Kiła (LUES)
Definicja: przewlekła, ogólnoustrojowa choroba zakaz
na przebiegajÄ…ca z okresami bezobjawowymi.
Daty znaczÄ…ce:
1493 - Kolumb przywozi kiłę do Europy, do Polski kiła przybyła wraz z żoną służącego podczas pielgrzymki do Rzymu
1906 - Wasserman - OWD
1910 - Erlich - zastosowanie preparatu Salvarsan
1941 - odkrycie penicyliny
Pierwsza polska praca dotycząca kiły - W. Oczko  Przymiot, czyli niemoc dworska . Nazwa syphylis pochodzi od włoskiego
poety Fracostaro ( Syphylis sive morbus gallicis - opowiadanie o pastuchu, który za swoje grzechy został ukarany przez boga
Słońce).
Dawne nazwy kiły: w XVII w. - przepuklina, pudendagra, franca, pani franca, świerzba, dziki świerzb, syf, weneria, katar kana-
licowy, ospa miłosna, niemoc kurewników i cudzołożników.
Czynnik zakaz
ny: krętek blady - cechy:
" odkryty przez Shaudina i Hoffmana
" kształt: spirala, korkociąg lub sprężyna o regularnych kształtach
" ruch (49 rodzajów), m.in.: obrotowy, wahadłowy - odróżniają od krętków saprofitycznych
" dÅ‚ugość: 8-20 µm
" grubość: 0.25-0.5 µm
" oporność: niska temperatura
" wrażliwe na: wysoka temperatura (48oC - 1h, 60o - 5-20 min), woda z mydłem
" obserwacja: w ciemnym polu (kondensator założony na mikroskop)
" postacie nietypowe: nitkowate, cystowate, ziarniste
Droga zakażenia: płciowa (95%), poprzez łożysko lub poprzez przetoczenie krwi zakażonej.
Metody wykrywania:
1. preparat z wydzieliny ze zmiany pierwotnej
2. preparat z węzłów chłonnych
3. metody serologiczne
Klasyfikacja:
1. Kiła wczesna (L. RECENS) - trwa do 2 lat od zakażenia
1. I rzędowa (L. PRIMARIA) - do 9 tygodnia
1. kiła surowiczoujemna - do 6 tygodnia
2. kiła surowiczododatnia - między 6 i 9 tygodniem
2. II rzędowa (l. SECUNDARIA)
1. II rzędowa wczesna (L. RECENS) - 9 do 15 tygodnia
2. II rzędowa nawrotowa (L. RECIDIVANS) - po 15 tygodniach
3. kiła utajona wczesna (L. LATENS RECENS)
2. Kiła póz
na (L. TARDA) - po 2 latach od zakażenia
1. kiła utajona póz
na
2. kiła objawowa = kiła III rzędowa
1. k. skóry, błon śluzowych, kości
2. k. UN
3. k. ukł. krążenia
4. k. narządów wewnętrznych
Objaw pierwotny (SCLEROSIS INITIALIS) = owrzodzenie pierwotne - cechy:
1. pojedynczy
2. średnica: do kilkunastu mm
3. zarysy nieregularne
1
4. kształt okrągły, owalny
5. twardy
6. dno gładkie, pokryte wydzieliną z krętkami
7. w części środkowej - owrzodzenie powierzchowne o równym, wyraz
nym brzegu
8. niebolesny
9. jeśli nie ulegnie zakażeniu bakteryjnemu - ustępuje bez pozostawienia blizny
10. ustępuje w ciągu 2-4 tygodni
Typowa lokalizacja:
1. u mężczyzn
1. rowek zażołędny
2. żołędz

3. wewnętrzna powierzchnia napletka
2. u kobiet
1. wargi sromowe
2. pochwa
3. szyjka macicy
Objaw pierwotny nietypowy:
1. postać współistniejący z opryszczką - opryszczka może maskować kiłę
2. zapalenie kiłowe żołędzi (BALANITIS PRIMARIA SYPHYLITICA)
3. kiłowe zapalenie sromu i pochwy (VULVOVAGINITIS PRIMARIA SYPHYLITICA)
4. postać mnoga
5. postać poronna - b. mały
6. postać olbrzymia - > 2 cm
7. postać nietypowa - np. na palcu, odbycie, brodawki sutkowe, bł. śluzowa jamy ustnej
8. postać szczelinowata
9. postać zgorzelinowa
10. dodatkowe zakażenie - stan zapalny, bolesność, obrzęk
Różnicowanie:
1. balanitis na nieswoistym tle
2. opryszczka - b. bolesna, brak owrzodzenia
3. rak kolczystokomórkowy - długi wywiad, ww. chłonne zbite, nieprzesuwalne, zrośnięte
4. wrzód miękki (ULCUS MOLLE)
5. gruz
lica błon śluzowych
6. świerzb
7. stwardnienie ponowne (REINDURATIO)
8. zgorzel samoistna narządów płciowych
9. ziarnina weneryczna
10. wrzód weneryczny
Zmiany w węzłach chłonnych (pojawiają się wraz z objawem pierwotnym):
1. powiększone jedno- lub obustronnie
2. twarde, niezrośnięte z podłożem, niebolesne
3. skóra nad węzłem jest niezmieniona
4. nie rozmiękają i nie rozpadają się
Kryteria kiły I surowiczoujemnej:
1. wywiad
2. obecny objaw pierwotny
3. obecne krętki w wydzielinie z objawu pierwotnego
2
4. powiększone ww. chłonne
5. ujemne wyniki badań serologicznych
Leczenie kiły I rzędowej:
1. penicylina prokainowa - 1.200.000 j/d przez 20 dni
2. penicylina benzatynowa - 2.400.000 1x, póz
niej 1.200.000 j co 3 dni do Å‚Ä…cznej dawki 9.600.000 j
W razie uczulenia można stosować tetracykliny (przez 30 dni).
Jeśli choruje któryś ze współmałżonków, to profilaktycznie leczy się drugiego: penicylina prokainowa przez 10 dni po 1.200.000
j/d, Jeśli żona jest w ciąży - 2x 10 dni po 1.200.000/d w pierwszej i drugiej połowie ciąży.
Penicyliny mogą dawać odczyny alergiczne, wstrząs anafilaktyczny, pokrzywkę, rumień, osutki i odczyny niealergiczne:
1. odczyn A
ukaszewicza-Herxeimera-Jaricha - nagły rozpad krętków po 1 iniekcji penicyliny po 2-4 godzinach - objawy ogólne
(wysoka gorączka), zmiany skórne ulegają zaostrzeniu - nie stanowi p-wskazania do leczenia penicyliną
2. odczyn Hoigne [Huanie] - po 15-30 minutach od podania następuje zaczopowanie drobnych naczyń tętniczych przez nieroz-
puszczone cząsteczki leku; zmiany gł. w tt. mózgowych omamy wzrokowe, słuchowe, lęk przed śmiercią, ę! RR, ę! OB,
tachykardia. Nie jest p-wskazaniem do leczenia penicyliną, ale niewielu pacjentów zdecyduje się po tym incydencie na ponow-
ne leczenie penicylinÄ….
Powikłania kiły I rzędowej
1. stulejka (PHIMOSIS) - nieodprowadzalność napletka
2. załupek (PARAPHIMOSIS) - niemożność sprowadzenia odprowadzonego napletka
3. obrzęk stwardniały - u kobiet i mężczyzn
4. wtórne zakażenie
Kryteria kiły II rzędowej:
1. między 9 tygodniem a 2 rokiem
2. dodatnie odczyny serologiczne
3. zmiany na skórze i błonach śluzowych - osutki:
1. grudkowe
2. plamiste
3. krostkowe
4. inne
Podział osutek:
1. wczesne: gł. plamista, powierzchnie wyprostne kończyn, boczne powierzchnie tułowia, obfita, symetryczna, powierzchowna,
wykwity drobne, jednakowej wielkości i kształtu, nie grupują się (9-10 tydzień), nie szerzy się obwodowa, ustępuje bez śladu,
bark dolegliwości towarzyszących
2. póz
na: gł. grudkowa, mniej obfita, niesymetryczna, nieco głębsza, wykwity większe, różnej wielkości, grupują się (3-4 mie-
siąc), szerzy się obwodowo, ustępuje ze złuszczaniem, dając przebarwienia lub blizny
Różnicowanie:
1. parapsoriosio guttata
2. łupież różowy Gilberta
Odmiany grudek kiłowych:
1. przerosłe - różnicować z:
1. kłykciny kończyste
2. żylaki odbytu
3. jodo- et bromoderma
4. pemphigus vegetans
2. liszajowate - różnicować z:
1. liszaj płaski
2. gruz
lica liszajowata
Może być niewielki świąd - jest to jedyna zmiana w kile, która może dawać dolegliwości.
3. Å‚uszczycowate - b. przypominajÄ… Å‚uszczycÄ™
3
4. liszajcowate - różnicować z liszajcem, gł. na dłoniach i podeszwach
5. wrzodziejÄ…ce
6. kłykciny płaskie
7. sÄ…czÄ…ce
8. rogowaciejące - różnicować z modzelami
Zmiany na błonach śluzowych:
1. plamy - różnicować z:
1. leukoplakia
2. liszaj płaski
3. kandydoza
2. grudki wrzodziejące - różnicować z:
1. ophtiosis
2. rumień wielopostaciowy
3. angina luetica - różnicować z:
1. anginy bakteryjne
2. angina Plant-Vincenta (zmiany zgorzelinowe w migdałkach, ostry przebieg z gorączką)
Zmiany te pojawiają się przed, równocześnie, lub po pojawieniu się osutki. Są bardzo zakaz
ne.
Leczenie kiły II rzędowej:
1. penicylina prokainowa - 1.200.000 j/d przez 30 dni
2. penicylina benzatynowa 2.400.000 1x, potem po 1.200.000 co 3 dni, aż do ogólnej dawki 12.000.000 j
Kontrola co 3 miesiące, póz
niej - co 2 lata.
A
ysienie kiłowe (ALOPECIA SYPHYLITICA)
" po 6 miesiÄ…cach choroby
" może być jedynym objawem kiły
" gł. w okolicy skroniowej i potylicznej
" może współistnieć z bielactwem kiłowym
Bielactwo kiłowe (LEUCODERMA SYPHYLITICA)
" plamy owalne
" częściej u kobiet
" lokalizacja: szyja, kark
" brak dolegliwości
" ustępują bez śladu
Inne leki:
1. penicylina krystaliczna - przy kile UN: 24-30.000.000 j/d we wlewie kroplowym w 3 dawkach przez 10-14 dni
2. erytromycyna, dawercyna, tetracykliny - przy uczuleniu na penicylinÄ™
Kiła II rzędowa Zmiany skórne:
1. kiła guzkowo-pełzakująca - guzki i owrzodzenia, bliznowacenie
2. kilaki - gł. w miejscach, gdzie kości przylegają do skóry
Zmiany na błonach śluzowych: gł. w jamie ustnej.
Zmiany w kościach: kilaki, nacieczenia, zajęcie stawów.
Zmiany w układzie naczyniowym: aorta, wsierdzie.
Zmiany w UN:
1. porażenie postępujące
2. wiąd rdzenia (sznurów tylnych)
4