Próbny egzamin maturalny z chemii 2012r.
Odpowiedzi i schemat punktowania  poziom rozszerzony
ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA
POZIOM ROZSZERZONY
ZdajÄ…cy otrzymuje punkty tylko za poprawne rozwiÄ…zania, precyzyjnie odpowiadajÄ…ce poleceniom zawartym w zadaniach. Odpowiedzi
niezgodne z poleceniem (nie na temat) są traktowane jako błędne. Komentarze wykraczające poza zakres polecenia nie podlegają ocenianiu.
Gdy do jednego polecenia zdający podaje kilka odpowiedzi (jedną prawidłową, inne nieprawidłowe), to nie otrzymuje punktów za żadną z nich.
Jeżeli polecenie brzmi: Napisz równanie reakcji..., to w odpowiedzi zdający powinien napisać równanie reakcji chemicznej, a nie jej schemat.
Niewłaściwy dobór lub brak współczynników w równaniu reakcji powoduje utratę 1 punktu za zapis tego równania.
W rozwiązaniach zadań rachunkowych oceniane są: metoda, wykonanie obliczeń i podanie wyniku z jednostką. Błędny zapis jednostki lub jej brak
przy ostatecznym wyniku liczbowym wielkości mianowanej powoduje utratę 1 punktu. W obliczeniach wymagane jest poprawne zaokrąglanie
wyników liczbowych.
Całkowicie poprawne rozwiązanie zadań, uwzględniające inny tok rozumowania niż w podanym schemacie punktowania, należy ocenić pełną
liczbą punktów.
Za poprawne obliczenia będące konsekwencją zastosowania niepoprawnej metody zdający nie otrzymuje punktów.
Za poprawne spostrzeżenia i wnioski będące konsekwencją niewłaściwie zaprojektowanego doświadczenia zdający nie otrzymuje punktów.
Za napisanie wzorów strukturalnych zamiast wzorów półstrukturalnych (grupowych) nie odejmuje się punktów.
Zapis  “! ,  Ä™! w równaniach reakcji nie jest wymagany.
W równaniach reakcji, w których ustala siÄ™ stan równowagi, brak  Ä! nie powoduje utraty punktów.
Elementy odpowiedzi umieszczone w nawiasach nie sÄ… wymagane.
1
Próbny egzamin maturalny z chemii 2012r.
Odpowiedzi i schemat punktowania  poziom rozszerzony
Punktacja
Kryteria oceniania
Uwagi
za
Oczekiwana odpowiedz

sumaryczna
czynność
a) Za poprawne obliczenie średniej masy chloru (35,49g/mol) i masy molowej chloru (70,98g/mol)
1
Możliwa jest inna
kolejność
b) Za poprawne wyznaczenie objętości molowej gazu w warunkach standardowych (24,45 dm3/mol)
1. 3
1
rozwiÄ…zania tego
zadania!
c) Za poprawne obliczenie gęstości chloru w warunkach standardowych (2,9 g/dm3)
1
Możliwe są inne
przykłady
Za poprawne podanie trzech wzorów cząsteczek (np.: sp  C2H2, sp2  C2H4, sp3  CH4)
2. 1 1
czÄ…steczek w tym
nieorganiczne!
Za poprawne wskazanie wiązania jonowego (występującego pomiędzy NH4+ a Cl ), wiązania
kowalencyjnego-spolaryzowanego (występującego pomiędzy atomami azotu a wodoru oraz
3. 1 1
wskazanie) wiÄ…zania koordynacyjnego.
Za poprawne wskazanie kierunku wzrostu mocy kwasów w podanych trzech szeregach
4. 1 1
HF  HCl  HBr  HI; HClO4 à HBrO4 à HIO4; HClO  HClO2  HClO3  HClO4
W drugim
Za poprawne zapisanie wszystkich zachodzących reakcji i wskazanie reakcji która nie zachodzi 2pkt
równaniu uznajemy
2NH4Cl(s) + H2SO4(stęż) (NH4)2SO4 + 2HCl
każda inny wariant
C12H22O11 + H2SO4(stęż) 12C + 11H2O + H2SO4
odpowiedzi
Cu + 2H2SO4(stęż) CuSO4 + SO2 + H2O w którym uczeń
5. 2 2
wykazuje, że
Al + H2SO4(stęż) reakcja nie zachodzi (pasywacja)
zachodzi proces
C + 2H2SO4(stęż) CO2 + 2SO2 + H2O
odwodnienia
Za poprawne wskazania w 3 lub 4 przypadkach  1pkt
(zwęglenia)
Za poprawne wskazania w 1 lub 2 przypadkach  0pkt
sacharozy
Za poprawne zapisanie każdej reakcji po 1pkt
Możliwy jest inny
6. - sposób zapisu
3
3 ß 1
1. 2Fe +3Cl2 2FeCl3 4. Fe2+ + 2OH Fe(OH)2 5. 2Fe(OH)2 + H2O2 2Fe(OH)3
równania reakcji 5.
2
Zadanie
Próbny egzamin maturalny z chemii 2012r.
Odpowiedzi i schemat punktowania  poziom rozszerzony
a) Za poprawne napisanie dwóch równań reakcji dysocjacji
1
(Na2HPO4 Ä! 2Na+ + HPO42 Å» HPO4 2Å» Ä! H+ + PO4 3Å»)
7. 2
Jony OHÅ» powstajÄ…
b) Za poprawne wskazanie jonów obecnych w roztworze
w reakcji hydrolizy
1
jonu HPO4 2 É
(Na+, H+, HPO4 2Å», PO4 3Å», OH Å» )
a) Za poprawne podanie wzorów sprzężonych zasad
1
(F-, ClO2Å», H2BO3Å»)
8. 2
b) Za poprawne uszeregowanie zasad wg wzrostu mocy
1
(ClO2Å» , FÅ», H2BO3Å»)
a) Za poprawne wskazanie wydzielajÄ…cego siÄ™ gazu
1
(Wodór)
9. 2
b) Za poprawne podanie obu równań w zapisie jonowym
1
(Al3+ +3H2O Ä! Al(OH)3 + 3H+ oraz 2H+ + Mg Mg2+ + H2)
Za poprawne napisania równania reakcji
10. 1 1
(4NH3 + 5O2 4NO + 6H2O)
Za poprawne wskazania wszystkich metod zwiększenia wydajności
obniżyć temperaturę/zwiększyć temperaturę układu
11. 1 1
zwiększyć ciśnienie/obniżyć ciśnienie panujące w układzie
zwiększyć objętość/ zmniejszyć objętość układu
Za poprawne określenie charakteru chemicznego wszystkich tlenków
12. 1 1
(NO2  kwasowy; N2O4  kwasowy; NO  obojętny)
3
Próbny egzamin maturalny z chemii 2012r.
Odpowiedzi i schemat punktowania  poziom rozszerzony
a) Za poprawnie obliczenie masy Cu2S wg równania reakcji 3Cu2S +3O2 3SO2 + 6Cu
1
(ok. 2503,94 kg)
13. 2
b) Za poprawne obliczenie masy rudy
1
(ok. 3129,92 kg)
a) Za poprawne podanie wzoru jonu
1
(Cr2+)
b) Za poprawne podanie równania reakcji
1
(2Cr + 6H+ + 6ClÅ» + O2 2Cr3+ + 6ClÅ» + 2H2O + H2)
14. 3
lub
c) Za poprawny bilans elektronowy
0 III
Cr - 3e- Cr /· 2
Cr - 3e- Cr3+/· 2
I 0
1
2H+ + 2e- H2
2H+ + 2e- H2
0 - II
O2 + 4e- +4H+ 2H2O
O2 + 4e- 2O
Możliwe są
a) Za poprawne obliczenie masy produktu w stosunku do masy substratu reakcji
rozbieżności
1
(ok. 6,07g)
wyniku końcowego
wynikajÄ…ce z
15. 2
b) Za poprawne obliczenie wydajności reakcji
przyjętych
1
przybliżeń wartości
(ok. 24,69%)
pośrednich
4
Próbny egzamin maturalny z chemii 2012r.
Odpowiedzi i schemat punktowania  poziom rozszerzony
Możliwe jest inne
a)
rozwiÄ…zywanie
Za poprawnie podany schemat (opis) doświadczenia, np.:
problemu, np.
dodanie do 2
probówek z
roztworem K2SO4 w
1
tym samum czasie
Do nasyconego roztworu CaSO4 dodać kroplę
roztworów BaCl2 i
roztworu rozpuszczalnej soli baru, np. BaCl2
CaCl2 o tym samym
stężeniu molowym.
16. 3
b) Za podanie poprawnej obserwacji (np. roztwór CaSO4 mętnieje) i wniosku Wytrącenie osadu
następuje szybciej w
1
(wytrąca się BaSO4, czyli jest on trudniej rozpuszczalny niż CaSO4)
przypadku dodawania
roztworu BaCl2
c) Za poprawnie podane skrócone jonowe równanie reakcji np.
1
(Ba2+ + SO4 2- BaSO4“! (Ca2+ + SO4 2-+ Ba2+ - Ca2+ + BaSO4“!))
a) Za poprawne określenie składu roztworu
Możliwość 1
(24,24 g substancji rozpuszczonych w 75,76g wody)
rozwiÄ…zywania
17. 2
b) Za poprawne obliczenie rozpuszczalności problemu innymi
metodami 1
(ok. 32g KNO3/100g H2O)
Za poprawne podanie 3 wskazań (a) A; b) t3; c) B)  2pkt
Za poprawne podanie 2 wskazań  1pkt
18. 2 2
Za poprawne podanie 1 wskazania  0pkt
a) Za poprawne wyznaczenie ilości zużytych substratów Możliwość
1
rozwiÄ…zywania
([A] = 8 mol oraz [B] = 4 mol)
19. 2
zadania w inny
b) Za poprawne wyznaczenie stężeń substratów użytych do reakcji
sposób 1
([A] = 6 mol/dm3 oraz [B] = 7 mol/dm3)
5
Próbny egzamin maturalny z chemii 2012r.
Odpowiedzi i schemat punktowania  poziom rozszerzony
a) Za poprawne podanie schematu ogniwa
1
(Al%HCl(aq)%Cu)
20. 2
b) Za poprawnie napisane równania reakcji zachodzących na półogniwach
1
(A(-): Al  3e- Al 3+ K(+): 2H+ + 2e- H2)
Za poprawne podanie 4 równań  2pkt
Za poprawne podanie 2 lub 3 równań  1pkt
Za poprawne podanie 1 równania  0pkt
Rodzaj
Elektroda Reakcja elektrodowa
elektrody
21. 2 2
grafitowa
2H2O + 2e- H2 + 2OH Å»
Katoda
rtęciowa
Na+ +e- Na
platynowa
2ClÅ» - 2e- Cl2
Anoda
grafitowa
2ClÅ» - 2e- Cl2
Za poprawne podanie 5 wartości  2pkt
Za poprawne podanie 3 lub 4 wartości  1pkt
Za poprawne podanie 1lub wartości  0pkt
22. 2 2
Wzór
CaC2 H2C2O4 CH3NH2 HCHO HCN
zwiÄ…zku
Stopień
6 6
I III II 0 II
utlenienia
Za poprawne podanie 4 stwierdzeń  2pkt
Za poprawne podanie 2 lub 3 stwierdzeń  1pkt
23. 2 2
Za poprawne podanie 1 stwierdzenia  0pkt
(I  F; II  F; III  P; IV  F)
6
Próbny egzamin maturalny z chemii 2012r.
Odpowiedzi i schemat punktowania  poziom rozszerzony
Za poprawnie podany wzór półstrukturalny
24. 1 1
(CH3 % CHBr %CH2Br )
Za poprawnie podany schemat reakcji
CH2
CH
CH CH2
25. 1 1
n
n
a) Za poprawne obliczenie ilości Br2, które przereagowało (0,08g lub 0,0005 mol) i ile Br2 zostało
1
(0,16g lub 0,0001 mol)
b) Za poprawne obliczenie ilości moli fenolu, która przereagowała
26 1 3
(0,0003(3)mola)
c) Za obliczenie stężenia molowego fenolu i podanie odpowiedzi z właściwą jednostką
1
(0,003(3) mol/dm3)
Możliwa jest inna
Za poprawne dobranie odczynnika do wskazanej grupy funkcyjnej oraz właściwe obserwacje po
kolejność wyboru
grup funkcyjnych.
1pkt
a) Grupa funkcyjna I.: grupa karboksylowa (i grupa hydroksylowa)
Odczynnik: rozcieńczony roztwór NaOH z fenoloftaleiną
Obserwacja: odbarwienie zasadowego roztworu fenoloftaleiny
27. 2 2
Grupa fenolowa to
b) Grupa funkcyjna II.: grupa hydroksylowa (grupa fenolowa)
określenie stosowane
Odczynnik: roztwór chlorku żelaza(III)
w farmacji dla
Obserwacja: zabarwienie zawartości probówki na fioletowo (ciemnofioletowo, granatowo)
ugrupowania
-C6H4OH
Za poprawnie dobranie substratu i odczynnika
28. Substrat  butan-1-ol
1 1
Odczynnik  K2Cr2O7(aq)/ H+
7
Próbny egzamin maturalny z chemii 2012r.
Odpowiedzi i schemat punktowania  poziom rozszerzony
a) Za poprawnie podane skrócone równanie jonowe
(ŻOOC % CH(CH3)% NH3 + + OHŻ ŻOOC % CH(CH3) % NH2 +H2O lub
1
CH3 % CH(NH2) % COOH + OHÅ» CH3 % CH(NH2) % COOÅ» +H2O)
29.
2
b) Za poprawnie podanÄ… nazwÄ™ produktu
1
(2-aminopropanian sodu )
Za poprawnie podane skrócone równanie jonowe
30. (+H3N % CH(CH3) % COOÅ» + H+ +H3N % CH(CH3) % COOH lub
1 1
CH3 % CH(COOH) % NH2 + H+ CH3 % CH(COOH) % NH3+)
Za poprawne podanie wzoru półstrukturalnego
31. 1 1
(CH3 % CH(NH2) % COO % C2H5)
Jeżeli uczeń
a) Za poprawnie podany wzór strukturalny  1pkt
poprawnie określi
b) Za poprawne wskazanie i nazwanie grup funkcyjnych i wiązań (nia) 1pkt
rodzaj wiązań
występujących
H O H
między atomami np.
% Q% % C-C; C-H itd.
32. w czÄ…steczce oraz 2 2
CH3% C % C % N % C % COOH
wskaże w. peptydowe
% % %
 1pkt
NH2 H CH3
gdy pominie wiÄ…zanie
peptydowe  0pkt
NH2  grupa aminowa; - COOH  grupa karboksylowa - CO  NH  wiÄ…zanie peptydowe
Za poprawne zapisanie schematu (równań) reakcji po 1pkt
a) H2C(OH)  (HCOH)4  CHO + H2  p, temp. kat. H2C(OH)  (HCOH)4  CH2OH
b) H2C(OH)  (HCOH)4  CHO + Ag2O  temp H2C(OH)  (HCOH)4  COOH + 2Ag
33. 2 2
lub
H2C(OH)  (HCOH)4  CHO + Cu(OH)2  temp H2C(OH)  (HCOH)4  COOH + Cu2O + 2H2O
8