UNIWERSYTET
MARII CURIE SKŁODOWSKIEJ
Wydział Ekonomiczny
PROGRAM WYKŁADU Z MAKROEKONOMII NA ROK AK. 2006/07
dr Jan Waszczyński
MAKROEKONOMIA
kier. studiów: ekonomia
II rok (I tok) studiów dziennych
forma zajęć: wykład
wymiar godzin: 60
Cel kształcenia:
Gospodarka współczesna jest niezmiernie złożonym organizmem gospodarczym, który
musi sprawnie funkcjonować, a także rozwijać się, by zapewnić byt społeczeństwu
i przyszłym pokoleniom. Tyczy to zarówno sfery realnej jak i sfery regulacyjnej; tyczy losu
przedsiębiorstw produkcyjnych, handlowych, banków, itp. a także poszczególnych członków
społeczeństwa. Los ich wszystkich zależy od kondycji całej gospodarki.
Makroekonomia nauczyć winna studentów myślenia w kategoriach całej gospodarki,
gospodarki coraz ściślej zintegrowanej z gospodarką Unii Europejskiej oraz powiązanej z
gospodarką światową. Nauczyć tego, jak funkcjonują poszczególne makrorynki, co powoduje
zakłócenia równowagi na nich i jakie są sposoby jej przywracania. Co powoduje załamania
gospodarki i co zapewnia jej rozwój. Na czym wreszcie polega polityka makroekonomiczna,
i jaka jest rola rządu oraz banku centralnego.
Wiedza makroekonomiczna oparta o solidne podstawy z zakresu mikroekonomii oraz
wzbogacona o elementy teorii międzynarodowych stosunków gospodarczych pozwala
rozumieć współczesną gospodarkę i współczesny świat. Stanowi w związku z tym swego
rodzaju zwieńczenie całej, wiedzy jaką można zdobyć na studiach ekonomicznych
Treści programowe:
I. WPROWADZENIE DO MAKROEKONOMII
1. Podstawy makroekonomii
Przedmiot makroekonomii oraz jej najważniejsze problemy badawcze. Metodologia badań
zjawisk o charakterze makroekonomicznym. Struktura przedmiotu: część wprowadzająca,
teoria równowagi makroekonomicznej, teoria wzrostu gospodarczego oraz teoria polityki
makroekonomicznej.
2. Równowaga makroekonomiczna
Ogólne pojęcie równowagi i nierównowagi makroekonomicznej. Równowaga i nierównowaga
na podstawowych makrorynkach; przejawy i skutki nierównowagi. Racjonalność i
efektywność makroekonomiczna.
3. Główne nurty i kierunki współczesnej makroekonomii
Geneza i podstawowe założenia ekonomii keynesistowskiej. Geneza i podstawowe założenia
makroekonomii neoklasycznej. Główne kierunki makroekonomii neoklasycznej: monetaryzm,
nowa ekonomia klasyczna, ekonomia podaży.
4. Dydaktyka makroekonomii.
Modele ekonomiczne; pojęcie, przesłanki budowy i rodzaje. Założenia modeli ekonomicznych
oraz zasada ceteris paribus w makroekonomii. Zmienne egzogeniczne i endogeniczne w
modelach ekonomicznych. Weryfikacja i konkretyzacja modeli. Techniczne sposoby
prezentacji i analizy materiału dydaktycznego: ujęcie opisowe, graficzne oraz matematyczne.
Analiza materiału statystycznego (bazy statystycznej) oraz historycznego (bazy historycznej)
makroekonomii. Rola case studies w dydaktyce makroekonomii.
II. DOCHÓD NARODOWY ORAZ JEGO RUCH OKRĘŻNY I RÓWNOWAGA
1. Założenia metodologiczne rachunku dochodu narodowego
SNA oraz jego podstawowe założenia i ewolucja; SNA 93 i ESA 95. Ruch okrężny
podstawowych zasobów gospodarki oraz wytworzonych w niej dóbr i usług. Metody pomiaru
efektów działalności gospodarczej kraju wg systemu SNA/ESA.
2. Podstawowe kategorie rachunku
Produkt Krajowy Brutto (GDP) i Netto (NDP) oraz Dochód (Produkt) Narodowy Brutto (GNI)
i Netto (NNI).. Dochód Osobisty (PI) i Rozporządzamy Dochód Osobisty (DPI). Podział
Dochodu Rozporządzalnego.
3. Problem cen i porównań międzynarodowych
Ceny w rachunku dochodu narodowego; pojęcie i rola deflatora. Deflator PKB a służący do
mierzenia inflacji CPI. Rachunek dochodu narodowego w cenach rynkowych oraz cenach
porównywalnych. Porównania międzynarodowe dochodu narodowego (PKB): wg kursów
walut oraz według parytetu ich siły nabywczej (kursów parytetowych).
4. Podział dochodu narodowego
Bezpośredni i pośredni podział produktu społecznego. Funkcjonalny (pierwotny) podział
dochodu narodowego; dochody z pracy a dochody z kapitału. Podział wtórny i jego rola.
Podział personalny dochodu narodowego; krzywa M.O. Lorenza i koeficjent C. Giniego.
Rozdysponowanie (ostateczny podział) dochodu narodowego; dochód wytworzony a dochód
do podziału.
5. Ruch okrężny dochodu narodowego
Ogólny schemat ruchu okrężnego. Kompletny model ruchu okrężnego dla gospodarki
zamkniętej i otwartej. Odpływy i dopływy do strumienia dochodu narodowego oraz ich
uwarunkowanie. Równowaga odpływów i dopływów oraz skutki ewentualnej nierównowagi.
Równowaga między zagregowaną podażą (AS) i zagregowanym popytem (AD). Uproszczone
mnożniki: inwestycyjny i dochodu narodowego.
6. Schemat równowagi dochodu narodowego
Konsumpcja i oszczędności - ujęcie keynesistowskie i neoklasyczne. Paradoks oszczędności.
Inwestycje oraz ich finansowanie; czynniki kształtujące poziom inwestycji Mnożniki:
inwestycyjny oraz dochodu narodowego (dla gospodarki zamkniętej i otwartej). Ogólny
schemat równowagi dochodu narodowego i jego konstrukcja. Wykres zagregowanych
wydatków (= zagregowanego popytu) i jego przesunięcia.
III. RÓWNOWAGA NA RYNKU DÓBR
1. Zagregowany popyt i podaż
Pojęcie zagregowanego realnego popytu na dobra (AD) oraz poziomu cen (CPI i HICP).
Konstrukcja krzywej zagregowanego popytu oraz jej przesunięcia (przyczyny i skutki tych
przesunięć). Linia potencjalnej produkcji (PO) i jej sens ekonomiczny. Zagregowana realna
podaż (AS) oraz jej wykres; ujęcie ogólne, keynesistowskie i neoklasyczne. Przesunięcia
krzywej podaży oraz ich przyczyny i skutki ekonomiczne.
2. Diagram równowagi na rynku dóbr (AD/AS)
Ujęcie ogólne diagramu AD/AS oraz pojęcie równowagi na rynku dóbr. Przesunięcia AD i AS
oraz dostosowania: dochodowe (ekspansja lub recesja) i cenowe (inflacja lub deflacja).
Diagram AD/AS w ujęciu ekonomii keynesistowskiej) i neoklasycznej. Przesunięcia popytu i
podaży a równowaga na rynku. Długookresowy wykres zagregowanego popytu (LAD) i
zagregowanej podaży (LAS). Długookresowa równowaga na rynku dóbr w ujęciu
podstawowych kierunków makroekonomii: keynesizmu, ekonomii podaży, monetaryzmu oraz
nowej ekonomii klasycznej. Case study: równowaga na rynku dóbr (AD/AS) w gospodarce
amerykańskiej w latach 1960 – 2005.
3. Diagram IS jako model równowagi
Uproszczony wykres oszczędności; stopa oszczędności i czynniki kształtujące jej poziom.
Uproszczony i stylizowany wykres inwestycji. Współczynnik wrażliwości inwestycji na
zmiany stopy procentowej (b). Konstrukcja diagramu IS dla oszczędności i inwestycji.
Przywracanie równowagi w modelu. Zmiana w warunkach oszczędzania i inwestowania a
równowaga. Kompletny model równowagi IS. Nachylenie diagramu IS w gospodarce
zamkniętej i otwartej i jego znaczenie.
IV. ELEMENTY TEORII PIENIĄDZA
1. Pojęcie pieniądza
Definicja pieniądza; podstawowe ujęcia. Pieniądz jako aktywa finansowe o najwyższej
płynności. Podstawowe funkcje pieniądza. Ogólne pojęcie podaży i popytu na pieniądz; podaż
nominalna i realna pieniądza.
2. Pieniądz banku centralnego
Bank centralny we współczesnej gospodarce. Aktywa i pasywa banku centralnego; ich
struktura oraz podstawowe zależności. Pieniądz banku centralnego; pieniądz rezerwowy NBP.
Kreacja i likwidacja pieniądza rezerwowego. Sterylizacja skutków niepożądanego wzrostu
aktywów a podaż pieniądza.
3. Pieniądz banków komercyjnych
Aktywa i pasywa banków komercyjnych oraz ich struktura i podstawowe zależności.
Aktywa „jałowe" i „pracujące". Pieniądz banków komercyjnych (pieniądz depozytowy) oraz
jego kreacja. Mnożnik kreacji pieniądza oraz czynniki zmniejszające jego wielkość. Wpływ
banku centralnego na podaż pieniądza depozytowego.
4. Popyt na pieniądz
Pojęcie popytu na pieniądz; wykres popytu. Popyt w formule ilościowej oraz w ujęciu
J.M.Keynesa.
Wykres
popytu
transakcyjnego;
współczynnik
wrażliwości
popytu
(transakcyjnego) na zmiany dochodu narodowego (k) i jego uwarunkowanie. Kurs obligacji i
koszt alternatywny trzymania pieniądza a popyt spekulacyjny. Uproszczony wykres popytu
spekulacyjnego; współczynnik wrażliwości popytu (spekulacyjnego) na pieniądz na zmiany
stopy procentowej (h). Stylizowany wykres popytu spekulacyjnego. Pułapka płynności i jej
znaczenie w gospodarce. Wykres całkowitego popytu na pieniądz i jego analiza.
5. Równowaga na rynku pieniężnym
Ogólne pojęcie równowagi na rynku pieniężnym. Równowaga na. rynku pieniężnym a stopa
procentowa - ujęcie neoklasyczne i keynesistowskie. Formuła I. Fishera jako formuła
równowagi i jej ewolucja. Keynesistowska formuła równowagi na rynku pieniężnym:
rozwinięta formuła I. Fishera. Diagram LM i jego konstrukcja.. Zmiany w popycie na pieniądz
i podaży pieniądza a przesunięcia krzywej LM. Nierównowaga na rynku pieniężnym i jej
przezwyciężanie. Nachylenie krzywej LM i jego interpretacja.
V. KURS WALUTOWY
1. Podstawowe pojęcia
Ogólne pojęcie rynku walutowego i kursu walutowego; podstawowe systemy kursowe. Metody
określania kursu walutowego. Popyt na walutę i jego uwarunkowanie. Podaż waluty krajowej
na rynku międzynarodowym. Wykres podaży waluty krajowej i zagranicznej oraz popytu na
nie. Kurs walutowy równowagi. Zmiany w podaży i popycie na waluty a kurs równowagi.
Pojęcie kursu stałego. Rola banku centralnego w systemie kursów stałych. Dewaluacja waluty
krajowej oraz jej przesłanki i skutki ekonomiczne (mikro i makroekonomiczne).Warunki
skuteczności makroekonomicznej dewaluacji. Dewaluacja waluty a inflacja; tzw. krzywa „J".
Rewaluacja (rewaloryzacja) waluty oraz jej skutki ekonomiczne. Deprecjacja i aprecjacja
waluty krajowej w systemie kursów stałych.
3. System kursów płynnych
Mechanizm funkcjonowania kursu płynnego. Czynniki kształtujące poziom kursu płynnego;
ujęcie keynesistowskie i monetarystyczne. Deprecjacja i aprecjacja waluty w systemie kursów
płynnych; ich przyczyny i skutki ekonomiczne. Rola banku centralnego w systemie kursów
płynnych.a
4. Realny kurs walutowy
Przesłanki obliczania kursów realnych. Pojęcie kursu realnego - podstawowe interpretacje.
Czynniki kształtujące poziom kursu realnego. Uproszczona formuła kursu realnego i jej
analiza. Kurs realny a efektywność wymiany zagranicznej. Tzw. efektywny realny kurs
walutowy.
VI. RÓWNOWAGA ZEWNĘTRZNA GOSPODARKI
1. Bilans płatniczy i jego struktura
Bilans płatniczy jako syntetyczny obraz równowagi zewnętrznej gospodarki. Pojęcie bilansu
płatniczego oraz jego ogólna struktura. Struktura bilansu obrotów bieżących (CA) i bilansu
kapitałowego (KA). Pojęcie bilansu zrównoważonego; proces równoważenia bilansu.
Wyrównywanie bilansu niezrównoważonego i jego skutki dla podaży pieniądza banku
centralnego.
2. Podstawowe elementy bilansu płatniczego i ich uwarunkowanie
Import i eksport oraz czynniki kształtujące ich poziom. Eksport netto jako funkcja dochodu
narodowego oraz jego stylizowany wykres. Przesunięcia krzywej eksportu netto i jego
przyczyny. Przepływy kapitału (spekulacyjnego) i ich uwarunkowanie; stopy procentowe a
przepływ kapitału. Współczynnik wrażliwości kapitału na zmiany stopy procentowej (f).
3. Diagram równowagi bilansu płatniczego (diagram BP)
Konstrukcja diagramu BP. Nierównowaga bilansu płatniczego i jej przezwyciężanie.
Przesunięcia wykresu BP i ich uwarunkowanie. Nachylenie wykresu BP przy całkowitej
immobilności oraz ograniczonej i doskonałej mobilności kapitału.
VII. POLITYKA PIENIĘŻNA
1. Pojęcie i cele polityki pieniężnej
Pojęcie polityki pieniężnej. Bank centralny jako główny podmiot polityki pieniężnej. Problem
autonomii banku centralnego; argumenty: za i przeciw. Struktura celów polityki pieniężnej;
cele ogólne, pośrednie i operacyjne. Bezpośredni cel inflacyjny współczesnej polityki
pieniężnej. Polityka pieniężna wewnętrzna i zewnętrzna; problem sprzeczności ich celów.
Polityka pieniężna ekspansywna i restrykcyjna. Polityka pieniężna dyskrecjonalna oraz oparta
o zasady. Podstawowe zasady polityki pieniężnej M.Friedmana; tzw. monetary rule.
2. Dyskrecjonalna polityka pieniężna
Pojęcie dyskrecjonalnej polityki pieniężnej oraz jej narzędzia i rodzaje. Sterowanie ogólne i
jego narzędzia: stopa rezerw obowiązkowych, stopy procentowe banku centralnego oraz
operacje otwartego rynku.-Polityka rezerw obowiązkowych i jej skutki. Polityka dyskontowa
oraz jej przesłanki i skutki. Operacje otwartego rynku oraz ich mechanizm, podstawowe
rodzaje i skutki. Operacje otwartego rynku w Polsce i ich specyfika. Sterowanie ogólne a
zmiany wielkości i struktury aktywów i pasywów banku centralnego i banków komercyjnych;
sterowanie ogólne a podaż pieniądza. Sterowanie selektywne i jego narzędzia. Oddziaływanie
perswazyjne oraz jego uwarunkowanie i znaczenie.
3. Efektywność polityki pieniężnej
Pojęcie efektywności makroekonomicznej polityki pieniężnej. Efektywność polityki pieniężnej
w gospodarce zamkniętej. Mnożnik polityki pieniężnej oraz jego ujęcie graficzne na diagramie
IS/LM. Efektywność polityki pieniężnej w gospodarce otwartej; w systemie kursów stałych
oraz systemie kursów płynnych. Diagramy R.A. Mundella - J.M. Fleminga.
VIII. BUDŻET PAŃSTWA I RÓWNOWAGA FINANSOWA (BUDŻETOWA)
GOSPODARKI
l. Budżet państwa i jego struktura
Pojęcie budżetu państwa; budżet państwa w skonsolidowanym systemie bilansu finansów
państwa. Dochody budżetu państwa oraz ich struktura i specyfika. Krzywa A. Laffera tycząca
dochodów podatkowych i celnych. Problem przerzucalności podatków i ceł. Wydatki budżetu i
ich podstawowe klasyfikacje. Wydatki tzw. budżetu pierwotnego. Prawo A.Wagnera i
przyczyny permanentnego wzrostu wydatków państwowych.
2. Deficyt budżetowy i jego finansowanie
Pojęcie deficytu budżetowego. Struktura deficytu; deficyt koniunkturalny i strukturalny.
Deficyt pierwotny budżetu. Finansowanie deficytu; jego metody oraz wpływ na podaż
pieniądza, ekonomikę banków komercyjnych oraz podział dochodu narodowego.
3. Dług publiczny oraz jego amortyzacja i obsługa
Pojęcie długu publicznego oraz jego struktura i przyczyny. Obsługa długu krajowego i
zagranicznego; obsługa długu w strukturze wydatków budżetowych oraz strukturze bilansu
płatniczego. Amortyzacja długu publicznego; krajowego i zagranicznego. Amortyzacja długu
a budżet państwa oraz jego bilans płatniczy. Dług publiczny a transfery międzypokoleniowe
oraz międzygrupowe.
4. Równowaga budżetowa (finansowa) państwa
Równowaga budżetowa i jej wykres: diagram BB (budget balance) i jego konstrukcja.
Zmiany dochodów (podatkowych) i wydatków państwa a równowaga budżetu. Mnożnik
zrównoważonego budżetu T.Haavelmo (efekt Haavelmo).
IX. POLITYKA FISKALNA PAŃSTWA
1. Pojęcie, podmioty i cele polityki fiskalnej
Pojęcie polityki fiskalnej oraz jej podstawowe podmioty. Polityka fiskalna wewnętrzna i
zewnętrzna. Główne cele polityki fiskalnej; koncepcja finansów funkcjonalnych A.Lernera.
Polityka fiskalna ekspansywna i restrykcyjna; ich istota, narzędzia i podstawowe ujęcia.
Szczególna rola polityki fiskalnej w ekonomii keynesistowskiej. Koncepcja monetarystyczna
polityki fiskalnej; koncepcja minimalnego budżetu M.Friedmana.
2. Polityka fiskalna dyskrecjonalna i pasywna
Polityka fiskalna dyskrecjonalna (aktywna) - jej istota, specyfika i narzędzia. Uwarunkowania
polityki dyskrecjonalnej. Tzw. automatyczne stabilizatory fiskalne (stabilizatory koniunktury).
Mechanizm funkcjonowania najważniejszych stabilizatorów.
3. Efektywność polityki fiskalnej
Pojęcie efektywności makroekonomicznej polityki fiskalnej. Obraz efektywności polityki
fiskalnej w gospodarce zamkniętej (na modelu AD/AS oraz modelu IS/LM). Argumenty
monetarystów przeciw polityce fiskalnej: efekt wypychania i opóźnienia. Istota (ujęcie wąskie
i szerokie) oraz główne rodzaje wypychania. Opóźnienia i ich podstawowe rodzaje. Argumenty
keynesistów za polityką fiskalną: efekt wpychania, mnożnik zrównoważonego budżetu oraz
koncepcja finansów funkcjonalnych. Mechanizm efektu wpychania. Mnożnik polityki fiskalnej
oraz jego ujęcie graficzne na diagramach IS/LM. Efektywność polityki fiskalnej w gospodarce
otwartej: przy stałych i płynnych kursach walutowych.
X. INFLACJA
l. Podstawowe pojęcia
Ogólne pojęcie inflacji. Monetarystyczna koncepcja inflacji - inflacja jako zjawisko pieniężne.
Inflacja jako zjawisko rynkowe; luka inflacyjna i presja inflacyjna a inflacja. Inflacja jako
zjawisko produkcyjne oraz dochodowe. Próba definicji inflacji oraz jej podstawowe mierniki.
Pojęcie i mierzenie tzw. inflacji bazowej. Pojęcia: deflacji, dezinflacji, reflacji, stagflacji i
slumpflacji. Wskaźnik ubóstwa jako miernik stagflacji.
2. Rodzaje inflacji
Inflacja zasobowa i konwencjonalna (cenowa). Rodzaje inflacji konwencjonalnej i ich
charakterystyka: inflacja popytowa, kosztowa, strukturalna (dwa ujęcia) i pieniężna:
budżetowa i kredytowa. Rodzaje inflacji wg stopnia jej natężenia: inflacja pełzająca, krocząca,
galopująca, megainflacja i hiperinflacja. Problem importu inflacji; inflacja wewnętrzna i
importowana. Inflacja antycypowana (podstawowa) i rzeczywista. Oczekiwania adaptacyjne i
racjonalne (J.Mutha) a antycypacja inflacji.
3. Problem inercyjności inflacji
Inflacja jako zjawisko szokowe i samowygasające. Szoki popytowe i podażowe. Inflacja jako
zjawisko inercyjne. Tzw. spirale inflacyjne: cenowo-płacowa, cenowo-kursowa, cenowo-
podatkowa, cenowo-procentowa oraz spirala oczekiwań. Formuła inflacji i jej analiza.
4. Skutki inflacji i metody walki z nią
Ekonomiczne i społeczne skutki inflacji (w zależności od jej nasilenia). Metody
przeciwdziałania inflacji: ortodoksyjna i heterodoksyjna. Przeciwdziałanie inflacji kosztowej i
popytowej. Przeciwdziałanie inflacji produkcyjnej i dochodowej. Szczególna rola w walce z
inflacją polityki pieniężnej banku centralnego.
5. Inflacja we współczesnym świecie.
Inflacja jako zjawisko krajowe i światowe. Monetaryzm globalny a odpowiedzialność
krajowych banków centralnych za inflację.
XI. RÓWNOWAGA NA RYNKU PRACY I BEZROBOCIE
1. Równowaga na rynku pracy
Popyt na pracę, podaż pracy i równowaga na rynku pracy - ujęcie keynesistowskie i
neoklasyczne. Elastyczność płac a równowaga. Bezrobocie naturalne a równowaga na rynku
pracy. Problem ludzi znajdujących się poza rynkiem pracy.
2. Bezrobocie i jego formy
Pojęcie bezrobocia; bezrobocie rejestrowane i faktyczne. Mierzenie bezrobocia - stopa
bezrobocia (rejestrowanego), współczynnik aktywności zawodowej oraz współczynnik
zatrudnienia. Bezrobocie dobrowolne i przymusowe. Krzywa Beveridge'a i jej analiza;
negatywne szoki na rynku pracy. Bezrobocie naturalne (NRU) oraz jego formy i sposoby
zmniejszania. NAIRU. Bezrobocie klasyczne i keynesistowskie. Alternatywne (starsze)
klasyfikacje bezrobocia: marksowska oraz tradycyjna. Klin podatkowy a bezrobocie. Pomoc
socjalna a bezrobocie.
3. Struktura bezrobocia
Bezrobocie krótko- i długookresowe (przejściowe i trwałe). Poziom wykształcenia a
bezrobocie. Struktura zawodowa bezrobotnych; przemiany w strukturze gospodarki a
bezrobocie. Wiek siły roboczej a poziom bezrobocia; bezrobocie młodzieży. Struktura
przestrzenna bezrobocia. Bezrobocie mężczyzn i kobiet.
4. Ekonomiczne i społeczne skutki bezrobocia. Walka z bezrobociem
Ekonomiczne skutki bezrobocia. Prawo A.M. Okuna. Społeczne skutki bezrobocia; efekt
Brennera. Ekskluzja (wykluczenie) jako problem ekonomiczny i społeczny. Przeciwdziałanie
bezrobociu – propozycje keynesistowskie i neoklasyczne (monetarystyczna i ekonomii
podaży). Problem uporczywości bezrobocia; zjawisko histerezy na rynku pracy. Zmiany na
współczesnym (krajowym i światowym) rynku pracy.
5. Krzywa Phillipsa i jej reinterpretacje
Krzywa Phillipsa - oryginalne ujęcie A.W.Phillipsa. Reinterpretacja P.A. Samuelsona i
R.M.Solowa. Monetarystyczna reinterpretacja krzywej Phillipsa dla krótkiego i długiego
okresu czasu. Krzywa Phillipsa w ujęciu nowej ekonomii klasycznej. Stagflacja a krzywa
Phillipsa.
XII. ELEMENTY TEORII WZROSTU GOSPODARCZEGO
1. Wzrost gospodarczy i jego mierniki
Pojęcie wzrostu gospodarczego; wzrost gospodarczy a rozwój gospodarczo-społeczny.
Przemiany strukturalne w procesie rozwoju; gałęzie przodujące i schyłkowe. Wzrost
gospodarczy jako podstawa rozwoju. Mierniki wzrostu gospodarczego; realny PKB jako
główny miernik wzrostu.
2. Czynniki wzrostu gospodarczego
Rzeczowe czynniki wzrostu. Inwestycje jako czynnik wzrostu. Czynnik ludzki w procesie-
wzrostu; kapitał ludzki a wzrost gospodarczy. Postęp techniczny (technological change) a
wzrost gospodarczy. Czynniki podażowe i popytowe wzrostu.
3. Postęp techniczny w procesie wzrostu
Pojęcie postępu technicznego oraz jego źródła. Postęp ucieleśniony i nieucieleśniony.
Współczynnik kapitałowy (kapitałochłonności): przeciętny i krańcowy, brutto i netto,
teoretyczny i empiryczny. Postęp techniczny substytucyjny i czysty. Typy postępu
substytucyjnego: kapitałochłonny, neutralny i kapitałooszczędny.
4. Wybrane teorie wzrostu gospodarczego
Wczesno-keynesistowskie modele wzrostu: model E.D.Domara i R.F.Harroda. Zasada
akceleracji Aftaliona-Harroda. Paradoks Domara i Harroda. Formuła wzrostu M.Kaleckiego;
bezpośrednie i pośrednie czynniki wzrostu. Postęp techniczny w formule Kaleckiego. Formuła
Cobba-Douglasa. Neoklasyczny model wzrostu R.M.Solowa; formuła wzrostu Solowa.
5. Wzrost zrównoważony
Pojęcie wzrostu zrównoważonego i stanu ustalonego (stacjonarnego). Model Solowa jako
model wzrostu zrównoważonego. Hipoteza konwergencji i jej aktualność. Pojęcie wzrostu
endogenicznego
6. Efekty wzrostu gospodarczego
Wzrost gospodarczy jako podstawa dobrobytu społeczeństwa. Wzrost gospodarczy a podział
dochodu narodowego. Wzrost gospodarczy a środowisko naturalne. Koncepcja wzrostu
zerowego. Idea sustainable development.
XIII. CYKL KONIUNKTURALNY WE WSPÓŁCZESNEJ GOSPODARCE
1. Zmiany cykliczne w gospodarce
Wahania czasowe w gospodarce: sezonowe, nieregularne, długookresowe i koniunkturalne.
Cykle długookresowe N. Kondratiewa. Cykl koniunkturalny C. Juglara. Cykl Kitchina.
Współczesny dwufazowy (ekspansja i recesja) cykl koniunkturalny.
2. Analiza cyklu koniunkturalnego
Model cyklu koniunkturalnego Mendelsona i inne modele cyklu; fazy cyklu i jego
intensywność. Mechanizm cyklu koniunkturalnego. Zachowanie się podstawowych wielkości
ekonomicznych w poszczególnych fazach cyklu.
3. Inne współczesne koncepcje cyklu
Koncepcja realnego cyklu koniunkturalnego. Cykl polityczny oraz jego związek z cyklem
koniunkturalnym. Cykl koniunkturalny a gospodarka światowa; eksport i import załamań
gospodarczych.
4. Przeciwdziałanie załamaniom gospodarczym
Ekonomiczne i społeczne skutki kryzysów koniunkturalnych i cykliczności rozwoju
gospodarczego. Antycykliczny interwencjonizm państwowy oraz jego geneza i ewolucja.
Polityka makroekonomiczna a współczesny cykl koniunkturalny.
Literatura:
D. Begg, St. Fischer, R. Dornbusch: Makroekonomia, PWE, wyd.III, Warszawa 2003.
R. E; Hall, J. B. Taylor: Makroekonomia, PWN, wyd.H, Warszawa 1998.
P.A.Samuelson, W.D. Nordhaus: Ekonomia, PWN, Warszawa 2004.
M. Burda, Ch. Wypłosz: Makroekonomia, PWE, wyd. II, Warszawa 2000.
B. Snowdon, H. Vane: Rozmowy wybitnymi ekonomistami, PWE, Warszawa 2003.
D.Romer: Makroekonomia dla zaawansowanych, PWN, Warszawa 2000.
L.Próchnicki, Makroekonomia, wyd. IV, ZSB, Szczecin 2000.
Zasady i kryteria zaliczenia przedmiotu:
Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest zdanie egzaminu pisemnego w formie szczegółowego
testu oraz egzaminu ustnego. Obowiązuje dokładna znajomość treści wykładów, opracowań
pisemnych autora programu oraz podstawowej literatury omawianej na ćwiczeniach.