TF2004/016-829.02.01.02
WPROWADZENIE DO
ANALIZY RYZYKA
SYBSTANCJI
CHEMICZNYCH
James Bridges
Przygotowanie 2-semestralnego programu studiów podyplomowych z zakresu REACH i związanej z nim problematyki, w tym
toksykologii, ekotoksykologii i oceny ryzyka oraz ich pilotażowe przeprowadzenie dla 20 pracowników instytucji odpowiedzialnych
za ich nadzór nad obrotem chemikaliami w Polsce (Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Inspekcji Handlowej, Państwowej Inspekcji
Pracy, Inspekcji Ochrony Środowiska) w ramach projektu finansowanego ze Środków Przejściowych 2004/016-829.02.01
 Przygotowanie do wdrożenia pakietu legislacyjnego REACH .
ANALIZA RYZYKA
Zawiera:
" Ocenę ryzyka (zagrożenie, narażenie na
działanie)
" Informacja o ryzyku
" Zarządzanie ryzykiem
2
DEFINICJE
Zagrożenie. Szkodliwe właściwości
konkretnego bodz
ca stresowego
lub procesu
3
DEFINICJE
Czynnik chemiczny, biologiczny lub fizyczny
4
ZAGROŻENIA
" Promieniowanie jonizujące, np. radon, uran
" Promieniowanie niejonizujące, np. przewody
napowietrzne, telefony komórkowe
" Chemikalia, np. chemikalia przemysłowe,
kosmetyki
" Hałas
" Owady i inne organizmy złożone
" Mikroorganizmy, np. wirusy, bakterie
5
6
DEFINICJE
Ryzyko- Prawdopodobieństwo
wystąpienia danego zagrożenia
w określonym zbiorze warunków
7
ROZMIARY RYZYKA
" Natura potencjalnego oddziaływania
" Waga oddziaływania (zakres i
znaczenie)
" Brak pewności w szacowaniu
oddziaływania
8
SZACUNEK LICZBY NATURALNYCH
SUBST. CHEMICZNYCH, NA
DZIAA
ANIE KTÓRYCH WYSTAWIONY
JEST CZA
OWIEK
Żywność Wiele setek tysięcy
Powietrze* > 4000
Woda* > 2000
*oparte na wnioskach z aktualnych badań
analitycznych
9
SZACUNEK LICZBY CHEMIKALIÓW
SYNTETYCZNYCH W RÓŻNYCH
ZASTOSOWANIACH*
Wytworzone do dziś - >5,000,000
W zastosowaniach komercyjnych - 80,000 - 100,000
Nowe chemikalia wprowadzane
corocznie - 2,000
Pestycydy/biocydy - 1500 (22,000 produktów)
Dodatki do żywności - 8,700
Składniki kosmetyków - 7,500 (40,000 produktów)
Farmaceutyki dla ludzi - 3,300
*EPA
10
ANALIZA RYZYKA
y
ródło obaw (dotyczy bodz
ca
stresowego lub procesu)
[Monitorowanie i Formułowanie
nadzór] pytania
Zarządzanie ryzykiem Ocena ryzyka
Informacja o ryzyku
ETAPY OCENY RYZYKA
Identyfikacja Charakterystyka
zagrożenia zagrożenia
Charakterystyka
ryzyka
Ocena narażenia
HISTORIA OCENY RYZYKA JAKO
SFORMALIZOWANEJ
PROCEDURY
1930-te Konstrukcje budowlane
1940-50-te Kosmetyki
1950-te Żywność
1970-te Środowisko naturalne
1980-te Finanse
1990-te Medycyna / Praktyki
menadżerskie
13
POWODY WSZCZ
CIA
PROCEDURY OCENY RYZYKA
DLA DANEJ SUBST. CHEMICZNEJ
" Obawa związana z bieżącym narażeniem na
działanie konkretnej subst. chemicznej, biologicznej
lub fizycznego bodz
ca stresowego
" Identyfikacja niepożądanego oddziaływania na
zdrowie lub środowisko ( w związku z działaniem
jednego lub więcej bodz
ców stresowych)
" Rozważanie ewentualnego wpływu/wpływów
nowych produktów lub procesów
" Ciekawość
ROZWÓJ OCENY RYZYKA
CHEMICZNEGO (ZDROWIE
CZA
OWIEKA)
" Rozpoczął się w połowie 1950-tych w zakresie
dodatków do żywności oraz dopuszczalnego
dziennego spożycia
" Katastrofa związana z Talidomidem spowodowała
zwrot ku ocenie ryzyka lekarstw dla ludzi
OCENA RYZYKA CHEMICZNEGO W
UE (ZDROWIE CZA
OWIEKA)
Stopniowo wprowadzane ustawodawstwo
nakładające obowiązek przeprowadzania oceny
ryzyka pestycydów, lekarstw weterynaryjnych,
witamin wzrostowych, chemikaliów przemysłowych,
itd.
OCENA RYZYKA CHEMICZNEGO W
EUROPIE (ŚRODOWISKO NATURALNE)
" Rozpoczęła się pod koniec lat  60 w zakresie
pestycydów
" Dalszy rozwój napędzany troską o metale, a w
szczególności polichlorowane bifenyle
OCENA RYZYKA CHEMICZNEGO W
EUROPIE (ŚRODOWISKO NATURALNE)
Wprowadzono oddzielne ustawodawstwo
nakładające obowiązek przeprowadzania oceny
ryzyka chemikaliów przemysłowych, witamin
wzrostowych, lekarstw weterynaryjnych (nadal brak
ustaw w przypadku lekarstw dla ludzi, dodatków do
żywności, itd.)
OCENA RYZYKA DLA ZDROWIA
CZA
OWIEKA A REACH
GRUPY DO ROZWAŻENIA:
Pracownicy
Konsumenci
Społeczeństwo pośrednio narażone poprzez
środowisko naturalne
19
WARUNKI SKUTECZNOŚCI REACH
" Niezawodne i wiarygodne
oszacowanie ryzyka, w przeciwnym
razie konieczne będzie przyjęcie
podejścia zapobiegawczego
" Przejrzyste oceny, tak aby wszystkie
modele, założenia i wybory były
jasne dla decydentów
" Solidna podstawa do wstawienia
ryzyka w kontekst
20
RYZYKO W KONTEKŚCIE
" Na tle środowiskowego narażenia/ braku
narażenia
" Porównanie z ewentualnymi substytutami
danej substancji chemicznej (kwestia
REACH)
" Równowaga z potencjalnymi/rzeczywistymi
korzyściami
21