolnych zasobów w komputerze.
Onboard IR Function  ustawienie domyślne Disabled. Ustala standard portu podczerwieni lub go wyłącza.
Onboard IR Function Disabled
Ustawienie Enabled aktywuje cztery dodatkowe opcje, pozwalające na dokładniejszą konfigurację parametrów pracy
Enabled
portu podczerwieni. Uwaga! Większość płyt głównych i komputerów nie ma w standardzie zainstalowanego
nadajnika/odbiornika fal podczerwonych. Zwykle na płycie głównej jest jedynie gniazdo do opcjonalnego
podłączenia takiego urządzenia.
Onboard Praller Port  ustawienie domyślne to 378/IRQ7. Parametr pozwala na przyspieszenie adresu I/O oraz
Onboard Praller Port 378/IRQ7
przerwania dla wbudowanego w płytę portu równoległego. Zazwyczaj zalecane jest ustawienie domyślne.
Paraller Port Mode  ustawienie domyślne to SPP. Ustala tryb pracy portu równoległego. Większość nowych
Paraller Port Mode SPP
urządzeń (drukarki, skanery) wymaga do poprawnej pracy trybu ECP (Extended Capabilities Port) lub trybu EPP
ECP EPP
(Enhanced Parallel Port), ECP i EPP to ulepszone standardy portu równoległego, zapewniające prawie 10-krotny
ECP EPP
wzrost transferu danych względem standardowego trybu SPP i możliwość komunikacji dwukierunkowej.
SPP
EPP Mode Select  ustawienie domyślne EPP1.7. Ustala wersję protokołu EPP.
EPP Mode Select EPP1.7
ECP Mode Use DMA  ustawienie domyślne to 3. pozwala na ustawienie kanału DMA dla trybu ECP portu
ECP Mode Use DMA 3
równoległego. Pozycja ta będzie nieaktywna w wypadku wybrania dla portu równoległego ustawienie SPP lub EPP.
PWROM After PWR-Fail  ustawienie domyślne to Off. Ustawiamy zachowanie komputera po zaniknięciu
PWROM After PWR-Fail Off
zasilania. Domyślne komputer pozostaje w stanie wyłączonym, ale przestawienie w pozycję On spowoduje
On
automatyczny start komputera po przywróceniu zasilania. W wypadku komputera domowego zalecane jest ustawienie
Off.
Off
Game Port Address  ustawienie domyślne 201. Opcja ustawia adres I/O dla portu gier na płycie głównej. Uwaga!
Game Port Address 201
Jeżeli mamy zamiar korzystać z dodatkowej karty dz
więkowej, lepiej ustawić tę opcję na Disabled. Zwolnimy tym
Disabled
samym zasoby dla innych urządzeń zainstalowanych w komputerze.
Midi Port Address  ustawienie domyślne 330. ustawiamy adres wejścia/wyjścia dla portu MIDI na płycie głównej.
Midi Port Address 330
Uwaga! Jeżeli mamy zamiar korzystać z dodatkowej karty dz
więkowej, lepiej ustawić tę opcję na Disabled.
Disabled
Zwolnimy tym samym zasoby dla innych urządzeń zainstalowanych w komputerze.
Midi Port IRQ  ustawienie domyślne 10. ustawiamy przerwanie dla portu MIDI na płycie głównej. Uwaga! Jeżeli
Midi Port IRQ 10
mamy zamiar korzystać z dodatkowej karty dz
więkowej, lepiej ustawić tę opcję na Disabled. Opcja aktywna tylko
Disabled
wówczas, gdy w pozycji Midi Port Address ustawiona jest inna opcja niż Disabled.
Disabled
›ð Power Management Setup
›ð Power Management Setup
Kategoria ta pozwala na wykorzystanie zalet technologii Green PC, która umożliwia ekonomiczniejsze
zarządzanie zużyciem energii przez komputer.
ACPI Suspend Type  umożliwia wybór tryby ACPI dla stanu Suspend. Do wyboru mamy tryb S1  Power On
ACPI Suspend Type S1
Suspend lub tryb S3  Suspend To RAM, który jest bardziej energooszczędny niż tryb S1.
S3 S1
USB KB Wake-Up From S3  ustawienie domyślne to Disabled. Decydujemy, czy klawiatura USB może wybudzić
USB KB Wake-Up From S3 Disabled
system ze stanu S3. pozycja aktywna tylko wówczas, gdy w pozycji ACPI Suspend Type wybraliśmy opcję S3 (STR).
Power Management  domyślne ustawienie to Disabled. Pozwala na ustawienie poziomu oszczędzania energii. W
Power Management Disabled
trybie User Define możemy indywidualnie zdefiniować parametry Suspend Mode i HDD Power Down. W trybie
User Define
Min Saving (minimalne oszczędzanie energii) dla Suspend Mode ustawiana jest 1 godzina, a dla HDD Power Down
Min Saving
15 minut. W trybie Max Saving oba te ustawienia przyjmują wartość 1 minuty.
Max Saving
Suspend Mode  ustawienie domyślne to Disabled. Ustawienie czasu przejścia systemu do stanu Suspend w
Suspend Mode Disabled
wypadku bezczynności komputera.
HDD Power Down  ustawienie domyślne to Disabled. Ustawienie czasu wyłączenia zasilania dysku twardego w
HDD Power Down Disabled
wypadku bezczynności komputera.
Video Off Method  ustawienie domyślne to V/H SYNC + Blanc. Ustala tryb wyłączenia monitora w stanie
Video Off Method V/H SYNC + Blanc
oszczędzania energii. Jeżeli monitor i karta graficzna zgodne są ze specyfikacją DPMS (Display Power Management
Signaling), to ustawiamy opcję DPMS. Blank Screen  opcja ta powoduje wyświetlanie czarnego ekranu po
DPMS Blank Screen
przejściu w stan oszczędzania energii  zalecana dla starszych lub niezgodnych z DPMS urządzeń. V/H Sunc +
V/H Sunc +
Blank  opcja ta wyłącza sygnały sterujące synchronizacji pionowej i poziomej.
Blank
Video Off In Suspend  ustawienie domyślne to Yes. Opcja określa, czy monitor zostanie wyłączony po przejściu do
Video Off In Suspend Yes
stanu Suspend.
Suspend Type  ustawienie domyślne to Stop Grant. W tym ustawieniu po przejściu systemu do stanu suspend
Suspend Type Stop Grant
zostaną wyłączone wszystkie wentylatory.
MODEM Use IRQ  ustawienie domyślne do NA. Ustawienie przypisuje przerwanie dla modemu.
MODEM Use IRQ NA
Soft-Off by PWR-BTTM  ustawienie domyślne to Instant-Off. Opcja ustawia sposób reakcji na naciśnięcie
Soft-Off by PWR-BTTM Instant-Off
przycisku Power przy włączonym systemie. W opcji Instant-Off przycisk reaguje natychmiastowo. Ustawienie
Instant-Off
Delay 4 Sec wymusza przytrzymanie przycisku przez cztery sekundy zanim nastÄ…pi reakcja komputera.
Delay 4 Sec
Wake-Up by PCI card/LAN  ustawienie domyślne to Disabled. Ustawienie Enabled umożliwia wybudzenie
Wake-Up by PCI card/LAN Disabled Enabled
komputera ze stanu uśpienia poprzez karty PCI. Dla przykładu, jeżeli mamy zainstalowaną kartę sieciową z funkcją
Wake Up, to możemy obudzić nasz komputer za pomocą innego komputera podłączonego do sieci lokalnej.
Power On by Ring  ustawienie domyślne to Disabled. Jeżeli mamy podłączony modem przez złącze szeregowe, to
Power On by Ring Disabled
dzięki tej funkcji może on wybudzić nasz komputer w momencie nadejścia sygnału wywołania połączenia.
CPU Thermal-Throttling  ustawienie domyślne to 62,5%. Opcja pozwala kontrolować szybkość procesora w
CPU Thermal-Throttling 62,5%.
trybie STR (Suspend To RAM).
Resume by Alarm  ustawienie domyślne to Disabled. Opcja Enabled umożliwia ustawienie włączenia komputera
Resume by Alarm Disabled Enabled
określonego dnia i o określonej porze.
Date(of Month) Alarm  pozycja aktywna, gdy w pozycji Resume by Alarm wybraliśmy ustawienie Enabled.
Date(of Month) Alarm Resume by Alarm Enabled
Wpisujemy tu dzień miesiąca, kiedy komputer ma się włączyć.
Time(hh:mm:ss) Alarm  pozycja aktywna, gdy w pozycji Resume by Alarm wybraliśmy ustawienie Enabled.
Time(hh:mm:ss) Alarm Resume by Alarm Enabled
Wpisujemy tu godzinę, o której komputer ma się włączyć.
Reload Global Timer Events  ta kategoria, a właściwie grupa kategorii, umożliwia wybór, które ze zdarzeń ma
Reload Global Timer Events
zerować licznik upływu czasu do przejścia systemu w stan uśpienia I wyprowadzać komputer z tego stanu.
Odpowiednie zdarzenie wybieramy ustawiajÄ…c dla niego opcjÄ™ Enabled.
Enabled
›ð PnP/PCI Configurations
›ð PnP/PCI Configurations
W tej kategorii konfigurujemy ustawienia związane w techniką Plug&Play i rozwiązujemy możliwe konflikty
związane z przydziałem zasobów do poszczególnych komponentów komputera. Jeżeli system działa poprawnie,
zalecamy pozostawienie w tej kategorii ustawień domyślnych.
PNP OS Installed  ustawienie domyślne to No. Ustawienie pozwala wybrać, czy zasoby sprzętowe mają być
PNP OS Installed No
przydzielane przez BIOS (ustawienie No), czy przez system operacyjny (ustawienie Yes).
No Yes
Force Update ESCD  ustawienie domyślne to Disabled. Jeżeli chcemy wymusić, aby BIOS na nowo przydzielił
Force Update ESCD Disabled
wszystkie ustawienia do kart rozszerzeń zgodnych ze standardem Plug&Play, należy przestawić tę opcję na Enabled.
Enabled
Operacja zostanie wykonana przy ponownym uruchomieniu komputera i ustawienie pozycji Force Update ESCD
zostanie automatycznie przestawione na Disabled.
Disabled
Resources Controlled By  ustawienie domyślne to Auto (ESCD). Opcja pozwala na wybór pomiędzy
Resources Controlled By Auto (ESCD)
automatycznym i ręcznym przydziałem zasobów dla komponentów komputera. Po wybraniu opcji Manual uaktywni
Manual
się pozycja IRQ Resources, która pozwoli na ręczny przydział przerwań dla kart PCI/ISA PnP lub dla kart ISA.
PCI/VGA Palette Snoop  umożliwia rozwiązanie problemów związanych ze współpracą karty graficznej i karty
PCI/VGA Palette Snoop
MPEG podłączonej do złącza Feature Connector lub wielofunkcyjnych kart, na przykład łączących funkcje karty
graficznej, karty telewizyjnej i karty przechwytującej wideo. W większości wypadków pozycja ta może być ustawiona
na Disabled.
Disabled
Assign IRQ For VGA  ustawienie domyślne to Enabled. Pozwala na przydzielenie (Enabled) lub nie (Disabled)
Assign IRQ For VGA Enabled Enabled Disabled
przerwania dla karty graficznej. Ustawienie Enabled wymagane jest zwykle w wypadku akceleratorów 3D.
Enabled
Assign IRQ For USB  ustawienie domyślne to Enabled. Przydziela lub nie przerwanie dla portu USB znajdującego
Assign IRQ For USB Enabled
się na płycie głównej.
PIRQ_0 USE IRQ No., PIRQ_1 USE IRQ No., PIRQ_2 USE IRQ No., PIRQ_3 USE IRQ No.  domyślne
PIRQ_0 USE IRQ No., PIRQ_1 USE IRQ No., PIRQ_2 USE IRQ No., PIRQ_3 USE IRQ No.
ustawienie to Auto. Pozwala na przydzielenie konkretnego przerwania do konkretnego gniazda PCI na płycie
Auto
głównej, oznaczone jako: PIRQ_0 do 3. Oznaczenie, które gniazdo jest które, odnajdziemy w instrukcji do płyty
głównej.
›ð PC Health Status
›ð PC Health Status
Jest to kategoria, w której ustawiamy parametry możliwych alarmów związanych z pracą układów
chłodzących komputera i otrzymujemy informacje o aktualnym stanie temperatury procesora czy napięć podawanych
do płyty przez zasilacz.
FAN Fail Alarm Selectable  ustawienie domyślne to Disabled. Opcja pozwala wybrać jeden z wentylatorów
FAN Fail Alarm Selectable Disabled
zamontowanych w komputerze i podłączonych do płyty głównej w celu monitorowania przez BIOS jego poprawnej
pracy. W wypadku uszkodzenia wentylatora zostaniemy o tym powiadomieni.
CPU Warning Temperature  ustawienie domyÅ›lne to 75°ðC/167°ðF. Pozwala na ustawienie temperatury procesora,
CPU Warning Temperature 75°ðC/167°ðF
przekroczeniu której zostaniemy o tym fakcie zaalarmowani dz
więkiem ostrzegawczym z głośniczka systemowego.
Pozostałe pozycje w tej kategorii mają charakter czysto informacyjny. Znajdziemy tu informacje o działaniu
wentylatorów podłączonych do płyty głównej, napięciach zasilania i temperaturze procesora oraz temperaturze w
okolicy drugiego czujnika zainstalowanego na płycie głównej.
›ð Load Fail-Safe Defaults
›ð Load Fail-Safe Defaults
Jest to pozycja, umożliwiająca załadowanie ustawień, które zapewniają najmniejszą wydajność systemu, ale
gwarantują największą stabilność. Warto pamiętać o tej pozycji, gdy dokonaliśmy zbyt wielu zmian i system nie
pracuje prawidłowo.
Aby załadować ustawienia awaryjne, naciskamy klawisz Enter na podświetlonej pozycji Load Fail-Safe
Enter
Defaults i na pytanie programu odpowiadamy wciskajÄ…c klawisz Y, oznaczajÄ…cy Yes (Tak).
Y
›ð Load Optimized Defaults
›ð Load Optimized Defaults
Ta pozycja umożliwia załadowanie fabrycznych ustawień BIOS-u, zoptymalizowanych do uzyskania
maksymalnej wydajności systemu. Uwaga! Po zastosowaniu tej opcji system może nie pracować stabilnie.
Aby załadować ustawienia awaryjne, naciskamy klawisz Enter na podświetlonej pozycji Load Optimized
Enter
Defaults i na pytanie programu odpowiadamy wciskajÄ…c klawisz Y, czyli Yes (Tak).
Y
›ð Set Password
›ð Set Password
W tym miejscu możemy wprowadzić hasło, które póz
niej będzie wykorzystywane do zabezpieczenia wejścia
do programu SETUP lub do systemu. Hasło wprowadzimy po naciśnięciu klawisza Enter na podświetlonej pozycji
Set Password.
W nowym okienku wpisujemy hasło. Uwaga! Wpisywane hasło pojawi się w formie gwiazdek, a więc nie
będziemy wiedzieć, czy wpisujemy je poprawnie. Po wprowadzeniu hasła naciskamy Enter. Pojawia się nowe okno z
prośbą o potwierdzenie hasła. Wpisujemy więc hasło jeszcze raz. Jeżeli oba wpisy będą takie same, zostanie
poinformowani o prawidłowym wprowadzeniu nowego hasła.
Uwaga! Jeżeli chcemy usunąć hasło, wówczas wykonujemy taką samą procedurę jak przy wpisywaniu hasła,
ale nic nie wpisujemy, tylko zatwierdzamy kolejne kroki, naciskając klawisz Enter. Nie zapomnijmy hasła! Jego
utrata może nas zmusić do sprzętowego wyczyszczenia ustawień BIOS-u.
›ð Exit Without Saving
›ð Exit Without Saving
Pozycja ta umożliwia wyjście z programu SETUP bez zapisania wprowadzonych zmian. Przyda się ona, gdy
dokonamy niekorzystnych zmian, których nie będziemy umieli cofnąć. Program SETUP zakończy działanie bez
zapisywania jakichkolwiek zmian w BIOS-ie.
Na podświetlonej pozycji Exit Without Saving naciskamy Enter i w odpowiedzi na pytanie programu
Enter
naciskamy Y, czyli Yes (Tak).
Y
›ð Save & Exit Setup
›ð Save & Exit Setup
Pozycja ta umożliwia wyjście z programu SETUP i zapisanie wprowadzonych zmian.
Na podświetlonej pozycji Save to CMOS and Exit naciskamy Enter i w odpowiedzi na pytanie programy
Enter
wciskamy Y. Odpowiednikiem wyboru tej pozycji jest naciśnięcie klawisza F10.
Y F10
Przywracanie fabrycznych ustawień BIOS-u
Przywracanie fabrycznych ustawień BIOS-u
BIOS to oprogramowanie dość odporne na błędne działanie użytkownika, znajduje się bowiem w specjalnej
pamięci stałej, której nie można przypadkowo skasować. Oczywiście, niewłaściwa aktualizacja BIOS-u może go
uszkodzić, ale podczas normalnej pracy z programem SETUP nie jest wykluczone uszkodzenie jakiegoś elementu
komputera (na przykład procesora). Pamiętajmy też o tym, że nadmierne ulepszanie naszego komputera może
skończyć się tym, że przestanie on startować, mimo że wszystkie komponenty są nadal sprawne. W BIOS-ie bardzo
łatwo tak ustawić parametry pracy płyty głównej, że zainstalowane karty rozszerzeń, pamięć czy procesor przestaną
działać poprawnie. Jeżeli pomimo to komputer startuje i możemy wejść do programu SETUP, to jeszcze nic się nie
stało  zmienimy szkodliwe ustawienie lub, jeżeli nie wiemy, co jest powodem, załadujemy ustawienia domyślne
BIOS-u. Gorzej jest, gdy komputer zwyczajnie nie wystartował po zmianie jakiegoś parametru w BIOS-ie. W tej
sytuacji ratunkiem jest wizyta w serwisie, ale& często pomoże proste do samodzielnego wykonania wyzerowanie
ustawień BIOS-u. Płyty firmy ABIT umożliwiają jeszcze jedną opcję powrotu do ustawień fabrycznych  poprzez
uruchomienie komputera z wciśniętym klawiszem Insert. Jak wyzerować BIOS w innych płytach? Dokonujemy tego,
ingerując we wnętrze komputera. Przed przystąpieniem do pracy trzeba odnalez
ć instrukcję obsługi do płyty głównej,
a w niej  informację o tym, gdzie znajduje się zworka odpowiedzialna za wyzerowanie BIOS-u. Następnie
odnajdujemy tę zworkę na płycie głównej. Uwaga! Lepiej sprawdzić trzy razy, czy to właściwa zworka, niż
przestawiać cokolwiek bez wystarczającej pewności. Zworka zwiera dwa z trzech sąsiadujących ze sobą metalowych
bolców. Cała procedura polega na przełączeniu zworki na kilka sekund (przy wyłączonym z kontaktu komputerze).
Potem powracamy do ustawienia wyjściowego i składamy komputer. Po tej operacji powinien się uruchomić.