Tablice chemiczne

do wykorzystania przy rozwiązywaniu I i II arkusza Stałe dysocjacji wybranych kwasów

Stałe dysocjacji wybranych zasad w

w roztworach wodnych

roztworach wodnych

Stała

Zasada

K

pKa

b

pKb

Kwas

dysocjacji

(-logKa)

(-logKb)

Ka lub Ka1

NH

HF

6,3⋅10-4

3,2

3

1,74⋅ 10-5

4,76

Metyloamina

5,0⋅ 10-4

3,3

HCl

1⋅107

-7

Dimetyloamina

7,4⋅ 10-4

3,1

HBr

3⋅109

-9,5

Trimetyloamina

7,4⋅ 10-5

4,1

HI

1⋅1010

-10

H2S

1,02⋅10-7

7,0

H2Se

1,09⋅10-4

3,7

H2Te

2,5⋅10-3

2,6

H2CO3

4,5⋅10-7

6,35

HClO

5,8⋅10-8

7,3

HClO2

1⋅10-2

2,0

HClO

Szereg elektrochemiczny metali

3

10

-1

HNO2

2⋅10-4

3,3

Elektroda E0[V] Elektroda E0[V]

HNO3

25

-1,4

Li/ Li+

-3,02

Ni/ Ni2+

-0,23

H2SO3

1,54⋅10-2

1,81

Ca/ Ca2+ -2,84

Sn/ Sn2+

-0,14

H3BO3

5,8⋅10-10

9,24

Mg/ Mg2+ -2,38

Pb/ Pb2+

-0,13

H3AsO3

6⋅10-10

9,2

Al/Al3+

-1,66

Fe/ Fe3+

-0,04

H3AsO4

5,62⋅10-3

2,25

Mn/Mn2+ -1,05

H2/2H+

0,00

H3PO4

7,52⋅10-3

2,12

Zn/ Zn2+

-0,76

Bi/Bi3+

+0,23

H4SiO4

2,2⋅10-10

9,7

Cr/ Cr3+

-0,74

Cu/Cu2+ +0,34

HCOOH

1,8⋅10-4

3,74

Fe/ Fe2+

-0,44

Ag/Ag+

+0,80

CH3COOH

1,8⋅10-5

4,76

Cd/ Cd2+ -0,40

Hg/Hg2+ +0,85

Kwas szczawiowy

5,9⋅10-2

1,23

Co/Co2+

-0,27

Au/Au+

+1,70

1

Rozpuszczalność soli i wodorotlenków w wodzie

−

−

−

−

−

−

Cl

Br

I

NO

2−

2−

2−

2−

2−

3−

3 CH3COO

S2−

SO3 SO4 CO3 SiO3 CrO4 PO4 OH

Li+

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

N

R

Na+

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

K+

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

NH +

4

R

R

R

R

R

R

R

R

R

−

R

R

R

Cu2+

R

R

−

R

R

N

N

R

−

−

N

N

N

Ag+

N

N

N

R

R

N

N

T

N

−

N

N

−

Mg2+

R

R

R

R

R

−

N

R

N

N

R

N

N

Ca2+

R

R

R

R

R

R

N

T

N

N

T

N

T

Sr2+

R

R

R

R

R

R

N

N

N

N

T

N

T

Ba2+

R

R

R

R

R

R

N

N

N

N

N

N

R

Zn2+

R

R

R

R

R

N

N

R

N

N

N

N

N

Al3+

R

R

R

R

R

−

−

R

−

N

−

N

N

Sn2+

R

R

R

−

−

N

−

R

−

−

−

N

N

Pb2+

T

T

N

R

R

N

N

N

N

N

N

N

N

Bi3+

−

−

−

R

−

N

N

−

N

−

N

N

N

Mn2+

R

R

N

R

R

N

N

R

N

N

N

N

N

Fe2+

R

R

R

R

R

N

N

R

N

N

−

N

N

Fe3+

R

R

−

R

−

N

−

R

−

N

−

N

N

R- substancja rozpuszczalna; T- substancja trudno rozpuszczalna; N- substancja nierozpuszczalna;

− oznacza, ze dana substancja albo rozkłada się w wodzie, albo nie została otrzymana Elektroujemność według Paulinga

1 18

1H

2He

2,1

2 13 14 15 16 17

3Li

4Be

5B

6C

7N

8O

9F

10Ne

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

4,0

11Na

12Mg

13Al

14Si

15P

16S

17Cl

18Ar

0,9

1,2

3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

1,5

1,8

2,1

2,5

3,0

19K

20Ca

21Sc

22Ti

23V

24Cr

25Mn

26Fe

27Co

28Ni

29Cu

30Zn

31Ga

32Ge

33As

34Se

35Br

36Kr

0,8

1,0

1,3

1,5

1,6

1,6

1,5

1,8

1,8

1,8

1,9

1,6

1,6

1,8

2,0

2,4

2,8

37Rb

38Sr

39Y

40Zr

41Nb

42Mo

43Tc

44Ru

45Rh

46Pd

47Ag

48Cd

49In

50Sn

51Sb

52Te

53I

54Xe

0,8

1,0

1,2

1,4

1,6

1,8

1,9

2,2

2,2

2,2

1,9

1,7

1,7

1,8

1,9

2,1

2,5

55Cs

56Ba

57La

72Hf

73Ta

74W

75Re

76Os

77Ir

78Pt

79Au

80Hg

81Tl

82Pb

83Bi

84Po

85At

86Rn

0,7

0,9

1,1

1,3

1,5

1,7

1,9

2,2

2,2

2,2

2,4

1,9

1,8

1,8

1,9

2,0

2,2

87Fr

88Ra

0,7

0,9

2

Układ okresowy pierwiastków

1 18

1H

2He

Wodór

Hel

1,0079

4,0026

2 13 14 15 16 17

3Li

4Be

5B

6C

7N

8O

9F

10Ne

Lit

Beryl

Bor

Węgiel

Azot

Tlen

Fluor

Neon

6,941

9,01218

10,811

12,011

14,006

15,999

18,998

20,179

11Na

12Mg

13Al

14Si

15P

16S

17Cl

18Ar

Sód

Magnez

Glin

Krzem

Fosfor

Siarka

Chlor

Argon

22,9897

24,305

3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

26,982

28,085

30,974

32,066

35,45

39,948

19K

20Ca

21Sc

22Ti

23V

24Cr

25Mn

26Fe

27Co

28Ni

29Cu

30Zn

31Ga

32Ge

33As

34Se

35Br

36Kr

Potas

Wapń

Skand

Tytan

Wanad

Chrom

Mangan

Żelazo

Kobalt

Nikiel

Miedź

Cynk

Gal

German

Arsen

Selen

Brom

Krypton

39,0983

40,078

44,9559

47,88

50,941

51,996

54,938

55,847

58,933

58,69

63,546

65,39

69,723

72,921

74,921

78,96

79,90

83,80

37Rb

38Sr

39Y

40Zr

41Nb

42Mo

43Tc

44Ru

45Rh

46Pd

47Ag

48Cd

49In

50Sn

51Sb

52Te

53I

54Xe

Rubid

Stront

Itr

Cyrkon

Niob

Molibden

Technet

Ruten

Rod

Pallad

Srebro

Kadm

Ind

Cyna

Antymon

Tellur

Jod

Ksenon

85,467

87,62

89,905

91,224

92,906

95,94

97,905

101,07

102,905

106,42

107,868

112,411

114,82

118,710

121,75

127,60

126,904

131,29

55Cs

56Ba

57La

72Hf

73Ta

74W

75Re

76Os

77Ir

78Pt

79Au

80Hg

81Tl

82Pb

83Bi

84Po

85At

86Rn

Cez

Bar

Lantan

Hafn

Tantal

Wolfram

Ren

Osm

Iryd

Platyna

Złoto

Rtęć

Tal

Ołów

Bizmut

Polon

Astat

Radon

132,905

137,327

138,905

178,49

180,947

183,85

186,207

190,2

192,22

195,08

196,966

200,59

204,383

207,2

208,980

208,982

209,987

222,018

87Fr

88Ra

89Ac

104Rf

105Db

106Sg

107Bh

108Hs

109Mt

Frans

Rad

Aktyn

Ruterford

Dubn

Siborg

Borium

Hassium

Maitner

223,02

226,025

227,028

261,1

262,1

263,1

262,1

265,1

266,1

58Ce

59Pr

60Nd

61Pm

62Sm

63Eu

64Gd

65Tb

66Dy

67Ho

68Er

69Tm

70Yb

71Lu

Cer

Prazeodym

Neodym

Promet

Samar

Europ

Gadolin

Terb

Dysproz

Holm

Erb

Tul

Iterb

Lutet

140,115

140,907

144,24

144,913

150,36

151,965

157,25

158,925

162,50

164,930

167,93

168,93

173,04

174,967

101

90Th

91Pa

92U

93Np

94Pu

95Am

96Cm

97Bk

98Cf

99Es

100Fm

Md 102No

103Lr

Tor

Protaktyn

Uran

Neptun

Pluton

Ameryk

Kiur

Berkel

Kaliforn

Einstein

Ferm

Mendelew

Nobel

Lorens

232,038

231,036

238,028

237,048

244,064

243,061

247,07

247,07

251,08

252,08

257,095

258,099

259,1

260,1

3

MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA ARKUSZA I 1. Zdający otrzymuje punkty tylko za całkowicie prawidłową odpowiedź.

2. Gdy do jednego polecenia są dwie odpowiedzi (jedna prawidłowa, druga nieprawidłowa), to zdający nie otrzymuje punktów.

3. Jeżeli polecenie brzmi: Napisz równanie reakcji ... , to w odpowiedzi zdający powinien napisać równanie reakcji chemicznej, a nie jej schemat.

4. Brak jednostek w rozwiązaniach zadań rachunkowych obniża punktację o 1 punkt.

5. Całkowicie poprawne rozwiązania zadań rachunkowych, uwzględniające inny tok rozumowania niż w podanym opisie, należy ocenić pełną liczbą punktów.

Punktacja

r e ian

m

a

Przewidywany model odpowiedzi

za

u

d

suma-

czyn-

N

az

ryczna

ność

1

Odpowiedź A

1

1

228 Th → 224 Ra + α

90

88

Za poprawne podanie liczby masowej (224) i liczby atomowej 1

2

2

(88)

Za poprawne podanie symbolu pierwiastka (Ra)

1

Za poprawne obliczenie masy atomowej pierwiastka:

ME = MEOH – (MO + MH) = 56 u

1

(M oznacza masę atomowa lub cząsteczkową)

3

Za poprawne podanie nazwy i symbolu pierwiastka:

3

1

K – potas

Za poprawne określenie stanu skupienia tlenku:

1

stały

Za poprawną jedną odpowiedź: 0 pkt

Za poprawne dwie odpowiedzi: 1 pkt.

Za poprawne trzy odpowiedzi: 2 pkt.

Za poprawne cztery (wszystkie) odpowiedzi: 3 pkt.

4

Odpowiedzi:

3 x 1

3

1. – c

2. – a

3. – b

4. – a

Za poprawne określenie stanu skupienia wszystkich kwasów: Kwas octowy: ciecz

5

1

1

Kwas stearynowy: ciało stałe

Kwas oleinowy: ciecz

1. Za poprawne wyjaśnienie przyczyny różnicy stanu skupienia 6

kwasu octowego i stearynowego:

1

2

różnica w długości łańcucha węglowego

Plik pobrany ze strony www.cka.pl www.rozwiazania.pl

1

2. Za poprawne wyjaśnienie przyczyny różnicy stanu skupienia kwasu stearynowego i oleinowego:

1

obecność wiązania wielokrotnego (podwójnego) w łańcuchu węglowym kwasu oleinowego

7

Odpowiedź C

1

1

Za poprawne obliczenie liczby moli N2O3:

V

dm

72

,

6

3

nN

=

=

= 0,3 mol

2O3

1

V

dm3

mol

4

,

22

mol

8

Za poprawne obliczenie liczby moli azotu:

3

1

nN = 2nN

= 2·0,3 mol = 0,6 mol

2O3

Za poprawne obliczenie liczby atomów azotu:

atomów

1

NN = nNNA = 0,6 mol·6,02·1023

mol

≈ 3,612·1023 atomów

9

Odpowiedź B

1

1

10 Odpowiedź C

1

1

Poprawne obliczenie x:

1

x = 2 (miedź zmienia stopień utlenienia z 0 na II)

Poprawne obliczenie y:

11

y = 3 (azot z jonu azotanowego(V) zmienia swój stopień 1

3

utlenienia z V na II)

Poprawny zapis całkowitego równania reakcji:

1

3Cu + 8HNO3 → 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

Poprawne wskazanie utleniacza:

NO –

3 (lub anion azotanowy(V) lub azot na +5 lub V stopniu 1

5

+

V

12

utlenienia lub N lub N )

2

Poprawne wskazanie reduktora:

0

1

Cu (lub miedź lub Cu )

Za poprawne obliczenie liczby moli substancji rozpuszczonej: mol

1

n = cm·V = 0,3

·0,2dm3 = 0,06 mol

3

dm

Za poprawne obliczenie końcowej objętości roztworu:

13

1

3

Vk = Vp – 80cm3 = 120cm3 = 0,12dm3

Za poprawne obliczenie stężenia roztworu końcowego:

n

m

06

,

0

ol

mol

1

cm =

=

= 0,5

V

3

dm

12

,

0

3

dm

14 Odpowiedź C

1

1

Za poprawne oszacowanie temperatury:

15

1

1

ok. 15ºC

16 Odpowiedź D

1

1

Poprawne opisanie I etapu:

17

Otrzymanie zasady potasowej (wodorotlenku potasu) w reakcji 1

3

potasu z wodą

Poprawne opisanie II etapu:

Otrzymanie krzemianu potasu w reakcji zasady potasowej 1

(wodorotlenku potasu) z tlenkiem krzemu(IV)

Plik pobrany ze strony www.cka.pl www.rozwiazania.pl

2

Poprawne opisanie III etapu:

Otrzymanie kwasu krzemowego w reakcji krzemianu potasu z 1

kwasem solnym

Za poprawne wskazanie probówki, w której oranż metylowy zmienił zabarwienie z żółtego na czerwone:

1

Probówka III

18

2

Za poprawne wskazanie probówki, w której fenoloftaleina zabarwiła się na malinowo:

1

Probówka II

Za poprawny opis obserwacji doświadczenia I:

1

Wydziela się gaz (bezbarwny, bezwonny).

Za poprawny opis obserwacji doświadczenia II:

19

2

Wytrąca się osad (żółty).

1

Uwaga: W nawiasach podano poprawne ale niekonieczne elementy opisów obserwacji.

Za poprawny zapis równania reakcji zachodzącej w

doświadczeniu I:

1

2Na+ + CO 2–

3

+ 2H+ + 2Cl– → CO2 + H2O + 2Na+ + 2Cl–

20

2

Za poprawny zapis równania reakcji zachodzącej w

doświadczeniu II:

1

3Ag+ + 3NO –

3–

–

3 + 3K+ + PO4

→ Ag3PO4 + 3K+ + 3NO3

Za poprawny wybór lejka:

1

lejek miedziany

21

2

Za poprawne uzasadnienie:

1

Miedź nie reaguje z kwasem solnym, a żelazo – reaguje.

Za poprawne podanie szeregu homologicznego, do którego należy związek 1.:

1

alkeny (lub węglowodory nienasycone)

Za poprawne podanie szeregu homologicznego, do którego 22 należy związek 2.:

1

3

alkanony (lub ketony)

Za poprawne podanie szeregu homologicznego, do którego należy związek 3.:

1

kwasy alkanowe (lub kwasy karboksylowe)

23 Odpowiedź C

1

1

Za poprawne wskazanie zawartości obu probówek:

Probówka I: heksan

1

Probówka II: benzen

Za poprawny zapis równania reakcji, która zaszła w probówce 24

3

II:

1

C

Fe

3

Br

6H6 + Br2 



 → C6H5Br + HBr

Za poprawne określenie roli FeBr3:

1

Jest katalizatorem.

Za podanie poprawnego wzoru sumarycznego i nazwy związku 25 A:

1

3

C2H2 etyn (lub acetylen)

Za podanie poprawnego wzoru sumarycznego i nazwy związku B:

1

C2H4 eten (lub etylen)

lub C2H6 etan

Plik pobrany ze strony www.cka.pl www.rozwiazania.pl

3

Za podanie poprawnego wzoru sumarycznego i nazwy związku C:

C2H5Cl chloroetan

1

lub:

reakcja nie zachodzi (jeżeli zdający przyjął, że produktem reakcji 2. jest etan).

Za poprawny zapis równania reakcji 1.:

1

CaC2 + 2H2O → C2H2 + Ca(OH)2

Za poprawny zapis równania reakcji 2.:

C2H2 + H2 → C2H4

1

26

lub C2H2 + 2H2 → C2H6

3

Za poprawny zapis równania reakcji 3.:

C2H4 + HCl → C2H5Cl

1

lub: reakcja nie zachodzi (jeżeli zdający przyjął, że produktem reakcji 2. jest etan).

Za poprawne wskazanie substancji wykrytej próbą I:

1

Próbą I wykryto glicerynę.

27

2

Za poprawne wskazanie substancji wykrytej próbą II:

1

Próbą II wykryto propanal.

Za poprawne podanie wzoru glicyny:

O

1

H N

C

2

CH2

OH

Za poprawny zapis równania reakcji:

O

O

O

O

1

28 H N

C

+

H N

C

+ H O

3

2

H N

C

2

2

2

CH

CH

2

OH

CH

2

NH

C

2

OH

CH2

OH

Za poprawne zaznaczenie wiązania peptydowego:

O

O

1

H N

C

2

CH2

NH

C

CH2

OH

Za poprawne wskazanie wszystkich wymienionych freonów: 29

1

1

CCl2F2, CCl3F

Za całkowicie poprawne zapisanie równania reakcji:

30

1

1

CH4 + Cl2

CH3Cl + HCl

Plik pobrany ze strony www.cka.pl www.rozwiazania.pl

4

MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA ARKUSZA II 1. Zdający otrzymuje punkty tylko za całkowicie prawidłową odpowiedź.

2. Gdy do jednego polecenia są dwie odpowiedzi (jedna prawidłowa, druga nieprawidłowa), to zdający nie otrzymuje punktów.

3. Jeżeli polecenie brzmi: Napisz równanie reakcji ... , to w odpowiedzi zdający powinien napisać równanie reakcji chemicznej, a nie jej schemat.

4. Brak jednostek w rozwiązaniach zadań rachunkowych obniża punktację o 1 punkt.

5. Całkowicie poprawne rozwiązania zadań rachunkowych, uwzględniające inny tok rozumowania niż w podanym opisie, należy ocenić pełną liczbą punktów.

Punktacja

r e ian

m

a

Przewidywany model odpowiedzi

u

d

za

Suma-

N

az

czynność

ryczna

I sposób:

Za poprawną metodę obliczenia – 1 pkt.

Za poprawne wykonanie obliczeń kolejnych mas izotopu, który uległ rozpadowi w kolejnych (trzech) okresach pięciu lat –1

pkt.:

masa izotopu, która uległa rozpadowi w ciągu

1

pierwszych pięciu lat:

g

40 ⋅

= 20g (1 pkt.)

2

masa izotopu, która uległa rozpadowi w ciągu kolejnych 1

pięciu lat:

g

20 ⋅

=

g

10 (1 pkt.)

2

masa izotopu, która uległa rozpadowi w ciągu ostatnich 1

pięciu lat: 10g ⋅

= 5g (1 pkt.)

2

31 Za zsumowanie obliczonych trzech mas – 1 pkt.:

3 × 1

3

m =

g

20 =

g

10 = g

5 =

g

35

II sposób:

Za poprawną metodę obliczenia masy, która pozostała (nie uległa rozpadowi) – 1 pkt.:

obliczenie pozostałej masy:

t



3

1  1

 1

m =

, stąd m =

g

40   = 5g

0 

T

m 

2

2 

 2 

Za poprawny wynik liczbowy obliczenia masy, która pozostała

– 1 pkt.:

5 gramów

Za poprawne obliczenie masy, która uległa rozpadowi– 1 pkt.: m

∆ = m − m = 40g − 5g =

g

35

0

Lub za każdy inny poprawny sposób rozwiązania zdania –

łącznie 3 pkt.

Plik pobrany ze strony www.cka.pl www.rozwiazania.pl

1

Za poprawne wskazanie pierwiastka:

32

1

1

Pierwiastek X

Za poprawne wskazanie obu pierwiastków po 1 pkt.:

33

2 × 1

2

Pierwiastki X i Y

1)

Za poprawny zapis wyrażenia na stałą równowagi – 1 pkt.:

[NO]2

K = [

N

⋅ O

2 ] [

2 ]

2 × 1

Za poprawne podstawienie danych i obliczenie wartości stałej równowagi – 1 pkt.:

[ ]2

02

,

0

K

−

=

34

[

=

⋅

64

,

0

]⋅[ 16

,

0

]

3

9

,

3

10

4

2)

Za poprawne obliczenie ubytku stężenia N2 – 1 pkt.:

∆[

1

1

mol

mol

N

=

NO =

⋅ 02

,

0

= 01

,

0

2 ]

[ ]

3

3

2

2

dm

dm

2 × 1

Za poprawne obliczenie początkowego stężenia N2 – 1 pkt.:

[

mol

mol

mol

N

= 64

,

0

+ 01

,

0

= 65

,

0

2 ]pocz.

3

3

3

dm

dm

dm

1)

Za poprawne określenie wpływu wzrostu temperatury na

1

równowagę reakcji:

Równowaga reakcji przesuwa się w prawo.

35

2

2)

Za poprawne określenie wpływu wzrostu temperatury na

1

wartość stałej równowagi reakcji:

Stała równowagi reakcji zwiększa się.

Za poprawne określenie rzędowości reakcji:

1

4

Za poprawne ułożenie równania na szybkość reakcji po

zmianie stężeń substratów:

1

`

[A]

36

v = k

⋅ ( [

2 B])3 = k

2 [A]⋅ [ ]3

B

3

4

Za poprawne określenie zmiany szybkości reakcji:

v `

[k

2 A]⋅ [ ]3

=

B

1

szybkość wzrośnie dwukrotnie

v

k[A]

2

⋅[ ] = ⇒

B 3

Za podanie właściwego przykładu soli, np:

1

KCl (KBr, KI) – może być podany wzór lub nazwa soli

Za poprawny zapis równań obu reakcji elektrodowych – po 1

pkt., np.:

37

Katoda (–): 2H2O + 2e → 2OH– + H2

3

Anoda (+): 2Cl– → Cl2 + 2e

2 × 1

Uwaga: Jeżeli uczeń nie poda lub poda niepoprawne nazwy lub znaki potencjałów elektrod , również uzyskuje 2 punkty za równania reakcji elektrodowych.

Za poprawne wskazanie metalu:

38

1

2

Cynk (Zn)

Plik pobrany ze strony www.cka.pl www.rozwiazania.pl

2

Za poprawne uzasadnienie:

Cynk ma potencjał niższy niż żelazo i to on będzie ulegał

1

utlenieniu.

Za poprawne obliczenie masy KOH w roztworze końcowym: c m

p

r

%

20

⋅

g

200

1

m

=

=

= 40g

KOH

%

100

%

100

Za poprawne przeliczenie stężenia molowego roztworu na stężenie procentowe:

mol

g

10

56

c M

1

dm3

m

mol

c =

%

100

=

%

100

=

%

40

p

d

g

4

,

1 ⋅103

39

dm3

4

Za poprawne obliczenie masy jednego z roztworów, np.: m

= m

+ m

i m

m

m

r =

r1 +

r2 ⇒

KOH

K

1 OH

K

2 OH

m

%

100

− c m

1

KOH

p2

r

g

40 ⋅

%

100

−

%

40

⋅

g

200

m

=

=

=

3

,

133 g

r1

c

− c

%

10

−

%

40

1

p

p2

Za poprawne obliczenie masy drugiego roztworu, np.:

m

= m − m =

g

200 −

g

3

,

133

=

7

,

66 g

r 2

r

r1

1

Za każde inne poprawne rozwiązanie zadania uczeń otrzymuje 4 punkty.

Za każde poprawnie zapisane równanie reakcji lub

stwierdzenie, że reakcja nie zachodzi – po 1 pkt.:

40

1) Na2HPO4 + NaOH → Na3PO4 + H2O

3 × 1

3

2) 2K + 2H2O → 2KOH + H2

3) BaSO4 + HCl → reakcja nie zachodzi

Za poprawne podanie każdego substratu – po 1 pkt.:

A. Cl

41

2

3 × 1

3

B. mocna zasada, np. NaOH

C. NaOH

Za poprawny wybór związku:

1

ZnO

Za poprawnie napisane każde równanie – po 1 pkt.:

ZnO + 2HCl → ZnCl

42

2 + H2O

3

ZnO + 2KOH + H2O → K2[Zn(OH)4]

2 × 1

lub ZnO + 2KOH → K2ZnO2 + H2O

Mocny kwas i mocna zasada mogą być inne, niż przykładowe w powyższych równaniach.

Za poprawny opis obserwacji każdego doświadczenia – po 1

pkt.:

Doświadczenie I: Wydziela się bezbarwny gaz o

43

2 × 1

2

charakterystycznym zapachu.

Doświadczenie II: Wytrąca się żółty osad.

Podkreślono niezbędne elementy opisu obserwacji.

Za poprawny jonowy zapis każdego równania (tylko w formie skróconej) – po 1 pkt.:

44

2 × 1

2

Równanie I: NH +

4 + OH– → NH3 + H2O

Równanie II: Pb2+ + 2I– → PbI2

Za poprawne określenie odczynu roztworu:

45

1

3

zasadowy

Plik pobrany ze strony www.cka.pl www.rozwiazania.pl

3

Za poprawnie napisane równanie hydrolizy: 1

NO - + H O

HNO + OH-

2

2

2

Za poprawne określenie roli wody:

1

Woda pełni rolę kwasu Brönsteda.

Za poprawne obliczenie stopnia dysocjacji:

K

2 ⋅10−4

α =

=

=

1

2 ⋅10−2 (= %

2 )

c

5

,

0

0

Za poprawne obliczenie stężenia jonów H+:

46

3

+

−2

mol

−2 mol

H = c

α

= 2 ⋅10 ⋅ 5

,

0

= 10

0

1

3

3

dm

dm

(Można zastosować wzór uproszczony, bo α=2%)

Za poprawne obliczenie pH roztworu:

1

pH = − l

[

og H+ ] = −l [

og10 2

− ]= 2

Za poprawne określenie typu każdej reakcji – po 1 pkt.: 1) addycja (przyłączanie)

47

3 × 1

3

2) eliminacja

3) polimeryzacja

Za poprawne podanie wzorów reagentów – 1 pkt.

Za poprawnie dobrane współczynniki w równaniu reakcji – 1

pkt.:

CHO

COONa

CH

2 × 1

2OH

48

3

2

+ NaOH

+

Za poprawne podanie nazwy węglowodoru:

1

Metylobenzen (lub toluen)

Za poprawny wzór estru:

H

O

H

C

H

1

H

C

O

C

H

H

C

H

H

Za poprawną nazwę estru:

49

4

Mrówczan 2-propylu (lub mrówczan izopropylu lub metanian 2-1

propylu)

Za poprawne uzasadnienie wyboru kwasu i alkoholu – po 1

pkt.:

2-propanol – ten alkohol zawiera w cząsteczce 3 atomy C i jest drugorzędowy (utlenia się do ketonu).

2 × 1

Kwas mrówkowy – tylko ten kwas daje pozytywny wynik

próby Tollensa lub: jest kwasem zawierającym 1 atom C

w cząsteczce.

Plik pobrany ze strony www.cka.pl www.rozwiazania.pl

4

Za poprawny zapis wzorów drugiego substratu (woda) i produktów reakcji – 1 pkt.

Za poprawne uzupełnienie współczynników w równaniu reakcji hydrolizy – 1 pkt.:

O

O

H C

+ 2H

3

CH

C

N

CH2 C

N

CH

COOH

2O

2 × 1

NH2

H

H

CH3

O

O

2 H C

3

CH

C

OH + H2N

CH2 C OH

NH2

Za poprawnie wskazany związek optycznie czynny:

50

4

Alanina (kwas 2-aminopropanowy lub kwas 2--

aminopropionowy) lub podanie wzoru lub zakreślenie wzoru alaniny w produktach równania reakcji

O

1

H C

3

CH

C

OH

NH2

Za poprawnie napisane wzory stereochemiczne obu

enancjomerów:

H

H

1

H2N

COOH i HOOC

NH2

H3C

CH3

Za podaną poprawnie jedną parę – 0 pkt.

0

Za podane poprawnie dwie lub trzy pary – 1 pkt.

1

Za podane poprawnie cztery pary – 2 pkt.:

51

Wzór związku

Nazwa tworzywa

2

1.

H2N–(CH2)5–COOH

poliamid

2

2.

HCHO

poliformaldehyd

3.

CF2=CF2

teflon

4.

CH2=CHCl

polichlorek winylu

Za poprawne wskazanie cechy cząsteczek etylenu:

52 W cząsteczkach etylenu występują podwójne wiązania między 1

1

atomami C.

Plik pobrany ze strony www.cka.pl www.rozwiazania.pl

5