PYTANIA DO EGZAMINU Z ONTOLOGII
Wykłady I II Zagadnienia metaontologiczne
1. Wymień i omów kryteria  przedmiotowe i metaprzedmiotowe  pierszeństwa filozofii pierwszej.
2. Wyjaśnij ze względu na co filozofia pierwsza jest pierwsza  wymień podstawowe dystynkcje.
3. Porównaj koncepcje metaontologiczne filozofii tomistycznej i analitycznej.
4. Porównaj koncepcje metaontologiczne Martina Heideggera i Romana Ingardena.
5. Na czym polegają, wedle Nicolai Hartmanna, dwa typy myślenia filozoficznego; podaj przykłady filozofów, którzy
realizowali ka\
dy z nich.
6. Wyjaśnij pojęcie: ontologia fundamentalna.
7. Wyjaśnij pojęcie: metafizyka transcendentalna (tak, jak je rozumiał Enrico Berti).
8. Wyjaśnij pojęcie: metafizyka immenentystyczna (tak, jak je rozumiał Enrico Berti).
Wykłady III IV Problematyka bytu
9. Wymień i omów, podstawowe, cechy pojęcia bytu.
10. Porównaj trzy sposoby precyzowania pojęcia bytu: abstrakcja, separacja i tzw. drzewo Porfiriusza (przestaw je graficznie).
11. Porównaj koncepcje bytu jako to\
samości i bytu jako stawania się.
12. Przedstaw koncepcję bytu jako idei; wymień najwa\
niejsze cechy idei.
13. Wymień i krótko scharakteryzuj cztery znaczenia terminu  byt , w teorii Arystotelesa (według Franza Brentano).
14. Przedstaw koncepcję bytu jako mo\
liwości.
15. Wyjaśnij ró\
nice między pojęciami: mo\
ność i mo\
liwość.
16. Wyjaśnij pojęcie: Dasein.
17. Wyjaśnij pojęcie: Ogarniające.
18. Wyjaśnij pojęcie: przypadłość.
Wykłady V VI Istnienie i sposoby istnienia
19. Przedstaw funkcje słowa  jest w zdaniu  według Romana Ingardena.
20. Porównaj teorię istnienia, sformułowaną przez św. Tomasza z Akwinu, z teorią bycia, autorstwa Martina Heideggera.
21. Wyjaśnij, na czym polega błąd naturalistyczny (na gruncie ontologii); podaj przykład filozofa, któremu zarzuca się taki
błąd (uzasadnij zasadność tego zarzutu).
22. Porównaj koncepcję istnienia św. Anzelma z Aosty i Immanuela Kanta.
23. Wyjaśnij, na czym polega subiektywizacja istnienia, której dokonał David Hume.
24. Wymień i krótko omów pięć podstawowych sensów terminów:  akt i  mo\
ność .
25. Przedstaw Ingardenowską teorię momentów bytowych; podaj przykłady dla ka\
dego z momentów bytowych.
26. Porównaj koncepcje: Romana Ingardena, Henri-Louisa Bergsona i Alfreda Northa Whiteheada dotyczące sposobów
istnienia i czasu.
27. Wyjaśnij pojęcie: metafizyka apofatyczna.
28. Wyjaśnij pojęcie: ewentyzm.
29. Wyjaśnij pojęcie: reizm
Wykłady VII VIII Problematyka istoty
30. Omów trzy rodzaje własności przedmiotów: (a) konstytutywne, (b) konsekutywne i (c) przypadłościowe, wyjaśniając,
czym się ró\
nią własności (b) i (c)  tę ró\
nicę zilustruj przykładami.
31. Przestaw ró\
nicę między pytaniem o istotę rzeczy, a pytaniem o to, co istotne w rzeczy.
32. Przedstaw Platońską teorię istoty oraz stosunek do niej Arystotelesa i antyrealizmu (stanowisko w sporze o uniwersalia).
33. Wyjaśnij  krótko  ró\
nice między Ingardenowskimi pojęciami: istoty radykalnej, istoty ścisłej, istoty umiarkowanie
ścisłej, istoty przedmiotu materialnego oraz istoty prostej.
34. Wyjaśnij, dlaczego  zdaniem niektórych filozofów  niemo\
liwa jest definicja indywiduum; omów jednocześnie trzy
podstawowe trudności wią\
ące się ze wskazaniem zasady jednostkowienia.
35. Wyjaśnij pojęcie: quidditas.
36. Wyjaśnij pojęcie: haecceitas.
37. Wyjaśnij pojęcie: innobyt.
1
Wykład IX Negacja, niebyt, nicość
38. Porównaj cztery teorie przeczące istnieniu faktów negatywnych  Bergsona, Ingardena Russella i Twardowskiego.
39. Omów dwa rodzaje negacji  przekreślająca i ró\
nicująca  podając przykłady.
40. Omów cztery rodzaje przeciwstawień w De quattuor oppositis (Tomasza z Sutton).
41. Omów trzy pojęcia niebytu.
42. Wyjaśnij pojęcie: infinitacja.
Wykład X Transcendentalia
43. Scharakteryzuj i porównaj trzy określenia bytowe: kategorie, uniwersalia, transcendentalia.
44. Przedstaw układ transcendentaliów i sposoby ich konstytuowania się według św. Tomasza z Akwinu.
45. Przedstaw układ transcendentaliów według Jana Dunsa Szkota.
46. Wyjaśnij pojęcie: transcendentalia.
Wykład XI Pojęcie i problematyka przedmiotu
47. Porównaj koncepcje przedmiotu (Kazimierza Twardowskiego i Alexiusa Meinonga).
48. Porównaj klasowe koncepcje przedmiotu (staro\
ytnego atomizmu, George a Berkeleya i Tadeusza Kotarbińskiego).
49. Porównaj koncepcje przedmiotu jako systemu (Ludwiga von Bertalanffyego, Maria Bunge a, Józefa Marii Bocheńskiego).
50. Wyjaśnij pojęcie: subsystować (w rozumieniu Alexiusa Meinonga).
51. Wyjaśnij pojęcia: somatyzm i pansomatyzm.
2