W przypadku pytań
lub wątpliwości skontaktuj
Znaki i sygnały
się z najbliższym specjalistą
BHP lub wejdz
na:
11.5
www.skanska.pl/bhp,
bezpieczeństwa. Hakowi
one.skanska/bhp
Standard pracy
i sygnaliści
Standard ten:
Standard ten zawiera minimum wymagań, jakie należy spełnić dla zapewnienia
bezpieczeństwa podczas prac montażowych i transportowych.
" zawiera wymagania
wynikające z prawa
i norm polskich
Prace na stanowisku hakowego i sygnalisty związane są z transportem ładunków za
oraz wewnętrznych
pomocą żurawi i innych urządzeń dz
wignicowych. Są one zaliczane do prac szczególnie
uregulowań Skanska S.A.
niebezpiecznych, gdyż upadek transportowanych przedmiotów z wysokości może
" jest obligatoryjny dla
doprowadzić do ciężkich obrażeń, a nawet śmierci pracowników. W związku z dużym
wszystkich jednostek
Skanska S.A.
ryzykiem bardzo ważny jest wybór na to stanowisko osób kompetentnych, znających
zasady bezpiecznej pracy.
" pomaga zapewnić
bezpieczne i skuteczne
praktyki podczas prac.
A. Wstęp 4. Brygada zajmująca się transportem
ładunków powinna składać się z co
1. Podstawowe zasady pracy z zawiesiami, najmniej:
osprzętem transportowym opisane " dwóch hakowych  do podwieszania
zostały w standardzie szczegółowym i zwalniania ładunku z haka oraz
 11.4 Montażowy sprzęt pomocniczy: haki, asekuracji ładunku np. za pomocą lin
zawiesia, trawersy, stężenia montażowe . kierunkowych
2. Bezpieczeństwo prac związanych " jednego sygnalisty  do stałego
z montażem konstrukcji opisane obserwowania miejsca prac
zostało w standardach szczegółowych: transportowych i przylegającego terenu
 11.1 Montaż konstrukcji stalowych oraz podawaniu na bieżąco sygnałów
i  11.2 Montaż konstrukcji operatorowi żurawia.
prefabrykowanych . 5. Sygnalista, z wyjątkiem sytuacji awaryjnych,
3. Nadzór budowy Skanska zapewnia, aby nie powinien brać udziału w bezpośrednim
osoby wykonujące pracę na stanowisku manipulowaniu ładunkiem.
sygnalista-hakowy:
" odbyły instruktaż stanowiskowy B. Czynności przygotowawcze
" zostały zapoznane z Oceną Ryzyka
dla Zadania i Instrukcją Bezpiecznego 1. Obowiązki hakowego:
Wykonywania Robót (IBWR) " odpowiada za dobór właściwych lin,
" zostały zapoznane z dokumentacją łańcuchów, zawiesi oraz przygotowanie
techniczno-ruchową zawiesi, które wyposażenia pomocniczego do
wykorzystują transportu, takiego jak: uchwyty
" posiadały orzeczenia lekarskie i podkłady
potwierdzające wymagany przepisami " sprawdza, czy zawiesia posiadają
stan zdrowia, określony dla tego atesty i czy są w wymaganym stanie
stanowiska technicznym
" były wyposażone w środki techniczne " planuje sposób podwieszenia ładunku
zapewniające skuteczną łączność oraz trasę jego przemieszczania
z operatorem żurawia, np. radiotelefon " upewnia się, czy droga przemieszczania
" posiadały jeden lub więcej elementów ładunku nie jest zatarasowana
rozpoznawczych, takich jak: " upewnia się, czy obciążenie
kurtka, kamizelka ostrzegawcza, transportowanego ładunku nie
hełm ochronny, opaska w kolorach przekracza dopuszczalnego obciążenia
przewidzianych dla sygnalisty  roboczego dla zastosowanych zawiesi
hakowego wynikających z tabeli " upewnia się, czy nie został przekroczony
odzieżowej Układu Zbiorowego Pracy dopuszczalny kąt rozwarcia zawiesia
Wersja 1.0 Skanska. wielocięgnowego
Standard 11.5 1
" sprawdza, czy zawiesia zostały je natychmiast usunąć i fakt ten zgłosić
prawidłowo nałożone na przełożonemu.
transportowany ładunek, 13. Operator ma prawo reagować tylko na
z uwzględnieniem położenia jego sygnały hakowego, z wyjątkiem sygnału
środka ciężkości  Alarm , który może wydać każdy
" upewnia się, czy ładunek został pewnie pracownik.
zawieszony
" melduje sygnaliście gotowość do D. Czynności zakazane
wykonania manewrów transportowych.
2. Obowiązki sygnalisty: 1. Stosowanie zawiesi nieatestowanych,
" upewnia się, czy ma kontakt wykonanych z przypadkowo dobranych
z operatorem materiałów lub elementów.
" sprawdza, czy droga przemieszczania 2. Używanie zużytych lub uszkodzonych
ładunku oraz jego miejsce składowania zawiesi, pozbawionych czytelnych oznaczeń.
nie są zatarasowane 3. Nieprawidłowe łączenie lub sztukowanie
" daje sygnał do podnoszenia ładunku. zawiesi.
4. Przeciążanie zawiesi ponad dopuszczalne
C. Transport ładunku obciążenie robocze (DOR).
5. Używanie zawiesi niedostosowanych do
1. Podczas przemieszczania ładunków należy kształtu i rozmiaru ładunku.
zawsze uprzedzać współpracowników 6. Przekraczanie dopuszczalnego kąta
o niebezpieczeństwie i zagrożeniu. rozwarcia cięgien zawiesi.
2. Podczas zawieszania, przemieszczania 7. Przebywanie pod zawieszonym ładunkiem
lub składowania ładunku należy stosować lub na drodze jego przemieszczania.
rękawice ochronne. 8. Niewłaściwe podwieszanie ładunku.
3. Podczas zawieszania, przemieszczania lub 9. Podnoszenie żurawiem przedmiotów
składowania ładunku należy dokładnie o nieznanej masie.
i wyraz
nie wskazywać operatorowi żurawia 10. Podnoszenie ładunku przy ukośnym
drogi przemieszczania i składowania położeniu lin dz
wignicy lub gdy hak nie
ładunku oraz uważnie obserwować proces znajduje się nad środkiem ciężkości ładunku
transportu. (efekt wahadła).
4. Przed rozpoczęciem transportu należy 11. Podnoszenie żurawiem zamrożonych lub
wstępnie sprawdzić prawidłowość zakleszczonych przedmiotów.
zawieszenia ładunku poprzez uniesienie 12. Wiązanie węzłów na cięgnach zawiesi.
go za pomocą dz
wignicy na wysokość 13. Przemieszczanie ładunków o ostrych
około 0,5 m. krawędziach bez zastosowania podkładek
5. Podczas podnoszeniu ładunku należy unikać zabezpieczających.
gwałtownych szarpnięć. 14. Niewłaściwe zawieszanie zawiesi na haku
6. Poziome przemieszczanie ładunku za dz
wignicy.
pomocą żurawia powinno odbywać się 15. Przemieszczanie ładunków
na wysokości nie mniejszej niż 1 m ponad nieustabilizowanych np. za pomocą lin
przedmiotami znajdującymi się na drodze kierunkowych.
przenoszonego ładunku. 16. Używanie zawiesi z uszkodzonymi hakami
7. W czasie mechanicznego załadunku lub zawiesi nierównomiernie obciążonych.
i rozładunku materiałów i wyrobów 17. Przewożenie ludzi na transportowanym
zabronione jest ich przemieszczanie ładunku.
bezpośrednio ponad ludz
mi lub kabiną 18. Wyciąganie  na siłę zawiesi przyciśniętych
kierowcy. innym elementem.
8. Roboczy zasięg haka żurawia powinien być 19. Składowanie ładunków niezgodnie
większy o co najmniej 0,5 m od położenia z obowiązującymi przepisami: nierówno,
środka masy montowanego elementu lub za wysoko, niebezpiecznie.
miejsca układanego ładunku. 20. Dopuszczanie do obsługi haka
9. Podnoszenie długiego przedmiotu nieupoważnionych osób trzecich.
Rys. 1 Liny kierunkowe
powinno być połączone z prowadzeniem 21. Opuszczanie stanowiska pracy bez ważnej
przedmiotu za pomocą lin kierunkowych, przyczyny i wiedzy przełożonego.
zamocowanych na jego końcach. Linę 22. Pozostawianie zawieszonego elementu lub
prowadzącą wolno zdjąć dopiero po innego ładunku na haku żurawia w czasie
złożeniu przedmiotu na miejscu jego przerwy w pracy lub po jej zakończeniu.
składowania (Rys. 1).
10. Naprowadzanie ładunku na miejsce E. Obowiązki po zakończeniu pracy
przeznaczenia w ostatniej fazie transportu
musi być wykonywane przy zastosowaniu 1. Należy sprawdzić, czy używane zawiesia
maksymalnie bezpiecznych metod. i osprzęt pomocniczy nie są uszkodzone.
11. W czasie zakładania stężeń montażowych, 2. Należy uporządkować stanowisko pracy,
wykonywania robót spawalniczych, w tym podkłady i inne.
odczepiania elementów prefabrykowanych 3. Zawiesia należy składować w miejscach,
z zawiesi i betonowania styków należy w których nie będą one narażone na
stosować wyłącznie pomosty montażowe uszkodzenia.
lub drabiny rozstawne. 4. Jeżeli przewidywany okres przechowywania
12. W przypadku uszkodzenia zawiesi, należy zawiesi będzie długi, należy je oczyścić,
2
wysuszyć i ewentualnie zabezpieczyć przed " do dołu
korozją np. za pomocą oleju lub smaru " w prawo
oraz każdorazowo sprawdzić zalecenia " w lewo
producenta. " stop  konieczność zatrzymania
5. Zawiesia nieużywane, pozostawiane na w nagłym przypadku.
haku żurawia należy zaczepić jedno do 5. Sygnał ręczny powinien być precyzyjny,
drugiego lub do ogniwa zbiorczego, aby prosty, łatwy do wykonania i zrozumienia,
ograniczyć ryzyko uderzeń w otaczające a także odróżniający się od innych
przedmioty lub ludzi. sygnałów.
6. Jeśli podczas sygnału ręcznego konieczne
F. Zasady stosowania znaków i sygnałów jest używanie obu rąk naraz, ich
bezpieczeństwa użycie powinno odbywać się w sposób
symetryczny i związany tylko z jednym
1. Komunikaty słowne powinny być możliwie sygnałem.
jak najkrótsze, najprostsze i najbardziej 7. Osoba przekazująca sygnały ręczne
przejrzyste  przystosowane do zdolności  sygnalista lub hakowy wykonuje za
werbalnej nadawcy i zdolności słyszenia pomocą dłoni określone w tabeli gesty.
odbiorcy lub odbiorców. Przekazuje w ten sposób osobie odbierającej
2. Komunikat słowny może być przekazywany sygnał instrukcje dotyczące określonych
bezpośrednio  wypowiadany przez manewrów.
człowieka lub pośrednio  emitowany za 8. Wszystkie zakodowane gesty,
pomocą np. radiotelefonu. przedstawione w tabeli, nie wykluczają
3. Osoby będące nadawcami i odbiorcami użycia dodatkowych gestów, stosowanych
komunikatu powinny dobrze znać język, na podstawie ustaleń szczegółowych.
w którym jest on formułowany, aby mogły 9. Sygnalista kieruje manewrami w taki
go poprawnie wymówić oraz zrozumieć, sposób, aby ich wykonywanie zapewniało
a w efekcie postępować zgodnie z zasadami bezpieczeństwo pracownikom znajdującym
bezpieczeństwa i higieny pracy. się w pobliżu miejsca transportu ładunku.
4. Jeżeli komunikat słowny jest używany 10. Sygnalista powinien mieć możliwość
zamiast lub razem z sygnałami ręcznymi, kontrolowania wszystkich manewrów
a nie stosuje się specjalnych kodów, należy bez ryzyka narażenia się na zagrożenia
użyć takich słów jak: związane z wykonywaniem tych
" start  rozpoczęcie kierowania manewrów. Jeżeli wymóg ten nie może być
" zatrzymać  przerwa lub zakończenie w pełni spełniony przez jednego sygnalistę,
jakiegoś ruchu nadzór budowy zobowiązany jest
" koniec  wstrzymanie działania zatrudnić jednego lub więcej dodatkowych
" szybko  konieczność przyspieszenia sygnalistów.
ruchu ze względów bezpieczeństwa 11. Jeżeli operator nie może wykonać
" wolno  konieczność powolnego otrzymanych od sygnalisty poleceń
wykonywania ruchu z zachowaniem wymagań bezpieczeństwa,
" do góry  w znaczeniu  podnieść może wstrzymać wykonywanie
ładunek do góry rozpoczętego manewru i zażądać nowych
" do dołu  w znaczeniu  opuścić ładunek instrukcji.
w dół 12. Operator obowiązany jest wykonywać
" do przodu  kierunek ruchu, polecania sygnalisty wyłącznie wtedy, gdy
który jednocześnie powinien być nie są one sprzeczne z obowiązującymi go
skoordynowany z odpowiednimi instrukcjami. Jedynie sygnał  stop może być
sygnałami ręcznym podany przez każdego pracownika (Rys. 2).
Wersja 1.0
Standard 11.5 3
Znaczenie sygnału Opis sygnału Ilustracja
A. Sygnały ogólne
Obie ręce wyciągnięte
Start
poziomo, dłonie zwrócone
Uwaga!
wewnętrzną stroną do
Początek kierowania
przodu.
Zatrzymać Prawa ręka skierowana do
Przerwa  góry, z wewnętrzną stroną
koniec ruchu dłoni skierowaną do przodu.
Koniec Obie ręce połączone na
Zatrzymanie działania wysokości klatki piersiowej.
Zakodowane gesty sterujące
ruchem, przedstawione
Ruch szybki w tabeli, wykonywane są
w szybkim tempie.
Zakodowane gesty sterujące
ruchem, przedstawione
Ruch powolny w tabeli, wykonywane są
bardzo powoli.
B. Ruchy pionowe
Prawa ręka skierowana do
góry z dłonią skierowaną
wewnętrzną stroną do
Podnieść do góry
przodu - wykonuje wolno ruch
okrężny.
Prawa ręka skierowana do
dołu z dłonią skierowaną
wewnętrzną stroną do
Opuścić do dołu
przodu - wykonuje wolno ruch
okrężny.
Dłonie pokazują odpowiednią
Odległość prawidłowa
odległość.
4
C. Ruchy poziome
Obie ręce zgięte, dłonie
skierowane wewnętrzną
stroną do góry, przedramiona
Ruch do przodu
wykonują powolne ruchy
w kierunku ciała.
Obie ręce zgięte, dłonie
skierowane wewnętrzną
Ruch do tyłu stroną na zewnątrz,
przedramiona wykonują
powolne ruchy od siebie.
Prawa ręka wyciągnięta
poziomo z dłonią zwróconą
Ruch w prawo od wewnętrzną stroną do dołu,
sygnalisty wykonuje małe powolne ruchy
w prawo.
Lewa ręka wyciągnięta
poziomo z dłonią zwróconą
Ruch w lewo od wewnętrzną stroną do dołu,
sygnalisty wykonuje małe powolne ruchy
w lewo.
Dłonie pokazują odpowiednią
Odległość pozioma
odległość.
D. Niebezpieczeństwo
Stop Obie ręce wyciągnięte do góry,
Zatrzymanie w nagłym dłonie zwrócone wewnętrzną
przypadku stroną do przodu.
Rys. 2 Sygnały ręczne
Wersja 1.0
Standard 11.5 5