30 Elektronika domowa
Prezentowany wykrywacz podsłu-
Wykrywacz podsłuchów
chów, odbierając szerokie widmo często-
tliwości począwszy od 20 MHz aż do
Ludzie z ciekawości podglądają przez dziurkę od klucza, ale także z tej samej ciekawo- 2 GHz, sygnalizuje dz
więkiem o niskim
ści odkrywają Amerykę. To ciekawe powiedzenie może być mottem poniższego arty- tonie fakt odbioru sygnałów słabych, co
kułu zajmującego się problematyką podsłuchów. Wyścig gospodarczy, technologiczny,
najczęściej się zdarza (stacje radiofonicz-
przestępczy prowadzi w swojej konsekwencji do podsłuchiwania. Dziedzina ta rozwi- ne, TV i inne nie nadające z naszego miesz-
nęła się dynamicznie również w naszym kraju wraz z miniaturyzacją elementów (SMD)
kania). PrzeszukujÄ…c podejrzane pomiesz-
i powszechną ich dostępnością. O tym w jaki sposób można bronić się przed niepożą- czenie, to znaczy chodząc z włączonym
danym podsłuchem traktuje artykuł.
wykrywaczem po tym pomieszczeniu, szu-
kamy miejsca, w którym usłyszymy dobie-
gający z wykrywacza wyższy ton dz
wiÄ™-
ku, zwiększający się w miarę zbliżania się
do podsłuchu. Gdy będziemy już blisko
miejsca umieszczenia urządzenia podsłu-
chowego, ciągły ton zamieni się w  ćwier-
kający . Zlokalizowane miejsce należy
bardzo dokładnie przeszukać.
Opisane powyżej reakcje wykrywacza
wystÄ…piÄ… tylko w przypadku gdy w po-
mieszczeniu jest zainstalowany czynny
podsłuch. Oczywiście może zdarzyć się
tak, że lokalny sygnał z telefonu komórko-
wego lub od nadajnika sÄ…siada- CB-isty
spowoduje przekłamania w działaniu wy-
krywacza. Wówczas jednak silny sygnał
odzwierciedlany przez wykrywacz jako
ćwierkanie, będzie syszalny na większym
obszarze. Obniżając czułość wykrywacza,
możemy wykryć również te urządzenia. Ta
funkcja jest szczególnie przydatna przy
wykrywaniu podsłuchu za pośrednictwem
telefonu komórkowego.
Opis układu
Po włączeniu przełącznika WA
2 do-
prowadzone zostaje zasilanie do układów
wykrywacza. Dodatkowo przyciśnięcie
Działanie wykrywaczy metrów i nadajnikiem miliwatowym znaj- mikrowłącznika WA
1 dołącza do wejścia
podsłuchów w praktyce: dującym się w naszym mieszkaniu, zawsze antenę wykonaną w postaci ścieżki zwięk-
w pobliżu wykrywanego nadajnika sygnał szając tym samym czułość, co ułatwi po-
Każdy nadajnik fal elektromagnetycz- nadawany przez niego będzie silniejszy. szukiwanie urządzenia podsłuchowego
nych charakteryzuje się tym że natężenie Wykorzystując tą właściwość, wykonany o małym poziomie emitowanej mocy. Sy-
jego pola promieniowania jest tym więk- został wykrywacz podsłuchów. gnały wysokiej częstotliwości dochodzą-
sze, im znajdujemy się bliżej anteny na- Najczęściej nadajniki podsłchowe są ce poprzez włączoną antenę lub bezpo-
dajnika. Ma tu zastosowanie prawo od- niezwykle małej mocy co ma na celu średnio do bazy tranzystora BFR 91 (T1),
wrotnych kwadratów mówiące, że natę- utrudnienia ich wykrycia. Z drugiej stro- są przez ten tranzystor wzmacniane i mo-
żenie pola elektromagnetycznego maleje ny mała moc pozwala też wydłużyć czas dulowane sygnałem małej częstotliwości.
z kwadratem odległości. Zatem dwukrot- pracy dzięki oszczędności zasilania. Sygnał sinusoidalny małej częstotliwości
ny wzrost odległości od nadajnika powo- Wszak urządzenia te pracują na własnym, generowany jest w układzie przesuwnika
duje czterokrotny spadek natężenia pola. bateryjnym zasilaniu. Jednak w pobliżu fazowego R3÷R6, C2÷C5. Modulacja wy-
Prawo to działa tak samo w drugą stronę. nawet najbardziej schowanego nadajni- nika stąd że wzmacniacz w.cz. pracuje
Dwukrotne zmniejszenie odległości od ka o najmniejszej mocy, można wykryć jednocześnie jako generator m.cz.
nadajnika powoduje czterokrotny wzrost pole elektromagnetyczne emitowane Zmodulowane przebiegiem m.cz,
natężenia pola, do tego stopnia że mając przez jego obwód antenowy. W zasadzie wzmocnione sygnały w.cz. przesyłane są
do czynienia z nadajnikiem o mocy jest to tylko kwestia precyzji przeszuka- przez górnoprzepustowy filtr w.cz. składa-
100 kW oddalonym od nas o kilka kilo- nia pomieszczenia. jący się z elementów C6, L1, C7, L2 do
Wykrywacz podsłuchów 31
Rys. 1 Schemat ideowy wykrywacza podsłuchów
Rys. 2 Płytka drukowana i rozmieszczenie elementów
czułego detektora AM. Detektor ten wy- kiem detekcji jest sygnał m.cz o poziomie silnego sygnału) są dwie diody germano-
konany jest na następnym tranzystorze zależnym od poziomu docierających do we D1 i D2 pracjące w układzie podwaja-
BFR 91 (T2). W celu obniżenia jego szu- wykrywacza sygnałów w.cz. cza napięcia, spolaryzowane wstępnie
mów własnych tranzystor T2 ma bazę uzie- Sygnał ten wzmacniany jest przez dwu- napięciem odłożonym na diodzie krzemo-
mioną do masy dla sygnałów m.cz za po- tranzystorowy wzmacniacz m.cz. składa- wej D3.
mocÄ… kondensatora tantalowego 4,7 µF za jÄ…cy siÄ™ z tranzystorów T5 i T6. Wzmoc- Z detektora napiÄ™cie zależne od po-
pośrednictwem indukcyjności L2 stano- niony sygnał m.cz ponownie jest podda- ziomu odbieranych sygnałów steruje dwa
wiącej w/w filtr górnoprzepustowy. Wyni- ny detekcji. Tym razem detektorem (już stopnie. Jednym z nich jest generator
32 Technika motoryzacyjna
m.cz. (T8 i T9) o częstotliwości zależnej nia, tak aby układ generatora m.cz. dzia- Kondensatory
od napięcia doprowadzonego z detekto- łał poprawnie.
C2÷C5,
ra, który steruje bezpoÅ›rednio przetwor- UkÅ‚ad mieÅ›ci siÄ™ na pÅ‚ytce drukowa- C14÷C16  1 nF/50 V ceramiczny
nikiem piezoelektrycznym. Zmiana czę- nej, która pasuje do plastikowej obudowy C17, C19,
C20  6,8 nF/50 V ceramiczny
stotliwości pracy generatora dokonuje się KM-33B. Mikrowłącznik WA
1 powinien
C1, C6÷C8  47 nF/50 V ceramiczny
poprzez zmianę wypadkowej rezystancji posiadać długi trzpień sterujący, tak aby
C18  220 nF/63 V MKSE-20
w obwodzie bazy tranzystora T9, którą wystawał nieco ponad przednią płytę obu-
C9  4,7 µF tantalowy
tworzy tranzystor T7. Rezystancja ta za- dowy.
C10÷C12  4,7 µF/25 V
leżna jest od poziomu wysterowania tran-
Wykaz elementów: C13  47 µF/16 V
zystora T9.
Półprzewodniki Inne
Drugim stopniem jest układ ARW
T1, T2  BFR 91 L1, L2  1 µH miniaturowy
z tranzystorami T3 i T4. Zadaniem układu
PIEZO  głośniczek
T3, T8, T9  BC 557B
ARW jest zwiększenie zakresu dynamiki
piezoelektryczny
T4÷T7, T10  BC 547B
wykrywacza, zapobiegajÄ…ce szybkiemu
D1, D2  AAP 120 (germanowe) WA
1  mikrowełącznik
przesterowaniu odbiornika.
D3  1N4007 WA
2  przełącznik suwakowy
Parametry częstotliwościowe sprzężenia
Rezystory
BAT1  bateria 6F22
zwrotnego ARW zostały dobrane w taki
OB  obudowa KM 33-B
sposób, że gdy zastanie odebrany bar- R27  220 &!/0,125 W
R11  470 &!/0,125 W
dzo silny sygnał i następować będzie płytka drukowana numer 656
R1, R8, R22,
przesterowanie wykrywacza, pętla ARW
R25, R26  1 k&!/0,125 W Płytki drukowane wysyłane są za zalicze-
zacznie się wzbudzać z częstotliwością
R12  2,2 k&!/0,125 W niem pocztowym. Płytki można zamawiać
około 3 Hz. Stąd sygnał m.cz docierają-
R21  3,3 k&!/0,125 W w redakcji PE.
cy do detektora diodowego będzie tą
R7*  6,2 k&!/0,125 W Cena: płytka numer 656  6,80 zł
częstotliwością modulowany, co objawi
R3÷R6, R9,
+ koszty wysyłki (11 zł).
się  ćwierkającym sygnałem akustycz-
R16, R17, R24  12 k&!/0,125 W
nym.
R2, R13, R23  47 k&!/0,125 W
Ze względu na duży rozrzut wartości
R10, R18÷R20  220 k&!/0,125 W
wzmocnienia prądowego tranzystorów
R14, R15  3,3 M&!/0,125 W
Ę%
Ę%
Ę% Piotr Krzyżanowski
Ę%
Ę%
w.cz. rezystor R7 może wymagać dobra-
 Czas jazdy
Komputer do pomiaru zużycia  Czas podróży
 Prędkość maksymalna
W wersji LED informacji o aktualnie
paliwa w samochodzie cz. 2
wyświetlanej wielkości dostarcza osiem
diod LED z prawej strony wyświetlaczy.
Na wstępie drugiej części artykułu pragniemy podkreślić (co nie było zaznaczone wy-
Diody D5 ÷ D12 sÅ‚użą do sygnalizacji
raz
nie w pierwszej części), że urządzenie nie wymaga stosowania żadnych elementów
wyświetlanej wielkości zgodnie z opi-
mechanicznych ani ingerencji w obwód zasilania paliwa  jest wiec niedrogim i bez-
sem przedstawionym w Tabeli 3.
piecznym rozwiązaniem. W tej części artykułu prezentujemy opis obsługi programu,
W wersji LCD informacja o aktu-
kalibracji i montażu urządzenia.
alnie wyświetlanej wielkości uwidocz-
Obsługa programu metrów urządzenia, które zależą od niona jest na wyświetlaczu w postaci
konstrukcji samochodu i muszą zostać symbolu (literowego oznaczenia).
Do obsługi programu przewidzia- wyznaczone w ściśle określony spo- W trybie pomiarowym przełączanie
ne zostały dwa klawisze K1 i K2 oraz sób. Zasadę obsługi komputerka za aktualnie wyświetlanej wielkości odby-
wyświetlacz LED lub LCD (w zależ- pomocą klawiszy przedstawiono wa się sekwencyjnie po naciśnięciu kla-
ności od wersji wykonania). w Tabeli 1. wisza K1. Wciśniecie klawisza K2 na
Program zasadniczo może praco- W trybie pomiarowym możliwe czas dłuższy niż 2 sekundy spowoduje
wać w trzech trybach: pomiarowym, jest wyświetlanie ośmiu różnych wiel- skasowanie (zainicjowanie) aktualnie
programowania i kalibracji. W trybie kości: wyświetlanej wielkości. Jednoczesne
pomiarów prezentowane są pożąda-  Chwilowe zużycie paliwa wciśnięcie, w trybie pomiarowym, kla-
ne przez użytkownika wielkości. Tryb  Średnie zużycie paliwa wiszy K1 i K2 na czas dłuższy niż 2 se-
programowania wykorzystywany jest  Liczba kilometrów, które samochód kundy spowoduje zresetowanie wszyst-
tylko do ustawienia stałych programu przejedzie na pozostałej w zbiorni- kich mierzonych wielkości (zainicjowa-
będących podstawą wykonywanych ku i lości paliwa nie komputerka), stałe wprowadzone w
pomiarów. Ostatni z trybów pracy słu-  Średnia prędkość jazdy procesie kalibracji/programowania nie
zostaną jednakże skasowane.
ży do kalibracji podstawowych para-  Średnia prędkość podróży