20
Pomysły układowe
12/99
podany jest obok schematu. Na kolej-
nych rysunkach przedstawiono układy
Pomysły układowe
zerowania dla wzmacniaczy: odwraca-
jącego (rys. 1b), wtórnika napięciowe-
zerowanie wzmacniaczy
go (rys. 1c) i wzmacniacza różnicowego
(rys. 1d). Obok układów zamieszczono
operacyjnych
niezbędne do obliczeń wzory.
Warto zwrócić uwagę, że we wszy-
Wzmacniacze operacyjne ze wzglę- prądowych. Natomiast w układach sta- stkich układach zakres regulacji jest za-
du na niską cenę i bardzo dobre para- łoprądowych nabiera ono znaczenia, leżny od napięcia zasilania. Jako poten-
metry sÄ… dziS
stosowane bardzo często. zwłaszcza przy dużym wzmacnianiu cjometr P1 wystarczy zastosować zwy-
Można je spotkać w różnych układach małych sygnałów. Precyzyjne wzmac- kły potencjometr montażowy, pod wa-
pracy przy sygnałach zaczynających się niacze operacyjne posiadają specjalne runkiem, że zakres regulacji nie będzie
od mikrowoltów, a skończywszy na kil- wyprowadzenia przeznaczone do zbyt duży. Z reguły powinien on wyno-
kunastu, a nawet kilkudziesięciu wol- podłączenia potencjometru przy pomo- sić od kilku do klikunastu miliwoltów.
tach. Wzmacniacze operacyjne pracują cy którego można wyzerować wzmac- Chcąc uzyskać dobre tłumienie za-
zarówno w układach zmiennoprądo- niacz, czyli ustawić zerowe napięcie kłóceń mogących przenikać z napięć za-
wych jak i stałoprądowych. Jedną z na- wyjS
ciowe przy zerowej różnicy napięć silających można pomiędzy suwak po-
turalnych wad wzmacniaczy operacyj- na wejS
ciach wzmacniacza. Niestety ta- tencjometru, a masę włączyć bipolarny
nych, wynikających z technologii i praw kich możliwoS
ci nie posiadajÄ… popular- kondensator blokujÄ…cy o pojemnoS
ci
fizyki jest wejS
ciowe napiÄ™cie niezrów- ne, a przez to tanie wzmacniacze ope- 100÷1000 nF.
noważenia. W idealnym wzmacniaczu racyjne jak np. LM 324, LM 358, Przedstawione na rysunku 1 układy
operacyjnym zerowemu napięciu na TL 082, TL 084. mogą też znalex
ć zastosowanie do celo-
wyjS
ciu powinna odpowiadać zerowa Można temu zaradzić stosując je- wego niezrównoważenia wzmacniacza,
różnica napięć na jego wejS
ciach. W rze- den z zewnętrznych układów kompen- kiedy to na wyjS
ciu wymagane jest
czywistoS
ci tak nie jest i do uzyskania sacji napięcia niezrównoważenia zamie- okreS
lone napięcie stałe o polaryzacji
zerowego napięcia wyjS
ciowego nie- szczonych na rysunku 1. dodatniej lub ujemnej przy zerowym
zbędne jest doprowadzenie niewielkiej Pierwsze rozwiązanie (rys. 1a) sto- napięciu na wejS
ciu wzmacniacza.
różnicy napięć do wejS
ć wzmacniacza. suje się przy wzmacniaczu nieodwraca-
Napięcie niezrównoważenia można jącym. Wzór na obliczenie wzmocnie-
Ä… Redakcja
z reguły pominąć w układach zmienno- nia i zakresu regulacji w miliwoltach
a) c)
R4 R2 1k
+Uz +Uz
+Uz +Uz
R1 R3 R1
R4 [kW]
P1 P1
Ku [V/V]=1+ Ku[V/V]=1
47k R3 [kW]+R2 [kW] 100k
200k US1 WY WY
2M US1
R2
100W
 Uz  Uz
 Uz  Uz
zakres regulacji: zakres regulacji:
R2 [W] R2 [kW]
WE DUwy [mV]=Ä…Uz [V]· WE DUwy [mV]=Ä…Uz [V]·
R1 [kW] R1 [MW]
b) d) R2
R2
R2=R3+R4
+Uz
R1
+Uz
R1
R2 [kW]
WE
WE WY ku [V/V]=
US1
R1 [kW]
WY
US1
R1
 Uz
zakres regulacji:
 Uz
R4[W] R1[kW]
+Uz  Uz
DUwy [mV]=Ä…Uz [V]·( )·( )
R2 [kW]
R3
R5[kW] R1[kW]+R3[kW]
Ku [V/V]= R3
P1
R1 [kW]
R5
P1
47k
200k
R4
22k
100W zakres regulacji:
20k
R4
 Uz +Uz
R4 [W]
10W
DUwy [mV]=Ä…Uz [V]·
R3 [kW]
Rys. 1 Schematy zewnętrznego zerowania wzmacniaczy operacyjnych pracujących w układach: a) wzmacniacza nieodwracającego,
b) wzmacniacza odwracającego, c) wtórnika napięciowego, d) wzmacniacza różnicowego