Metody wzmacniania gruntów podłoża budowlanego
WYMIANA GRUNTU
WYMIANA GRUNTU
Wymiana gruntu.
Wymianę gruntu stosuje się w przypadkach występowania pod projektowanymi fundamentami
obiektów budowlanych gruntów słabonośnych (gruntów spoistych w stanie plastycznym i
płynnym), gruntów organicznych (namułów i torfów).
Wymianę gruntów dzielimy na:
płytką  całkowitą lub częściową (poduszki piaskowe, żwirowe, betonowe),
wgłębną (pale żwirowe, kolumny kamienne).
Jeśli grunt słabonośny został wymieniony na szerokości :
kilkakrotnie większej niż wymiar obciążenia  warstwa wzmacniająca;
porównywalnej z wymiarem obciążenia  poduszka gruntowa.
Wymiana gruntu. Wymiana płytka. Poduszki gruntowe.
Przy miąższości warstwy słabonośnej od 1,0 do 2,0 m (wyjątkowo do 6,0 m), występującej
poniżej poziomu posadowienia fundamentu, najbardziej opłacalnym sposobem wzmocnienia
podłoża jest pełna wymiana gruntu na poduszkę z odpowiedniego gruntu lub chudego
betonu.
Rys. 1. Określanie szerokości i grubości poduszki piaskowej
Wymiana gruntu. Wymiana płytka. Poduszki gruntowe.
Przy miąższości słabych warstw większej od 2-3 m stosuje się wymianę częściową lub
wgłębną.
Rys. 2. Częściowa wymiana gruntu
Wymiana gruntu. Wymiana płytka. Poduszki gruntowe.
Projekt poduszek wzmacniajÄ…cych obejmuje:
odpowiedni dobór materiału zamiennego,
technologii jego wbudowania,
wymagania jakości wykonania poduszki (odpowiednie zagęszczenie),
procedurę ustalania wymiarów poduszki (wysokości Hp i szerokości podstawy Bp).
Materiały wykorzystywane do wykonywania poduszek:
grunty mineralne niespoiste: żwiry, pospółki, piaski grube i średnie,
grunty stabilizowane np. cementem,
niektóre grunty spoiste,
grunty antropogeniczne: przepalone odpady powęglowe, popioły elektrowniane, żużle
wielkopiecowe, mieszaniny tych odpadów,
piaski wzmacniane  mikroelementami" uzyskanymi z przetworzonych odpadów
plastikowych,
styropian (w celu zmniejszenia ciężaru poduszki).
Wymiana gruntu. Wymiana płytka. Poduszki gruntowe.
poduszkÄ™ piaskowÄ… ukÅ‚ada siÄ™ warstwami o gruboÅ›ci 0,15÷0,20 m z mechanicznym
ubijaniem lub wibrowaniem;
piasek powinien być wilgotny, różno-, średnio- lub gruboziarnisty, bez domieszek części
gliniastych i organicznych;
jakość poduszki (zagęszczenie) należy kontrolować znanymi metodami (sondowanie,
próbne obciążenie);
poduszki z gruntów niespoistych powinny mieć stopień zagęszczenia ID > 0,60
(IS > 0,95).
Wymiana gruntu. Wymiana płytka. Poduszki gruntowe.
Podział poduszek gruntowych i betonowych:
bierne  wymiary w planie równe wymiarom podstawy fundamentów lub
zbliżone do nich;
wykonuje się przeważnie w przypadku małej miąższości warstwy słabej,
obciążenia przez poduszkę (o większej wytrzymałości od gruntu nośnego)
przekazywane są na warstwę gruntu nośnego,
obliczenia nośności wykonuje się dla warstwy nośnej.
czynne  wymiary większe od wymiarów podstawy fundamentów 
zwiększenie podstawy poduszki pozwala obniżyć obciążenie jednostkowe w
poziomie spodu poduszki;
projekt fundamentu polega na doborze wymiarów fundamentu oraz poduszki 
muszą być spełnione warunki obliczeniowe nośności i odkształcalności podłoża
rodzimego i poduszki,
szerokość podstawy poduszki Bp zależy od kąta rozkładu naprężeń ą w
podÅ‚ożu, który przyjmuje siÄ™ od 0°(poduszka bierna) do 45°.
Wymiana gruntu. Wymiana płytka. Poduszki gruntowe.
Szerokość podstawy Bp i grubość Hp poduszki można wyznaczyć z warunku
nieprzekroczania, w warstwie na której opiera się poduszka (warstwie słabej), oporu
granicznego przez naprężenia całkowite:
(r )
qr·s + H Å‚ d" mqfs
p p
qr  jednostkowe obliczeniowe obciążenie podłoża (poduszki) pod fundamentem, kPa,
qf  jednostkowy opór graniczny podłoża (poduszki), kPa,
qfs  jednostkowy opór graniczny słabej warstwy pod poduszką, kPa,
m  współczynnik korekcyjny wg PN-81/B-03020,
Hp  grubość poduszki, m,
łp(r)  obliczeniowy ciężar objętościowy materiału poduszki, kN/m3,
·s  współczynnik zaniku naprężeÅ„ pod fundamentem.
Wymiana gruntu. Wymiana płytka. Poduszki gruntowe.
Grubość poduszki pod ławą fundamentową:
(Qr + Qp)- qfsBm
Hp = ctgÄ…
2qfsm
B  szerokość fundamentu, m
ą  kąt nachylenia pionu płaszczyzny łączącej krawędz
podstawy fundamentu z
podstawÄ… poduszki, stopnie,
Qr  obliczeniowa wartość obciążenia przekazywanego na podłoże (poduszkę), kN,
Qr d" mQfp
Qp  ciężar poduszki, kN,
(r )
Qp = BpHpł
p
Qfp  obliczeniowy opór graniczny warstwy poduszki, kN
Szerokość podstawy poduszki:
Bp = B + 2t = B + 2HptgÄ…
Szerokość poduszki można zmniejszyć przez zastosowanie ścianki szczelnej, ograniczającej
boczne przesunięcie gruntu i jego wypieranie spod fundamentu.
Wymiana gruntu. Wymiana płytka. Poduszki gruntowe.
Grubość poduszki dla różnych kształtów
fundamentów:
Hp = K1B
K1  współczynnik wyznaczony z nomogramu,
B, L  wymiary fundamentu, m
Szerokość poduszki:
B0 = B + 2t
t = 0,1÷0,35 (nie mniej niż 0,50 m)  zależy od
nacisku fundamentu na poduszkÄ™.
Rys.3. Nomogram do określania
współczynnika K1
Wymiana gruntu. Wymiana płytka. Poduszki gruntowe.
Projekt poduszki powinien zawierać:
określenie jej wymiarów,
sprawdzeniu nacisków w poziomie fundamentu i poziomie rodzimego podłoża
gruntowego zalegajÄ…cego pod poduszkÄ…,
sprawdzeniu stateczności poduszki przy działaniu sił poziomych i pionowych.
Stateczność poduszki jest zachowana, gdy spełniony jest warunek:
Eb = 1,2 +1,5Ea
Eb  całkowite parcie bierne gruntu, kN,
Ea  całkowite parcie czynne gruntu, kN.
W celu określenia całkowitego parcia czynnego i biernego zakłada się, że między poduszką
piaskową i gruntem otaczającym poduszkę znajduje się sztywna pionowa ściana oporowa o
wysokości H. Na tę ścianę działa z jednej strony parcie czynne materiału poduszki, a z drugiej
strony  parcie bierne gruntu rodzimego otaczajÄ…cego poduszkÄ™.
Wymiana gruntu. Wymiana płytka. Poduszki gruntowe.
Efekty stosowania poduszek:
zmniejszają wysokość ław (stóp) fundamentowych,
rozkładają ciśnienie na większą powierzchnię, a przez to zmniejszają obciążenie
jednostkowe,
zmniejszajÄ… osiadanie,
wyrównują nierównomierność osiadania dzięki jednorodności materiału, przy czym:
większość osiadania zachodzi już podczas budowy,
pełne osiadanie przebiega i kończy się znacznie szybciej niż w gruncie
rodzimym.
Przy odpowiednim doborze składników poduszka żwirowa działa jak chudy beton.
Poduszki żwirowe wykonuje się o ścianach prawie pionowych, bez poszerzania powierzchni
dolnej.
Ekonomicznie jest stosować żwir gorszego gatunku.
Wadą poduszek żwirowych jest łatwość z jaką ulegają zamuleniu.
Wymiana gruntu. Wymiana płytka. Poduszki gruntowe.
Poduszek nie należy stosować jeżeli:
poziom wód gruntowych jest zmienny, co sprawia, że poduszka działa jak warstwa
drenażowa,
istnieje możliwość wymywania drobnych frakcji materiału poduszki lub zamulenia jej
przez wodÄ™ gruntowÄ…:
wymywanie osłabia poduszkę piaskową, co sprzyja nieprzewidzianym osiadaniom,
zamulenie zmienia parametry gruntu poduszki (może ulegać pęcznieniu).
w granicach założenia poduszki piaskowej istnieje woda pod ciśnieniem, co może do
prowadzić do przemarzania i pęcznienia w okresie zimowym.
Wymiana gruntu. Wymiana płytka. Poduszki betonowe.
Charakterystyka:
przeważnie prostokątne w przekroju,
beton na poduszki powinien być klasy B7,5, B10 lub B15; klasę betonu należy ustalić
również w zależności od agresywności środowiska wodno-gruntowego,
posadowienie na poduszce betonowej projektuje się jak fundament bezpośredni
betonowy o wymiarach Bp i Lp i wysokości Hp; zwykle ustala się grubość poduszki, a
następnie pozostałe wymiary,
fundament sprawdza się ze względu na przesuw po powierzchni poduszki betonowej i
nośność podłoża rodzimego oraz osiadanie fundamentu.
Wymiana gruntu. Wymiana płytka. Wbijanie tłucznia.
Charakterystyka:
Zagęszczanie słabych gruntów nawodnionych o miąższości warstwy do 0,3 m.
TÅ‚uczeÅ„ powinien być ostrokrawÄ™dzisty o wielkoÅ›ci ziarn 8÷10 cm, czysty, bez piasku
i innych domieszek, szczególnie organicznych. Nie należy stosować gruzu
betonowego lub ceglanego.
Wbijanie nie powinno doprowadzić do miażdżenia tłucznia, lecz do uzyskania
jednolitej warstwy leżącej na wytrzymałym podłożu.
Wykonuje się przez wbijanie tłucznia mechanicznymi ubijakami w całą grubość
wzmacnianej warstwy. Otrzymuje się przedłużenie fundamentu przy kosztach
znacznie niższych od kosztów wykonywania wykopu w gruncie nawodnionym i
przedłużania muru fundamentowego.
Sposób szczególnie korzystny, gdy koszty wydobycia i usunięcia słabej warstwy są
wysokie w miejscowych warunkach, a ułożenie wymiennej warstwy piasku w
nawodnionym podłożu jest utrudnione lub w ogóle niemożliwe do wykonania z
powodu obecności wody.
Wymiana gruntu. Wymiana głęboka.
Przy dużej miąższości gruntów słabonośnych ich całkowita wymiana czasami jest
niemożliwa. Stosuje się wtedy wymianę wgłębną, polegającą na wprowadzeniu w słaby
grunt pali z piasków i żwirów lub kolumn z tłucznia i kamieni.
Zalety pali:
zagęszczają słabe podłoże przez rozpieranie gruntu na boki,
podwyższają wytrzymałość gruntu przez wprowadzenie materiału o wyższych
parametrach wytrzymałościowych,
przyspieszają kilkakrotnie konsolidację słabego podłoża.
Wymiana gruntu. Wymiana głęboka.
Zwiększenie nośności podłoża pod podstawą fundamentu lub budowli inżynierskiej możliwe
jest przez uformowanie pali piaskowych, żwirowych lub kamiennych o Å›rednicy 0,3÷0,8 m.
Pale zagęszczają grunt podłoża oraz stanowią częściową wymianę gruntu.
Rys. 4. Schemat zagęszczania
gruntu palami piaskowymi
Rys. 5. Zmiana ściśliwości podłoża
wwibrowywanymi
gruntowego po wykonaniu pali piaskowych;
1  grunt po zagęszczeniu,
2  grunt przed zagęszczeniem
Wymiana gruntu. Wymiana głęboka. Pale piaskowe.
Ogólne zasady:
Wykonuje się na całą grubość słabej warstwy  grunt wzmocniony był w stanie
przekazać obciążenie od fundamentu na leżące niżej warstwy o dostatecznej
wytrzymałości.
Poziom wyjściowy wzmocnienia:
podłoże nasycone wodą  wykop fundamentowy należy doprowadzić do poziomu 1 m
powyżej projektowanego poziomu posadowienia, ponieważ górna warstwa ulega
zwykle rozluz
nieniu podczas wykonywania pali i służy jako ochrona dla podłoża,
fundament posadowiony na powierzchni terenu  przed rozpoczęciem
wykonywania pali należy na powierzchni usypać nasyp wysokości około 1 m,
grunt suchy  wykonywanie pali rozpoczynamy od poziomu projektowanego
posadowienia fundamentu.
Najmniejsza dÅ‚ugość pali piaskowych powinna wynosić 2÷2,5 szerokoÅ›ci Å‚awy
fundamentu.
Wymiana gruntu. Wymiana głęboka. Pale piaskowe.
Rys. 6.
Otwory dla pali wykonuje siÄ™ przez:
But dla rury wibracyjnej
wbijanie rury osłonowej w grunt,
opuszczanie jej za pomocą wibratorów.
Wbijana rura ma na końcu but stalowy (Rys. 6).
Średnica buta jest większa od średnicy rury o
około 0,1 m. Po wbiciu rurę wyjmuje się, a but Rys. 7.
But dla rury wibrowanej
pozostaje w otworze. Powstały otwór wypełnia się
a) otwarty, b) zamknięty
wilgotnym piaskiem z mocnym ubijaniem.
Rury opuszczane z wykorzystaniem wibracji stosuje siÄ™ o
Å›rednicy min 0,4÷0,5 m. Rura zakoÅ„czona jest specjalnym butem,
składającym się z czterech ruchomych samoczynnie
otwierających się skrzydełek, tworzących ostrosłup (Rys. 7).
Podczas wciskania rury but jest złożony i ściśnięty metalowym
pierścieniem.
Po opuszczeniu rury do projektowanej głębokości rura zapełnia
się piaskiem na wysokość około 1 m powyżej uszczelnianej
powierzchni i zalewa się wodą. Następnie rurę wyciąga się za
pomocÄ… wibratora i wtedy but otwiera siÄ™ samoczynnie pod
ciężarem słupa piasku.
Wymiana gruntu. Wymiana głęboka. Pale piaskowe.
Materiał do przygotowania pali piaskowych powinien być możliwie jednorodny, grubo- lub
średnioziarnisty, bez domieszek pylastych, gliniastych, jak również żwiru i tłucznia o
wymiarach większych od 60 mm.
Projektowanie pali piaskowych
Rozstaw pali piaskowych oraz ich średnice powinny być ustalone w zależności od
wymaganego modułu sprężystości (E0) podłoża po zagęszczeniu gruntu.
Pale rozmieszcza się w planie kwadratu lub trójkąta, przy czym odległości między
palami powinny być jednakowe.
Liczba projektowanych szeregów pali piaskowych, zarówno w kierunku podłużnym, jak
i poprzecznym, powinna wynosić nie mniej niż 3. Oś skrajnego szeregu pali
piaskowych powinna być oddalona od krawędzi bocznej fundamentu na odległość
0,1B, gdzie B oznacza szerokość fundamentu, wynoszącą nie mniej niż 0,5 m.
Wymiana gruntu. Wymiana głęboka. Pale piaskowe.
Projektowanie pali piaskowych
Rys. 8. Układ pali
a) w kwadrat, b) w trójkąt
Odległość R pali piaskowych, gdy rozstawiamy je w planie kwadratu, oblicza się przyjmując,
że objętość gruntu w obrysie prostopadłościanu o podstawie kwadratowej zmniejszy się po
zagęszczeniu o objętość pala o średnicy dp. Można również uznać, ze objętość cząstek
mineralnych gruntu nie zmieni się, jeśli pominie się częściowe ich wyparcie poza
prostopadłościan.
Wymiana gruntu. Wymiana głęboka. Pale piaskowe.
Sposób posadowienia za pomocą pali piaskowych prowadzi bezpośrednio do zwiększenia
nośności podłoża gruntowego. Doświadczalnie stwierdzono, że liczba pali piaskowych
powinna być o 30-50% większa niż liczba pali sztywnych (betonowych, drewnianych) dla
fundamentów w jednakowych warunkach.
Zalety pali piaskowych:
nie wymagają cementu ani zbrojenia  są bardziej uzasadnione pod względem
ekonomicznym od betonowych,
działają jak dreny odprowadzające wodę z nawodnionego gruntu na powierzchnię
terenu  nawet bardzo nawodnione grunty spoiste ulegają zagęszczeniu bardzo
szybko po wykonaniu w nich odpowiedniego układu sieci pali piaskowych.
Wymiana gruntu. Wymiana głęboka. Kolumny kamienne.
Kolumny kamienne można stosować do wzmacniania gruntów spoistych i organicznych jak
również do wzmacniania niekontrolowanych nasypów zawierających m.in. gruz, żużel,
popioły i inne odpady.
W metodzie tej dodatkowy efekt stanowi przyspieszone rozpraszanie ciśnienia wody w
porach gruntu rodzimego między kolumnami, wzmacniające podłoże już podczas wznoszenia
obiektu.
Kolumny kamienne wykonywane sÄ… z kruszywa o wymiarach ziarn 20÷100 mm (tÅ‚ucznia,
rumoszu, grubego żwiru).
Kolumny formuje siÄ™ w gruncie metodÄ… wibroflotacji lub za pomocÄ… specjalnego
wibroflotatora (o średnicy 40 cm) z rurą obsadową, wypełnioną w części żwirem (o
uziarnieniu 2÷32 mm). Wibroflotator z rurÄ… wprowadza siÄ™ na sucho (bez pÅ‚uczki wodnej),
stosujÄ…c tylko odpowiedniÄ… wibracjÄ™ i nacisk maszyny podstawowej oraz utrzymujÄ…c
odpowiednie ciśnienie w rurze.
23
Wymiana gruntu. Wymiana głęboka. Kolumny kamienne.
Kolumny kamienne wykonywane metodÄ… wibrowymiany osiÄ…gajÄ… Å›rednicÄ™ 0,6÷1,2 m
(zależnie od rodzaju gruntu) i długość do 30 m, a nawet 45 m (zależnie od typu
wibroflotatora).
Rozstaw kolumn projektuje się w siatce trójkątnej, kwadratowej lub sześciokątnej. Odległość
między kolumnami przyjmuje się od około 1,5 do 3,0 m.
Rys. 9. Typowe siatki kolumn i odpowiadające podobszary wpływu (figury zakreskowane)
a) siatka trójkątna, b) siatka kwadratowa, c) siatka sześciokątna
24
Wymiana gruntu. Wymiana głęboka. Kolumny kamienne.
Etapy wykonywania kolumn kamiennych:
1. Używając świdra wibracyjnego, składającego się ze stożka o długości 2-5 m i średnicy
0,3-0,4 m, wykonuje się otwór do założonej głębokości. Poprzez obciążniki umieszczone
wewnątrz świdra stożek poddany jest wibracji w płaszczyz
nie poziomej i pogrążany jest za
pomocÄ… silnika elektrycznego i/lub jest wspomagany strumieniem wody.
2. Po wyciągnięciu świdra otwór
wypełnia się tłuczniem. Taki sam
świder używany jest do
zagęszczania kolumn warstwami.
Rys. 10. Osprzęt i sposób wykonania kolumn kamiennych
a - świder, b  etapy wykonywania kolumn
25
Wymiana gruntu. Wymiana głęboka. Kolumny kamienne.
Kolumny kamienne są co najmniej dwukrotnie tańsze od standardowych pali a czas ich
realizacji krótszy. Znacznie przyspieszają konsolidację podłoża i redukcję osiadania podłoża.
Wykazują ponadto całkowitą odporność na korozję.
Wielkość obciążenia, jakie może przenieść pojedyncza kolumna kamienna zależy od średnicy
kolumny i materiału z jakiego jest wykonana oraz od podatności podłoża gruntowego. Zakres
dopuszczalnych obciążeń waha się zazwyczaj od 100 do 300 kN.
Obciążenie kolumny kamiennej zależy od odporu gruntu małonośnego przeciwstawiającego
się promieniowym odkształceniom kolumny oraz od wytrzymałości na ścinanie materiału
kolumn.
26
Wymiana gruntu. Wymiana głęboka. Kolumny kamienne.
Wymiarowanie kolumn
W przypadku kolumn kamiennych dochodzących do stropu warstwy podłoża o dużej
wytrzymałości i sztywności, utrata stateczności pojedynczej kolumny współdziałającej ze
słabym otoczeniem może nastąpić w wyniku:
beczkowego spęcznienia górnej części kolumny  dla kolumn smukłych,
stanu granicznego podłoża w otoczeniu głowicy kolumny  dla kolumn krępych
(Hk < 4Dk: Hk - długość kolumny, Dk  średnica kolumny) .
Rys. 11. Mechanizm utraty stateczności układu kolumna grunt
a) spęcznienie kolumny smukłej, b) stan graniczny w otoczeniu głowicy kolumny krępej
27
Wymiana gruntu. Wymiana głęboka. Kolumny kamienne.
Wymiarowanie kolumn
Oszacowanie obciążenia granicznego ulepszonego podłoża odbywa się przez określenie
nacisku pionowego działającego na głowicę kolumny, który powoduje utratę jej stateczności.
Układ fundament kolumny wymiarowany jest wg dwóch stanów granicznych:
Warunek 1. Graniczny stan nośności podłoża wzmocnionego kolumnami kamiennymi,
(równoznaczna z utratą ich stateczności):
pk ' d" m Å" pkf '
p'k  obliczeniowy pionowy nacisk na kolumnÄ™, kPa,
p'kf  obciążenie graniczne kolumny, kPa,
m  współczynnik korekcyjny (m = 0,5);
28
Wymiana gruntu. Wymiana głęboka. Kolumny kamienne.
Wymiarowanie kolumn
Oszacowanie obciążenia granicznego ulepszonego podłoża odbywa się przez określenie
nacisku pionowego działającego na głowicę kolumny, który powoduje utratę jej stateczności.
Układ fundament kolumny wymiarowany jest wg dwóch stanów granicznych:
Warunek 2. Graniczny stanu przemieszczeń układu:
"s "s
ëÅ‚ öÅ‚ ëÅ‚ öÅ‚
smax d" sdop d"
ìÅ‚ ÷Å‚ ìÅ‚ ÷Å‚
l l
íÅ‚ Å‚Å‚max íÅ‚ Å‚Å‚dop
"s
ëÅ‚ öÅ‚
smax  maksymalne osiadanie podłoża
 maksymalna różnica osiadań
ìÅ‚ ÷Å‚
l
íÅ‚ Å‚Å‚max
ulepszonego, cm,
dwóch punktów podzielona przez
s  osiadanie dopuszczalne dla obiektu, cm
odległość l między nimi (kątowe
(przyjmuje siÄ™ 12 cm).
odkształcenie),
"s
ëÅ‚ öÅ‚
ìÅ‚ ÷Å‚
 dopuszczalne kÄ…towe
l
íÅ‚ Å‚Å‚dop
odkształcenia (przyjmuje się 1/500).
29
Wymiana gruntu. Wymiana głęboka. Kolumny żwirowo-betonowe.
Technologia polega na wprowadzeniu w grunt, do nośnego podłoża, specjalnego
wibroflotatora wraz z rurą obsadową, wypełnionych w części żwirem. Rura jest zamykana od
góry śluzą. Wibroflotator z rurą wprowadza się na sucho (bez płuczki wodnej), stosując
odpowiednią wibrację i nacisk maszyny podstawowej oraz utrzymując odpowiednie ciśnienie
powietrza w rurze.
Wprowadzanie rury jest bezwstrząsowe, co umożliwia stosowanie tej techniki w sąsiedztwie
wrażliwych obiektów.
Po osiągnięciu głębokości projektowej wibroflotator jest podciągany na wysokość około 0,5 m.
W tym czasie żwir wydostaje się z rury specjalnym kanałem w końcówce wibroflotatora,
wypychany ciśnieniem powietrza. Następujące na przemian wciskanie (wibracja  nacisk do
120 kN) i wyciąganie wibroflotatora powodują rozpieranie żwiru na boki i tworzenie
poszerzonej podstawy w nośnym gruncie. Po wykonaniu stopy do rury obsadowej wsypuje się
beton o specjalnym składzie i o odpowiedniej konsystencji.
Podciąganie i opuszczanie wibroflotatora kontynuowane są na całej długości kolumny, przez
co uzyskuje się znaczne zagęszczenie podłoża oraz rozszerzenie kolumny w podłożu. W
stosunku do średnicy wibroflotatora, która wynosi około 0,4 m, następuje zwiększanie
Å›rednicy kolumny o 40÷100%, zależnie od rodzaju gruntu.
30