PHP-1

PHP

Wprowadzenie

Jarek Durak

Języki skryptowe

❚ Są gotowe do działania zaraz po napisaniu - nie trzeba ich kompilować (lub kompilowane są

w trakcie pierwszego uruchomienia)

❚ Są najczęściej interpretowane (nie kompilowane) w trakcie uruchamiania

❚ Zwykle nie ma potrzeby deklarowania typu

zmiennych, typ zmiennych ustalany jest

w momencie przypisania wartości.

Języki skryptowe

❚ Nazwa zmiennej jest poprzedzona zazwyczaj

znakiem specjalnym, zwykle „$” (z wyjątkami np.

JavaScript, Vbasic ...)

❚ Zalety języków skryptowych

❙ Szybsze tworzenie skryptów

❙ Łatwiejsza modyfikacja

❙ brak konieczności deklarowania zmiennych (mogą pojawić się w dowolnym momencie)

❙ dostęp do baz danych

Języki skryptowe

❚ Wady

❙ Wolniejsze działanie (konieczność każdorazowej interpretacji skryptu, lub przynajmniej przy pierwszym uruchomieniu)

❙ Konieczność ładowania interpretera (osobnego programu lub np. modułu serwera WWW)

❙ Trudna kontrola nad zmiennym

❚ Przykłady języków skryptowych

❙ (V)Basic, bash, perl, tcl, python, php3/4/5/6, awk, ruby, haserl i inne

❚ Ze względu na szybkość pisania i modyfikacji skryptów zyskały dużą popularność w tworzeniu dynamicznie generowanych stron WWW

Języki skryptowe

❚ Większość języków skryptowych jest językami ogólnego przeznaczenia mogą być stosowane do:

❙ Tworzenia skryptów uruchamianych z lini poleceń

❙ automatyzacji zadań administratorskich

❙ tworzenia programów GUI

❙ tworzenia dynamicznie generowanych stron WWW

❚ Sposoby uruchamiania programów skryptowych na potrzeby generowania stron WWW

❙ CGI (Common Gateway Interface)

❙ jako moduł serwera

CGI

❚ Poprzez interfejs CGI możliwe jest uruchomienie:

❙ skryptu napisanego w praktycznie dowolnym języku skryptowym, którego interpreter jest zainstalowany w systemie

❙ programów kompilowanych (java, C/C++, pascal,...)

❚ wymiana danych następuje poprzez zamianę

standardowego wyjścia/wejścia

❙ dane zamiast z klawiatury pobierane są z serwera WWW

❙ wyprowadzane zamiast na ekran z powrotem do serwera WWW

❙ serwer przekazuje je jako stronę do przeglądarki

CGI

❚ Praktycznie wszystkie serwery WWW obsługują skrypty CGI (Apache, IIS, iPlanet, Zeus, Roxen, OmniHTTPd, lighttpd...)

❚ Dla każdego uruchomienia skryptu ładowany jest skrypt i interpreter (duże obciążenie serwera)

❚ Możliwość uruchamiania skryptów przypisana jest do katalogu lub/i rozszerzenia

❙ np. katalog /cgi-bin, .cgi (ogólnie program cgi) .pl - perl,

.php(3,4,5,6), .asp - VBasic, py -python ...

Moduł serwera WWW

❚ W odróżnieniu od CGI interpreter języka jest ładowany tylko raz jako element serwera WWW

❚ Raz uruchomiony skrypt (zwykle) jest

przechowywany w pamięci aż do wyłączenia

serwera WWW

❚ Często wykonuje wstępną kompilację co zmniejsza zajętość pamięci i przyspiesza wykonywanie

programu

Dlaczego PHP?

❚ Został opracowany specjalnie dla WWW

❙ Obsługa nagłówków protokołu HTTP

❘ sesje, autoryzacja, typ dokumentu, strony kodowe

❘ umożliwia łączenie kodu HTML i PHP

<html>

<head>

<title>Przykład</title>

</head>

<body>

<?php echo ”To jest skrypt PHP!";

</body>

</html>

Dlaczego PHP?

❚ Obsługuje prawie wszystkie systemy operacyjne

❚ Obsługuje większość serwerów WWW jako moduł

bądź w trybie CGI

❚ jako moduł serwera posiada opcję prekompilacji i cachowania

❚ posiada składnię podobną do języka „C” ale jest prostszy i łatwiejszy do nauki

❚

❚ Jest dostępny na wielu serwerach gdzie można bezpłatnie umieszczać strony. Na komercyjnych zwykle z bazą MySQL

Dlaczego PHP?

❚ posiada wbudowaną możliwość obsługi wielu

baz danych:

❙ Adabas, Ingres, Oracle, dBase, InterBase,

Ovrimos, Empress, FrontBase, PostgreSQL,

FilePro (read-only), mSQL, Solid, Hyperwave, Direct MS-SQL, Sybase, IBM DB2, MySQL,

Velocis, Informix, ODBC, Unix dbm

❚ Jest darmowy (w wersji podstawowej), można kupić wersję komercyjną z rozbudowanymi

możliwościami i środowiskiem

programistycznym

Dlaczego PHP?

❚ Posada wbudowaną możliwość wykorzystywania bibliotek graficznych gd, ImageMagic

❚ Obsługa PDF, XML, SMTP, Flash, Java ...

❚ Obsługę bibliotek kryptograficznych

❚ Obsługę aplikacji wspomagających e-bussines np.

CyberCache

❚ Bogate wsparcie podręczniki, biblioteki procedur i klas

Separacja kodu PHP od

HTML

❚ 1. <? echo (”prosty zgodny z SGML\n"); ?>

❚ 2. <?php echo ”dla XHTML lub XML\n"; ?>

❚ 3. <script language="php">

❚ echo (”inny sposób");

❚ </script>

❚ 4. <% echo ”tagi w stylu ASP"; %>

❚ <%= $zmienna; # skrót dla "<%echo .." %>

Separacja instrukcji

❚ Instrukcje oddzielane są od siebie średnikiem

„;”

❚ Przed „?>”, „%>”, „}” po instrukcji można opuścić „;”

❚ Poniższe przykłady są równoważne

<?php

echo (”to jest test");

<?php echo ”to jest test" ?>

Komentarze

❚ Można stosować trzy style komentarzy

❙ jednoliniowe w stylu „C++” - „//”

❙ jednoliniowe w stylu Shella Unix „#”

❙ wieloliniowe początek „/*”, „*/” - koniec

<?php

echo "test"; // jednoliniowy - c++

/* wieloliniowy

komentarz */

echo ”Bez komentarza";

echo ”Ostatni test"; # jednoliniowy - Shell

Typy zmiennych

❙ zmiennoprzecinkowe

❙ całkowite

❙ ciągi znaków

❙ tablice

❙ obiekty

❚ Nazwa zmiennych poprzedzona jest znakiem „$”

❚ nazwa zmiennej nie może zaczynać się od cyfry i musi się składać z podstawowego zestawu ASCII [a-z][A-Z]

[0-9],_ i znaków >127

Typ całkowity

❚ Wielkość dopuszczalnej liczby całkowitej

zależna jest od platformy

$a = 1234; # liczba całkowita dodatnia

$a = -123; # liczba całkowita ujemna

$a = 0123; # ósemkowa (83 dziesiętnie)

$a = 0x12; # szesnastkowa (18 dziesiętnie)

Liczby zmiennoprzecinkowe

❚ Wielkość dopuszczalnej liczby

zmiennoprzecinkowej zależna jest od

platformy

$a = 1.234; # liczba zmiennoprzecinkowa

$a = 1.2e3; # liczba zmiennoprzecinkowa

# w formacie potęgi dziesiętnej

# 1,2 * 103

Łańcuchy znaków

❚ Znaki specjalne

❙ \n - znak nowej lini

❙ \r - powrót karetki

❙ \t - tabulacja

❙ \\ - \

❙ \$ - $

❙ \” - ”

Łańcuchy znaków

❚ Łańcuchy znaków mogą być ograniczone przez:

❙ apostrof - $a=’łańcuch znaków’;

❙ cudzysłów - $a=”łańcuch znaków”;

❙ etykiety i operatora „<<<„

$a=<<< EOD Ła cuch

znaków

wieloliniowy

EOD;

Łańcuchy znaków

<?php

$a=12;

echo ”to jest $a ”;

echo ’to jest $a ’;

$b=<<<EOT to jest $a

EOT;

echo $b

Zmienne tablicowe

❚ PHP obsługuje 2 rodzaje zmiennych

tablicowych:

❚ tradycyjne wektory

❙ $a[0]=1;

//element 0 tablicy = 1

❙ $a[1]=”test”;

// element 1 tablicy ma wartość

”test”;

❙ $a[]=3;

//kolejny el. tablicy(nowy) = 3

❙ $a[1][1]=3;

// tablica dwuwymiarowa

❚ tablice haszujące

❙ $a['test']=”tekst”; // pole ”test” ma wartość ”tekst”

Zmienne tablicowe

❚ Wypełnianie tabel

# Przykład 1:

# Przykład 2:

$a["color"] = "red";

$a = array(

$a["taste"] = "sweet";

"color" => "red", $a["shape"] = "round";

"taste" => "sweet", $a["name"] = "apple";

"shape" => "round", $a[3] = 4;

"name" => "apple", 3 => 4

);

Zmienne tablicowe

<?php

$a = array(

"banana" => array(

"apple" => array(

"color" =>"yellow",

"color" => "red",

"taste" =>"paste-y",

"taste" => "sweet",

"shape" => "banana"

"shape" => "round"

)

);

"orange" => array(

"color" =>"orange",

"taste" => "tart", echo $a[apple][taste];

"shape" => "round"

// wynik będzie "sweet"

Obiekty - Klasy

❚ Klasy są elementem

<?php

programowania

class blep {

obiektowego

function blepuj() {

echo ”robie blep.";

❚ Klasa składa się z

}

danych i metod

}

operujących na tych

$b = new blep;

danych (funkcji)

$b->blepuj();

❚ Aby użyć

zdefiniowanej klasy

❚ funkcja, której nazwa

należy ją

jest nazwą klasy jest

zainicjalizować (new)

konstruktorem klasy

Obiekty - Klasy

❚ Konstruktory używane są do inicjalizacji zmiennych i innych obiektów, jeżeli nie jest zadeklarowany, używany jest nie jawny

❚ Obiekty w PHP nie posiadają jawnego destruktora

❚ Wszystkie zmienne i funkcje klasy dostępne są publicznie tzn. można je wywołać $a->d; $a->f(); nie ma prywatnych, i chronionych jak w C++

Zmienne środowiskowe

❚ zmienne środowiskowe systemu operacyjnego

❙ zmienne zdefiniowane w systemie operacyjnym przed wywołaniem skryptu CGI lub serwera np. PATH itp..

❚ zmienne serwera (Apache)

❙ Pozwalają na dostęp do zmiennych zdefiniowanych przez serwer np. wersja serwera wersja przeglądarki klienta, zmiennych HTTP itp.

❙ od PH5 ( poprzez tablicę $_SERVER[])

❚

GATEWAY_INTERFACE, SERVER_NAME, SERVER_SOFTWARE, SERVER_PROTOCOL, REQUEST_METHOD, QUERY_STRING, DOCUMENT_ROOT, HTTP_ACCEPT, HTTP_ACCEPT_CHARSET, HTTP_ACCEPT_ENCODING, HTTP_ACCEPT_LANGUAGE, HTTP_CONNECTION, HTTP_HOST, HTTP_REFERER, HTTP_USER_AGENT, REMOTE_ADDR, REMOTE_PORT, SCRIPT_FILENAME, SERVER_ADMIN, SERVER_PORT, SERVER_SIGNATURE, PATH_TRANSLATED, SCRIPT_NAME, REQUEST_URI

Zmienne z poza PHP

❚ Zmienne zwracane przez cookies

przeglądarki

❙ nazwa zmiennej php jest identyczna z tą zapisaną w cookies jeżeli nie zawiera „.”, która jest zamieniana na „_”

❚ zmienne przekazywane jako parametry

wywołania http przez metody POST lub GET

❙ „.” jest zamieniana na „_”

http://localhost/skrypt.php?blep=a&a=1;

❙ powoduje inicjalizację zmiennch $blep wartością „a” oraz zmiennej $a=1 (lub $_GET['a'])

Zmienne z poza PHP

❚ Zmienne z formularza WWW

</form>

❙ naciśniecie przycisku „przycisk” w formularzu powoduje przekazanie zmiennych do skryptu php „skrypt.php”

❘ $okienko - zostanie zainicjalizowane wartością wpisaną w pole edycyjne okienko w formularzu

❘ $przycisk będzie miała wartość „przycisk”

Zmienne z poza PHP

❚ Zmienne z formularza WWW

</form>

❙ naciśniecie przycisku „przycisk” w formularzu powoduje przekazanie zmiennych do skryptu php „skrypt.php”

❘ W nowszych wersjach PHP dla bezpieczeństwa wartości przekazanych zmiennych są w tablicach

• $_GET – dla metody HTTP GET

• $_POST – dla metody HTTP POST

• $_POST['nazwisko'] lub $_GET['nazwisko'] zawiera wpisane nazwisko

• $_POST['imie'] lub $_GET['imie']

• $_POST['rok_ur'] lub $_GET['rok_ur'] ...

Przestrzenie nazw

zmiennych

❚ zmienne mają możliwie najmniejszy zasięg

❙ zmienna zdefiniowana w obrębie funkcji, klasy, czy instrukcji grupującej ({}) mają zasięg

ograniczony do tych elementów

<?php

function blep() {

$a=10;

};

for($a=1; $a<10; $a++){

echo $a; // to jest inne $a

}

echo $a; //zmienna $a nie jest zdefiniowana

Użycie zmiennych

❚ Zmienna odwołująca się do innej zmiennej -

odwołanie przez adres

<?php

$a=1;

$b=&$a; //operacje na zmiennej $b są

//równoznaczne z operacjami na $a

Użycie zmiennych

❚ Zmienna odwołująca się do innej zmiennej -

odwołanie przez nazwę

❙ nazwa do której się odwołujemy musi być nazwą istniejącej zmiennej

<?php

$a=”hello”;

$$a=”world”;

echo ”$a $hello”; // wynik „hello world”

Konwersja typów

❚ Jeżeli pierwsza zmienna jest łańcuchem

znakowym wynik operacji zależny jest od

drugiej zmiennej - konwersja niejawna

$a=”1”;

$b=10.1

$c=$a+$b// wynik jest liczbą zmiennoprzecinkową 11.1

❚ Jawna konwersja

$a=1; //$a jest typu całkowitego

$b=double( $a ) // $b jest l. zmiennoprzecinkową

Zmienne globalne

❚ Zmienne środowiskowe, serwera i wszelkie

pochodzące są zmiennymi globalnymi

❚ użycie zmiennych globalnych w funkcjach, klasach i modułach musi być jawnie zdefiniowane

$a = 1; $b = 2;

Function Sum () {

$GLOBALS["b"] = $GLOBALS["a"] + $GLOBALS["b"]; }

Sum (); echo $b; // wynik 3

$a = 1; $b = 2;

Function Sum () {

global $a,$b;

$b=$a+$b;}

Sum (); echo $b; // wynik 3

Zmienne globalne

❚ Nową zmienną globalną można zadeklarować w każdym momencie poprzez „global”

$a = 1; $b = 2; // początkowo $c nie istnieje function Sum () {

global $a,$b $c; // $c jest nową zmienną glbalną $c=$a+$b;

}

Sum (); echo $c; // wynik 3 - $c pozostaje globalną

Zmienne w obiektach

❚ W ramach obiektu klasy można zdefiniować

zmienne

❚ dostęp do tych zmiennych w ramach obiektu

następuje przez zmienną $this co oznacza ten sam obiekt

class blep {

var $a; //definiujemy $a w obrębie obiektu function blep() {

$this->a=10; przypisujemy zmiennej $a obiektu 10

}

Funkcje

❚ Funkcję można zdefiniować w dowolnym

momencie, ciało funkcji zamykają „{ }”

<?php

...

function a() { // a nazwa funkcji

return 5; //wartość zwracana przez funkcję

}

...

❚ Funkcja nie musi zwracać wartości

function a() {

//... Lista instrukcji

}

Funkcje

❚ Argumenty funkcji mogą być predefiniowane

<?php

function a($arg1=0, $arg2=1) {

return $arg2;

}

echo a(); // oba argumenty mają wartości domyślne echo a(1); // $arg2 ma wartość domyślną 1

echo a(1,3); // $arg2 ma wartość 3